HR, 24-05-2016, nr. 15/02461

Zoals uit de onder 4.3.1 opgenomen bewijsmiddelen blijkt, gebruikt de rechtbank naast de verklaring van de twee aangeefsters ook de dagboekfragmenten en de verklaringen van [de zus], [de moeder] en verdachte voor het bewijs ten aanzien van de ten laste gelegde feiten. Anders dan de verdediging heeft gesteld, vinden de aangiften van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] hiermee voldoende steun in ander bewijsmateriaal.

[slachtoffer 1] heeft op verschillende data in 2002 over het seksueel misbruik door [verzoeker] geschreven. Ze heeft geschreven dat ze met [verzoeker] in bed heeft gelegen en met hem heeft getongd en dat hij het bovenste en alleronderste van haar kruis en haar borsten heeft bevoeld.

[slachtoffer 2] heeft in 2002 in haar dagboek geschreven dat [de zus] bij [verzoeker] op schoot zat en dat ze met elkaar gingen kussen. [slachtoffer 2] vond dit vies omdat ze later op de spuug van [de zus] zou kussen. Op een andere datum heeft ze geschreven dat ze niet meer wilde zoenen met [verzoeker].

De rechtbank stelt vast dat [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] in 2002 onafhankelijk van elkaar aantekeningen in hun dagboeken hebben gemaakt over de ontuchtige handelingen die [verzoeker] met hen heeft gepleegd. Ze waren destijds niet van elkaar op de hoogte dat zij door [verzoeker] werden misbruikt. Zij kwamen hier achter tijdens een gesprek met hun moeder op Koninginnedag 2009.

De dagboekaantekeningen van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] gaan over alledaagse zaken in de levens van twee pubermeisjes. [slachtoffer 1] schreef over haar zussen, de kinderen van [verzoeker], school, uiterlijk, vriendinnen en een liedje op de radio. [slachtoffer 2] schreef over het overlijden van Pim Fortuyn en haar bewondering voor hem, vriendinnen, school en toetsen op school. Tussen de dagboekaantekeningen over deze onderwerpen staan aantekeningen die gaan over de ontuchtige handelingen die [verzoeker] bij hun heeft verricht.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank het niet aannemelijk dat de dagboekaantekeningen hieromtrent achteraf door beide meisjes zijn gemaakt.

De verklaringen die [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] hebben afgelegd zijn consistent en komen op grote lijnen en essentiële punten met elkaar overeen.

[slachtoffer 1] heeft verklaard dat verdachte en haar moeder haar naar bed brachten en dat [verzoeker] dan bij haar in bed kwam liggen. Hij ging haar in bed tongzoenen en haar borsten en vagina betasten onder haar pyjama of t-shirt. Het gebeurde twee à drie keer per week dat verdachte bij haar in bed kwam liggen en haar tongzoende en betastte. Verder heeft verdachte [slachtoffer 1] getongzoend en haar vagina betast terwijl zij bij hem op schoot zat. Het misbruik gebeurde ook in de studio, in de gang, in de slaapkamer van haar ouders en beneden bij de voetbaltafel, aldus [slachtoffer 1].

[slachtoffer 2] heeft eveneens verklaard dat verdachte bij haar in bed kwam liggen wanneer haar moeder en hij haar naar bed brachten. In bed heeft hij haar getongzoend en haar borsten betast. Het gebeurde ook dat ze bij verdachte op schoot zat en dat hij dan haar borsten betastte. Dit gebeurde ook in het bed van haar ouders en in de woonkamer. Het aan de borsten zitten bij het naar bed brengen gebeurde volgens [slachtoffer 2] gemiddeld drie keer per week. Hij heeft ook haar vagina betast in bed en als ze bij hem op schoot zat.

Daarnaast heeft [de zus] verklaard dat verdachte in haar bed met haar heeft getongzoend en onder de pyjama haar borsten heeft betast. Dit gebeurde volgens haar twee à drie keer per week. [de zus] heeft ook bij verdachte op schoot gezeten waarbij hij aan haar billen voelde.

