HR (A-G), 04-10-2011, nr. 10/00906

Verzoekster is bij arrest van 22 juli 2009 door het Gerechtshof te Arnhem wegens 1. ‘Opzettelijk een bij de belastingwet voorziene aangifte onjuist of onvolledig doen, terwijl het feit er toe strekt dat te weinig belasting wordt geheven; meermalen gepleegd’ en 3. ‘Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven’, veroordeeld tot een geldboete van € 1.400.000,-.

Er bestaat samenhang tussen de zaken met de griffienummers 10/00904, 10/00906 en 10/02131. In al deze zaken zal ik vandaag concluderen.

Namens verzoekster heeft mr. J. Kuijper, advocaat te Amsterdam, negen middelen van cassatie voorgesteld.

Ten laste van verzoekster is door het Hof bewezen verklaard dat:

Het eerste middel klaagt dat het Hof heeft verzuimd de dagvaarding ter zake van feit 1 vanwege de onduidelijkheid daarvan nietig te verklaren, althans dat het Hof deze dagvaarding ten onrechte geldig heeft verklaard.

Aan verzoekster is onder feit 1 ten laste gelegd dat:

De toelichting op het middel betoogt dat het Hof ten onrechte de dagvaarding niet nietig heeft verklaard, omdat

In de tenlastelegging zijn, aldus de steller van het middel, alle belastingaangiften over de maanden juli 2001 tot en met april 2004 opgenomen, maar telkens zonder aanduiding van het belastbaar bedrag dat te laag zou zijn opgegeven, zodat daaraan vele vormen van vermeende belastingontduiking ten grondslag kunnen worden gelegd. Dit heeft zich volgens de steller van het middel geconcretiseerd doordat naast of in plaats van het aanvankelijke verwijt met betrekking tot het toepassen van het 0% tarief een nieuw verwijt is opgenomen, te weten dat verzoekster geen voorbelasting had mogen aftrekken vanwege het feit dat de levering van prepaid telefoonkaarten een vrijgestelde prestatie is.

Voor de beoordeling van het middel dient het volgende te worden vooropgesteld. Blijkens het proces-verbaal terechtzitting van het Hof van 8 april 2009 respectievelijk dat van 8 juli 2009 heeft de raadsman van verzoekster het woord tot verdediging gevoerd overeenkomstig zijn aan het Hof overgelegde en aan die processen-verbaal gehechte pleitnota's (die inhoudelijk ten opzichte van elkaar verschillen), en daarnaast nog enkele aanvullende opmerkingen op die terechtzitting gemaakt. Noch in die pleitnota's, noch in die aanvullende opmerkingen is namens verzoekster door de raadsman een verweer strekkende tot nietigverklaring van de dagvaarding vanwege een gebrek in de tenlastelegging gevoerd. Kennelijk heeft ook het Hof ambtshalve geen aanleiding gezien de dagvaarding (op dat punt) nietig te verklaren. Uit dit een en ander kan naar mijn mening worden afgeleid dat het voor alle procespartijen duidelijk is geweest tegen welk verwijt verzoekster zich had te verdedigen: het onjuist en/of onvolledig aangifte doen voor omzetbelasting over een bepaalde periode, waardoor te weinig belasting werd geheven. Daarbij wijs ik erop dat in de tenlastelegging het onjuist en/of onvolledig doen van de belastingaangifte(n) in feitelijke bewoordingen is uitgeschreven na het kwalificatieve gedeelte. Het Openbaar Ministerie was, lijkt mij, niet gehouden dit feitelijk gedeelte van de tenlastelegging nader te concretiseren door daarin aan te geven dat ten onrechte het 0%-tarief was toegepast en/of dat gelet op de vrijgestelde prestatie er geen voorbelasting had mogen worden afgetrokken.1. Om deze twee punten van de aan verzoekster verweten BTW carrousel fraude heeft het bij de behandeling van verzoeksters zaak in hoger beroep gedraaid, naar blijkens de pleitnota's van de raadsman ook de verdediging goed heeft begrepen. Ik meen dan ook dat in het onderhavige geval aan de belangrijke functie van leesbaarheid en begrijpelijkheid van de dagvaarding is voldaan.2.

Voor zover de klacht tevens inhoudt dat niet duidelijk is op welke belastingaangifte(n) de tenlastelegging ziet, meen ik dat zij feitelijke grondslag mist. Uit de tenlastelegging blijkt immers dat verzoekster wordt verweten dat zij de ‘aangifte omzetbelasting’ over (een of meer van) de maanden juli 2001 tot en met april 2004 onjuist en/of onvolledig heeft gedaan.

