HR, 02-11-2010, nr. 09/02247

Het Gerechtshof te Amsterdam heeft verdachte bij arrest van 2 april 2009 voor ‘diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen’ veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie jaren, waarvan één jaar voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaren en met aftrek van voorarrest. Daarnaast heeft het Hof de teruggave aan verdachte gelast van een inbeslaggenomen paar schoenen. Verder heeft het Hof beslist op de vordering van twee benadeelde partijen.

Tegen deze uitspraak is namens verdachte cassatieberoep ingesteld.

Namens verdachte heeft mr. E.G.C. Groenendaal, advocate te Amsterdam, vier middelen van cassatie voorgesteld.

De middelen hebben betrekking op het door het Hof als bewijsmiddel gebezigde proces-verbaal van opsporingsambtenaar [verbalisant 1], voorzover daarin verslag wordt gedaan van hetgeen een passerende automobilist — die anoniem wenste te blijven — hem heeft verteld.1. Voordat ik de middelen bespreek, geef ik eerst weer wat het Hof bewezen heeft verklaard; welke bewijsmiddelen aan de bewezenverklaring ten grondslag liggen en hoe de bewijsoverweging luidt.

Ten laste van verdachte is bewezenverklaard dat hij:

Het bewezen verklaarde steunt op de volgende bewijsmiddelen.

Het Hof heeft verder in het bestreden arrest nog de volgende overweging aan het bewijs gewijd:

Voor een goed begrip van de zaak merk ik nog het volgende op. Achteraf is bij de opsporingsambtenaren onduidelijkheid gerezen over het portieknummer dat de anonieme automobilist aan verbalisant [verbalisant 1] opgaf. Enkele dagen na de overval heeft verbalisant [verbalisant 9] daarom telefonisch contact opgenomen met deze anonieme automobilist. Deze verklaarde toen zeker te weten dat de door hem bedoelde mannen het portiek met nummer 157 waren ingevlucht.2. Over de vraag hoe het kon dat verbalisant [verbalisant 9] over het telefoonnummer van de anonieme automobilist beschikte, zijn de verbalisanten op de zitting van het Hof van 22 januari 2009 als getuige gehoord. Een duidelijk antwoord op die vraag hebben deze getuigenverhoren niet opgeleverd.3. Op grond van de tegenstrijdige en daardoor onbetrouwbare informatie over het portieknummer is door de verdediging betoogd dat onduidelijk is of door de politie wel het juiste portiek is geobserveerd, zodat het bewijsmateriaal geen sluitende bewijsconstructie zou kunnen opleveren. Het tweede middel heeft betrekking op de verwerping van dit verweer.

Van belang is voorts dat de raadsvrouw van verdachte bij appelschriftuur4. heeft verzocht de ‘anonieme getuige’ (lees: de passerende automobilist als bedoeld in bewijsmiddel 4) te horen en dat zij dit verzoek ter zitting van 4 november 2008 heeft herhaald. Het Hof heeft dit verzoek toen afgewezen.5. Over die afwijzing klaagt het derde middel.

Het eerste middel klaagt dat het Hof het proces-verbaal van [verbalisant 1] (bewijsmiddel 4) niet als bewijsmiddel had mogen bezigen, omdat dit proces-verbaal een verklaring als bedoeld in art. 344a lid 3 Sv bevat en de verdediging de wens te kennen had gegeven de anonieme getuige te ondervragen. Bovendien steunt de bewezenverklaring in belangrijke mate op de verklaring van de anonieme getuige, aldus het middel. In het verlengde van deze klacht betoogt het vierde middel dat het Hof in strijd met art. 360 Sv heeft nagelaten nader te motiveren waarom het — kort gezegd — bewijsmiddel 4 voor het bewijs heeft gebruikt.

