HR, 02-06-2023, nr. 22/00946

Het cassatiemiddel bestaat uit drie onderdelen met subonderdelen. Het eerste onderdeel gaat over de uitleg die het hof heeft gegeven aan de afspraak over de vergoeding in de vaststellingsovereenkomst en de betekenis die een mondelinge afspraak ten tijde van het aangaan van de huurovereenkomst daarbij kan spelen. Onderdeel 2 handelt over hoor en wederhoor bij de totstandkoming van het bindend advies en onderdeel 3 over de buitengerechtelijke kosten.

Onderdeel 1: uitleg van de vergoeding van de waardevermeerdering

Onderdeel 1 is gericht tegen het oordeel in rov. 5.3.4 t/m 5.3.6 over de vergoeding en omvat twee subonderdelen en een voortbouwklacht. De eerste klacht, onder 3.4, is dat het hof met zijn oordeel over de vergoeding een onderscheid maakt tussen de huurovereenkomst en de vaststellingsovereenkomst en dat daarin besloten ligt dat de door [eiser] gestelde mondelinge afspraak ten tijde van het aangaan van de huurovereenkomst niet van (voldoende) betekenis is voor de uitleg van de afspraak over de vergoeding in de vaststellingsovereenkomst. Dit geeft blijk van een onjuiste rechtsopvatting over de wijze waarop de vaststellingsovereenkomst moet worden uitgelegd. Het hof miskent hiermee dat bij die uitleg alle omstandigheden van het concrete geval van beslissende betekenis zijn6.en dus niet slechts omstandigheden rondom het sluiten van die specifieke overeenkomst, maar ook afspraken in eerdere overeenkomsten tussen dezelfde partijen. Dit geldt temeer in een situatie als hier aan de orde, waarbij de uit te leggen vaststellingsovereenkomst op de eerdere huurovereenkomst voortbouwt en bepaalde bedingen in beide overeenkomsten op dezelfde wijze zijn verwoord7.. Dat uitleg moet worden gegeven aan een afspraak in een vaststellingsovereenkomst als bedoeld in art. 7:900 BW, maakt dat niet anders.

De motiveringsklacht uit het tweede subonderdeel, onder 3.5, is dat wanneer dit niet is miskend, het hofoordeel dat de door [eiser] gestelde mondelinge afspraak ten tijde van het aangaan van de huurovereenkomst niet bijdraagt aan de uitleg van de afspraak over de vergoeding in de vaststellingsovereenkomst, onbegrijpelijk is. Gewezen wordt daarbij op de volgende omstandigheden, in onderlinge samenhang te beschouwen, die onmiskenbaar wijzen op de betekenis van de door [eiser] gestelde mondelinge afspraak ten tijde van het aangaan van de huurovereenkomst voor de uitleg van de afspraak over de vergoeding in de vaststellingsovereenkomst:

i. [eiser] heeft gesteld dat de mondeling gemaakte afspraak ten tijde van het aangaan van de huurovereenkomst betrekking had op de vergoeding van de eventuele waardevermeerdering ‘bij einde huur’8., terwijl de afwikkeling van de huurverhouding bij einde huur is geregeld in de vaststellingsovereenkomst;

ii. In de vaststellingsovereenkomst is bepaald dat partijen ‘de gemaakte afspraken (artikel 8) binnen de getekende huurovereenkomst (zie bijlage A) d.d. 10-12-2010 op een juiste manier [wensen] af te wikkelen’, waarmee tot uitdrukking is gebracht dat partijen de in art. 8 van de huurovereenkomst gemaakte afspraken over de vergoeding van eventuele waardevermeerdering in het kader van de vaststellingsovereenkomst wensen na te leven;

iii. De bewoordingen waarmee in de vaststellingsovereenkomst de vergoeding is omschreven (‘de eventuele waardevermeerdering die het gehuurde heeft ondervonden door de door huurder gemaakte veranderingen en toevoegingen aan het gehuurde’9.) en waarmee de wijze van vaststelling van de omvang van die vergoeding is omschreven (‘de vrije verkoopwaarde [...] van het gehuurde per de datum van einde van de huur in de staat waarin het zich dan bevindt, word[t] vergeleken met de waarde die het pand zou hebben indien het alsdan in casco staat zou verkeren.’10.), zijn identiek aan de bewoordingen die hiervoor in de huurovereenkomst zijn gebruikt11.;

iv. Tegen voornoemde achtergrond heeft [eiser] de (onderbouwing van de) door hem voorgestane uitleg van de afspraak over de vergoeding niet slechts beperkt tot art. 8 van de huurovereenkomst, maar steeds daaraan toegevoegd ‘en in het verlengde daarvan art. 1 van de beëindigingsovereenkomst [waarmee volgens [eiser] wordt gedoeld op de vaststellingsovereenkomst]’12..