Aldus heeft het Hof op juiste gronden de dagvaarding niet nietig verklaard.

Het middel faalt.

Het tweede middel behelst de klacht dat de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen niet redengevend zijn voor de bewezenverklaring van feit 1 en feit 3, althans dat het Hof de bewezenverklaring daarvan onvoldoende met redenen heeft omkleed en verzuimd heeft te motiveren waarom het afwijkt van de door de verdediging uitdrukkelijk onderbouwde standpunten.

De toelichting op het middel maakt inzichtelijk waartegen de klacht zich richt. Ik vat samen. Ten eerste wordt uit de bewijsoverwegingen van het Hof zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet duidelijk waaruit de onjuistheid of onvolledigheid van de ‘aangiften omzetbelasting’ zou hebben bestaan. Meer in het bijzonder blijkt uit de bewijsoverwegingen niet of het Hof van oordeel is dat

Ten tweede heeft het Hof verzuimd te reageren op de uitdrukkelijk onderbouwde standpunten die de raadsman van verzoekster ten aanzien van (i) en (ii) heeft ingenomen, met name betreffende het ontbreken van opzet van verzoekster en het, daarmee samenhangende, aangevoerde fiscaalrechtelijke ‘pleitbare standpunt’.

Het Hof heeft in zijn bestreden arrest — voor zover voor de beoordeling van het middel van belang — het volgende overwogen:

De bewijsoverwegingen van het Hof komen in de kern op het volgende neer. In de eerste plaats blijkt uit de gebezigde bewijsmiddelen dat verzoekster door welbewust gebruik te maken van valse facturen heeft willen verhullen dat er feitelijk sprake was van binnenlandse leveringen, in plaats van schijnbaar intracommunautaire leveringen, en dat verzoekster deze fraude bewust bevorderde. In deze overweging ligt besloten het oordeel van het Hof dat verzoekster opzettelijk de ‘aangiften omzetbelasting’ onjuist en/of onvolledig heeft gedaan, zoals door het Hof is bewezen verklaard. De vraag of verzoekster rechtens een ‘te laag belastbaar bedrag’ dan wel een ‘te laag bedrag aan belasting’ heeft opgegeven, is daarbij niet van belang. In rond Hollands gezegd: verzoekster wist dat zij door middel van de ‘aangiften omzetbelasting’ de fiscus fleste. In de tweede plaats laten de bewijsoverwegingen zien dat het Hof gemotiveerd is ingegaan op het betoog van de raadsman over de ‘vrijgestelde dienst’ respectievelijk het ‘pleitbare standpunt’.

Op grond van het voorgaande, bezien in samenhang met de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen, kom ik tot de slotsom dat de bestreden bewijsoverwegingen en het daarop berustende oordeel van het Hof niet van een onjuiste rechtsopvatting getuigen, en dat het Hof voldoende en niet onbegrijpelijk heeft gemotiveerd dat en waarom het van de desbetreffende uitdrukkelijk onderbouwde standpunten van de verdediging is afgeweken.

Het middel faalt.

Het derde middel, in samenhang met de toelichting daarop gelezen, klaagt dat de aanvulling op het verkorte arrest niet de inhoud van de bewijsmiddelen 19 t/m 23 behelst, althans niet de voor de bewezenverklaring redengevende omstandigheden, en dat zonder deze inhoud de bewezenverklaring op essentiële onderdelen niet uit de overige bewijsmiddelen kan worden afgeleid.

De aanvulling op het verkorte arrest houdt voor zover hier van belang het volgende in:

In de regel dient ingevolge art. 359, derde lid, Sv de inhoud van de bewijsmiddelen in het vonnis te worden opgenomen. Uitzonderingen kunnen vormen bewijsmiddelen waarvan de inhoud in essentie in andere bewijsmiddelen is terug te vinden, en die slechts dienen ter ondersteuning van die andere bewijsmiddelen, waarvan de inhoud wel is weergegeven.

Wat betreft de bewijsmiddelen 19, 20 en 21, heeft het Hof enkel volstaan met de verwijzing naar de vindplaatsen van de ‘aangiften omzetbelasting’ in het dossier, zonder van die aangiften de inhoud weer te geven. Nu inderdaad de inhoud van deze bewijsmiddelen op essentiële onderdelen niet uit de overige bewijsmiddelen kan worden afgeleid, is niet voldaan aan het in art. 359, derde lid, Sv in verbinding met art. 415 Sv neergelegde vereiste.3. Het achtste lid van art. 359 Sv verbindt daaraan nietigheid.