De cassatiemiddelen I en IV — die zich lenen voor een gezamenlijke bespreking — veronderstellen dat bewijsmiddel 4, althans voor zover daarin verslag wordt gedaan van hetgeen de anonieme automobilist de verbalisant heeft verteld, moet worden aangemerkt als een bescheid houdende een verklaring als bedoeld in art. 344a lid 3 Sv. De (kern)vraag is of die veronderstelling juist is.

Artikel 344a lid 3 Sv luidt als volgt:

Wat moet worden verstaan onder een bescheid, houdende de verklaring van een persoon wiens identiteit niet blijkt? Uit de jurisprudentie van de Hoge Raad blijkt dat een proces-verbaal van politie, houdende een weergave van aan de politie telefonisch verstrekte informatie afkomstig van een persoon die anoniem wil blijven, in ieder geval als zo'n bescheid wordt beschouwd.7. Dat geldt ook voor een proces-verbaal, houdende de resultaten van het werk van anonieme observanten.8. Dat is evenwel anders als vaststaat dat die observanten bevoegde opsporingsambtenaren zijn die door middel van de vermelding van hun codenummer zodanig zijn ‘geïndividualiseerd’ dat zij als een zogenaamde beperkt anonieme getuige kunnen worden gehoord.9. Ook de niet bij naam genoemde manager van een wel precies aangeduide garage werd niet aangemerkt als een ‘persoon wiens identiteit niet blijkt’, aangezien hij voldoende was ‘geïndividualiseerd’ om als getuige te kunnen worden opgeroepen en gehoord.10.

Een ander type beperking van de reikwijdte van art. 344a lid 3 Sv is te vinden in HR 14 december 2004, LJN: AQ8925, NJ 2005, 383,m.nt. YB. De beperking wordt hier niet gezocht in het begrip ‘persoon wiens identiteit niet blijkt’, maar in het begrip ‘verklaring van een persoon (wiens identiteit niet blijkt)’. In het arrest was het volgende aan de orde. Getuige M. had verklaard over hetgeen hij had gehoord van iemand die hij als Th. aanduidde. De politie had die verklaring opgenomen in het proces-verbaal van verhoor van M. De verdediging had M. in die zaak gehoord. Th. had zij niet kunnen ondervragen omdat M. weigerde de ware identiteit van Th. prijs te geven. Het Hof was van oordeel dat het de inhoud van de bij de politie afgelegde verklaring van M. kon gebruiken — zij het met de nodige behoedzaamheid — nu die verklaring in belangrijke mate werd ondersteund door de inhoud van de overige bewijsmiddelen. In cassatie werd vervolgens aangevoerd dat het Hof de verklaring van M. niet als bewijs had mogen bezigen, omdat het zou gaan om een verklaring in de zin van art. 344 lid 3 Sv (thans art. 344a lid 3 Sv) en de verdediging de wens te kennen had gegeven dat zij Th. wilde ondervragen. De Hoge Raad oordeelde:

De vraag is hoe dat moet worden begrepen. Annotator Buruma meent dat de Hoge Raad — door te benadrukken dat het niet de facto anonymus Th. was die de verklaring aflegde maar M. — een formalistisch onderscheid aanvaardt en dat dit onderscheid tot de ‘rare’ consequentie leidt dat zorgvuldiger moet worden omgegaan met de verklaring van een anonieme getuige die iets aan de politie vertelt dan met de verklaring van een bekende persoon die aan de politie doorvertelt wat een anonymus tegen hem heeft gezegd. Ik voeg daaraan toe dat de rare consequentie van een dergelijke formalistische benadering ook lijkt te zijn dat art. 344a lid 3 Sv eenvoudig kan worden omzeild. Dan immers zou, als hoofdagent [D] tegen zijn collega [E] vertelt wat de anonieme tipgever te melden had en die [E] maakt daarvan proces-verbaal op, dat proces-verbaal geen bescheid zijn in de zin van art. 344a lid 3 Sv omdat de identiteit van [D] bekend is. Toegepast op de onderhavige casus zou dit betekenen dat als de opsporingsambtenaar [verbalisant 1] aan een collega had medegedeeld wat hij van de anonieme automobilist had gehoord, het door die collega van die mededeling opgemaakte proces-verbaal zonder probleem voor het bewijs kan worden gebezigd omdat de mededeling is gedaan door [verbalisant 1] in eigen persoon.

