HR, 03-07-2012, nr. 10/02900 A

Het gemeenschappelijk hof van justitie van de Nederlandse Antillen en Aruba1. heeft bij vonnis van 25 mei 2010 - behoudens ten aanzien van de bewijsmiddelen en onder aanvulling van gronden - bevestigd een vonnis van het gerecht in eerste aanleg van de Nederlandse Antillen, zittingsplaats Sint Maarten, van 7 oktober 2009, waarbij de verdachte wegens subsidiair "medeplegen van diefstal voorafgegaan van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken, waarbij het feit de dood ten gevolge heeft" is veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van zeven jaren en tien maanden met aftrek als bedoeld in art. 31 SrNA en waarbij het gerecht in eerste aanleg van de Nederlandse Antillen de vordering van de benadeelde partij volledig heeft toegewezen, een en ander zoals in het vonnis vermeld.

Deze zaak hangt samen met de zaak tegen medeverdachte [medeverdachte 3] (nr. 10/02652 A), waarin mijn ambtgenoot Vegter op 10 april 2012 heeft geconcludeerd.2. In de onderhavige conclusie heb ik aansluiting gezocht bij zijn conclusie, nu de middelen in de zaak Richardson grotendeels overeenkomen met de middelen in deze zaak en ik zijn visie dienaangaande deel. Voorts hangt deze zaak samen met de zaak tegen medeverdachte [medeverdachte 1] (nr. 11/04005 A), waarin de aanzegging in cassatie echter nog niet is betekend.

De verdachte zelf heeft beroep in cassatie ingesteld en namens hem heeft mr. G. Spong, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur drie middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel behelst de klacht dat de bewezenverklaring niet naar de eis van de wet voldoende met redenen is omkleed, nu uit de gebezigde bewijsmiddelen het medeplegen niet kan volgen, aangezien de verdachte bij de uitvoering van het misdrijf niet aanwezig was en de overige door het hof vastgestelde feiten en omstandigheden onvoldoende zijn voor het medeplegen van diefstal voorafgegaan van geweld en bedreiging met geweld tegen personen gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken.

Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat hij op 1 mei 2009 op het Nederlands Antilliaanse gedeelte van het eiland Sint Maarten tezamen en in vereniging met anderen met het oogmerk van wederrechtelijk toe-eigening heeft weggenomen een hoeveelheid geld, toebehorende aan [betrokkene 2] en/of [betrokkene 4], in ieder geval aan een ander of anderen dan aan hem, verdachte en/of zijn mededaders, welke diefstal werd voorafgegaan van geweld en bedreiging met geweld tegen voornoemde [betrokkene 2] gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken, welk geweld en welke bedreiging met geweld hebben bestaan in/uit het tonen en/of voorhouden van een pistool, althans een vuurwapen, aan [betrokkene 2], en het meermalen schieten met een pistool, althans een vuurwapen, in het hoofd en/of het lichaam van [betrokkene 2], ten gevolge waarvan [betrokkene 2] is overleden.