Voor zover het middel klaagt dat de aanvulling op het verkorte arrest niet de inhoud van de bewijsmiddelen 22 en 23 bevat, mist het feitelijke grondslag, nu de inhoud van deze bewijsmiddelen, voor zover door het Hof relevant geacht, in de aanvulling is weergegeven.

Het middel slaagt met betrekking tot de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen 19, 20 en 21.

Het vierde middel, in samenhang met de toelichting daarop gelezen, klaagt dat bewijsmiddel 24. — het relaas van verbalisant [verbalisant 1] — op essentiële onderdelen niet mededelingen van feiten en omstandigheden bevatten die door de betreffende verbalisant zelf zijn waargenomen of ondervonden, waardoor dit bewijsmiddel niet als ‘wettig’ is aan te merken en overigens de redengevendheid van het bewijsmiddel voor de bewezenverklaring ontbreekt. Voorts is onduidelijk aan de hand van welke bescheiden het Hof de conclusies van de verbalisant heeft gecontroleerd, aldus de steller van het middel.

De aanvulling op het verkorte arrest houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel van belang, het volgende in:

Naar de steller van het middel terecht opmerkt, mogen getuigenverklaringen geen conclusies bevatten. Deskundige getuigen mogen echter meer verklaren dan leken. De mate waarin iemand feiten en omstandigheden zelf kan waarnemen en ondervinden is afhankelijk van de omvang van zijn ervaring en van zijn op aanleg en ervaring berustend onderscheidings- en combinatievermogen.5.

Verbalisant [verbalisant 1], onder meer ambtenaar van de Belastingdienst, is blijkens het proces-verbaal terechtzitting van het Hof van 8 april 2009 aldaar als getuige-deskundige gehoord en kan derhalve worden aangemerkt als een dergelijke deskundige getuige. Op basis van zijn kennis en ervaring heeft hij uit de bescheiden, waaronder facturen en pakbonnen uit de boekhouding van verzoekster, kunnen constateren dat met de verwerking van deze bescheiden in de boekhouding van verzoekster is verdoezeld dat de telefoonkaarten in werkelijkheid aan Nederlandse afnemers zijn verkocht, in welk verband de verbalisant kwalificaties als ‘onlogisch’ en ‘rookgordijn’ kon bezigen. Daarnaast wijs ik erop dat de deskundigheid van [verbalisant 1] door de verdediging niet is betwist in hoger beroep.6.

Mede gelet op de hierboven onder 25 geciteerde ‘Algemene opmerking’ van het Hof, mocht het Hof de verklaring van [verbalisant 1] tot het bewijs bezigen. Daarbij merk ik op dat uit de verklaring van [verbalisant 1] voldoende is te herleiden om welke bescheiden het gaat: te weten facturen en pakbonnen van verzoekster.

Aldus kan niet worden gezegd dat het relaas van de verbalisant een ontoelaatbare conclusie bevat die niet aan het bewijs mocht meewerken.

Het middel faalt.

Het vijfde middel klaagt dat redengevende bewijsmiddelen ontbreken voor het bewijs dat ‘telkens opzettelijk’ een bij de Belastingwet voorziene aangifte onjuist en/of onvolledig is gedaan, dan wel dat de verklaringen van medeverdachte [betrokkene 1] (eigenaar van een koeriersbedrijf), waaruit dit opzet zou moeten blijken, ten onrechte tot bewijs is gebezigd, althans dat het Hof onvoldoende heeft gemotiveerd waarop het Hof deze verklaringen betrouwbaar acht zonder toereikend te motiveren waarom het afwijkt van het te dien aanzien ingenomen en uitdrukkelijk onderbouwde standpunt, terwijl de verklaringen van [betrokkene 1] met betrekking tot het opzet bij verzoekster geen steun vinden in de overige bewijsmiddelen, zodat de bewezenverklaring daarmee onvoldoende met redenen is omkleed.

In de aanvulling op het verkorte arrest heeft het Hof (onder meer) het volgende uit de verklaringen van [betrokkene 1] tot het bewijs gebezigd:

In zijn eerder genoemde bewijsoverwegingen heeft het Hof ten aanzien van de door [betrokkene 1] afgelegde verklaringen overwogen:

In de toelichting op het middel wordt gesteld dat de verklaringen van [betrokkene 1] een ontoelaatbare conclusie behelzen, nu hij heeft verklaard dat medeverdachte [medeverdachte 3], tevens feitelijk leidinggever van verzoekster, wist dat de telefoonkaarten niet in België werden afgeleverd, reden waarom het Hof deze verklaringen niet zonder nadere motivering, die ontbreekt, tot het bewijs mocht bezigen.