Ik zou een meer functionele uitleg van het begrip ‘verklaring van een persoon (wiens identiteit niet blijkt)’ willen bepleiten en daarmee tevens een andere duiding willen geven aan het bedoelde arrest. Ik stel daarbij voorop dat de bewijsregel van art. 344a lid 3 Sv strenger is dan waartoe de jurisprudentie van het EHRM met betrekking tot art. 6 EVRM dwingt. Als de anonieme verklaring slechts een beperkte rol in de bewijsvoering speelt, hoeft van strijd met art. 6 EVRM geen sprake te zijn, ook als de wens van de verdediging om die getuige te horen niet kan worden gehonoreerd. Een restrictieve uitleg van art. 344a lid 3 Sv behoeft dan ook niet in strijd te komen met art. 6 EVRM. Ik merk daarbij op dat het feit dat een restrictieve uitleg van genoemd artikellid onder omstandigheden in strijd kan komen met art. 6 EVRM, geen overwegend bezwaar tegen een dergelijke uitleg behoeft op te leveren. De toetsing aan de nationale bewijsregels valt immers niet samen met de toetsing aan art. 6 EVRM. Zo acht ik het bepaald niet ondenkbaar dat het gebruik van processen-verbaal inhoudende de verklaringen van alleen onder codenummer vermelde opsporingsambtenaren (zie hiervoor, punt 13), onder omstandigheden in strijd is met art. 6 EVRM. Dat betekent niet dat de uitleg die de Hoge Raad in NJ 1997, 666 aan art. 344a lid 3 (oud) Sv gaf, dient te worden bijgesteld. Het beroep dat altijd nog op art. 6 EVRM kan worden gedaan, maakt dat de nationale bewijsregeling geen sluitende oplossing behoeft te bieden voor alle gevallen.

Welnu, art. 344a lid 3 Sv bevat een bewijsregel die beoogt het gebruik van anonieme getuigenverklaringen te regelen en te beperken. Een functionele uitleg van dit artikellid, dat wil zeggen een uitleg die recht doet aan de ratio legis, houdt mijns inziens in dat ‘verklaring van een persoon’ wordt uitgelegd als ‘verklaring van een getuige’, waarbij onder ‘getuige’ wordt verstaan een persoon die politie of justitie informatie verschaft met betrekking tot een mogelijk gepleegd strafbaar feit. Verklaringen van personen die deze informantenrol niet vervullen, zijn dan geen verklaringen in de zin van art. 344a lid 3 Sv. Een aan de onderhavige zaak ontleend voorbeeld kan dit verduidelijken. Bewijsmiddel 2 houdt als tegenover de verbalisant afgelegde verklaring van [slachtoffer 2] onder meer in dat dader 1 en dader 2 tegen haar en [slachtoffer 1] schreeuwden dat zij moesten opschieten en dat zij ook het gedeelte van de kluis moesten openen waarin geld gestort kon worden. Levert dit geschreeuw verklaringen op van personen van wie de identiteit niet blijkt?11. Natuurlijk kan men, uitgaande van de uitleg die Buruma aan NJ 2005, 383 gaf, zeggen dat het hier gaat om de verklaring van een getuige, namelijk [slachtoffer 2], van wie de identiteit wel degelijk blijkt. Die formalistische redenering zou betekenen dat de verklaring van deze getuige niet voor het bewijs gebezigd zou mogen worden als zij door de getuige zelf op schrift was gesteld en ondertekend. Een dergelijke uitkomst zou denk ik ook in Straatsburg met bezorgd hoofdschudden worden ontvangen. Een meer bevredigende redenering is mijns inziens in elk geval dat tegen het gebruik van de verklaring van getuige [slachtoffer 2], die uitlatingen weergeeft van onbekende personen, geen bezwaar bestaat omdat die onbekende personen in het strafproces niet de rol van informant (in de ruime zin van het woord) hebben vervuld. In die benadering hangt het niet af van de wijze waarop de verklaring van getuige [slachtoffer 2] — door haar zelf of door opsporingsambtenaren — op schrift wordt gesteld.

