HR, 07-11-2014, nr. 13/04452

Partijen zullen hierna worden aangeduid als [requirant] en Hyatt.

In deze zaak staan de volgende feiten vast:

In cassatie gaat het om de vraag of het hof, in afwijking van het GEA, de dringende reden voor het ontslag op staande voet terecht heeft aangenomen. Deze vraag moet bevestigend worden beantwoord. Het hof heeft immers zowel vanuit processueel als materieel oogpunt een rechtens onjuist oordeel gegeven. In cassatie wordt onder meer aan de orde gesteld:

Op 12 november 2010 heeft [requirant] een verzoekschrift ingediend tegen Hyatt waarin hij de nietigheid van het ontslag op staande voet d.d. 27 oktober 2010 heeft ingeroepen. Daarbij heeft [requirant] de feiten en omstandigheden die ten grondslag lagen aan het ontslag uitdrukkelijk betwist en tevens de nietigheid van het ontslag ingeroepen.

Hyatt heeft hiertegen verweer gevoerd. Daartoe heeft zij eerst het incident beschreven en heeft zij daarbij de verklaring van [betrokkene 1] en van een andere collega (de heer [betrokkene 2]) overgelegd. Ook heeft zij de verklaring van een aantal andere collega's overgelegd met wie zij zou hebben gesproken.

Nadat op 5 april 2011 een zitting heeft plaatsgevonden, heeft het Gerecht in Eerste aanleg van Aruba (hierna: ‘GEA’) op 28 juni 2011 een tussenbeschikking gewezen. Daarin heeft het GEA geoordeeld dat nu [requirant] gemotiveerd heeft betwist dat er sprake was van een dringende reden voor ontslag op staande voet, op Hyatt de bewijslast van haar stellingen rust. GEA heeft Hyatt in de gelegenheid gesteld te bewijzen:

Hyatt heeft daartoe als getuigen doen horen: [betrokkene 1], de heer [betrokkene 2] en vier andere collega's.

Na de getuigenverhoren hebben beide partijen nog geconcludeerd na enquête.

Op 20 maart 2012 heeft het GEA een eindbeschikking gegeven.

Het GEA heeft — kort gezegd — overwogen dat de verklaring van [betrokkene 1] onbetrouwbaar is nu deze tegenstrijdig is met hetgeen Hyatt heeft aangevoerd in het verweerschrift. Het GEA heeft geconcludeerd dat niet is uitgesloten dat [betrokkene 1] zelf is begonnen en vervolgens dat een enkel voornemen om nog een schop te geven, zoals [betrokkene 2] heeft verklaard, niet voldoende is om een dringende reden aan te nemen voor een ontslag op staande voet. Ook staat niet vast, aldus het GEA, dat [requirant] een bloedneus bij [betrokkene 1] heeft veroorzaakt. Het GEA heeft het ontslag nietig verklaard en heeft Hyatt veroordeeld tot doorbetaling van zijn loon.

Hyatt is in hoger beroep gegaan. In het beroepschrift is zij vooraleerst opgekomen tegen de aan haar gegeven bewijsopdracht. Daarbij heeft zij onder meer gesteld dat het hier niet gaat om cumulatieve verwijten, maar dat iedere grond zowel individueel als in onderlinge samenhang een dringende reden voor ontslag op staande voet oplevert (grief I).

Hyatt is vervolgens opgekomen tegen het oordeel dat de verklaring onder ede van collega [betrokkene 2] niet zou bijdragen aan het aan haar opgedragen bewijs. Volgens Hyatt blijkt uit zijn verklaring dat [requirant] [betrokkene 1] wilde schoppen toen ze op de grond lag, hetgeen een van de redenen van ontslag is en die zowel subjectief als objectief een dringende reden oplevert (grief II).

Daarnaast is Hyatt opgekomen tegen het oordeel van het GEA dat de verklaring van [betrokkene 1] onbetrouwbaar is. Daartoe heeft zij aangevoerd dat de verklaring van [betrokkene 1] strookt met die van haar collega [betrokkene 2], en dat die verklaring die door Hyatt in het begin is opgetekend waarschijnlijk, mede gelet op haar gemoedstoestand, niet goed begrepen is door [betrokkene 1], doch wel is ondertekend (grief III).

Als vierde grief heeft Hyatt geklaagd dat het GEA ten onrechte heeft overwogen dat een dreiging te schoppen geen dringende reden voor ontslag op staande voet oplevert. Volgens Hyatt is ook dit gedrag uiterst agressief hetgeen niet geaccepteerd kan worden.

[requirant] heeft verweer gevoerd tegen deze grieven. Zo heeft [requirant] met klem betwist dat hij voornemens was om [betrokkene 1], die op de grond lag, te schoppen, en dat dit alles niet uit de verklaring van [betrokkene 2] volgt. Daaraan heeft hij toegevoegd dat een enkele indruk van [betrokkene 2] in deze onvoldoende is om de conclusie van Hyatt te steunen (punt 12 van verweerschrift van [requirant]). Ook heeft [requirant] benadrukt dat [betrokkene 2] juist heeft aangegeven niet te weten waarom hij dacht dat [requirant] [betrokkene 1] zou schoppen en dat hij evenmin bewegingen had gemaakt waaruit zou blijken dat hij [betrokkene 1] zou gaan schoppen (punten 12 en 25 van zijn verweerschrift). In punt 10 van zijn verweerschrift heeft [requirant] gesteld dat de verklaring van [betrokkene 2] juist haaks staat op hetgeen Hyatt in haar ontslagbrief van 27 oktober 2010 aan hem heeft medegedeeld.

Tijdens de pleitzitting van 26 maart 2013 heeft [requirant] onder meer benadrukt dat Hyatt is gefaald in het bewijzen van de gronden die zij blijkens de ontslagbrief aan het ontslag op staande voet ten grondslag heeft gelegd, te weten: dat [requirant] het handgemeen was begonnen door [betrokkene 1] op haar gezicht te slaan, en dat hij haar vervolgens heeft geduwd, waarna hij haar diverse keren heeft geschopt terwijl zij op de grond lag (zie punt 8).

Op 18 juni 2013 heeft het hof beschikking gewezen. Daarin heeft hij de beschikking van het GEA vernietigd, en de vorderingen van [requirant] alsnog afgewezen, met de veroordeling van [requirant] in de proceskosten.

[requirant] kan hierin niet berusten en richt daartegen de volgende klachten.

Dit middelonderdeel is gericht tegen rov. 5.1 waarin het hof vaststelt dat [requirant] tijdens dat handgemeen met [betrokkene 1] op het punt stond haar te schoppen terwijl zij op de grond lag, maar dat hij daarvan door zijn collega [betrokkene 2] is weerhouden.

Voor zover het hof aan dit oordeel de getuigenverklaring van Acosta1. mede ten grondslag heeft gelegd, en in tegenstelling tot het GEA heeft gemeend dat die getuigenverklaring betrouwbaar is, heeft het de volgende jurisprudentiële regel2. miskend. Het heeft miskend dat indien de bewijswaardering van de appelrechter niet aansluit bij de uitkomst van de eerste rechter, hij in zijn motivering dient aan te geven waarom hij in een concreet geval afwijkt van de bewijswaardering van de rechter in eerste aanleg. Dit geldt met name indien de appelrechter de getuigen niet zelf heeft gehoord en afgaat op de in eerste aanleg afgelegde verklaringen blijkens de processen-verbaal, zoals in casu aan de orde is. De gedachtegang hiervan is dat de appelrechter geen indruk heeft gekregen van de wijze waarop die verklaringen tot stand zijn gekomen en van de betrouwbaarheid daarvan.

In elk geval heeft het hof zijn oordeel met geen enkele reden omkleed en heeft het daarmee een ongemotiveerd oordeel gegeven.

Ter toelichting diene het volgende.

In rov. 2.2.5 (vanaf de zesde volzin) van zijn eindbeschikking van 20 maart 2012 heeft het GEA geoordeeld dat de getuigenverklaring van [betrokkene 1] wegens onbetrouwbaarheid niet tot bewijs kan worden gebruikt. Daartoe heeft het GEA overwogen dat de getuigenverklaring afwijkt van de te bewijze opgedragen stellingen van Hyatt welke juist gebaseerd zijn op een door [betrokkene 1] tegenover haar afgelegde verklaring.

Indien het hof de voormelde vaststelling in rov. 5.1 (die achter I.1 is geparafraseerd) mede heeft gebaseerd op de getuigenverklaring van [betrokkene 1], en het deze aldus betrouwbaar heeft geacht, heeft het geen enkele motivering gegeven waarom hij in dit geval afwijkt van de voornoemde bewijswaardering van het GEA. Daarmee heeft het hof de voornoemde bijzondere motiveringsplicht uit de jurisprudentie van Uw Raad miskend.

Dit middelonderdeel is eveneens gericht tegen rov. 5.1 waarin het hof vaststelt dat [requirant] tijdens dat handgemeen met [betrokkene 1] op het punt stond haar te schoppen terwijl zij op de grond lag, maar dat hij daarvan door zijn collega [betrokkene 2] is weerhouden.

Voor zover het hof aan dit oordeel (mede) de getuigenverklaring van [betrokkene 2] ten grondslag heeft gelegd, heeft het ook de achter middelonderdeel I.1 besproken jurisprudentiële regel miskend. Het hof heeft wederom miskend dat als de appelrechter tot een andere bewijswaardering dan die van de eerste rechter komt, hij, vooral als hij de getuigen niet (opnieuw) heeft gehoord, in zijn motivering dient aan te geven waarom hij in dit geval afwijkt van de voornoemde bewijswaardering van de eerste rechter. Voor een nadere toelichting op deze jurisprudentiële regel, zij verwezen naar middelonderdeel I.1.

In elk geval heeft het hof zijn oordeel met geen enkele reden omkleed en heeft het daarmee een ongemotiveerd oordeel gegeven.

Ter nadere toelichting dient het volgende.

Het GEA heeft in rov. 2.2.4 (laatste volzin) van zijn eindbeschikking van 20 maart 2012 geconcludeerd dat de verklaring van [betrokkene 2] niet kan bijdragen aan het aan Hyatt opgedragen bewijs. Nu het hof bij de voornoemde vaststelling in rov. 5.1 geen enkele motivering heeft gegeven waarom het in dit geval afwijkt van de voornoemde bewijswaardering van het GEA, heeft het hof de bijzondere motiveringsplicht uit de jurisprudentie van Uw Raad miskend.

In rov. 5.1, tweede opsomming, heeft het hof ook vastgesteld dat [betrokkene 1] bij het handgemeen een bloedneus heeft opgelopen. Blijkens de eerste volzin van rov. 5.2 heeft het hof zijn oordeel dat een dringende reden voor ontslag op staande voet aanwezig is, ook op deze vaststelling gebaseerd.

Voor zover het hof met de voornoemde vaststelling in rov. 5.1, in samenhang met rov. 5.2, eerste volzin, heeft bedoeld te oordelen dat de bloedneus bij [betrokkene 1] is ontstaan door toedoen van [requirant], heeft het hof wederom de hiervoor genoemde bijzondere motiveringsplicht uit de jurisprudentie van Uw Raad miskend. Voor een toelichting van deze regel zij verwezen naar middelonderdeel I.1, tweede woordblok.

In elk geval heeft het hof zijn oordeel met geen enkele reden omkleed en heeft het daarmee een ongemotiveerd oordeel gegeven.

Ter nadere toelichting dienen het volgende.

In rov. 2.5 (vanaf de tweede volzin) van zijn eindbeschikking van 20 maart 2012 heeft het GEA op grond van de afgelegde getuigenverklaringen ter zake de bloedneus geoordeeld dat niet is komen vast te staan dat [requirant] die bloedneus heeft veroorzaakt, en dat het een feit van algemene bekendheid is dat een bloedneus ook op andere wijzen kan ontstaan.

Het kennelijke oordeel van het hof, dat hiervoor achter I.3 in het tweede woordblok is weergegeven, wijkt af van de voornoemde bewijswaardering van het GEA. Nu het hof geen enkele motivering heeft gegeven waarom het in dit geval afwijkt van de voornoemde bewijswaardering van het GEA, heeft het hof de bijzondere motiveringsplicht uit de jurisprudentie van Uw Raad miskend.

Dit middelonderdeel is eveneens gericht tegen rov. 5.1, tweede opsomming, in samenhang met rov. 5.2 eerste volzin. Voor zover het hof met de voornoemde vaststelling in rov. 5.1, in samenhang met rov. 5.2, eerste volzin, heeft bedoeld te oordelen dat de bloedneus bij [betrokkene 1] is ontstaan door toedoen van [requirant], en dat rov. 2.5 van de eindbeschikking van GEA van 20 maart 2012 voor een ambtshalve vernietiging in aanmerking komt,3. heeft het hof dat oordeel met geen enkele reden omkleed. Daarmee heeft het hof een zonder nadere toelichting, onbegrijpelijk oordeel gegeven.

Dit middelonderdeel is gericht tegen rov. 5.1 waarin het hof vaststelt dat [requirant] tijdens dat handgemeen met [betrokkene 1] op het punt stond haar te schoppen terwijl zij op de grond lag, maar dat hij daarvan door zijn collega [betrokkene 2] is weerhouden.

Het hof lijkt daarmee te responderen op grief 74. van Hyatt waarin zij klaagt dat het GEA ten onrechte heeft geoordeeld dat de getuigenverklaring van [betrokkene 2] niet kan bijdragen aan het aan Hyatt opgedragen bewijs, nu uit die verklaring juist volgt dat [requirant] [betrokkene 1] wilde schoppen terwijl zij op de vloer lag en dat dit niet is gebeurd omdat [betrokkene 2] tussenbeide is gekomen.

Het hof heeft de voornoemde vaststelling kennelijk gebaseerd op de getuigenverklaring van de collega [betrokkene 2], nu, behalve [betrokkene 1] waarover middelonderdeel I.1 gaat, geen van de overige getuigenverklaringen spreken over een voornemen van [requirant] tot schoppen en over de weerhouding daarvan door [betrokkene 2].5.

Los van hetgeen achter middelonderdeel I.2 is uiteengezet, geldt dat het hof hiermee ook heeft miskend dat uit een enkele indruk van een getuige omtrent het al of niet plaatsvinden van een bepaalde gebeurtenis, slechts vermoedens kunnen worden geput, en dat die indruk — in casu: dat [requirant] [betrokkene 1] wilde schoppen en dat [betrokkene 2] hem daarvan heeft weerhouden — niet zonder meer als vaststaand kan worden aangenomen.

Ter toelichting diene het volgende.

Ingevolge art. 143 Rv6. kan een getuigenverklaring enkel voor bewijs dienen, indien deze betrekking heeft op de aan de getuigen uit eigen waarneming bekende feiten. De rechtspraak heeft dit begrip ‘uit eigen waarneming bekende feiten’ ruim uitgelegd.

Eigen gewaarwordingen c.q. indrukken kúnnen immers voorwerp van getuigenverklaring zijn. Daaraan kan dus betekenis worden toegekend. Die betekenis houdt evenwel niets meer in dan dat de rechter uit die indrukken enkel vermoedens kan putten van de waarheid van die indrukken, die dus niet voor uitwendige waarneming vatbare zijn. Dit volgt uit de rechtsliteratuur7. en is geheel in de lijn van de jurisprudentie van Uw Raad.8. Daaruit volgt dat het de rechter verboden is om een feit bewezen te achten enkel op grond van een indruk van een getuige.

De ratio hierachter is dat een ‘indruk’ in de regel niet objectief is (te weten: een ‘innerlijke waarneming’) en daarmee minder ‘overtuigend’ is dan een voor uitwendige waarneming vatbaar feit.

De getuige [betrokkene 2] heeft in dit kader het volgende verklaard:

[betrokkene 2] verklaart hier dus — kort gezegd — dat hij ‘dacht’ resp. ‘de indruk kreeg’ dat [requirant] [betrokkene 1] wilde schoppen, en dat hij in die zin [requirant] daarvan heeft weerhouden door naar hem en [betrokkene 1] toe te lopen, dat hij niet weet waarop hij dat dacht, dat hij dat wellicht dacht omdat [requirant] op [betrokkene 1] afliep, en dat hij niet heeft gezien dat [requirant] al een beweging maakte om te schoppen.

Hieruit kan niets anders worden afgeleid dan dat de verklaring van [betrokkene 2] een eigen indruk vormt, oftewel een directe innerlijke waarneming.

Aan die enkele indruk heeft het hof een doorslaggevende bewijskracht toegekend, in die zin dat het hof daaruit de gevolgtrekking heeft verbonden dat het vaststaat dat [requirant] [betrokkene 1] wilde schoppen, terwijl zij op de grond lag, en dat hij daarvan is weerhouden door [betrokkene 2]. Daarmee heeft het hof de voornoemde regel miskend, inhoudende dat uit een enkele indruk van de getuige slechts vermoedens kunnen worden geput, en dat die indruk dus niet zonder meer als vaststaand kan worden aangenomen.

Door de verklaring van [betrokkene 2] op dit punt als vaststaand aan te nemen, heeft het hof ook een zonder nadere toelichting, die hier ontbreekt, onbegrijpelijk oordeel gegeven, nu [requirant] uitdrukkelijk heeft aangevoerd dat het hier enkel gaat om een indruk van [betrokkene 2] en dat deze onvoldoende is om de conclusie van Hyatt te steunen.9. Het hof heeft dit essentiële verweer van [requirant] dan ook ongemotiveerd gepasseerd.

Indien en voor zover het hof dit alles niet heeft miskend, heeft het hof zijn gedachtegang met geen enkele reden omkleed. Het is immers niet controleerbaar waarom het heeft gemeend dat die indruk van [betrokkene 2] desalniettemin als vaststaand moet worden aangenomen.

Indien het hof die vaststelling niet alleen op die verklaring heeft gebaseerd maar ook op ander bewijsmateriaal, dan ook heeft het hof zijn gedachtegang hieromtrent met geen enkele reden omkleed, waardoor zijn oordeel niet controleerbaar is.

Bovenop het voorgaande komt dat uit de verklaring van [betrokkene 2] — die hiervoor achter I.5.1 is geciteerd — niet volgt dat [requirant] [betrokkene 1], die op de vloer lag, wilde schoppen en dat [betrokkene 2] hem in die zin daarvan heeft weerhouden. Uit die verklaring volgt immers uitdrukkelijk dat:

In zijn verweerschrift in hoger beroep achter punt 12 heeft [requirant] op het voorgaande gewezen, en heeft hij geconcludeerd dat de verklaring van [betrokkene 2] niet kan bijdragen aan het aan Hyatt opgedragen bewijs van een dringende reden.

Ook ter gelegenheid van de pleitzitting bij het hof heeft [requirant] het voorgaande benadrukt en heeft hij gesteld dat uit die verklaring niet volgt dat hij van plan was [betrokkene 1] te schoppen, nu [betrokkene 2] juist verklaart dat hij niet weet waarom hij dat dacht en dat [requirant] geen enkele beweging daartoe had gemaakt.10.

In het licht van de hiervoor opgesomde verklaringen van [betrokkene 2] en de stellingen van [requirant], is de vaststelling door het hof in rov. 5.1 dat [requirant] Acosta wilde schoppen en dat [betrokkene 2] hem daarvan heeft weerhouden, zonder nadere toelichting, die hier geheel ontbreekt, onbegrijpelijk.

Geheel dan wel gedeeltelijke gegrondbevinding van middelonderdelen I.1 t/m I.8 raakt de daarop voortbouwende rov. 5.2 waarin het hof in de in rov. 5.1 opgesomde omstandigheden in onderling verband en samenhang bezien, een dringende reden voor ontslag op staande voet aanwezig heeft geacht, alsmede de voortbouwende rovv. 5.3 en 5.4 en het dictum, waarin het hof het vonnis van het GEA heeft vernietigd, de verzoeken van [requirant] heeft afgewezen, en hem in de proceskosten heeft veroordeeld.

Los van het voorgaande geldt het volgende.

Dit middelonderdeel is gericht tegen 5.2 waarin het mede op grond van zijn vaststelling in rov. 5.1 dat [requirant] op het punt stond [betrokkene 1], die op de vloer lag, te schoppen maar dat hij daarvan door collega [betrokkene 2] is weerhouden, een dringende reden voor ontslag op staande voet aanwezig heeft geacht.

Daarmee heeft het hof het zogenaamde ‘fixatiebeginsel’ van de ontslagmededeling11. miskend, welke beginsel gebaseerd is op de in art. 7A:1615 BW en art. 7:677 lid 1 Nederlandse BW opgenomen bepaling van de onverwijlde resp. gelijktijdige mededeling van de dringende reden. Dit beginsel had het hof desnoods ex art. 52 Rv12. ambtshalve moeten invullen. Daartoe bestond immers voldoende feitelijke grondslag.13.

Ter nadere toelichting diene het volgende.

Zoals dit ook in het Nederlandse BW geldt, moet ingevolge art. 7A:1615 BW de ontslagreden worden medegedeeld tegelijk met het ontslag. De ratio hiervan is dat de mededeling de werknemer in staat moet stellen zijn standpunt met betrekking tot het ontslag te bepalen. De ontslaggrond moet om die reden ook zo geformuleerd worden dat het de werknemer onmiddellijk duidelijk is waarom hij wordt ontslagen.

Uw Raad heeft dit duidelijk verwoord in onder meer het arrest van 23 april 1993 (NJ 1993, 905):

Zie hiervoor ook:

In het voorgaande ligt dan ook de grondslag van de fixatieregel, inhoudende dat de ontslagmededeling als een ‘tenlastelegging’ de ontslaggrond(en) fixeert in die zin dat deze in de procedure niet kan worden aangevuld.

Blijkens het tussenvonnis van het GEA van 28 juni 2011 stond vast dat de door Hyatt medegedeelde ontslaggronden de volgende waren:

In dat tussenvonnis heeft het GEA Hyatt in de gelegenheid gesteld om die gronden achter a., b., en c., aan te tonen.

Ná de getuigenverhoren en dus bij haar conclusie na enquête van 6 december 2011 (in punten 5 en 7), heeft Hyatt de medegedeelde ontslaggronden aangevuld, door aan te voeren dat in elk geval het voornemen van [requirant] om [betrokkene 1] te schoppen, toen zij op de vloer lag, en dat hij daarvan is weerhouden door [betrokkene 2], een subjectieve en objectieve dringende reden voor het ontslag op staande voet oplevert.

Het GEA heeft daarop in rov. 2.4 gerespondeerd door te overwegen dat wat ten aanzien van dat voornemen van [requirant], zoals [betrokkene 2] heeft verklaard, ook zij, dat enkele voornemen, kán geen dringende reden voor ontslag op staande voet opleveren.

In hoger beroep heeft Hyatt hiertegen in punt 12 van zijn beroepschrift geklaagd.

[requirant] heeft in zijn verweerschrift in hoger beroep benadrukt dat deze grond haaks staat op hetgeen Hyatt in haar ontslagbrief van 27 oktober 2010 aan hem heeft medegedeeld.14. Tijdens de pleitzitting bij het hof van 26 maart 2012 heeft [requirant] benadrukt dat Hyatt is gefaald in het aantonen van de gronden die zij blijkens de ontslagbrief aan het ontslag op staande voet ten grondslag heeft gelegd, te weten: dat [requirant] het handgemeen was begonnen door [betrokkene 1] op haar gezicht te slaan, en dat hij haar vervolgens heeft geduwd, waarna u haar diverse keren heeft geschopt terwijl zij op de grond lag.15.

Uit het hiervoor achter I.10.3 t/m 1.10.5 geschetste verloop van het partijdebat volgt dat Hyatt gedurende de procedure in eerste aanleg de door haar bij de ontslagbrief van 27 oktober 2010 medegedeelde ontslaggronden heeft verschoven, te weten van: het schoppen, naar: een voornemen om te schoppen (waarvan hij zou zijn weerhouden door de collega). Die verschuiving is in strijd met het hiervoor genoemde fixatiebeginsel. Uit de door Hyatt blijkens de ontslagbrief van 27 oktober 2010 medegedeelde ontslaggronden, hiervoor achter a., b. en c., opgesomd, was het voor [requirant] niet onmiddellijk duidelijk dat Hyatt het gestelde voornemen om te schoppen waarvan hij zou zijn weerhouden, aan het ontslag op staande voet ten grondslag heeft gelegd.16. Dat betekent dat [requirant] zijn standpunt op dat moment niet heeft kunnen bepalen.

Uit het voorgaande volgt dat het hof het fixatiebeginsel van een ontslagmededeling, welke uit de vaste jurisprudentie van Uw Raad voortvloeit,17. heeft miskend door in rov. 5.2 te oordelen dat het (mede) in de vaststelling dat [requirant] in het punt stond te schoppen maar daarvan door een collega is weerhouden, een dringende reden voor ontslag op staande voet aanwezig acht.

Voor zover het hof dit fixatiebeginsel niet heeft toegepast, geldt dat het hof dit beginsel ex art. 52 Rv ambtshalve had moeten toepassen, nu [requirant] een daarop gebaseerd verweer heeft gevoerd. Zie daarvoor nader onderdeel I.10.5.

Voor zover het hof — blijkens de tweede t/m vierde volzin van rov. 5.2 — heeft gemeend dat het voornoemde fixatiebeginsel van de ontslagmededeling niet zonder meer op de onderhavige Arubaanse zaak van toepassing is, heeft het een onjuiste rechtsopvatting gegeven ter zake het concordantiebeginsel van rechtspraak. Ter toelichting diene het volgende.

Uit de jurisprudentie van Uw Raad volgt dat het concordantiebeginsel niet alleen geldt voor de wetgeving (ex art. 39 Statuut der Koninkrijk der Nederlanden, hierna ‘het Statuut’) maar evenzeer voor de rechtspraak. Dit betekent dat de wettelijke regelingen in de (inmiddels) vier landen18. binnen dit Koninkrijk op dezelfde wijze uitgelegd moeten worden, tenzij er voor een afwijkende interpretatie een rechtvaardiging kan worden gevonden in een relevant verschil tussen de maatschappelijke opvattingen tussen de vier landen op hetzelfde rechtsgebied.

Zie hiervoor nadrukkelijk:

HR 14 februari 1997, NJ 1999, 409 (met noot van S.C.J.J. Kortmann)

HR 1 februari 2013, NJ 2013, 82.

Dit beginsel van de concordantie van de rechtspraak ligt ten grondslag aan artikel 23 van het Statuut, in samenhang met artikel 1 uit de Cassatieregeling voor Aruba, Curaçao, Sint Maarten en de overige drie caraïbische landen (hierna: de Cassatieregeling voor Aruba e.a.).

Wat betreft de wettelijke regeling van de ‘gelijktijdige’ c.q. ‘onverwijlde’ mededeling van de ontslaggronden bij een ontslag op staande voet, en het daarmee samenhangende fixatiebeginsel, is geen relevant verschil tussen de maatschappelijke opvattingen in Nederland en Aruba te bespeuren. Uit het gegeven dat zowel in Nederland (art. 7:677 lid 1 Nederlandse BW) als op Aruba (art. 7A:1615 BW) het criterium van ‘gelijktijdige’ c.q. ‘onverwijlde’ ontslagmededeling bij ontslag op staande voet van kracht is, volgt dat er hier geen relevant verschil in maatschappelijke opvattingen bestaat. De tenzij-regel van dit concordantiebeginsel doet zich hier dan ook niet voor. Dit betekent dat het fixatiebeginsel dat uit dat wettelijke criterium voortvloeit, en in de jurisprudentie van Uw Raad is bevestigd, ook op Aruba onverkort van kracht is. De — kennelijk — andersluidende opvatting van het hof in rov. 5.2 getuigt dan ook van een onjuiste rechtsopvatting van dit concordantiebeginsel.

In rov. 5.2 oordeelt het hof dat in de in rov. 5.1 opgesomde omstandigheden — achter I weergegeven — in onderling verband en samenhang in aanmerking genomen, een dringende reden voor ontslag op staande voet aanwezig acht, en dat het daarbij in aanmerking neemt dat Arubaanse hotels extra aandacht geven aan behoorlijk optreden van hun personeel en dat zij zware sancties stellen op onbehoorlijk gedrag, hetgeen bij het personeel bekend is, dat ook het algemeen belang dat de goede naam van Aruba (‘one happy island’) bij de Amerikaanse toerist niet mag worden aangetast.

Hiermee heeft het hof miskend dat volgens de vaste jurisprudentie van Uw Raad de rechtsgeldigheid van een dringende reden afhankelijk is van de concrete omstandigheden van een individueel geval, waarbij rekening moet worden gehouden met de door Uw Raad in die jurisprudentie ontwikkelde gezichtspunten.19.

Daarbij heeft het hof ook in bijzonder miskend dat bij de beoordeling van de rechtsgeldigheid van een gegeven ontslag op staande voet de persoonlijke omstandigheden van de werknemer afgewogen dienen te worden tegen de aard en ernst van hetgeen de werkgever als dringende reden aanmerkt.20.

Ter nadere toelichting diene het volgende.

Uit de voornoemde vaste jurisprudentie van Uw Raad volgt dat de rechtsgeldigheid van dringende reden afhankelijk is van de omstandigheden van het geval waarbij rekening moet worden gehouden met de volgende gezichtspunten: de aard en ernst van hetgeen de werkgever als dringende reden aanmerkt, de aard en duur van het dienstverband, de prestaties van de werknemer in het verleden, de houding van de werkgever tegenover vroegere overtredingen, de medeschuld van de werkgever en de persoonlijke omstandigheden van de werknemer, zoals diens leeftijd en de gevolgen van het ontslag op staande voet.21.

Die persoonlijke omstandigheden van de werknemer dienen vervolgens te worden afgewogen tegen de aard en ernst van hetgeen de werkgever als dringende reden aanmerkt.22.

Uit de achter rov. I.12 kort weergegeven rov. 5.2 blijkt dat het hof bij zijn oordeelsvorming over de rechtsgeldigheid van het ontslag op staande voet, geen aandacht heeft besteed aan de omstandigheden van het onderhavige geval, en dat het evenmin aandacht heeft besteed aan de voornoemde gezichtpunten. Ook blijkt daaruit dat het hof geen afweging heeft gemaakt tussen de aard en ernst van de door de werkgever gegeven dringende reden en de persoonlijke omstandigheden van de werknemer. Het hof heeft in zijn geheel geen onderzoek verricht dat in overeenstemming is met de hiervoor genoemde vaste jurisprudentie van Uw Raad. De enkele vermelding in rov. 5.2: ‘alle omstandigheden van het geval — inclusief de ingrijpende gevolgen voor [requirant] — in onderling verband en samenhang in aanmerking genomen’, is onvoldoende om aan te nemen dat het hof dat onderzoek heeft verricht.

Indien het hof dat onderzoek immers wel had gedaan dan was het tot de conclusie gekomen dat de enkele vaststelling dat er een handgemeen heeft plaatsgevonden waarbij [betrokkene 1] bloedneus heeft opgelopen en is gevallen, en waarbij [requirant] [betrokkene 1] wilde schoppen maar dat dit niet heeft plaatsgevonden (wat daarvan ook zij), in het licht van de overige gezichtspunten, waaronder vooral de goede staat van dienst van Raaz23., zijn lange dienstverband24. en zijn persoonlijke omstandigheden,25. geen dringende reden voor ontslag op staande voet kan opleveren. Dit geldt te meer nu de toedracht van dat handgemeen niet is komen vast te staan,26. en evenmin is komen vast te staan dat [requirant] bij [betrokkene 1] de bloedneus heeft veroorzaakt.27. Anders gezegd: de aard en ernst van het verwijt afgewogen tegen de persoonlijke omstandigheden, maakt het ontslag op staande volgt niet gerechtvaardigd. Dat brengt ook met zich dat het bijkomende argument van het hof, in de tweede volzin van rov. 5.2, dat Arubaanse hotels zware sancties stellen aan onbehoorlijk gedrag en dat het van algemeen belang is dat goede naam van Aruba niet wordt aangetast, niet terzake doende is.

Uit het voorgaande volgt dat het hof bij zijn oordeelsvorming over de rechtsgeldigheid van de dringende reden een oordeel heeft gegeven dat getuigt van een onjuiste rechtsopvatting van de achter I.12 genoemde vaste jurisprudentie van Uw Raad.

Voortbouwend op de voorgaande klachten geldt dat de slotoverwegingen van het hof in rov, 5.2 dat Arubaanse hotels zware sancties stellen aan onbehoorlijk gedrag en dat het van algemeen belang is dat de goede naam van Aruba niet wordt aangetast, voor de toetsing van het onderhavige ontslag op staande voet, in het licht van het voorgaande, niet ter zake doende zijn, en daarmee getuigt van een onjuiste rechtsopvatting. Een ontslag op staande voet dient immers getoetst te worden aan de hand van de omstandigheden van het individuele geval.28.

Bovenop het voorgaande geldt dat het hof in rov 5.2, achter I.12 kort weergegeven, geen kenbare aandacht heeft besteed aan het essentiële beroep van [requirant] op de door Uw Raad ontwikkelde gezichtspunten voor de toetsing van dringende reden, waaronder met name de aard en ernst van hetgeen Hyatt als dringende reden heeft aangemerkt, de aard en duur van het dienstverband, de goede prestaties van [requirant] in het verleden en zijn persoonlijke omstandigheden.29.

Ter toelichting diene het volgende.

In eerste aanleg en in hoger beroep heeft [requirant] ter onderbouwing van zijn stelling dat van een dringende reden voor een ontslag op staande voet geen sprake is, onder meer het volgende aangevoerd:

Ten aanzien van de gezichtspunten: ‘aard en duur van het dienstverband’ en ‘de prestatie van werknemer’:

Ten aanzien van ’de persoonlijke omstandigheden’:

Ten aanzien van de ‘ernst en aard’ van hetgeen werkgever als dringende reden aanmerkt:

Door in rov. 5.2 te oordelen dat het in de vastgestelde omstandigheden van rov. 5.1 een dringende reden voor een ontslag op staande voet aanwezig acht, heeft het hof de hiervoor opgesomde essentiële stellingen van [requirant] ongemotiveerd gepasseerd. De vermelding ‘alle omstandigheden van het geval — inclusief de ingrijpende gevolgen voor [requirant]- in onderling verband en samenhang in aanmerking genomen’ is een onvoldoende motivering voor het passeren van het beroep van [requirant] op de voornoemde gezichtspunten uit de jurisprudentie van Uw Raad. Evenmin is voor het passeren van deze essentiële stellingen van [requirant] ter zake doende dat de Arubaanse hotels zware sancties stellen aan onbehoorlijk gedrag en dat het van algemeen belang is dat goede naam van Aruba niet wordt aangetast, nu de toetsing van een ontslag op staande voet afhankelijk is van de omstandigheden van het individuele geval.34.

In het licht van de genoemde essentiële stellingen van [requirant] is het oordeel van het hof in rov. 5.2, zonder nadere toelichting, die ontbreekt, onbegrijpelijk. Indien het hof heeft gemeend dat die stellingen van [requirant] niet essentieel zijn voor zijn oordeelsvorming, heeft het de hiervoor besproken vaste jurisprudentie van Uw Raad, miskend.35. Voor een andere toelichting zij verwezen naar middelonderdeel I.12 e.v.

Voor zover het hof de vaste jurisprudentie van Uw Raad over de toetsing van de dringende reden niet heeft miskend, heeft het hof zijn onderzoek naar de rechtsgeldigheid van het ontslag op staande niet kenbaar gemaakt door niet met redenen te omkleden welke gezichtspunten het in aanmerking heeft genomen, en waarom het meent dat de aard en ernst van de door Hyatt aangemerkte dringende reden, afgewogen tegen de persoonlijke omstandigheden van [requirant], het ontslag op staande voet rechtvaardigt. Dit maakt het oordeel van het hof ongemotiveerd en daarmee oncontroleerbaar.

Indien en voor zover het hof in rov. 5.2, blijkens de tweede t/m vierde volzin van rov. 5.2, heeft gemeend dat de vaststellingen in rov. 5.1 een dringende reden voor ontslag op staande voet geven wegens:

heeft het hof ten eerste miskend dat volgens de vaste jurisprudentie van Uw Raad de rechtsgeldigheid van een individueel ontslag op staande voet getoetst moet worden aan de hand van de concrete omstandigheden van het individuele geval, en dat algemeen belang van een land, wat daarvan ook zij, niet ter zake doende is.37. Zo is, volgens die vaste jurisprudentie, bijvoorbeeld ter zake de houding van Hyatt van belang op welke wijze Hyatt met vroegere overtreding van [requirant] is omgegaan. Dit betekent dat de houding van Hyatt bij onbehoorlijk optreden van het personeel in z'n algemeenheid en wel in het algemeen belang van Aruba, een individueel ontslag op staande voet niet, althans niet zonder meer, kan rechtvaardigen.

Hierop voortbouwend geldt ten tweede dat het hiervoor weergegeven oordeel van het hof, zonder nadere toelichting, die ontbreekt, non-concludent is, nu uit die enkele vaststellingen in rov. 5.1 niet zonder nadere toelichting, die hier ontbreekt, de conclusie volgt dat [requirant] zich onbehoorlijk heeft gedragen.

Voor zover het hof — blijkens de tweede t/m vierde volzin van rov. 5.2 — heeft gemeend dat de vaste jurisprudentie van Uw Raad over de toetsing van de dringende reden niet zonder meer op de onderhavige Arubaanse zaak van toepassing is, en het daarmee de tenzij -regel van het concordantiebeginsel van rechtspraak tot uitgangspunt heeft genomen, heeft een onjuiste rechtsopvatting gegeven ter zake dit beginsel. Ter toelichting diene het volgende.

Het hof heeft hier immers miskend dat het feit dat de Arubaanse hotels extra aandacht besteden aan het optreden van het personeel en dat zij daarvoor zware sancties stellen, alsmede dat het van algemeen belang is dat de goede naam van Aruba bij de Amerikaanse toerist niet wordt aangetast, weliswaar mee kan worden genomen bij de toepassing van de vaste jurisprudentie van Uw Raad38. op een concreet geval, maar dat dit geen rechtvaardiging oplevert voor het opzijzetten van die vaste jurisprudentie van Uw Raad.

Anders gezegd: Ter zake het toetsingskader dat uit de voornoemde jurisprudentie van Uw Raad volgt, bestaat geen relevant verschil tussen de maatschappelijke opvattingen van Aruba en Nederland. Dit betekent dat het hof bij zijn oordeel over de rechtsgeldigheid van de dringende reden de — achter I.12 e.v. besproken — vaste jurisprudentie van Uw Raad tot uitgangspunt had moeten nemen. Zo heeft het hof in het bijzonder miskend dat volgens de vaste jurisprudentie van Uw Raad de rechtsgeldigheid van een dringende reden afhankelijk is van de concrete omstandigheden van een individueel geval, waarbij rekening moet worden gehouden met de door Uw Raad in die jurisprudentie ontwikkelde gezichtspunten, en dat daarbij de persoonlijke omstandigheden van de werknemer afgewogen dienen te worden tegen de aard en ernst van hetgeen de werkgever als dringende reden aanmerkt.39. Hierover gaat middelonderdeel I.12 e.v.

Voor zover het hof heeft gemeend dat het enkele voornemen te schoppen,40. onder ‘onbehoorlijk gedrag’ moet worden geschaard, zodat hiermee de dringende reden voor een ontslag op staande voet gegeven is, nu de Arubaanse hotels aan een onbehoorlijk gedrag zware sancties stellen in het belang van de goede naam van Aruba bij (overwegend) de Amerikaanse toerist, hetgeen bij het personeel bekend is, heeft het hof een zonder nadere toelichting, die hier ontbreekt, onbegrijpelijk oordeel gegeven. Dit geldt te meer nu de toedracht van dat handgemeen niet is komen vast te staan,41. en evenmin is komen vast te staan dat [requirant] bij [betrokkene 1] de bloedneus heeft veroorzaakt.42. Daarbij komen ook de door [requirant] expliciet aangevoerde: de goede staat van dienst43., zijn lange dienstverband44. en zijn persoonlijke omstandigheden.45.

Geheel dan wel gedeeltelijke gegrondbevinding van middelonderdelen I.10 t/m I.18 raakt de daarop voortbouwende rov. 5.3 en 5.4 alsmede het dictum, waarin het hof het vonnis van het GEA heeft vernietigd, de verzoeken van [requirant] heeft afgewezen, en hem in de proceskosten heeft veroordeeld.