Uit de verklaringen van [betrokkene 1] blijkt dat [medeverdachte 3] en [medeverdachte 2] (de kleine kabouter) aan [betrokkene 1] opdracht hadden gegeven om de telefoonkaarten niet naar België te brengen, maar naar adressen in Nederland (Rotterdam). Nu [betrokkene 1] mede van [medeverdachte 3] die opdracht had gekregen, kon [betrokkene 1] uit eigen waarneming verklaren dat [medeverdachte 3] ervan op de hoogte was dat de kaarten niet naar België zouden worden gebracht. Aldus behelst de verklaring van [betrokkene 1] geen ontoelaatbare conclusie.

Voorts meen ik dat het Hof in zijn bewijsoverwegingen voldoende (toereikend) heeft gerespondeerd op het te dezen door de verdediging ingenomen uitdrukkelijk onderbouwde standpunt.7. Het Hof heeft immers gemotiveerd uiteengezet dat en waarom het delen uit de verklaringen van [betrokkene 1] voor het bewijs heeft gebruikt. Daarbij neem ik in aanmerking

Verder merk ik op dat het Hof niet uitsluitend uit de verklaringen van [betrokkene 1] heeft afgeleid dat [medeverdachte 3] (als feitelijk leidinggever) telkens opzet heeft gehad op het doen van de bewezen verklaarde onjuiste en/of onvolledige ‘aangifte omzetbelasting’. Kortheidshalve verwijs ik hiervoor naar de bewijsoverwegingen van het Hof, zoals door mij hierboven onder 14 weergegeven. Daarin heeft het Hof puntsgewijs ervan blijk gegeven waaruit het heeft afgeleid dat en waarom verzoekster (c.q. naar ik aanneem [medeverdachte 3] als feitelijk leidinggever) op de hoogte was van de bedoelde fraude en dat zij deze fraude bevorderde.

Het middel faalt.

Het zesde middel behelst de klacht dat het Hof ten onrechte en in afwijking van het te dien aanzien uitdrukkelijk onderbouwde standpunt van de verdediging heeft geoordeeld dat er geen sprake is van een ‘pleitbaar standpunt’, althans dat het Hof zijn beslissing dienaangaande onvoldoende heeft gemotiveerd.

Door de raadsman van verzoekster is blijkens zijn pleitnota van 8 april 2009 (5.13 e.v.) ter terechtzitting van het Hof — kort gezegd — ten verweer betoogd dat sprake is van een ‘pleitbaar standpunt’, op grond waarvan verzoekster geen strafrechtelijk verwijt kan worden gemaakt en haar geen straf kan worden opgelegd. Het Hof heeft dit verweer als volgt verworpen:

Een beroep op een ‘pleitbaar standpunt’ zal slagen wanneer het juridisch bepleitbaar of verdedigbaar is dat de belanghebbende redelijkerwijs kon en mocht menen juist te hebben gehandeld.9. Uit de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen, in het bijzonder de verklaringen van [betrokkene 1], kan worden afgeleid dat verzoekster ervan op de hoogte was dat haar handelingen frauduleus waren. Verzoekster deed het voorkomen alsof de telefoonkaarten in België werden afgeleverd, terwijl deze in werkelijkheid in Nederland werden afgezet, opdat verzoekster geen BTW over de telefoonkaarten hoefde af te dragen. Er bleek echter sprake te zijn van een vrijgestelde levering, waarna er (frauderend) aftrek van voorbelasting plaatsvond. Nu uit de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen naar voren komt dat verzoekster met opzet (zie mijn bespreking van het vijfde middel) frauduleus heeft gehandeld, kon het Hof in zijn bewijsoverwegingen volstaan met de overweging dat aan verzoekster geen beroep op een ‘pleitbaar standpunt’ toekomt.

Bezien in samenhang met de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen heeft het Hof aldus het uitdrukkelijk onderbouwde standpunt van de verdediging inzake het ‘pleitbaar standpunt’ toereikend gemotiveerd en niet onbegrijpelijk verworpen. Voor de volledigheid merk ik nog op dat de feitenrechter niet nader hoeft in te gaan op een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt indien de verwerping hiervan in de inhoud van de bewijsmiddelen besloten ligt.10.