De klachten onder 3.4 en 3.5 lenen zich voor gezamenlijke bespreking. Uitleg van een rechtshandeling, zoals een overeenkomst tussen partijen, betreft een gemengd oordeel. Het gaat om de vraag welke betekenis moet worden gegeven aan de rechtshandeling volgens de toepasselijke uitlegmaatstaf op basis van de feiten zoals die in het geding door de rechter worden vastgesteld13.. Het oordeel bestaat uit een juridisch en feitelijk aspect die in zekere mate met elkaar verweven zijn14..

Bij de uitleg van een vaststellingsovereenkomst dient de Haviltex-maatstaf te worden toegepast15.. Het gaat dus niet alleen om de taalkundige betekenis van de bewoordingen die bij het maken van de afspraak zijn gemaakt, maar het komt aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan elkanders verklaringen en gedragingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Van beslissende betekenis zijn alle omstandigheden van het concrete geval, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen16.. Daarbij moeten ook de aard en strekking van de overeenkomst in aanmerking worden genomen17..

Het hof heeft in rov. 5.3.3 het voorgaande onderkend door te overwegen dat ook de uitleg van een vaststellingsovereenkomst dient te geschieden aan de hand van het Haviltex-criterium en dat daarbij alle omstandigheden van het geval van betekenis zijn. Uit de daaropvolgende rechtsoverwegingen (rov. 5.3.4 t/m 5.3.6) lijkt mij evenwel te volgen dat het hof de Haviltex-maatstaf niet juist heeft toegepast, doordat niet alle omstandigheden van het concrete geval zijn meegewogen.

Het hof heeft overwogen dat het hier gaat om de uitleg van de vaststellingsovereenkomst en niet de huurovereenkomst. De tekst van de vaststellingsovereenkomst biedt volgens het hof geen steun voor de door [eiser] daaraan gegeven uitleg dat slechts de restwaarde na afschrijving van de investeringen van [verweerster] door [eiser] moet worden vergoed. [eiser] heeft volgens het hof geen andere omstandigheden aangedragen, dan de mondelinge afspraak tussen partijen in het bijzijn van de echtgenote van [eiser] bij het aangaan van de huurovereenkomst, die zijn uitleg van de vaststellingsovereenkomst ondersteunen. Het hof ziet geen aanknopingspunten voor het oordeel dat partijen bij het sluiten van de vaststellingsovereenkomst overeen zijn gekomen dat slechts de restwaarde na afschrijving voor vergoeding in aanmerking komt. Het hof heeft het bewijsaanbod van [eiser] om zijn echtgenote te doen horen gepasseerd als niet ter zake dienend omdat het geschil niet gaat om de uitleg van de huurovereenkomst maar om de vaststellingsovereenkomst en de echtgenote daarover niet kan getuigen.