Uit de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen volgt dat het hof ten aanzien van dit feit het volgende heeft vastgesteld. Op 1 mei 2009 heeft [medeverdachte 1] marihuana gekocht van [betrokkene 2], waarbij [betrokkene 2] aan [medeverdachte 1] heeft gevraagd of hij iemand wist die cocaïne had (bewijsmiddel 5). Later op die dag heeft [medeverdachte 1] tegen [medeverdachte 3] ("Pops") gezegd dat iemand twee kilo cocaïne nodig had, terwijl [medeverdachte 3] wist dat het de bedoeling was om die persoon valse cocaïne te geven en om hem te beroven (bewijsmiddelen 5 en 6). Vervolgens heeft [medeverdachte 3] aan [betrokkene 9] gevraagd of deze hem kon helpen en of hij een auto kon regelen die ze konden gebruiken (bewijsmiddelen 6 en 7). [betrokkene 9] - die zelf niet wilde meewerken aan de beroving omdat hij [betrokkene 2] kende - heeft geregeld dat de verdachte ("the Spanish guy", "[verdachte]") mee zou helpen (bewijsmiddel 7). Daarbij heeft [betrokkene 9] tegen de verdachte gezegd dat ze iemand van zijn geld moesten beroven (bewijsmiddel 9). [Medeverdachte 3] heeft in aanwezigheid van [medeverdachte 1] en [betrokkene 5] de twee valse kilo's cocaïne gefabriceerd (bewijsmiddel 6). Bovendien heeft [medeverdachte 3] tegen [betrokkene 6] gezegd dat hij het geld moest stelen op het moment dat de deal zou plaatsvinden (bewijsmiddel 10). Daarna heeft er bij de "[A]" een overleg plaatsgevonden tussen de verdachte, [medeverdachte 3], [betrokkene 9], [betrokkene 7], [medeverdachte 1] en [betrokkene 6], waarbij is besproken dat ze moesten uitkijken voor [betrokkene 2] omdat hij altijd een wapen bij zich had (bewijsmiddelen 6, 7 en 9). Een van de mannen heeft tegen de verdachte gezegd dat hij in de zwarte huurauto (Toyota Yaris) moest gaan zitten waarna de verdachte op de bestuurdersstoel is gaan zitten, terwijl iemand de verdachte een pistool heeft gegeven (bewijsmiddel 9). [Medeverdachte 3] heeft tegen [betrokkene 6] gezegd dat hij bij de verdachte in de auto moest gaan zitten (bewijsmiddelen 5, 7 en 9). [Medeverdachte 1] heeft [betrokkene 2] toen opgehaald en hem naar die zwarte auto gebracht. [Betrokkene 2] is bij [betrokkene 6] en de verdachte - die de auto bestuurde - in de auto gestapt, waarna ze met zijn drieën naar het huis van [betrokkene 4]; een bekende van [betrokkene 2]) zijn gereden (bewijsmiddel 5, 6, 9 en 10). [betrokkene 6] heeft de (valse) cocaïne gepakt en is met een vuurwapen in zijn zak samen met [betrokkene 2] het huis binnengegaan, terwijl de verdachte in de auto is blijven zitten omdat hij er - toen hij [betrokkene 4] in de deuropening van zijn woning zag staan - achterkwam dat hij [betrokkene 4] kende (bewijsmiddelen 9 en 10). Op het moment dat [betrokkene 2] het geld aan het tellen was, is [betrokkene 6] achter hem gaan staan, heeft hij zijn pistool tegen het hoofd van [betrokkene 2] gezet en heeft hij hem gevraagd het geld aan hem te geven (bewijsmiddelen 8 en 10). Vervolgens heeft [betrokkene 2] zelf een pistool getrokken en daarmee geschoten, waarna [betrokkene 6] [betrokkene 2] in zijn hoofd heeft geschoten (bewijsmiddelen 8, 9 en 10). [betrokkene 6] heeft het geld gepakt en is naar buiten gerend (bewijsmiddelen 9 en 10). Als gevolg hiervan is [betrokkene 2] overleden, terwijl uit onderzoek is gebleken dat zijn dood is veroorzaakt door drie schoten in de achterzijde van zijn hals, die op korte afstand zijn afgevuurd (bewijsmiddelen 1, 2, 3 en 4). Nadat de - in de auto achtergebleven - verdachte de schoten had gehoord, heeft hij zelf door het raam van de auto een schot gelost en nog een keer in de lucht geschoten (bewijsmiddel 9). Op het moment dat de gewonde [betrokkene 6] met het geld terug in de auto kwam, is de verdachte samen met hem weggereden (bewijsmiddel 9). Ten slotte hebben de verdachte, [medeverdachte 3], [betrokkene 6], en [medeverdachte 1] zich verzameld in het huis van [betrokkene 9]. Aldaar is de schotwond in de hand van [betrokkene 6] verzorgd en heeft iedereen een deel van het geld (ongeveer US $ 2.000,- per persoon) gekregen (bewijsmiddelen 5, 6, 7 en 9). Tijdens deze samenkomst is de verdachte nog een fles peroxide gaan halen met de kennelijke bedoeling om de wond van [betrokkene 6] te verzorgen (bewijsmiddel 9).