De verklaringen van [slachtoffer 1], [slachtoffer 2] en [de zus] vertonen een grote gelijkenis met betrekking tot de aard van de ontuchtige handelingen, de frequentie daarvan en de plekken in huis waar deze plaatsvonden. Zij hebben hier alle drie consistent over verklaard. Bovendien wordt de inhoud van deze verklaringen versterkt door de dagboekaantekeningen die [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] onafhankelijk van elkaar hebben gemaakt. De rechtbank is van oordeel dat de verklaringen van de drie meisjes een dusdanige onderlinge gelijkenis met betrekking tot de handelwijze van verdachte vertonen dat deze het bewijs ten aanzien van beide feiten verstreken.’

De rechtbank heeft het bewijs van de feiten gebaseerd op het feit dat er een aangifte ligt, dat in dagboeken van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] verwijzingen staan naar seksueel misbruik en dat moeder [de moeder] en zus [de zus] deze aangiften steunen.

Is dat voldoende voor het wettige bewijs in de zin van art. 342 lid 2 Sv? Naast een aangifte moet er sprake zijn van voldoende objectief steunbewijs.

Hard bewijs ontbreekt. Er zijn geen getuigen zie bevestigen te hebben gezien dat cliënt ontuchtige handelingen verrichtte met een ander. En zijn wel dagboeken. Dagboeken zijn afkomstig uit dezelfde bron als de aangifte.

Ik heb de rechtspraak van de afgelopen jaren op dit punt bestudeerd. Ik noem een paar relevante uitspraken.

Een kwestie1. waarin een verdachte werd veroordeeld voor bedreiging met een misdrijf tegen het leven gericht omdat hij tegen de aangeefster had gezegd: ‘Pas op, maak het af waarmee je bent begonnen met mijn oom, anders maak ik je dood. Dan ben je al gestorven.’ Naast de aangifte was tot het bewijs gebezigd de verklaring van de verdachte. Deze verklaring hield — kort gezegd — in dat hij op de bewuste avond naar zijn oom in Gouda is geweest, maar niet dat de aangeefster daar aanwezig was en evenmin dat hij daar met haar heeft gesproken (laat staan dat hij haar heeft bedreigd).

De Hoge Raad oordeelde dat volgens het tweede lid van artikel 342 Sv het bewijs dat de verdachte het tenlastegelegde feit heeft begaan, door de rechter niet uitsluitend mag worden aangenomen op de verklaring van één getuige, Gelet hierop en in aanmerking genomen dat de bewezenverklaring slechts kan volgen uit de verklaring van de aangeefster, nu de tot het bewijs gebezigde verklaring van de verdachte onvoldoende steun geeft aan de verklaring van de aangeefster, is de bewezenverklaring ontoereikend gemotiveerd.

In een andere kwestie2. werd de verdachte verweten zijn vrouw die in het ziekenhuis lag na een keizersnede te hebben verkracht. De bewezenverklaring steunde op een aantal bewijsmiddelen, te weten:

De Hoge Raad oordeelde dat volgens het tweede lid van artikel 342 Sv het bewijs dat de verdachte het tenlastegelegde feit heeft begaan door de rechter niet uitsluitend kan worden aangenomen op de verklaring van één getuige. Gelet hierop en in aanmerking genomen dat de bewezenverklaring slechts kan volgen uit de verklaringen van de aangeefster (nu de andere bewijsmiddelen onvoldoende steun geven aan de verklaringen van de aangeefster), is de bewezenverklaring niet toereikend gemotiveerd.

De foto's en de verklaringen waaruit bleek dat het slachtoffer daadwerkelijk in het ziekenhuis lag, waren dus niet voldoende voor het wettig bewijs.

In een ontuchtzaak3. werd een schuldhulpverlener en bewindvoerder op een advocatenkantoor verdacht van ontucht met een cliënte (O) door haar over de rug in de richting van de borsten te wrijven. De bewezenverklaring steunde op:

Hoge Raad: In aanmerking genomen dat de bewezenverklaring slechts kan volgen uit de verklaringen van de getuige O., nu de overige bewijsmiddelen onvoldoende steun geven aan haar verklaringen, is de bewezenverklaring niet toereikend gemotiveerd.