Weliswaar hebben partijen, zoals het hof in rov. 5.3.4 tot uitgangspunt heeft genomen, een vaststellingsovereenkomst gesloten en zijn partijen die nieuwe overeenkomst aangegaan om de afwikkeling van de afspraken uit de huurovereenkomst te bewerkstelligen, maar hieruit kan niet worden afgeleid dat de eerdere overeenkomst niet meer relevant is bij de uitleg van de afspraken in de vaststellingsovereenkomst. Het hangt namelijk af van het doel en de strekking van de vaststellingsovereenkomst of er nog belang moet worden gehecht aan hetgeen partijen in de eerdere overeenkomst hebben geregeld18.. Het hof had na moeten gaan of partijen in de vaststellingsovereenkomst iets anders wilden afspreken over de vergoeding van de waardevermeerdering. Aangezien in art. 8 lid 3 van de huurovereenkomst en art. 1 van de vaststellingsovereenkomst op dezelfde wijze de vergoeding en de manier van vaststellen van de vergoeding wordt omschreven, zoals het hof als feit heeft vastgesteld in rov. 3.3 en 3.5 (zie 2.2 en 2.4 van deze conclusie), vormt dat een sterke aanwijzing dat partijen niets anders hebben willen afspreken over de inhoud van die vergoeding in beide overeenkomsten. Het hof kon dus niet op grond van de aard van de overeenkomst ervan uitgaan dat partijen in de vaststellingsovereenkomst nieuwe afspraken wensten te maken over de inhoud van die begrippen. De betekenis die partijen aan het betreffende begrip hebben gegeven bij het sluiten van de huurovereenkomst is zodoende naar voorkomt potentieel wel relevant bij de uitleg van datzelfde begrip in de vaststellingsovereenkomst. Wat hierbij opvalt, is dat het hof in rov. 5.3.7 e.v. bij de uitleg van het begrip ‘casco’ uit de vaststellingsovereenkomst wel de betekenis van hetzelfde begrip in de huurovereenkomst heeft betrokken19..

Omdat niet slechts de omstandigheden rondom het sluiten van de vaststellingsovereenkomst hier relevant zijn bij de uitleg, maar ook die rondom de eerder tussen partijen overeengekomen huurovereenkomst dat kunnen zijn, treft de rechtsklacht doel.

Bij deze stand van zaken behoeft de motiveringsklacht eigenlijk geen bespreking meer. Ik merk daarover alleen nog op dat [eiser] in feitelijke instanties, zoals hij betoogt onder 3.5 van de procesinleiding in cassatie, in wezen heeft aangevoerd dat de omschrijvingen in de huurovereenkomst en de vaststellingsovereenkomst identiek zijn en dat de gebezigde begrippen op dezelfde manier moeten worden uitgelegd20.. Voor zover aan het oordeel van het hof ten grondslag ligt dat [eiser] deze stelling niet expliciet heeft ingenomen, gaat het hof uit van een onbegrijpelijke lezing van de stukken in feitelijke instanties en treft ook de motiveringsklacht doel.

In het derde subonderdeel, onder 3.6 voert [eiser] aan dat indien de eerste subonderdelen tot cassatie leiden, het oordeel van het hof in rov. 5.3.6 waarin het hof het bewijsaanbod van [eiser] als niet ter zake dienend passeert, evenmin in stand kan blijven.

In het verlengde van de besproken eerdere klachten slaagt deze klacht ook. Omdat hetgeen partijen mondeling omtrent meerwaardevergoeding zouden hebben afgesproken ten tijde van het aangaan van de huurovereenkomst wel potentieel relevant is voor de beoordeling ter zake in de vaststellingsovereenkomst, kon het hof het bewijsaanbod niet op deze manier passeren.

Onderdeel 2: vernietiging bindend advies

Onderdeel 2 bestaat uit twee subonderdelen en is gericht tegen het oordeel in rov. 5.4.6 en 5.4.7 over de vernietiging van het bindend advies. In 3.7 worden de onder 3.9 en 3.10 uitgewerkte klachten geïntroduceerd: [eiser] heeft een tweeledige schending van het beginsel van hoor en wederhoor bij de totstandkoming van het bindend advies gesteld: (i) hij heeft anders dan [verweerster] voordat het bindend advies werd uitgebracht geen concept daarvan ontvangen en (ii) de taxateurs zijn van informatie uitgegaan die [verweerster] heeft aangeleverd en ten aanzien waarvan de taxateurs hebben verzuimd om [eiser] hierover te informeren en om de juistheid van die informatie te verifiëren.

De eerste uitgewerkte klacht onder 3.9 is dat het hof de aard van de aan de taxateurs gegeven opdracht heeft miskend en de in verband daarmee geldende beperking van de vrijheid om de opdrachtrelatie met hun taxateur naar eigen inzicht in te richten en de eigen taxateur naar believen te informeren en instrueren. Weliswaar hebben partijen ieder afzonderlijk een eigen taxateur opdracht gegeven onafhankelijk van elkaar tot een waardevermeerderingstaxatie te komen, maar de opdracht aan de taxateurs hield in dat zij na hun eigen waardering gezamenlijk tot één bindend advies moesten komen (onder verwijzing naar art. 2 van de vaststellingsovereenkomst). De aard van de aan de taxateurs gegeven opdracht verplichtte hen tot een onafhankelijke opstelling jegens hun opdrachtgevers21.. Die onafhankelijke positie bracht mee dat hun ook de nodige beoordelingsruimte toekwam bij de (wijze van) invulling en uitvoering van de opdracht. Van hen kon dan ook niet worden verlangd dat zij zonder meer voldeden aan (alle) wensen en (nadere) aanwijzingen van hun opdrachtgevers22.. [eiser] had in het kader van zijn opdrachtrelatie met taxateur [makelaar 1] dus niet alle mogelijkheden waarvan het hof uitgaat.