Het middel faalt.

Het zevende middel klaagt dat het Hof het verweer dat het gelijkheidsbeginsel is geschonden ten onrechte (impliciet) heeft verworpen, althans dat het Hof heeft verzuimd op dit verweer, dat een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt vormt, gemotiveerd te reageren.

Gezien de pleitnota van 8 april 2009 is door de raadsman van verzoestker het volgende verweer gevoerd:

Het Hof heeft daarop als volgt gerespondeerd:

Blijkens het verkorte arrest heeft het Hof het standpunt van de verdediging kennelijk niet opgevat als een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt in de zin van art. 359, tweede lid, Sv, waarop het — bij afwijking van dat standpunt — nadrukkelijk diende te reageren. Dat oordeel getuigt naar mijn mening niet van een onjuiste rechtsopvatting en is evenmin onbegrijpelijk. De raadsman heeft weliswaar aan de hand van rechtspraak uitgebreid aangevoerd wat het gelijkheidsbeginsel inhoudt, maar heeft nagelaten te onderbouwen waaruit de gelijkenissen tussen de onderhavige zaak en de zaak met parketnummer 05/002039-0411. bestaan en waarom die gelijkenissen tot gevolg zouden hebben dat hier het gelijkheidsbeginsel in het geding is.

In de toelichting op het middel wordt nog gewezen op de in eerste aanleg overgelegde pleitnota van de raadsman. Het Hof was echter niet gehouden hierop acht te slaan, aangezien nergens uit blijkt dat de raadsman dat betoog als uitdrukkelijk herhaald wenste te beschouwen op de terechtzitting(en) van het Hof.12. Overigens heb ik ook in de aan de Rechtbank overgelegde pleitnota niet een uitgebreide onderbouwing ontwaard van het standpunt dat het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk dient te worden verklaard op grond van het gelijkheidsbeginsel.

Het middel faalt.

Het achtste middel behelst met betrekking tot feit 3 de klacht dat het Hof ten onrechte heeft bewezen verklaard dat verzoekster heeft deelgenomen aan een ‘criminele organisatie’, en daarmee is afgeweken van een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt van de verdediging, zonder genoegzaam de redenen voor deze afwijking op te geven.

In de bewijsoverwegingen van het Hof wordt het volgende gezegd:

De raadsman heeft in zijn pleitnota van 8 april 2009 (6.1 e.v.) een uitvoerig bewijsverweer gevoerd ten aanzien van het onder 3 tenlastegelegde deelnemen van verzoekster aan een criminele organisatie. In de toelichting op het middel wordt geklaagd dat het Hof weliswaar op dat verweer heeft gereageerd in zijn bewijsoverwegingen, maar niet voor wat betreft het ontbreken van opzet bij verzoekster; met betrekking tot het opzet heeft het Hof slechts verwezen naar de bewijsmiddelen.

Tevens valt in de toelichting op het middel het volgende te lezen, ik citeer:

Om een nodeloze herhaling van zetten te vermijden, meen ik hier te mogen volstaan met de opmerking dat het onderhavige middel tevergeefs is voorgesteld op grond van dezelfde argumenten die ik in mijn bespreking van middel 5 respectievelijk middel 6 heb genoemd.

Het middel faalt.

Het negende middel bevat de klacht dat het Hof is uitgegaan van een nadeel voor de Staat van € 3,2 miljoen zonder dat dit nadeel uit de bewijsmiddelen blijkt, terwijl het Hof daarmee is afgeweken van de uitdrukkelijk onderbouwde standpunten van de verdediging met betrekking tot dit nadeel, zonder (genoegzaam) de redenen daartoe op te geven.

Het middel valt uiteen in drie deelklachten. De eerste deelklacht berust op de stelling dat het Hof niet heeft gereageerd op het verweer dat, ervan uitgaande dat de omzetbelasting door [F] en KPN is afgedragen aan de Belastingdienst, het onterecht in aftrek brengen van die omzetbelasting geen enkel verlies aan belastinginkomsten oplevert voor de Staat der Nederlanden.