Volgens de Hoge Raad4. kan het oordeel dat dat het bewijs dat de verdachte het ten laste gelegde heeft begaan niet alleen kan worden aangenomen op grond van de aanname dat hetgeen de aangeefster verklaarde betrouwbaar was. Aangezien de motivering van de bewezenverklaring betrekking heeft op de betrouwbaarheid van de aangifte, draagt die motivering niet bij aan het kennelijke oordeel dat hetgeen aangeefster heeft verklaard voldoende steun vindt in de overige bewijsmiddelen.

Opmerkelijk is dat in de zaak van vandaag de rechtbank ook heeft overwogen dat de verklaringen ‘consistent’ zijn. Wat hier ook van zij, het is niet redengevend voor het wettige bewijs.

In een ontuchtkwestie bij uw eigen hof5. zaten in het dossier naast de aangifte van het meisje, verklaringen van haar vader en moeder en van een leerkracht (allemaal de-auditu) en had de deskundige Van Koppen geconcludeerd dat er geen reden was om aan de betrouwbaarheid van de verklaring van het meisje te twijfelen. Het hof nam die conclusie over. ‘Het hof acht de verklaringen van [aangeefster] op zichzelf betrouwbaar, valide en geloofwaardig. Het hof acht echter onvoldoende steunbewijs in het dossier aanwezig om te komen tot een bewezenverklaring van het aan verdachte tenlastegelegde feit. Het hof is van oordeel dat het door de advocaat-generaal aangevoerde steunbewijs terug te voeren is op één bron, namelijk de verklaring van [aangeefster]. Immers de verklaringen van haar moeder, haar vader en haar leerkracht zijn enkel gebaseerd op hetgeen [aangeefster] ten overstaan van hen heeft verklaard. De rapportage van Van Koppen ziet enkel op de betrouwbaarheid en de validiteit van de verklaring van [aangeefster], zodat de rapportage op zichzelf niet bijdraagt aan het oordeel dat hetgeen [aangeefster] heeft verklaard voldoende steun vindt in andere bewijsmiddelen.

Vrijspraak volgde.

Kortom, hoe geloofwaardig en betrouwbaar een aangeefster ook moge zijn, het blijft één aangifte. Het is niet redengevend voor het bewijs. De-auditu verklaringen zijn terug te voeren op dezelfde bron.6. Ook dagboekaantekeningen zijn niet afkomstig uit een andere bron dan de door de aangeefster afgelegde verklaring.7. Overigens sluit ik me aan bij de raadsvrouwe in eerste aanleg die stelde dat hetgeen [slachtoffer 1] in een dagboek heeft opgetekend nog niet betekent dat dit daarmee waar is. Fantasie en gedachten kunnen bij uitstek aan een privaat boek worden toevertrouwd, zeker door jongeren.

Gedragsverandering of psychische klachten die worden bevestigd door gedragsdeskundigen zijn evenmin redengevend voor het bewijs.8.

Opvallend tot slot op dit punt is een recent arrest van de Hoge Raad van oktober jl.9. Naast een aangifte van ontucht door haar peetvader en een aanvullende verklaring van de aangeefster had het hof een verklaring van de partner van de aangeefster als bewijsmiddel gebruikt. Deze partner verklaarde over de ontucht te hebben gehoord en beschreef heftige lichamelijke reacties bij de aangeefster als hij haar aanraakte. Het hof achtte het feit bewezen, de Hoge Raad casseerde. Daarbij heeft de Hoge Raad in aanmerking genomen dat de verklaring van de partner ‘wat betreft de rechtstreekse betrokkenheid’ van de verdachte bij het tenlastegelegde uitsluitend is gebaseerd op hetgeen de aangeefster heeft medegedeeld. Het oordeel van het hof dat de aangifte voldoende steun vindt in andere bewijsmateriaal was volgens de Hoge Raad niet begrijpelijk.

Ik concludeer dat niet voldaan is aan het wettelijk bewijsminimum. Om die reden bepleit ik vrijspraak.