De tweede uitgewerkte klacht treffen wij aan onder 3.10: het hof heeft miskend dat de taxateurs verantwoordelijk zijn voor de (wijze van) totstandkoming van hun bindend advies en dat zij ervoor moeten zorgen dat daarbij hoor en wederhoor wordt toegepast. De aard van een opdracht als de onderhavige (opdrachtgevers met tegengestelde belangen in het kader van de opdracht) brengt mee dat van de taxateurs wordt gevergd dat zij de opdrachtgevers gelijk behandelen en gelijke kansen bieden door ieder van hen een reële mogelijkheid te geven om het eigen standpunt naar voren te brengen en om zich uit te laten over het standpunt van de ander en over alle stukken en gegevens die aan de taxateurs zijn voorgelegd23.. In het kader van hoor en wederhoor voltstaat dus niet dat partijen los van elkaar en op eigen initiatief afspraken (kunnen) maken met hun taxateur welke slechts werken tussen die partij en haar ‘eigen’ taxateur, zoals het hof kennelijk aanneemt. Dat vormt geen waarborg dat dat partijen bij de totstandkoming van het bindend advies gelijk worden behandeld en in gelijke mate op elkaars standpunten en het werk van de taxateurs kunnen reageren. Hoor en wederhoor is in onze zaak niet voldoende toegepast nu moet worden aangenomen dat (i) [eiser] anders dan [verweerster] geen concept van het bindend advies heeft ontvangen, waarbij [verweerster] wel op het concept heeft kunnen reageren en [eiser] niet, voordat dit in definitieve vorm werd uitgebracht24.; en (ii) [eiser] geen kennis had van – en dus ook niet in de gelegenheid is gesteld om te reageren op – informatie over de bestrating van het buitenterrein die door [verweerster] aan ‘haar’ taxateur [makelaar 2] is aangeleverd en die aan het bindend advies ten grondslag ligt25..

Een bindend adviseur verplicht zich tot een onafhankelijke uitvoering van de opdracht. In sommige gevallen zal de bindend adviseur zelfs voorbij moeten gaan aan de aan hem kenbare wensen van partijen26..

Als partijen zijn overeengekomen dat zij zich binden aan een door derden te geven beslissing, dan zijn partijen in beginsel gebonden aan de beslissing die de bindend adviseur neemt. De beslissing is alleen vernietigbaar als gebondenheid aan die beslissing in verband met de inhoud of wijze van totstandkoming daarvan naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. De beslissing is in dat geval vernietigbaar op grond van art. 7:904 lid 1 BW. De maatstaf van deze bepaling heeft een terughoudend karakter en het betreft een marginale toetsing27.. Alleen ernstige gebreken in de beslissing kunnen gebondenheid eraan naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar maken28..

Er zijn dus twee toetsingsgronden; de inhoud en de wijze van totstandkoming. Bij de hier besproken klachten is aan de orde of de wijze van totstandkoming maakt dat de gegeven beslissing vernietigbaar is. De eisen gesteld aan de wijze van de totstandkoming dienen om een redelijke en billijke inhoud te verkrijgen29.. In beginsel moeten de fundamentele beginselen van procesrecht in acht worden genomen. Dit houdt in dat bindend adviseurs zich onafhankelijk opstellen en onpartijdig zijn, dat partijen in de gelegenheid moeten worden gesteld om hun standpunten kenbaar te maken, dat de gegevens waarop het advies berust ter kennis van beide partijen gebracht moeten worden, dat de beslissing op een deugdelijk onderzoek gebaseerd moet zijn en dat de beslissing voldoende gemotiveerd is30.. Het beginsel van hoor en wederhoor is daarbij essentieel31.. Als een partij aan de bindend adviseur gegevens verschaft zonder deze tevens aan de wederpartij te verstrekken, is dat evident in strijd met het beginsel van hoor en wederhoor32..