De hier voorgestane redenering zou ook gevolgd kunnen worden in de casus die ten grondslag lag aan NJ 2005, 383. In die redenering is van een bescheid in de zin van art. 344a lid 3 Sv geen sprake omdat Th., wiens naam de getuige M. niet bekend wilde maken, niet als informant in de hiervoor bedoelde zin kan worden aangemerkt. Van directe of indirecte informatieverschaffing door deze Th. aan politie of justitie is immers geen sprake. Ik sluit niet uit dat dit de niet erg duidelijk uitgesproken gedachte van de Hoge Raad is geweest. Als informant komt alleen M. in aanmerking en daarom kan de vraag enkel zijn of het Hof met juistheid heeft geoordeeld dat diens verklaring niet onder art. 344 lid 3 (oud) Sv valt. De Hoge Raad beantwoordt die vraag in de hiervoor, onder punt 14 weergegeven overweging bevestigend (omdat de identiteit van deze M. bekend is) en geeft daarbij te kennen dat daaraan niet afdoet dat M. in zijn verklaring verslag doet van hetgeen een zekere Th. hem heeft verteld. Zo gelezen past het arrest in de door mij voorgestane benadering.

De hier verdedigde functionele uitleg van art. 344a lid 3 Sv kent nog een ander aspect. Stel dat de op heterdaad betrapte, weghollende en door een opsporingsambtenaar achtervolgde verdachte de hoek omslaat waardoor de opsporingsambtenaar hem even uit het oog verliest. Voorbijgangers wijzen de agent echter de weg. ‘Hij is daar de brandgang ingegaan.’, roepen ze hem toe. Deze weet dankzij deze informatie een persoon in te rekenen die beantwoordt aan het signalement van de op heterdaad betrapte dader. Vormen de aanwijzingen van de voorbijgangers, van wie de agent in zijn haast om de verdachte in te rekenen de namen niet heeft genoteerd, nu verklaringen van personen van wie de identiteit niet blijkt in de zin van art. 344a lid 3 Sv? Ik zou, hoewel de voorbijgangers informanten zijn in de hiervoor bedoelde zin, menen van niet. Bij het gebruik van anonieme getuigenverklaringen, dat door art. 344a lid 3 Sv wordt geregeld, heeft de wetgever gedacht aan het gebruik van verklaringen van personen die anoniem wensen te blijven. Vaak is het daarbij zo dat die wens door politie en justitie wordt gerespecteerd, soms al op voorhand, door het geven van garanties bij het openstellen van de ‘kliklijn’, soms in concrete gevallen door impliciet of expliciet akkoord te gaan met de voorwaarde die de getuige stelde. Ik zou willen verdedigen dat een functionele uitleg meebrengt dat dit aspect wordt ingelezen in het begrip ‘persoon wiens identiteit niet blijkt’. Van zo een persoon is alleen sprake als de onbekendheid van zijn identiteit het gevolg is van (het respecteren van) zijn wens om anoniem te blijven. Bij deze uitleg vallen de voorbijgangers uit het gegeven voorbeeld niet onder art. 344a lid 3 Sv. Dat hun identiteit niet bekend is geworden, is hier immers niet het gevolg van enige wens van hun kant om anoniem te blijven, maar van de praktische onmogelijkheid om hun namen te noteren toen zij hun informatie gaven.