Zoals blijkt uit de op de terechtzittingen in hoger beroep van 5 en 6 mei 2010 overgelegde pleitnota heeft de raadsman van de verdachte onder meer aangevoerd dat het handelen van de verdachte gelet op de geringe rol die hij heeft gespeeld slechts als medeplichtigheid kan worden gekwalificeerd, nu de verdachte is opgetrommeld om [betrokkene 6] te vervoeren en omdat ze iemand nodig hadden die niet bekend was met het slachtoffer en de verdachte enkel [betrokkene 6] naar de woning heeft gebracht.

Het hof heeft - mede in reactie op dit verweer - onder het hoofd "bewijsoverweging" geoordeeld dat er sprake was van een zodanig nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachte en zijn medeverdachten bij het plegen van de beroving dat hij als medepleger daarvan moet worden aangemerkt. Het hof heeft daartoe het volgende overwogen. De verdachte is door [betrokkene 9] benaderd om te assisteren bij de geplande beroving van [betrokkene 2]. Hij is met [betrokkene 9] en anderen meegegaan naar de "[A]", alwaar de verdere uitvoering van het plan is besproken. Vervolgens is de verdachte met [betrokkene 6] in de - voor dat doel opgehaalde - zwarte Toyota Yaris gestapt en achter [medeverdachte 1] aangereden, waarbij de verdachte als bestuurder van de auto is opgetreden. Daarna is [betrokkene 2] bij de verdachte en [betrokkene 6], die beiden waren bewapend met een vuurwapen, in de auto gestapt en zijn ze op aanwijzing van [betrokkene 2] naar de woning van [betrokkene 4] gereden. Toen ze daar aankwamen, heeft de verdachte tegen [betrokkene 6] gezegd dat hij [betrokkene 4] kende en is de verdachte in de auto gebleven, waarna [betrokkene 2] en [betrokkene 6] naar binnen zijn gegaan en de schietpartij en de beroving hebben plaatsgevonden. Ten slotte zijn de verdachte en [betrokkene 6] in de zwarte Toyota gevlucht en zijn ze naar de woning van [betrokkene 9] gegaan, alwaar het geld is verdeeld en ook de verdachte een gedeelte van de buit heeft gekregen. De omstandigheid dat uiteindelijk alleen [betrokkene 6] bij de woning van [betrokkene 4] naar binnen is gegaan en de beroving heeft uitgevoerd, berust gelet op het voorgaande min of meer op een toevalligheid.

Volgens vaste jurisprudentie3. kan medeplegen worden bewezenverklaard zonder dat de verdachte ook maar één van de tenlastelegde uitvoeringshandelingen van het delict heeft verricht. Om van medeplegen van diefstal met (bedreiging met) geweld te kunnen spreken is nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachte en zijn mededaders vereist, welke samenwerking moet zijn gericht op de gewelddadige beroving van het slachtoffer. Het bestaan van afspraken tussen de mededaders is daarvoor niet doorslaggevend. De bewuste samenwerking kan ook stilzwijgend geschieden. Voorts kan de samenwerking bestaan uit de voorbereiding of de sturing op afstand.4.

In de hiervoor onder 8 weergegeven overwegingen ligt als het oordeel van het hof besloten dat de verdachte op 1 mei 2009 in nauwe en bewuste samenwerking met een aantal medeverdachten met (bedreiging met) geweld [betrokkene 2] heeft beroofd van een hoeveelheid geld, als gevolg waarvan [betrokkene 2] is overleden. Dit oordeel geeft gelet op hetgeen hiervoor onder 9 is vooropgesteld geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is in het licht van de hiervoor onder 6 weergegeven vaststellingen van het hof en in aanmerking genomen hetgeen door de raadsman van de verdachte is aangevoerd, niet onbegrijpelijk. De verdachte was immers op de hoogte van het plan om [betrokkene 2] te beroven van zijn geld tijdens de verkoop van de cocaïne, terwijl hij - als bestuurder van de auto - samen met de latere schutter ([betrokkene 6]) en het latere slachtoffer ([betrokkene 2]) gewapend met een vuurwapen naar de plaats van de beroving (de woning van [betrokkene 4]) is gereden. Aldus heeft de verdachte een belangrijke rol gespeeld bij de voorbereiding van het feit. Bovendien is de verdachte aanwezig geweest bij het - kort vóór het feit gehouden - overleg met alle medeverdachten, waarbij de verdere uitvoering van het plan is besproken en de verdachte een vuurwapen heeft gekregen. Daarnaast is de verdachte gedurende de beroving in de buurt van de woning van [betrokkene 4] blijven wachten totdat [betrokkene 6] met het geld terugkwam en zijn ze na afloop samen weggereden. Op het moment dat de verdachte schoten hoorde, heeft hij zelf ook twee keer met zijn vuurwapen geschoten. Voorts is de verdachte kort na de beroving met de anderen samengekomen in de woning van één van de medeverdachten. Ten slotte heeft de verdachte naar eigen zeggen een aandeel ter grootte van US $ 2.100,- of 2.200,- ontvangen van de buit van de beroving, welk bedrag zelfs iets hoger is dan de geldbedragen die de medeverdachten hebben ontvangen.5. Derhalve is de bewezenverklaring voldoende met redenen omkleed.

Voor zover in de toelichting op het middel onder verwijzing naar de annotaties onder HR 22 december 2009, LJN BK3356, NJ 2010/193, m.nt. PMe en HR 9 maart 2010, LJN BJ7275, NJ 2010/194, m.nt. PMe wordt aangevoerd dat voor medeplegen in geval van lijfelijke afwezigheid is vereist dat de verdachte "een sturende rol als drijvende kracht achter de schermen heeft gespeeld", miskent de steller van het middel dat in een dergelijk geval - zoals hiervoor onder 9 is vooropgesteld - voldoende is dat er sprake is van een nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachte en zijn mededaders. Bovendien volgt uit het voorgaande dat de verdachte wel degelijk (en niet alleen letterlijk) een sturende rol heeft gespeeld bij de beroving en dat hij kan worden beschouwd als één van de drijvende krachten achter die beroving.

Ten slotte wordt er in de toelichting op het middel over geklaagd dat de overweging van het hof dat de omstandigheid dat uiteindelijk alleen [betrokkene 6] bij de woning van [betrokkene 4] naar binnen is gegaan en de beroving heeft uitgevoerd min of meer op een toevalligheid berust, onbegrijpelijk is gelet op de op de terechtzittingen in hoger beroep van 5 en 6 mei 2010 afgelegde verklaring van de verdachte.

Deze klacht miskent dat het oordeel van het hof dat er sprake was van een zodanig nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachte en zijn medeverdachten bij het plegen van de beroving dat hij als medepleger daarvan moet worden aangemerkt, slechts ten dele steunt op de overweging die in de toelichting op het middel wordt aangevallen.6. Bovendien is de betreffende overweging van het hof, die van feitelijke aard is, niet onbegrijpelijk. Door de verdediging is immers niet aangevoerd noch is anderszins aannemelijk geworden dat de verdachte niet met [betrokkene 6] de woning van [betrokkene 4] is binnengegaan omdat hij zich van de beroving wilde distantiëren. Uit de op de terechtzittingen in hoger beroep van 5 en 6 mei 2010 afgelegde verklaring van de verdachte7. kan worden afgeleid dat de verdachte er pas op dat moment - omdat hij [betrokkene 4] in de deuropening van zijn woning zag staan - min of meer toevallig achterkwam dat hij de bewoner van de woning waar de overval zou plaatsvinden ([betrokkene 4]) kende en dat hij niet mee naar binnen is gegaan om te voorkomen dat hij door [betrokkene 4] zou worden herkend.

Het middel faalt.

Het tweede middel bevat de klacht dat het Hof ten onrechte de vordering van de benadeelde partij [betrokkene 1] als nabestaande van [betrokkene 2] heeft toegewezen tot een bedrag van US $ 9.225,- en een bedrag van NAfl. 6.207,75, nu erfgenamen zich in het Antilliaanse strafproces niet als benadeelde partij kunnen voegen, althans dat het Hof heeft verzuimd conform art. 374, eerste lid, SvNA vast te stellen dat de vordering niet aan het oordeel van de burgerlijke rechter is onderworpen, en dat de toewijzing van de vordering onvoldoende is gemotiveerd.

De benadeelde partij [betrokkene 1] heeft zich als nabestaande (moeder) van het overleden slachtoffer [betrokkene 2] in eerste aanleg gevoegd in het strafgeding ter zake van de schade die zij heeft geleden ten gevolge van het tenlastegelegde feit. Het gevorderde schadebedrag van in totaal US $ 9.225,- en NAfl. 6.207,75 bestaat uit US $ 5.300,- aan materiële schade, NAfl. 3.932,75 aan begrafeniskosten, NAfl. 1.050,- aan reiskosten, US $ 75,- aan vliegbelasting, US $ 3.850,- aan verblijfs-, transport- en voedingskosten, en NAfl. 1.225,- aan juridische bijstand.8. In eerste aanleg heeft de raadsman blijkens het vonnis van het gerecht in eerste aanleg van de Nederlandse Antillen ten aanzien van de vordering van de benadeelde partij enkel betoogd dat de vordering dient te worden afgewezen, omdat de vordering onvoldoende onderbouwd is. De officier van justitie heeft blijkens dat vonnis geconcludeerd tot toewijzing van de vordering met uitzondering van het gedeelte van de vordering dat ziet op de transport- en voedingskosten, aangezien deze kosten niet met bewijsstukken zijn onderbouwd. De officier van justitie heeft het redelijk geacht hiervoor een bedrag van US $ 1.000,- te vergoeden. De benadeelde partij zelf is op de terechtzitting in eerste aanleg van 16 september 2009 in de gelegenheid gesteld het woord te voeren. Het gerecht in eerste aanleg van de Nederlandse Antillen heeft de vordering van de benadeelde partij volledig toegewezen.

De vordering van de benadeelde partij heeft in hoger beroep op grond van art. 374, vijfde lid, SvNA van rechtswege voortgeduurd voor de in eerste aanleg toegewezen bedragen. De raadsman van de verdachte heeft zoals blijkt uit de door hem op de terechtzittingen in hoger beroep van 5 en 6 mei 2010 overgelegde pleitnota geen verweer gevoerd ten aanzien van de vordering van de benadeelde partij. Op de terechtzittingen in hoger beroep is de vordering van de benadeelde partij überhaupt niet ter sprake gekomen.

Het hof heeft - door de beslissing van het gerecht in eerste aanleg van de Nederlandse Antillen ten aanzien van de vordering van de benadeelde partij te bevestigen - geoordeeld dat de vordering van de benadeelde partij (volledig) kan worden toegewezen tot een bedrag van US $ 9.225,- en een bedrag van NAfl. 6.207,75.9. Het hof heeft daartoe overwogen dat de schade en de aansprakelijkheid daarvoor voldoende zijn komen vast te staan. Voorts heeft het hof ten aanzien van de reiskosten, de transportkosten en de voedingskosten nog het volgende overwogen. Hoewel deze kosten niet met bewijsstukken zijn onderbouwd, is niet tegengesproken dat de nabestaanden deze kosten hebben moeten maken in verband met hun vlucht van Curaçao naar Sint Maarten en hun verblijf op Sint Maarten. Bovendien komt het hof de gevraagde vergoeding niet bovenmatig voor.

In deze zaak zijn de volgende wetsartikelen van belang:

Ten aanzien van de vordering van de benadeelde partij zoals opgenomen in Boek 5, Titel IV, derde afdeling ("benadeelde partij") wordt in de artikelsgewijze toelichting van de memorie van toelichting10. bij het Wetboek van Strafvordering van de Nederlandse Antillen het volgende opgemerkt:

Voorts wordt ten aanzien van art. 206 SvNA in de artikelsgewijze toelichting van de memorie van toelichting via een verwijzing naar art. 203 SvNA verwezen naar het algemene gedeelte van de memorie van toelichting. In dit algemene gedeelte van de memorie van toelichting11. wordt dienaangaande het volgende opgemerkt:

Brouwer, Thodé en De Jong12. zijn van mening dat alleen de rechtstreeks belanghebbende zich kan opgeven als benadeelde partij. Hoewel in de Antilliaanse regeling het woord "rechtstreeks" is weggelaten waardoor de indruk ontstaat dat ook degenen die indirect schade hebben opgelopen ten gevolge van het strafbare feit voor de status van benadeelde partij in aanmerking komen, is het de vraag of deze (grammaticale) uitleg in overeenstemming met de bedoeling van de wetgever is. Het algemene gedeelte van de memorie van toelichting wijst er immers op dat de wetgever de begrippen "benadeelde partij" en "slachtoffer" als synoniemen heeft beschouwd, hetgeen een argument kan zijn om het begrip "benadeelde partij" in art. 206, eerste lid, SvNA beperkt op te vatten. Ook op grond van de samenhang tussen art. 15 SvNA betreffende het beklag tegen niet verdere vervolging - welk beklagrecht alleen toekomt aan de rechtstreeks belanghebbende - en art. 206, eerste lid, SvNA betreffende de opgave als benadeelde partij, heeft de Antilliaanse wetgever in art. 206 SvNA de rechtstreeks belanghebbende bedoeld.

Volgens De Jong13. moet art. 206 SvNA zo worden opgevat dat alleen het slachtoffer zich als benadeelde partij kan opgeven en zich later eventueel kan voegen. Op taalkundige gronden zou weliswaar tot een ruimere kring van personen kunnen worden geconcludeerd, omdat in art. 206 SvNa het woord "rechtstreeks" ontbreekt en omdat art. 206 SvNA spreekt over "ieder" die schade heeft geleden. De parlementaire geschiedenis biedt evenwel geen aanknopingspunt voor de veronderstelling dat de wetgever werkelijk heeft willen afwijken van de vanouds geldende opvatting dat alleen het slachtoffer zelf zich in de strafprocedure kan voegen.

De Bruin en Walther14. merken ten aanzien van het Arubaanse begrip "benadeelde partij"15. op dat er verschillende argumenten zijn voor een ruimere invulling van dit begrip dan in het Nederlandse recht. In de eerste plaats staat voor "ieder" die schade heeft geleden door een strafbaar feit de mogelijkheid open om zich op te geven als benadeelde partij. Ten tweede staat bij de regeling voorop dat de aandacht die in het strafproces uitgaat naar dader en slachtoffer dient te worden herverdeeld ten gunste van het slachtoffer. Ten derde is anders dan in het Nederlandse recht niet de eis van rechtstreekse schade gesteld. Desondanks verwachten zij dat vorderingen tot schadevergoeding van nabestaanden niet-ontvankelijk worden verklaard, omdat de overtreden strafbepalingen niet zijn bedoeld om hun belangen te beschermen. Derhalve bevelen zij aan conform het Nederlandse recht in een apart wetsartikel een eigen voegingsrecht toe te kennen aan nabestaanden.

Het Nederlandse Wetboek van Strafvordering kent in art. 51f, tweede lid, Sv16. aan nabestaanden de mogelijkheid toe om zich als benadeelde partij in het strafproces te voegen ter zake van hun onder algemene titel verkregen vordering tot schadevergoeding. Een dergelijke bepaling ontbreekt evenwel in het Wetboek van Strafvordering van de Nederlandse Antillen. Voorts is in de hiervoor onder 20 en 21 weergegeven wetsgeschiedenis geen aanknopingspunt te vinden, waaruit kan worden afgeleid dat de Antilliaanse wetgever een dergelijke voorziening voor ogen heeft gehad. Bovendien volgt uit die wetsgeschiedenis evenmin dat is beoogd aan nabestaanden het recht toe te kennen zich op de voet van art. 374, eerste lid, SvNA als benadeelde partij te voegen in het strafgeding. Ten slotte heeft ook de Nederlandse wetgever blijkens de wetsgeschiedenis van art. 51a (oud) Sv, buiten het geval van art. 51a, tweede lid, (oud) Sv niet de mogelijkheid willen openen dat in geval van overlijden van het slachtoffer de erfgenamen zich op de voet van art. 51a, eerste lid, (oud) Sv in het strafproces voegen ter zake van door het slachtoffer geleden schade.17. Erfgenamen zijn naar Nederlands recht - het geval van art. 51a, tweede lid, (oud) Sv niet meegerekend - niet te beschouwen als benadeelde partijen die rechtstreekse schade18. hebben geleden door een tegen de erflater gepleegd delict, wanneer de erflater is overleden ten gevolge van het strafbare feit.19. Hoewel in art. 206, eerste lid, SvNA en in art. 374, eerste lid, SvNA niet expliciet is voorgeschreven dat het moet gaan om rechtstreekse schade, kan worden aangenomen dat ook in Antilliaanse strafzaken alleen rechtstreekse schade voor vergoeding in aanmerking komt. In de hiervoor onder 20 weergegeven wetsgeschiedenis wordt immers expliciet ingegaan op de verschillen tussen het Wetboek van Strafvordering van de Nederlandse Antillen en het Nederlandse Wetboek van Strafvordering wat betreft de regeling inzake de benadeelde partij (een maximaal bedrag, de mogelijkheid om getuigen en deskundigen aan te brengen, en de mogelijkheid om een vordering ter zake van ad informandum gevoegde zaken in te dienen), terwijl daarin niet wordt gerefereerd aan het vereiste van rechtstreekse schade. Derhalve dient op dit punt aansluiting te worden gezocht bij de Nederlandse situatie.

Ten aanzien van de verschillende posten waaruit het door de benadeelde partij gevorderde schadebedrag is opgebouwd kan nog het volgende worden opgemerkt. Omdat - zoals hiervoor is vermeld - in het Wetboek van Strafvordering van de Nederlandse Antillen een bepaling als art. 51f, tweede lid, van het Nederlandse Wetboek van Strafvordering ontbreekt, komen de gevorderde materiële schade20. en begrafeniskosten niet voor vergoeding in aanmerking. De gevorderde reiskosten, vliegbelasting, verblijfskosten, transportkosten en voedingskosten betreffen kosten die de benadeelde partij voor zichzelf heeft gemaakt. Dergelijke kosten komen zowel naar Nederlands als naar Antilliaans recht niet voor vergoeding in aanmerking. Ook het gevorderde bedrag voor juridische bijstand komt niet voor vergoeding in aanmerking. Dergelijke kosten zijn immers niet aan te merken als schade die rechtstreeks is geleden door het gepleegde strafbare feit.21.

Gelet op het voorgaande heeft het hof de benadeelde partij [betrokkene 1], zijnde de nabestaande van het overleden slachtoffer [betrokkene 2], ten onrechte ontvankelijk geacht in haar vordering en die vordering derhalve ten onrechte toegewezen. Het middel is in zoverre gegrond.

Gelet op het slagen van de eerste klacht van het middel kunnen de overige klachten, waarin wordt geklaagd over het verzuim om vast te stellen dat de vordering van de benadeelde partij niet aan het oordeel van de burgerlijke rechter is onderworpen (tweede klacht), over het ontbreken van een motivering ten aanzien van de toewijzing van de vordering (derde en vijfde klacht) en over de toewijzing van de vordering wat betreft de kosten van rechtsbijstand (vierde klacht), buiten bespreking blijven.

Omdat thans reeds vaststaat dat de vordering van [betrokkene 1] niet-ontvankelijk moet worden verklaard op de grond dat het Antilliaanse Wetboek van Strafvordering voor een nabestaande niet de mogelijkheid biedt om zich als benadeelde partij in het strafproces te voegen, kan de Hoge Raad om doelmatigheidsredenen die beslissing in deze zaak zelf nemen.22.

Het derde middel behelst de klacht dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM in de cassatiefase is overschreden.

De verdachte, die zich zowel ten tijde van het instellen van het cassatieberoep als ten tijde van de betekening van de aanzegging in cassatie in voorlopige hechtenis bevond, heeft op 2 juni 2010 beroep in cassatie ingesteld. De stukken zijn op 3 mei 2011 ter griffie van de Hoge Raad binnengekomen, zodat de inzendingstermijn van zes maanden is overschreden. Voorts zal de Hoge Raad uitspraak doen nadat meer dan zestien maanden zijn verstreken na het instellen van het cassatieberoep. Dit brengt mee dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM inderdaad is overschreden. Het middel is terecht voorgesteld. Dit moet leiden tot strafvermindering.

Het tweede en derde middel slagen. Het eerste middel faalt en kan worden afgedaan met de aan art. 81 RO ontleende overweging. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de beslissing op de vordering van de benadeelde partij [betrokkene 1] en de duur van de opgelegde gevangenisstraf. De Hoge Raad kan de benadeelde partij niet-ontvankelijk verklaren in haar vordering en de hoogte van de opgelegde gevangenisstraf verminderen naar de gebruikelijke maatstaf. Voor het overige strekt deze conclusie tot verwerping van het beroep.