Het hof heeft het voorgaande miskend door in rov. 5.4.6-5.4.7 te oordelen dat [eiser] zijn eigen taxateur [makelaar 1] geheel naar eigen inzicht kon informeren en instrueren en dat hij bij de bezichtiging van het pand alle gelegenheid heeft gehad om [makelaar 1] van relevante informatie te voorzien en zijn standpunt naar voren te brengen. Kennelijk is te eenzijdig de nadruk gelegd op art. 1 van de vaststellingsovereenkomst en is art. 2 daarvan onvoldoende in ogenschouw genomen, waarin is bepaald dat de taxateurs (nadat zij conform art. 1 ieder onafhankelijk tot een taxatie zijn gekomen) vervolgens de taxatie-uitkomsten met elkaar moeten vergelijken en tot één bindend advies over de waardevermeerdering moeten komen33.. Door die eenzijdige focus op art. 1 van de vaststellingsovereenkomst miskent het hof in wezen de onafhankelijke positie die de bindend adviseurs hebben waarin zij tot hun oordeel moeten komen. Het is daarbij niet toereikend dat [eiser] bij de bezichtiging of in het algemeen binnen de opdrachtrelatie met zijn taxateur voldoende gelegenheid had om zijn standpunt naar voren te brengen. Het beginsel van hoor en wederhoor brengt in deze situatie mee dat als de bindend adviseurs hun oordeel baseren op gegevens die door [verweerster] (aan diens taxateur) zijn verstrekt, zoals over de bestrating van het buitenterrein van het gehuurde, [eiser] op enigerlei wijze in de gelegenheid moet worden gesteld om hierop te reageren. Doordat dat niet (kenbaar) is gebeurd, is sprake van schending van het beginsel van hoor en wederhoor.

Daar komt vervolgens nog een tweede schending bij. Hoor en wederhoor is eveneens onvoldoende toegepast als slechts één partij in de gelegenheid wordt gesteld om het concept-rapport in te zien en daarop te reageren alvorens het definitieve rapport wordt uitgebracht34.. Dat ook [eiser] de mogelijkheid had om met zijn taxateur afspraken te maken over het vooraf inzien van het concept-rapport doet daar natuurlijk niet aan af; du moment een concept bindend advies slechts aan één partij wordt voorgelegd en niet aan de ander, alvorens tot een definitief bindend advies te komen, is sprake van schending van hoor en wederhoor – en dat staat los van de vraag of in de opdrachtrelatie [verweerster] – [makelaar 2] is overeengekomen dat [verweerster] een concept bindend advies kon inzien. Dit kan ook nog anders worden toegelicht: de onafhankelijke positie die de bindend adviseurs dienen in te nemen, brengt mee dat zij te allen tijde rekening moeten houden met de belangen van beide opdrachtgevers. Partijen dienen met andere woorden gelijkwaardig te worden behandeld35.en dat is hier evident niet gebeurd36..

Ik kom dan ook tot de conclusie dat onderdeel 2 ook doel treft.

Tot slot van de bespreking van dit onderdeel veroorloof ik mij een enkele opmerking over de procedure na verwijzing, voor het geval het voorgaande zou worden gevolgd door de Hoge Raad.

Niet iedere procedurefout leidt tot vernietiging van een bindend advies. Een partij is toch gebonden aan een beslissing waaraan een ernstig totstandkomingsgebrek kleeft als blijkt dat het totstandkomingsgebrek geen relevante nadelige invloed heeft gehad op de inhoud van de beslissing37.. Omdat het notoir lastig kan zijn om aan te tonen dat vormfouten nadeel hebben veroorzaakt, wordt een bewijsvermoeden van nadeel bepleit bij ernstige totstandkomingsgebreken en dat lijkt mij bepaald op te moeten gaan bij (dubbele) schending van het fundamentele beginsel van hoor en wederhoor zoals in onze zaak. De beslissing moet dan worden vernietigd, tenzij komt vast te staan dat het gebrek geen inhoudelijk nadeel aan de vernietigingsbevoegde partij heeft veroorzaakt. [eiser] heeft over het benadelingsaspect overigens al positie ingenomen in de procedure38.. De rechter die de vernietigingsvordering ondanks het ernstige totstandkomingsgebrek afwijst, kan naar ik meen in beginsel niet volstaan met de overweging dat niet van nadeel is gebleken in een geval als dit39..

Onderdeel 3: buitengerechtelijke incassokosten

Onderdeel 3 bevat een motiveringsklacht en is gericht tegen het oordeel in rov. 5.5: grief 7 van [eiser] , gericht tegen de proceskostenveroordeling, gaat ervan uit dat de overige grieven slagen en nu dat niet het geval is volgens het hof, deelt ook grief 7 in dat lot. Dit is volgens de klacht ontoereikend gemotiveerd, omdat grief 7 van [eiser] mede is gericht tegen de toewijzing een buitengerechtelijke incassokostenvergoeding en de grief in zoverre niet voortbouwt op de overige grieven, maar een zelfstandige grond aanvoert op basis waarvan de beslissing van de kantonrechter over de buitengerechtelijke incassokosten moet worden vernietigd40.. Op die zelfstandige grief tegen de buitengerechtelijke incassokostenveroordeling is niet (kenbaar) beslist door het hof.

Voor zover [eiser] nog belang heeft bij deze klacht, lijkt mij die ook te slagen. Bij grieven onder 64 heeft [eiser] onder het kopje ‘Grief 7. Veroordeling (waaronder proceskosten en wettelijke rente)’ aangevoerd dat [verweerster] ter inning van haar vorderingen niet meer dan een enkele sommatiebrief heeft gestuurd, zodat er geen werkzaamheden zijn verricht waarvoor een vergoeding voor incassokosten kan worden toegekend.

Met deze grief richt [eiser] zich tegen het oordeel van de kantonrechter in rov. 3.8 en 3.9:

“Buitengerechtelijke incassokosten

[verweerster] heeft aanspraak gemaakt op de vergoeding van buitengerechtelijke

incassokosten. De kantonrechter stelt vast dat het Besluit vergoeding voor

buitengerechtelijke incassokosten (hierna: het Besluit) van toepassing is nu het verzuim na 1

juli 2012 is ingetreden. De kantonrechter stelt vast dat de eisende partij voldoende heeft

gesteld en onderbouwd dat buitengerechtelijke incassowerkzaamheden zijn verricht. Het

gevorderde bedrag van € 3.348,00 aan buitengerechtelijke incassokosten komt overeen met

het in het Besluit bepaalde tarief en is daarom toegewezen.

[verweerster] vordert wettelijke rente over de buitengerechtelijke incassokosten.

Niet gesteld of gebleken is echter dat [verweerster] deze kosten al daadwerkelijk aan haar

gemachtigde heeft betaald of met de betaling daarvan in verzuim verkeert en als zodanig

vermogensschade heeft geleden. De gevorderde rente over de buitengerechtelijke

incassokosten zal daarom niet worden toegewezen.”

Ik ben het met [eiser] eens dat in het bij grieven onder 64 aangevoerde een zelfstandige grond kan worden gelezen tot vernietiging van het kantonrechteroordeel over de buitengerechtelijke incassokosten. Dit onderdeel van grief 7 bouwt niet voort op de overige grieven en had door het hof zelfstandig moeten worden beoordeeld. Voor zover het hof dit anders heeft gezien, is sprake van een onbegrijpelijke uitleg van grief 7.

Anders dan [verweerster] betoogt onder 26 van de s.t. behoeft een beslissing over de vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten wel nadere motivering en kan niet uit het oordeel in rov. 5.5 worden afgeleid dat het hof heeft gemeend dat de buitengerechtelijke incassokosten terecht zijn toegewezen door de kantonrechter. Ook voor beslissingen over de vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten geldt immers dat deze zodanig moeten worden gemotiveerd dat voldoende inzicht wordt gegeven in de daaraan ten grondslag liggende gedachtegang, om de beslissing zowel voor partijen als voor derden, de hogere rechter daaronder begrepen, controleerbaar en aanvaardbaar te maken41..

Daarmee is in mijn ogen ook onderdeel 3 terecht voorgesteld.

Ik concludeer tot vernietiging en verwijzing.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

A-G