De rechtbank heeft in haar vonnis gebruik gemaakt van een schakelbewijsconstructie.

In het algemeen stelt de verdediging dat het noodzakelijk gebruik van schakelbewijs kenmerkend is voor een bewijsrechtelijk zwakke zaak. Als schakelbewijs nodig is, is er kennelijk onvoldoende zelfstandig bewijs.

In de praktijk wordt schakelbewijs met name gehanteerd als een locomotief, een sterke zaak die met ketenbewijs de zwakkere zaken ‘meetrekt’. In de literatuur wordt echter ook wel gesproken van een ‘spooktrein’.

Daar komt bij dat de rechtspraak — kortweg — een tweetal eisen stelt. In de eerste plaats moet het gaan om soortgelijke feiten. Op zichzelf lijken de aangiftes op elkaar, dat staat vast. Het EHRM erkent in de zaak Scheper tegen Nederland10. het gebruik van schakelbewijs waarbij het niet alleen wijst op de modus operandi, maar ook op de beperkte tijdspanne waarin de feiten hebben plaatsgevonden en het feit dat de feiten in die zaak op verschillende plekken hadden plaatsgevonden. In de zaak van cliënt is geen sprake van en korte tijdspanne en al helemaal niet van verschillende plekken. De waag is dus of aan de verschillende verklaringen onderscheidend genoeg zijn.

Daarnaast moet de betrokkenheid van de verdachte bij het ten laste gelegde vaststaan. De feiten moeten dus ook zelfstandig worden gefundeerd. Ik heb zojuist betoogd dat dit niet het geval is. Aan die eis is niet voldaan.

Tot slot is schakelbewijs een in mijn ogen griezelig instrument. Uw hof11. heeft in de herziening in de strafzaak tegen Lucia de B. overwogen:

In dezelfde zaak van Lucia de B. schreef iemand na de veroordeling en voor de herziening over het schakelbewijs als volgt: ‘Als ik van twee katten uit het asiel heb bewezen dat ze zwart zijn, heb ik bewezen dat alle katten in het asiel zwart zijn.’ Dat is het gevaar van schakelbewijs. Dat een dergelijke bewijsmotivering niet klopt is in ieder geval in die kwestie overduidelijk aangetoond. Uw hof heeft Lucia de B. na herziening vrijgesproken.

Indien u desondanks wettig bewijs aanwezig acht, zult u op basis van dit wettig bewijsmateriaal ook de overtuiging moeten verkrijgen. In andere woorden, u moet deze getuigen ook geloven. In dat kader valt een aantal zaken op.

Door [slachtoffer 1] wordt op enig moment gesteld dat zij dagboeken heeft bijgehouden. Zij overhandigt deze aan de politie. De politie heeft een selectie gemaakt van de in haar ogen relevante passages. De dagboeken zelf zijn niet meer beschikbaar. De context, de authenticiteit, de juistheid, de betrouwbaarheid kan niet meer worden getoetst. U bent overgeleverd aan de interpretatie van de politie van wat relevant is en wat niet. Een dergelijke interpretatie lijkt me eerder aan uw hof voorbehouden. Alleen al om die reden kunnen de dagboeken geen rol spelen in de bewijsvoering.

[slachtoffer 1] heeft psychologische hulp gezocht. Ze heeft echter niet met deze gedragsdeskundige over het misbruik gesproken. Markant, zeker als er wel sprake zou zijn geweest van seksueel misbruik.

En als cliënt seksueel misbruik zou hebben gepleegd, dan is niet voorstelbaar dat hij daarna in 2004 de zussen [slachtoffer 1 en 2] naar een psycholoog stuurt. Een psycholoog, een gedragsdeskundige met wie zij een vertrouwensband zullen hebben, met wie zij intieme en vertrouwelijke informatie zullen verstrekken. Als cliënt dader is van misbruik, lijkt mij de meest aangewezen route te voorkomen dat de meisjes over het misbruik aan derden zullen verklaren.

Op de vraag van de politie of [slachtoffer 1] zich de eerste keer kan herinneren dat cliënt aan haar zat, antwoordt zij ‘Nee, niet precies meer.’ Opvallend als de zaken die er voor haar toe deden in een dagboek werden geschreven. Dan lijkt mij deze eerste handelingen met een seksuele lading een moment dat zou moeten zijn vermeld in het dagboek.

[slachtoffer 1] verklaart dat zij in het zwarte dagboekje ‘alles over het misbruik’ heeft opgeschreven. Dat boekje, zo stelt zij, is in 2003 heel goed opgeborgen ‘omdat ik er niet meer aan herinnerd wilde worden’. Bijzonder, omdat ze in diezelfde verklaring verklaart dat ze geen privacy mochten hebben. ‘We hadden zelfs geen lade in ons buro (…).’‘We hadden een plank als kast en verder niets.’ Dat dagboek, waaraan ze niet herinnerd wilde worden, moet dan dus op een vrij toegankelijk plekje hebben gestaan. Opvallend, als [slachtoffer 1] in diezelfde verklaring verklaart dat ze ‘heel bang’ voor cliënt was. Het is volstrekt onlogisch om een geschrift met belastende elementen voor degene voor wie je stelt bang te zijn, te plaatsen op een kennelijk niet afgeschermde plek.

In de verklaringen wordt iets gezegd over de frequentie waarmee het misbruik zou hebben plaatsgevonden. ‘Vrijwel elk weekend op zaterdag- of zondagochtend. Door de weeks 2 of 3 keer per week als hij bij mij in bed kwam liggen en soms in de studio. Gemiddeld dan ongeveer 4 keer per week.’ Als het dagboek redengevend zou kunnen zijn voor het ten laste gelegde, dan valt op dat dit dagboek op geen enkele wijze redengevend is voor de gestelde frequentie.

En cliënt zei tijdens de laatste bespreking op mijn kantoor: ‘Los van de wettelijke eisen voor het bewijs, als ik word veroordeeld moet het toch ook echt gebeurd kunnen zijn?’ En daarin heeft cliënt volkomen gelijk. Twee tot drie maal per week seksueel misbruik in de slaapkamer. [naam 1], [de zus] en [slachtoffer 2] waren daar gewoon bij. Ook hun moeder was daarbij. En niemand heeft iets gezien? Dan kan toch niet? [de moeder] was altijd samen met cliënt, zij brachten samen de kinderen naar bed. Bij de politie verklaart ze dat haar nooit iets is opgevallen. Nooit!

Volgens [slachtoffer 1] bleef cliënt altijd lang bij haar in bed liggen. Zo lang dat [de zus] het volgens haar wel door had dat er seksueel misbruik plaatsvond. Terugkomend op de opmerking van cliënt ‘het moet toch ook echt gebeurd kunnen zijn’. Als cliënt zo nodig seksueel misbruik zou hebben willen plegen, dan toch niet op de slaapkamer in het bijzijn van andere kinderen en van zijn vrouw. En al helemaal niet zo lang dat het gaat opvallen. Wat mij betreft een compleet niet voor te stellen scenario.

Volgens [slachtoffer 1] heeft zij cliënt eens met [de zus] zien tongzoenen bij de voetbaltafel. ‘Ik keek toen naar beneden en zag hen op de grond zitten zoenen.’ Hoe logisch is het om in het openbaar, in een huis vol mensen, waar iedereen elkaar steeds tegen komt (‘Je had helemaal geen plek voor jezelf. Je kwam altijd iemand tegen.’), met een pleegdochter te tongzoenen? Misbruik van [de zus] is niet ten laste gelegd, maar opvallend is wel dat zij over dit concrete voorval niet rept in haar verklaringen.

Ik wil niet op alle slakken zout gaan leggen, maar ik merk wel op dat er slechts één waarheid is. Punten en komma's kunnen na meerdere verklaringen verschillen, maar de hoofdlijn niet. In dat kader is opmerkelijk dat [slachtoffer 1] tijdens haar informatieve gesprek ook spreekt over misbruik ‘buiten’. Een bijzondere plek, juist omdat buiten Jan en Alleman zicht zouden kunnen hebben op dit feit. En als cliënt de dader zou zijn, dan is kennis door derden van dit misbruik het laatste dat je wilt. In haar aangifte en latere verklaringen komt deze locatie echter helemaal niet meer terug.

Zowel [de zus], [slachtoffer 2] als [slachtoffer 1] komen met identieke verklaringen als het gaat om de frequentie. Gemiddeld twee tot drie keer per week zou cliënt in het kader van het naar bed brengen seksuele handelingen hebben verricht. Als ik dat optel dan kom ik op minstens zeven tot acht maal door de week. Dat kan niet, tenzij op één avond cliënt bij meerdere meisjes seksuele handelingen verrichtte. Het is al onlogisch dat cliënt dergelijke handelingen verricht, terwijl niemand iets heeft gezien. Het is onbegrijpelijk als dat zelfs meermalen per avond zou zijn gebeurd. Ik stel me voor dat als client misbruik pleegt ten opzichte van — bijvoorbeeld — [slachtoffer 1], en cliënt zou daarna in het bed van iemand anders gaan liggen, dat [slachtoffer 1] extra oplettend is wat er gebeurt. Immers, zij stelt net ervoor te zijn misbruikt en kan dan op haar klompen aanvoelen dat er met haar zusje ook iets gebeurt. Het is niet te bevatten dat er dan niets is gezien of waargenomen.

[de zus] verklaart dat ze gehoord heeft dat cliënt tegen [slachtoffer 2] zei ‘vind je dit lekker?’ Uit de verklaring blijkt niet op welk concreet voorval dit slaat. Maar als het op mogelijk seksueel misbruik zou moeten slaan, dan geldt ook hier dat ik de eerste verdachte in de praktijk moet tegen komen die openlijk aan minderjarige (pleeg)dochters vraagt in het bijzijn van anderen of ze het lekker vindt. Dit kan gewoonweg niet kloppen of er is iets bedoeld dat een niet-seksuele lading moet hebben gehad. [de zus] heeft in ieder geval nooit iets seksueels gezien tussen cliënt en [slachtoffer 2].

Uit de verklaring van [de zus] blijkt dat cliënt ook betastte ‘tijdens het eten’. Iedereen is er dan bij? En niemand heeft het gezien? Cliënt zou als dader toch wel meer geheime plekjes moeten weten als hij ontucht zou hebben willen plegen.

En over vermeende bekentenissen van cliënt. [de zus] vertelt dat ze samen met haar moeder naar cliënt is gegaan. ‘Toen ik met mijn moeder bij hem kwam heeft hij het niet ontkend.’ Ook bij de [therapeut] zou cliënt het niet ontkend hebben. Los van het feit dat het niet-ontkennen niet hetzelfde is als bekennen, vindt deze passage van [de zus] geen steun in de verklaring, van moeder [de moeder]. Er blijkt niet van een gesprek met [de zus] en cliënt waarin cliënt het feit niet zou hebben ontkend. En [therapeut] heeft geen verklaring afgelegd. Wel stelt [de moeder] dat cliënt het feit tegenover haar zou hebben bekend, maar zij plaatst het in een andere context, nl. nadat [slachtoffer 2] en [slachtoffer 1] bij haar zijn geweest. Hiervan zijn geen getuigen volgens haar. En uiteindelijk bevestigt [de zus] zelf ook dat cliënt nooit gezegd heeft dat hij ‘het gedaan heeft’. Frappant is dat zij twee jaar later bij de r.c. iets anders verklaart, nl. dat cliënt mee is geweest naar de therapeut [therapeut] en daar zou hebben gezegd ‘dat hij het nooit meer zou doen.’ Dit soort essentiële verschillen raakt de betrouwbaarheid.

Als [de moeder] bij de r.c. verklaart: ‘Hij heeft bekend dat hij aan mijn kinderen heeft gezeten. Dat heeft hij bekend aan mij, aan mijn dochters en aan de twee psychologen. De feiten liggen keihard op tafel (…)’, dan is dit wel een erg boude stelling. Die vermeende bekentenis is helemaal niet ‘keihard’, sterker nog, wat mij betreft zelfs boterzacht.

Als [slachtoffer 2] na jaren bij de r.c. laat weten dat cliënt tegen haar heeft gezegd dat het hem speet en dat ze toen beide moesten huilen, staat dat niet alleen haaks op haar eerdere verklaring bij de politie, maar ze vermeldt daarbij dat [de zus] en [slachtoffer 1] op dat moment ook in de kamer waren. Die hadden hier dan toch ook over moeten kunnen verklaren? Niets.

Tongzoenen, dat gebeurde volgens [slachtoffer 2] ‘elke dag’. Sterker nog, zij stelt dat [naam 2] hierover een opmerking maakte. In de woonkamer nota bene. ‘Mijn moeder zat erbij.’ [naam 2] ontkracht dit. Ook moeder [de moeder] stelt nooit iets gemerkt te hebben. Dat kan toch niet?

Volgens [slachtoffer 1] zou cliënt in de studio zijn hand in de onderbroek hebben laten glijden. Maar iets verder in de verklaring staat dat ze ‘meestal een spijkerbroek’ droeg. Een spijkerbroek is over het algemeen het minst comfortabele kledingstuk om een hand naar binnen te steken. Daarvoor zijn deze meestal te strak. Bovendien bevestigt zij zelf dat zij cliënt alleen maar haalde voor het eten en dus ‘nooit heel lang’ bleef. Ik stel me dan voor dat [slachtoffer 1] bedoelt dat bij binnenkomst cliënt zijn hand direct in de broek stopte? Een moeilijk voor te stellen scenario. Uit de verklaring van cliënt en uit de beschrijving van de diverse ruimtes blijkt overigens dat er een groot raam in de studio zit. ‘Daar loopt de hele familie langs.’ Een wel erg weinig voor de hand liggende plek om ontucht te plegen.

Cliënt stelt zijn ex-vrouw [de moeder] en haar dochters na het verbreken van de relatie te hebben geholpen verhuizen. Dat wordt bevestigd door de getuige [getuige 1]. Van belang is dat zij ook bevestigt dat zij in het huis aan de Varenstraat dagboeken heeft gevonden. Uit de gedetailleerde beschrijving blijkt dat het om de dagboeken van de aangeefsters moet zijn gegaan. ‘Ik wilde ze weggooien maar het was zijn idee om de spullen terug te brengen.’ Bovendien verklaart ze expliciet dat cliënt niet wilde dat in de aantekeningen werd gekeken. ‘Nee, dat is privé.’ Als cliënt zich zou hebben schuldig gemaakt aan seksueel misbruik, als hij wist dat de meisjes dagboeken hadden en daarin mogelijk intieme details zouden kunnen hebben opgeschreven, het minste dat je zou verwachten is dat cliënt een blik in de papieren zou hebben geworpen om te zien of er belastend materiaal in zou staan. Of nog beter, de aantekeningen helemaal niet zou terug brengen. Maar, cliënt kijkt er niet in en brengt de dagboeken gewoon terug. Cliënt levert bewijs tegen hemzelf. Een contra-indicatie voor daderschap.

[slachtoffer 1] heeft nooit gedragingen van seksuele aard ten opzichte van haar zusjes gezien. [slachtoffer 2] heeft evenmin ooit iets waargenomen bij [slachtoffer 1]. [de zus] heeft nooit iets gezien tussen cliënt en haar zussen en moeder [de moeder] is bij de politie glashelder: ‘ik heb nooit iets gemerkt’ van het misbruik van [slachtoffer 2], zij heeft niets gemerkt van misbruik van [slachtoffer 1]. .

[naam 2] verklaart uitgebreid over het reilen en zeilen toen hij in het gezin kwam. Op zichzelf bevestigt hij wel dat cliënt en [de moeder] wel even in bed kwamen liggen. Dat was dus niet abnormaal. Maar zonder enige seksuele intentie. Wat opvalt is dat [naam 2] verklaart dat door zijn komst de meiden ‘erg boos’ waren omdat de aandacht nu verdeeld ging worden. Ook verklaart hij dat ze met hun drieën gingen samenwerken. De drie trekken dus gezamenlijk op.

[de dochter] onderstreept dit. De aangifte had zij niet verwacht, maar dat de zusjes alle drie aangifte hebben gedaan weer niet. ‘Dat verbaast mij niet omdat zij altijd alle drie dezelfde dingen doen en eigenlijk ook dezelfde mening hebben. Het had mij verbaasd als er maar één aangifte had gedaan.’

Een pact dus. Op zichzelf is met een hechte band tussen zussen helemaal niets mis. Maar als ik die band plaats in het kader van deze strafzaak, is er een groot risico van beïnvloeding. Opvallend is dat de dochter van cliënt door deze zussen nooit is gevraagd of met haar ook seksueel misbruik is gepleegd. [de dochter] woonde per slot van rekening in hetzelfde huis. Het geeft de samenwerking tussen de drie zussen aan.

Dat over de zaak gesproken wordt, is voorstelbaar. Maar ik lees bijvoorbeeld dat [slachtoffer 2] is haar aangifte verklaart dat zij die ochtend nog van [slachtoffer 1] had gehoord in welk jaar iets voorviel. Dat bewijst dat tot vlak voor de aangifte inhoudelijk over de zaak is gesproken.

De mogelijkheid tot beïnvloeding, van collaborative storytelling is in de feiten-rechtspraak in diverse gevallen al voldoende om van deze getuigen voor het bewijs geen gebruik te maken.12. Uw hof (locatie Leeuwarden) sloot in een kwestie van een paar jaren terug13. niet uit dat getuigen door na afloop van het incident (in dat geval een aanvaring) hierover onderling hebben gepraat voordat ze een verklaring aflegden. Aldus kunnen hun later afgelegde verklaringen zijn beïnvloed. Gelet hierop heeft het hof slechts voor het bewijs gebruik gemaakt van deze verklaringen voor zover zij bevestiging vinden in de — door het hof voor het bewijs gebruikte — verklaringen van verdachte.

Ook om deze reden is behoedzaamheid geboden en is wat de verdediging betreft geen betrouwbaar gebruik mogelijk van deze getuigenverklaringen.

Ik noemde zojuist al de verklaring van [naam 2] waarin hij aangeeft dat sprake is van boosheid bij de meiden omdat de aandacht verdeeld moest worden. Hij verklaart verder dat de meisjes ‘hem (vader, TvdG) altijd overal de schuld van gaven.’‘Zij zijn echt overal boos over en ik denk dat dit een uit de hand gelopen haatactie is.’ Hij noemt de aantijgingen ‘onzin’.

Ik wijs ook op [de dochter]. Zij bevestigt dat de meisjes ‘altijd boos’ op haar vader waren.

[de moeder] verklaart: ‘Het boterde steeds minder tussen mijn kinderen en [verzoeker].’

Volgens [slachtoffer 1] werden zij slechter behandeld dan zijn eigen kinderen. ‘Zijn kinderen (…) mochten alles.’

Het blijft gissen voor cliënt. Maar een actie uit wraak, gevoed door een door hen kennelijk als vervelend ervaren tijd en gestimuleerd door de echtscheiding van hun moeder en mogelijk door een nieuwe partner voor cliënt is reeel.

Het bewijsmateriaal is mager en steeds terug te voeren op dezelfde bron. Er is geen hard bewijs, niemand heeft iets gezien. Schakelbewijs kan niet worden toegepast. Wettig bewijs ontbreekt. Voor zover wettig bewijs aanwezig is kunt u in de visie van de verdediging niet de overtuiging verkrijgen. Er is zoveel ruimte voor twijfel, voor een andersluidende lezing.

Het hof in Den Bosch oordeelde recentelijk14. dat ‘hoewel (…) sterke aanwijzingen naar voren zijn gekomen die steun geven aan de verklaring van aangeefster, is anderzijds gebleken van contra-indicaties die niet passen bij de verklaring van aangeefster en niet zonder meer terzijde kunnen worden geschoven.’ Vrijspraak volgde.

Ik bepleit vrijspraak.’