Door de raadsman van verzoekster is in zijn pleitnota van 8 juli 2009 (onder meer) het volgende aangevoerd:

Het Hof heeft in zijn bewijsoverwegingen (zoals hiervoor onder 14 weergegeven) geoordeeld dat voor verzoekster niet alleen geen sprake kan zijn van aftrek van voorbelasting omdat het nu eenmaal een vrijgestelde levering (van telefoonkaarten) is, maar ook omdat door verzoekster op de eigen facturen ten onrechte melding werd gemaakt van heffing van omzetbelasting, welke vervolgens op de aangiften omzetbelasting werd afgedragen. Daarbij is, aldus het Hof, het niet van belang of al dan niet terecht aan verzoekster omzetbelasting in rekening is gebracht en of degene die deze omzetbelasting in rekening heeft gebracht deze ook daadwerkelijk heeft afgedragen.

Naar het mij voorkomt heeft het Hof daarmee voldoende gemotiveerd gerespondeerd op het door de raadsman van verzoekster onder 3.3. van de pleitnota van 8 juli 2009 aangevoerde standpunt, en was het Hof niet gehouden de verwerping van dat standpunt van meer of nadere redenen te voorzien. Ik voeg daaraan toe, dat naar het mij toeschijnt bedoeld standpunt van de raadsman niet voldoet aan de vereisten die voor een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt gelden.13.

De tweede deelklacht houdt in dat het Hof is afgeweken van het uitdrukkelijk onderbouwd standpunt voor wat betreft het verweer dat is verzuimd de vraag naar (de omvang van) het nadeel in relatie tot de afdracht door [F] van de door deze in rekening gebrachte omzetbelasting te beantwoorden en dat het Openbaar Ministerie om die reden niet-ontvankelijk dient te worden verklaard, zonder (genoegzaam) de redenen voor deze afwijking op te geven.

Blijkens de pleitnota van 8 juli 2009 is door de raadsman van verzoekster het volgende naar voren gebracht:

In zijn bestreden arrest heeft het Hof daarop als volgt gerespondeerd:

Het Hof heeft met bovenstaande overweging de verwerping van het namens verzoekster gevoerde verweer voldoende toereikend gemotiveerd en niet onbegrijpelijk verworpen. Het Hof heeft daarin immers als zijn oordeel tot uitdrukking gebracht dat gelet op de memo van [betrokkene 9] en de verklaring van verbalisant [verbalisant 1] er geen aanleiding meer was om nadere informatie in te winnen omtrent de vraag of door [F] BTW was afgedragen. Daarbij neem ik in aanmerking dat het Hof in zijn bewijsoverwegingen tevens heeft overwogen dat het er niet toe doet of degene die de omzetbelasting in rekening heeft gebracht, deze ook daadwerkelijk heeft afgedragen.14.

De derde deelklacht zegt dat het Hof ten onrechte niet (genoegzaam) is ingegaan op het strafmaatverweer, waarbij is aangevoerd dat er geen feitelijk nadeel is voor de Staat en dat de berekening van het nadeel voor de Belastingdienst ondeugdelijk is, mede op grond van het feit dat aan de opinie van verbalisant [verbalisant 1] met betrekking tot dit nadeel geen waarde kan worden gehecht, gelet op het feit dat hij ter zake niet deskundig is.

In zijn pleitnota van 8 april 2009 (7.1 t/m 7.9) heeft de raadsman van verzoekster ten verweer betoogd dat het door de FIOD-ECD geschatte nadeel van € 3,4 miljoen niet juist is, nu de Staat volgens de verdediging door het handelen van verzoekster en haar medeverdachten geen nadeel heeft geleden.

De strafmotivering van het Hof luidt, voor zover voor de beoordeling van dit middel van belang:

Het eerste bewijsmiddel houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel van belang, het volgende in:

Het Hof is in zijn strafmotivering inderdaad niet nader ingegaan op het standpunt van de verdediging ten aanzien van de nadeelberekening. Maar dat hoefde het Hof ook niet te doen, gelet op de inhoud van het eerste bewijsmiddel. Daarbij komt dat het Hof niet onbegrijpelijk uit de gebezigde bewijsmiddelen heeft kunnen afleiden dat verzoekster aan [C] een totaalbedrag van ruim € 24,8 miljoen in rekening heeft gebracht en dat sprake is geweest van een omvangrijke fraude waarbij het niet onaannemelijk is dat het benadelingbedrag voor de fiscus meer dan € 3.000.000,- bedraagt.15.

Aldus is de strafoplegging voldoende gemotiveerd en niet onbegrijpelijk.

Het middel is tevergeefs voorgesteld.

Het derde middel slaagt. De andere (acht) middelen falen en kunnen mijns inziens worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en terugverwijzing van de zaak naar het Hof, teneinde op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG