HR, 19-11-2021, nr. 21/00408

In deze prejudiciële procedure kan worden uitgegaan van de volgende feiten.1.De man en de vrouw zijn, voor de tweede keer, met elkaar gehuwd op 3 oktober 1989 te Teheran, Iran. Ten tijde van de huwelijkssluiting hadden partijen uitsluitend de Iraanse nationaliteit. Inmiddels hebben beide partijen naast de Iraanse nationaliteit ook de Nederlandse nationaliteit.

De vrouw heeft de rechtbank Den Haag verzocht de echtscheiding uit te spreken en, voor zover thans van belang, de verdeling van de gemeenschap vast te stellen conform het voorstel van de vrouw.

Bij beschikking van 8 november 20192.heeft de rechtbank de echtscheiding uitgesproken met toepassing van Nederlands recht op grond van art. 10:56 BW. Ten aanzien van de verdeling van het huwelijksvermogen heeft de rechtbank overwogen dat het Iraanse recht op het huwelijksvermogensregime van toepassing is en dat volgens Iraans recht sprake is van een stelsel van scheiding van goederen, zodat er in beginsel niets te verdelen valt.

De vrouw heeft hoger beroep ingesteld. De vrouw heeft, kort weergegeven, verzocht de bestreden beschikking te vernietigen en voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad (i) de echtscheiding uit te spreken, (ii) voor recht te verklaren dat de vrouw recht heeft op haar bruidsgave en de man te gelasten deze te betalen, (iii) voor recht te verklaren dat partijen ten tijde van de huwelijkssluiting de voorwaarden A en B van de huwelijksakte hebben getekend waardoor zij tevens rechtsgeldige huwelijkse voorwaarden hebben gesloten, en (iv) voor recht te verklaren dat zij recht heeft op de helft van het door de man tijdens het huwelijk verworven vermogen. De man heeft hiertegen verweer gevoerd en incidenteel appel ingesteld.

Bij beschikking van 9 december 2020 heeft het hof Den Haag op enkele punten inhoudelijk beslist en ten aanzien van de kwestie inzake de afwikkeling van het huwelijksvermogensregime, alsmede ten aanzien van de bruidsgave, het voornemen geuit om prejudiciële vragen aan de Hoge Raad te stellen.

Het hof heeft overwogen dat in hoger beroep niet in geschil is dat het huwelijksvermogensregime van partijen wordt beheerst door Iraans recht en dat het Iraanse wettelijke stelsel een algehele scheiding van goederen inhoudt. Het staat partijen vrij bij huwelijkse voorwaarden – in beperkte mate – af te wijken van dit wettelijke stelsel. Partijen zijn bij huwelijksakte huwelijkse voorwaarden naar Iraans recht overeengekomen.

Het hof heeft in rov. 10 overwogen dat de huwelijkse voorwaarden wat de vorm betreft rechtsgeldig zijn opgesteld, alsmede zijn gedagtekend en ondertekend door beide echtgenoten. Uit de in het geding gebrachte vertaling van de huwelijksakte blijkt dat de huwelijkse voorwaarden onder andere het volgende inhouden:

‘ ‘Mededeling

‘ Het hoofd van het huwelijkskantoor is verplicht alle huwelijksvoorwaarden die in dit document vermeld zijn aan het echtpaar uit te leggen en dat alleen de voorwaarden geldig zijn die door het echtpaar voor akkoord zijn getekend.

‘ De huwelijksvoorwaarden

‘ A — Met voltrekking van het huwelijk, stelde de vrouw als voorwaarde dat wanneer het verzoek tot de scheiding niet door haar is ingediend, en volgens de overweging van de rechtbank, de oorzaak van de scheiding niet door nakoming van de echtelijke verplichtingen door de vrouw of haar immoreel gedrag is, in dit geval is de man verplicht de helft van zijn aanwinst/bezittingen of van gelijke waarde die hij gedurende hun huwelijk met haar verdiend heeft kosteloos aan haar over te dragen.

‘ (...)’.

Het hof heeft overwogen dat de huwelijkse voorwaarden niet wederkerig zijn, in die zin dat op basis van die voorwaarden alleen de vrouw aanspraak kan maken op het vermogen van de man en de man geen enkele aanspraak kan maken op het vermogen van de vrouw. Uitgaande van het wettelijke stelsel van algehele scheiding naar Iraans recht, beogen de huwelijkse voorwaarden de vrouw onder bepaalde voorwaarden in het geval van echtscheiding recht te geven op de helft van het tijdens het huwelijk door de man opgebouwde vermogen (rov. 11). Partijen verschillen van mening over de huwelijksvermogensrechtelijke afwikkeling naar Iraans recht van het vermogen dat de man tijdens het huwelijk van partijen heeft opgebouwd. Volgens de vrouw heeft zij, als verzoekster van de echtscheiding, geen recht op het huwelijkse vermogen van de man, maar dient die bepaling van Iraans huwelijksvermogensrecht wegens strijd met de Nederlandse openbare orde buiten toepassing te blijven. De vrouw zou daarom recht hebben op de helft van het huwelijkse vermogen van de man. Volgens de man geldt dat wanneer de huwelijkse voorwaarden in strijd worden verklaard met de Nederlandse openbare orde, dit tot gevolg zou hebben dat de huwelijkse voorwaarden in hun geheel buiten toepassing dienen te blijven, zodat moet worden teruggevallen op het wettelijke stelsel van Iran van algehele scheiding van goederen (rov. 12).

Het hof heeft erop gewezen dat in de rechtspraak de opvattingen over deze rechtsvragen uiteenlopen. Vervolgens heeft het hof in rov. 14 overwogen:

‘De vraag rijst of, in het licht van het wettelijke stelsel in Iran van algehele scheiding, de huwelijkse voorwaarde dat de vrouw alleen recht heeft op de helft van het huwelijkse vermogen van de man als zij niet degene is geweest die de echtscheiding heeft verzocht, in strijd moet worden geacht met de harde kern van de Nederlandse rechtsorde. Daarvoor pleit dat de vrouw door voornoemde beperkende voorwaarde in de huwelijkse voorwaarden – om financiële redenen – beperkt kan worden in haar mogelijkheid om echtscheiding te vragen. Dit kan tot gevolg hebben dat de vrouw – om financiële redenen – gevangen blijft in een huwelijk. Daartegen pleit echter dat de partijautonomie in het internationaal huwelijksvermogensrecht in verregaande mate is aanvaard. De vrouw heeft vrijwillig voor deze huwelijkse voorwaarden getekend nadat zij over de inhoud daarvan is voorgelicht door de huwelijksambtenaar. Bovendien staat het de vrouw vrij om – bij de Nederlandse rechter – echtscheiding te vragen wanneer zij dat wenst; de huwelijkse voorwaarden ontnemen haar dat recht op zich zelf genomen niet. Voorts is van belang dat deze huwelijkse voorwaarden de vrouw recht geven op een deel van het huwelijksvermogen van de man, terwijl zij op grond van het wettelijke stelsel in Iran geen enkele aanspraak heeft op het huwelijkse vermogen van de man. De man kan op grond van de huwelijkse voorwaarden geen aanspraak maken op het huwelijkse vermogen van de vrouw’.

Bij beschikking van 3 februari 20213.heeft het hof op de voet van art. 392 Rv aan de Hoge Raad de volgende prejudiciële vragen gesteld:

Het hof heeft iedere beslissing aangehouden in afwachting van de prejudiciële beslissing van de Hoge Raad.

De Hoge Raad heeft, gehoord de Procureur-Generaal, besloten tot het in behandeling nemen van de prejudiciële vragen en een termijn bepaald waarbinnen schriftelijke opmerkingen kunnen worden ingediend. De vrouw heeft schriftelijke opmerkingen ingediend.

Tussen partijen staat vast dat hun huwelijksvermogensregime wordt beheerst door het recht van Iran. De man en de vrouw bezaten immers in 1989 ten tijde van hun huwelijkssluiting beiden de Iraanse nationaliteit, zodat naar Nederlands internationaal privaatrecht hun huwelijksvermogensregime wordt beheerst door het Iraanse recht op grond van de conflictregels uit het arrest van de Hoge Raad van 10 december 1976.4.De vraag of het resultaat van de toepassing van het Iraanse recht in strijd is met de openbare orde, wordt daarom beheerst door de commune bepaling inzake openbare orde, opgenomen in art. 10:6 BW. Uit art. 10:6 BW volgt dat vreemd recht niet wordt toegepast, voor zover de toepassing ervan kennelijk onverenigbaar is met de openbare orde.5.Van strijd met de openbare orde in de internationaal privaatrechtelijke betekenis is sprake, wanneer het buitenlandse recht in strijd is met fundamentele waarden en opvattingen van het Nederlandse recht. De openbare orde exceptie dient slechts in uitzonderlijke gevallen te worden toegepast; de openbare orde is ultimum remedium. De maatstaf van de openbare orde exceptie is tweeledig. Enerzijds ziet de openbare orde op de inhoud van het vreemde recht (het ‘buitengrenscriterium’) en anderzijds op de gevolgen van de toepassing van het vreemde recht in de rechtsorde van het forum (het ‘binnengrenscriterium’). Het buitengrenscriterium is absoluut van aard en leidt ertoe dat het buitenlandse recht zich onder geen enkele omstandigheid voor toepassing leent. Daarbij valt te denken aan de omstandigheid dat het buitenlandse recht indruist tegen fundamentele waarden, zoals het non-discriminatiebeginsel, of tegen beginselen van de rechtsstatelijkheid. In de parlementaire geschiedenis bij art. 10:6 BW wordt als voorbeeld genoemd het geval waarin het vreemde recht erin voorziet dat iemand wordt veroordeeld tot de ‘burgerlijke dood’, dat wil zeggen tot het verlies van alle rechten en bevoegdheden, alsmede het geval dat het vreemde recht een op ras gebaseerd huwelijksbeletsel zou kennen.6.Zodra het vreemde recht de toets van het buitengrenscriterium heeft doorstaan, kan het vreemde recht nog aanlopen tegen het binnengrenscriterium. Daarbij gaat het om de concrete uitkomst waartoe de toepassing van het buitenlandse recht leidt. Het resultaat van het door de conflictregel aangewezen buitenlandse recht blijft binnen de rechtsorde van het forum buiten toepassing, indien dat gevolg onverenigbaar is met de fundamentele beginselen van de eigen rechtsorde. Daarbij geldt dat sprake moet zijn van een voldoende nauwe betrokkenheid met de forumstaat (het ‘effet atténué’ van de openbare orde).7.

Uit art. 10:6 BW volgt niet welk recht moet worden toegepast of wat de gevolgen zijn wanneer is vastgesteld dat een regel naar vreemd recht in strijd is met de Nederlandse openbare orde.8.Het kan zijn dat niet slechts een enkele bepaling van het vreemde recht in strijd wordt geacht met de Nederlands openbare orde, maar het gehele complex van regels van het vreemde recht of een belangrijk onderdeel daarvan, waardoor het vreemde recht in zijn ingekorte vorm bezwaarlijk kan worden toegepast. Is slechts één bepaling van vreemd recht in strijd met de Nederlandse openbare orde, dan ligt het voor de hand die ene bepaling buiten toepassing te laten en voor het overige het vreemde recht toe te passen. In dat laatste geval behoeft de lacune die ontstaat door het buiten toepassing laten van die ene buitenlandse rechtsregel niet te worden opgevuld. Wordt het vreemde recht in zijn geheel of een groot deel daarvan ter zijde geschoven wegens strijd met de openbare orde, dan vult de lex fori als ‘Ersatzrecht’ de aldus ontstane lacune op.9.

Met zijn eerste prejudiciële vraag wenst het hof te vernemen of de tussen de man en de vrouw naar Iraans recht geldig overeengekomen huwelijkse voorwaarden in strijd zijn met de openbare orde in de zin van art. 10:6 BW. Vaststaat dat het Iraanse wettelijke stelsel van huwelijksvermogensrecht een systeem van algehele scheiding van goederen is. In de in Iran opgemaakte en door de man en de vrouw ondertekende huwelijksakte is, kort gezegd, bepaald dat de vrouw aanspraak kan maken op de helft van het huwelijkse vermogen van de man wanneer (i) het verzoek tot echtscheiding niet door de vrouw is ingediend, en (ii) de rechtbank niet heeft vastgesteld dat de echtscheiding het gevolg is van de weigering van de vrouw haar echtelijke verplichtingen na te komen of van immoreel gedrag van de vrouw (hierna te noemen: de onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A).

De Iraanse wetgever heeft kennelijk de mogelijkheid in het leven geroepen dat echtgenoten bij het aangaan van hun huwelijk kunnen afwijken van het Iraanse wettelijke stelsel van huwelijksvermogensrecht door ondertekening van de desbetreffende huwelijkse voorwaarde in het van overheidswege uitgevaardigd model van het huwelijkscontract. Of nog op andere wijzen van het wettelijke stelsel kan worden afgeweken en of partijen op dit punt volledige vrijheid hebben, is in deze zaak niet aan de orde gekomen. De beschikking van het hof bevat hierover geen gegevens.10.Aan deze door de Iraanse wetgever toegestane huwelijkse voorwaarde ligt vermoedelijk de gedachte ten grondslag dat de vrouw enige vorm van financiële bescherming moet worden geboden in het geval dat de man de echtscheiding verzoekt en de echtscheiding niet het gevolg is van de weigering van de vrouw haar huwelijkse verplichtingen na te komen of van haar immoreel gedrag. Uit het voorgaande volgt dat er voor de vrouw bij het aangaan van het huwelijk geen andere keuze bestond dan het huwelijkscontract te ondertekenen met of zonder de huwelijkse voorwaarde (daargelaten de mogelijkheid niet in het huwelijk te treden). Zonder deze huwelijkse voorwaarde zou tussen partijen het Iraanse wettelijke stelsel van algehele scheiding van goederen gelden. Mét ondertekening zou de vrouw bij echtscheiding dan nog ten minste recht kunnen hebben op de helft van het huwelijkse vermogen van de man, tenzij sprake zou zijn van de onderdelen onder (i) en (ii) van de clausule onder A.

In deze zaak ligt de vraag voor of het gelijkheidsbeginsel of anti-discriminatiebeginsel met zich brengt dat de onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A buiten toepassing blijven, omdat daarin de positie van de vrouw ten achter wordt gesteld bij die van de man. Nederlandse rechtspraak waarin deze vraag aan de orde is gekomen, is schaars.11.In de verwijzingsbeschikking heeft het hof in rov. 14 overwogen dat in de rechtspraak de opvattingen over de aan de orde gestelde rechtsvragen uiteenlopen. Het hof heeft daartoe in voetnoot 2 verwezen naar een uitspraak van het hof Den Haag van 2 oktober 2019, maar daarin komt het Marokkaanse recht aan de orde en de conflictenrechtelijke behandeling van de bruidsgave, waarop deze prejudiciële zaak geen betrekking heeft.12.Ook wordt gewezen op een uitspraak van het hof Amsterdam, waarin dezelfde kwestie aan de orde is gekomen als waarop de prejudiciële vraag ziet.13.In die uitspraak beriep de vrouw zich op het discriminerende karakter van deze huwelijkse voorwaarde met het betoog dat het discriminerend is dat het huwelijkse vermogen van de man niet wordt verdeeld indien de vrouw de echtscheiding verzoekt en dat de redelijkheid en de billijkheid van het Nederlandse recht meebrengen dat de huwelijkse voorwaarden buiten toepassing moeten worden gelaten. Het hof Amsterdam verwierp dit betoog door te overwegen:

‘5.3.3 (…) In beginsel geldt tussen partijen koude uitsluiting hetgeen meebrengt dat partijen geen recht hebben op elkaars vermogen tijdens huwelijk, ook niet na echtscheiding. Partijen hebben in hun huwelijkse voorwaarden een uitzondering opgenomen, zoals hiervoor (…) vermeld. De tekst van de bepaling is duidelijk. Op grond van de bepaling zal de vrouw bij een scheiding in bepaalde omstandigheden een deel van het vermogen van de man verkrijgen. De man zal bij een scheiding onder geen enkele omstandigheid een gedeelte van het vermogen van de vrouw verkrijgen. De bepaling bevat geen bedingen op grond waarvan de vrouw in het geval van een scheiding in haar dan bestaande vermogenspositie wordt geschaad ten opzichte van de man. Dat, zoals de vrouw stelt, de vrouw in Iran niet zou werken en derhalve, anders dan de man die wel werkt, geen vermogen opbouwt, betekent niet dat de bepaling op zichzelf bezien discriminerend is. Zonder deze bepaling zou de vrouw immers, vanwege de koude uitsluiting, evenmin aanspraak kunnen maken op een deel van het vermogen van de man. Dat de vrouw geen recht heeft op de helft van het vermogen van de man indien zij de echtscheiding aanvraagt, acht het hof dan ook niet discriminerend. De bepaling geldt derhalve onverkort tussen partijen. Het betoog van de vrouw dat op grond van de redelijkheid en billijkheid de huwelijkse voorwaarden buiten toepassing moeten worden gelaten en het door partijen opgebouwde vermogen dient te worden verdeeld slaagt evenmin. Tussen hen geldt naar Iraans recht koude uitsluiting, met een contractuele verplichting van de man om onder bepaalde omstandigheden de helft van zijn tijdens huwelijk verkregen vermogen aan de vrouw te betalen. Tegen die achtergrond valt niet in te zien op welke grond van een volledige verdeling van het tijdens huwelijk opgebouwde vermogen dient te worden uitgegaan. Haar stelling dat de redelijkheid en billijkheid hiertoe zouden moeten leiden, heeft de vrouw onvoldoende onderbouwd.’

In deze overweging heeft het hof Amsterdam geen aandacht besteed aan de vraag of de desbetreffende clausule in strijd is met de openbare orde. Het hof acht de bepaling dat de vrouw geen recht heeft op de helft van het huwelijkse vermogen van de man indien zij de echtscheiding aanvraagt, niet discriminerend. Redengevend daarvoor is, aldus het hof en kort samengevat, dat de vrouw zonder deze huwelijkse voorwaarde ook geen aanspraak zou kunnen maken op de helft van het huwelijkse vermogen van de man, omdat in dat geval het Iraanse wettelijke stelsel van volledige uitsluiting van goederen geldt.

Het gelijkheidsbeginsel is een fundamenteel beginsel van de Nederlandse rechtsorde, zoals dit is verankerd in art. 1 Grondwet en in diverse verdragen (o.a. in art. 26 IVBPR, art. 14 EVRM, art. 2 VEU, art. 20, 21 en 23 het Handvest EU).14.Hoewel het de bedoeling van de huwelijkse voorwaarde is de financiële positie van de vrouw te versterken, wordt in de uitwerking daarvan de vrouw ten opzichte van de man gediscrimineerd door in de onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A te stellen dat zij niet degene mag zijn die de echtscheiding verzoekt en niet ‘schuldig’ mag zijn aan de echtscheiding. Deze huwelijkse voorwaarde druist in tegen het fundamentele beginsel van het Nederlandse recht inzake de gelijkheid tussen man en vrouw, zodat sprake is van strijd met de openbare orde in de zin van art. 10:6 BW.15.Hier zou naar mijn mening de maatstaf van het buitengrenscriterium moeten worden gehanteerd en heeft de Iraanse wetgever door deze ongelijkheid tussen de seksen te bewerkstelligen, de grenzen overschreden van wat naar Nederlandse opvattingen voor een wetgever behoorlijk en geoorloofd is.16.Zou daarentegen de opvatting gelden dat hetgeen de Iraanse wetgever heeft bepaald niet absoluut onaanvaardbaar is, omdat hier sprake is van een door partijen overeengekomen huwelijkse voorwaarde – waarvan de inhoud door de Iraanse wetgever is vastgesteld –, dan zou deze voorwaarde toch leiden tot een gevolg dat naar Nederlandse opvattingen niet mag worden geduld.17.De toepassing van de onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A loopt dan aan tegen het binnengrenscriterium, waarbij met name de vraag naar de betrokkenheid van de Nederlandse rechtsorde een rol speelt. Of sprake is van nauwe betrokkenheid, moet worden vastgesteld aan de hand van de omstandigheden van het geval en aan de hand van objectief-geografische factoren.18.In dit geval geldt dat partijen ten tijde van het voltrekken van het huwelijk in 1989 de Iraanse nationaliteit hadden, aldaar woonachtig waren en dat hun huwelijkse voorwaarden naar Iraans recht zijn opgesteld. Vervolgens zijn zij naar Nederland verhuisd en hebben zij ook de Nederlandse nationaliteit verkregen. Voorts is het verzoek tot echtscheiding bij de Nederlandse rechter ingediend. Tegen die achtergrond meen ik dat er sprake is van een nauwe betrokkenheid van de Nederlandse rechtsorde.

Het argument dat de vrouw geheel vrijwillig de gewraakte huwelijkse voorwaarde is aangegaan – zij heeft deze voorwaarde immers in de huwelijksakte ondertekend –, legt naar mijn mening geen gewicht in de schaal bij de beoordeling van de vraag of de onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A in strijd zijn met de openbare orde. De openbare orde staat niet ter dispositie van partijen. Fundamentele waarden en rechtsopvattingen kunnen niet door partijen in huwelijkse voorwaarden ter zijde worden geschoven. Dat geldt ook voor het interne Nederlandse recht, zie art. 1:121 lid 1 BW, waarin is bepaald dat partijen bij huwelijkse voorwaarden kunnen afwijken van de regels van de wettelijke gemeenschap, ‘mits die voorwaarden niet met dwingende wetsbepalingen, de goede zeden of de openbare orde strijden’. Zo oordeelde rechtbank Utrecht dat een verzoek tot goedkeuring van wijziging van huwelijkse voorwaarden moest worden afgewezen, omdat in de gewijzigde voorwaarden een bepaling was opgenomen waarin was bepaald dat degene die moreel verantwoordelijk was voor echtscheiding geen aanspraak kon maken op verrekening. Volgens de rechtbank was zo’n bepaling in strijd met de openbare orde en de goede zeden.19.Overigens zijn rechterlijke uitspraken op dit gebied ook uiterst zeldzaam.20.

Ik kom ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag tot de slotsom dat de volgens Iraans recht voorgeschreven onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A in de desbetreffende huwelijkse voorwaarde in strijd zijn met de openbare orde in de zin van art. 10:6 BW.

Met de tweede prejudiciële vraag wenst het hof te vernemen of in het geval dat de openbare orde zich verzet tegen de toepassing van de onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A, de huwelijkse voorwaarden blijven gelden met uitzondering van de gewraakte onderdelen of dat de huwelijkse voorwaarden in hun geheel buiten toepassing blijven. Hierboven heb ik uiteengezet dat art. 10:6 BW geen regeling geeft voor de lacune die ontstaat door het buiten toepassing laten van een bepaling van vreemd recht die in strijd is met de openbare orde. In het onderhavige geval geldt dat wanneer de huwelijkse voorwaarde in zijn geheel buiten toepassing wordt gelaten, het Iraanse wettelijke stelsel van algehele scheiding van goederen onverkort zou gelden. Zouden uitsluitend de onderdelen (i) en (ii) van de clausule onder A buiten toepassing worden gelaten, dan maakt de vrouw bij echtscheiding aanspraak op de helft van het huwelijkse vermogen van de man. Voor de te kiezen oplossing moet naar mijn mening zoveel mogelijk worden aangesloten bij de bedoeling van de buitenlandse wetgever. Als het de bedoeling van de Iraanse wetgever is geweest, de financiële positie van de vrouw na echtscheiding (enigszins) te versterken door partijen op dit punt de mogelijkheid te geven in hun huwelijkscontract een huwelijkse voorwaarde op te nemen, dan ligt het voor de hand de huwelijkse voorwaarden te laten gelden met uitzondering van de gewraakte onderdelen. Dat de vrouw bij echtscheiding een aanspraak heeft op het huwelijkse vermogen van de man levert geen strijd met de openbare orde op, maar het zijn juist de voorwaarden waaronder die aanspraak kan plaatsvinden die in strijd zijn met de fundamentele waarden en rechtsbeginselen van het Nederlandse recht.

Ik kom ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag tot de slotsom dat in het geval dat de onderdelen (i) en (ii) van de in het Iraanse recht voorgeschreven clausule onder A van de huwelijkse voorwaarde wegens strijd met de openbare orde buiten toepassing blijven, de huwelijkse voorwaarde waarin is bepaald dat de vrouw bij echtscheiding aanspraak kan maken op de helft van het huwelijkse vermogen van de man voor het overige in stand blijft.

De conclusie strekt tot beantwoording van de aan de Hoge Raad voorgelegde prejudiciële vragen in de onder 2.8 en 2.10 van deze conclusie aangegeven zin.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

A-G