Wat betekent deze benadering nu voor de anonieme automobilist in de onderhavige zaak? Mijns inziens is sprake van een persoon die informatie heeft verschaft aan de politie met betrekking tot een vermoedelijk gepleegd strafbaar feit. Uit het proces-verbaal dat is opgemaakt door verbalisant [verbalisant 1] blijkt voorts dat deze persoon uitdrukkelijk heeft aangegeven dat hij anoniem wenste te blijven. Alles wijst erop dat de respectering van die wens de reden is waarom de identiteit van deze persoon niet bekend is geworden. Actieve nasporingen om de identiteit van de automobilist te achterhalen, zijn niet verricht. Sterker nog, het telefoonnummer van deze getuige waarover de opsporingsambtenaren op een gegeven moment beschikten, is door hen niet vastgelegd. Veelzeggend is in dit verband de verklaring die verbalisant [verbalisant 9] ter terechtzitting van het Hof aflegde: ‘Ik heb hem [de automobilist] ook als anonieme getuige benaderd’. Dit brengt mij tot de conclusie dat het als vierde bewijsmiddel gebruikte proces-verbaal moet worden aangemerkt als een schriftelijk bescheid houdende ‘een verklaring van een persoon wiens identiteit niet blijkt’ in de zin van art. 344a, lid 3, Sv.

In de onderhavige zaak staat vast dat de verdediging heeft verzocht de anonieme getuige te ondervragen, terwijl dat verzoek niet is gehonoreerd. Gelet op art. 344a lid 3, sub b, Sv had het Hof het proces-verbaal van [verbalisant 1], voorzover daarin verslag wordt gedaan van hetgeen de anonieme automobilist aan de verbalisant heeft verteld, dus niet als bewijsmiddel mogen bezigen. Daar komt nog het volgende bij. Krachtens het — ook in hoger beroep toepasselijke — art. 360 Sv moet de rechter het gebruik voor het bewijs van een schriftelijk bescheid als bedoeld in art. 344a lid 3 Sv, op straffe van nietigheid, motiveren. Dit betekent dat de rechter zal moeten aangeven dat aan de eisen van art. 344a lid 3 Sv is voldaan, terwijl hij tevens ervan blijk moet geven zelfstandig de betrouwbaarheid van de anonieme verklaring te hebben onderzocht.12. Een dergelijke verantwoording ontbreekt in de bestreden uitspraak.

Aan het voorgaande kan niet afdoen dat het gebruik van het onderhavige proces-verbaal, zou art. 344a lid 3 Sv niet in de wet hebben gestaan, wellicht niet in strijd is met art. 6 EVRM gelet op de bescheiden rol die de daarin voorkomende verklaring van de anonieme automobilist in het geheel van de bewijsconstructie speelt. Ook de door mij bepleite functionele uitleg van bedoeld artikellid maakt dus geen einde aan het ggeven dat de wetgever hier strenger is dan het EHRM.

Ik heb mij nog wel afgevraagd of gezegd zou kunnen worden dat het Hof het proces-verbaal van [verbalisant 1] slechts heeft gebruikt om tot uitdrukking te brengen wat de aanleiding is geweest voor de observatie van het pand aan de Diamantstraat met nummers 159–169 en dus niet als een bewijsmiddel dat een zelfstandige bijdrage levert aan de motivering van de bewezenverklaring.13. In dat geval blijft aan redengevend bewijs over dat de verdachten een kleine anderhalf uur na de overval een pand verlieten dat in de onmiddellijke nabijheid van het overvallen reisbureau is gelegen.14. Dat de daders van de overval dat pand na de overval zijn binnengevlucht, is dan niet een redengevend feit dat op grond van enig bewijsmiddel vaststaat.15. De vraag is of het overige bewijsmateriaal het gemis van deze schakel in de bewijsredenering kan opvangen. Die vraag behoeft geen beantwoording omdat het mijns inziens duidelijk is dat het Hof de verklaring van de anonieme getuige wél als een onderdeel van de bewijsconstructie heeft gebezigd. Het slot van de hiervoor onder punt 7 weergegeven bewijsoverweging van het Hof laat voor een andere lezing in elk geval bijzonder weinig ruimte. Het Hof overweegt immers dat de onduidelijkheid met betrekking tot het portieknummer geen reden vormt om de verklaring van de anonieme automobilist van het bewijs uit te sluiten.

De middelen II en IV slagen derhalve.

Voor het geval de Hoge Raad daarover anders mocht oordelen, bespreek ik kort het tweede en het derde middel. Ik merk daarbij op dat het impliciete uitgangspunt van het tweede middel lijkt te zijn dat art. 344a lid 3 Sv aan het gebruik van de verklaring van de anonieme automobilist niet in de weg staat.

Het tweede middel behelst de klacht dat het Hof in strijd met art. 359, tweede lid, Sv heeft nagelaten in het bijzonder de redenen op te geven waarom het is afgeweken van het uitdrukkelijk onderbouwde standpunt van de verdediging dat de processen-verbaal van [verbalisant 1] en [verbalisant 9] niet als bewijs konden worden gebruikt.

De raadvrouw van verdachte heeft op de zitting van 19 maart 2009 in hoger beroep bij pleidooi betoogd dat de processen-verbaal van [verbalisant 1] en van [verbalisant 9], voor zover deze betrekking hebben op de anonieme getuige, niet voor het bewijs kunnen worden gebruikt, omdat deze onduidelijk en onbetrouwbaar zijn. De onduidelijkheid en onbetrouwbaarheid zou onder meer zijn gelegen in het feit dat uit het proces-verbaal van [verbalisant 9] blijkt dat hij naderhand nog telefonisch contact heeft gehad met de anonieme getuige, terwijl [verbalisant 1] geen telefoonnummer van de automobilist had genoteerd en verder ook niet is gebleken hoe [verbalisant 9] aan het telefoonnummer van de anonieme getuige is gekomen. Tegen [verbalisant 9] zou de anonieme getuige hebben gezegd dat het ging om nr. 157, terwijl de automobilist — toen hij [verbalisant 1] aansprak — had verwezen naar portieknummer [1–2]. Verder zouden de processen-verbaal onbetrouwbaar zijn, omdat [verbalisant 1] de anonieme getuige beschrijft als een ‘man van middelbare leeftijd’ en [verbalisant 9] — die de getuige slechts heeft gehoord en niet heeft gezien — als een ‘jonge man’. Het Hof heeft uiteindelijk het proces-verbaal van [verbalisant 1] als bewijsmiddel (nr. 4) gebezigd en het proces-verbaal van [verbalisant 9] niet. Volgens het middel heeft het Hof niet uitgelegd waarom het tot deze keuze is gekomen, hetgeen — gelet op het gevoerde verweer — wel had gemoeten.

Ik begin met dat laatste punt, dat mij het belangrijkste toeschijnt. Het Hof heeft wél uitgelegd waarom het de door de anonieme getuige aan verbalisant [verbalisant 1] gedane mededeling op het punt van het precieze portieknummer betrouwbaar acht. Aan het slot van zijn hiervoor, onder punt 7, weergegeven bewijsoverweging stelt het Hof immers:

Met ‘de’ anonieme verklaring bedoelt het Hof hier onmiskenbaar (mede gelet op het feit dat de verwarring volgens het Hof na het afleggen van die verklaring is ontstaan en de constateringen van de observanten eveneens daarna (‘later’) zijn gedaan) op de voor het bewijs gebezigde verklaring die de anonieme getuige tegenover [verbalisant 1] aflegde. Met de ‘genoemde nummers’ doelt het Hof dan ook kennelijk op de portieknummers die deze getuige aan [verbalisant 1] opgaf. De reden waarom deze opgave betrouwbaar moet worden geacht, is volgens het Hof in het bijzonder gelegen in het feit dat de observanten de beide verdachten uit de richting van de portiek met de genoemde nummers zagen komen (zoals uit bewijsmiddel 5 blijkt). Dat het Hof niet heeft uitgelegd waarom het aan de gebezige anonieme verklaring geloof hechtte, mist dus feitelijke grondslag.

Iets anders is, maar daarover klaagt het middel niet, dat het argument veel weg heeft van een cirkelredenering. Het argument dat de opgegeven portieknummers betrouwbaar zijn omdat de verdachten uit het desbetreffende portiek kwamen, vooronderstelt namelijk dat de verdachten de daders zijn, terwijl dat juist moet worden bewezen. Als de getuige bij vergissing het verkeerde portieknummer opgaf, of als [verbalisant 1] hem op dit punt verkeerd had begrepen, dan kwamen de verdachten uit een andere portiek dan waarin de daders hun toevlucht hadden genomen, hetgeen erop wijst dat zij juist niet de daders zijn. Mijns inziens kan dit motiveringsgebrek blijven rusten omdat het middel daarover als gezegd niet klaagt. Wel merk ik nog op dat ik de onzekerheid met betrekking tot het genoemde portieknummer minder relevant acht dan de raadsvrouw wilde doen voorkomen. Op grond van de verklaringen van de anonieme getuige staat immers in elk geval vast dat de daders één van twee naast elkaar gelegen portieken zijn binnengegaan. Op grond van de verklaringen van de observanten kan worden vastgesteld dat de verdachten enige tijd daarna uit één van die twee portieken kwamen. Dat is hoe dan ook een belastend gegeven, dat dan ook kan bijdragen aan het bewijs van het tenlastegelegde. Het Hof heeft het bewijs van verdachtes daderschap daarbij bepaald niet uitsluitend op dat gegeven gebaseerd. De onzekerheid die de raadsvrouw signaleert, wordt anders gezegd gecompenseerd door het andere bewijsmateriaal. Weer anders gezegd: mede bezien in het licht van het overige bewijsmateriaal heeft het Hof de kans dat de verdachten uit een andere portiek kwamen dan waarin de daders een heenkomen hadden gezocht, als hoogst onwaarschijnlijk terzijde kunnen schuiven. Wellicht is dat wat het Hof eigenlijk tot uitdrukking wilde brengen.

Hetgeen door de raadsvrouw voor het overige aan argumenten is aangedragen, noopte het Hof mijns inziens niet tot een expliciete reactie. Of de anonieme automobilist een man van middelbare leeftijd was of een jonge man is op zich niet relevant.

Het voorgaande leidt er toe dat het middel faalt.

Het derde middel klaagt over de afwijzing van het door de verdediging gedane verzoek tot het horen van de ‘anonieme getuige’. Bij appelschriftuur heeft de verdediging onder meer verzocht de ‘anonieme getuige’ op te roepen teneinde die te kunnen (doen) ondervragen.16. Ter zitting van 4 november 2008 heeft de raadsvrouw van verdachte het verzoek om de anonieme getuige te (doen) horen ‘in verband met de portieknummers’ herhaald. De advocaat-generaal heeft zich toen verzet tegen het horen van de anonieme getuige. Hij lichtte zijn bezwaar als volgt toe:

Het Hof heeft vervolgens het verzoek afgewezen, omdat het van oordeel was dat het onaannemelijk was dat de getuige binnen een aanvaardbare termijn ter terechtzitting zou verschijnen.

Het middel betoogt dat het Hof het verzoek tot het horen van de anonieme getuige niet — zonder nadere motivering — op deze grond had mogen afwijzen. Nu was gebleken dat de politie (lees: [verbalisant 9]) naderhand nog telefonisch contact heeft gehad met de anonieme getuige (in verband met de verwarring die kennelijk was ontstaan over het nummer/de nummers van de portiek waar de mannen uit de [A] volgens de anonieme automobilist naar binnen zouden zijn gerend), had het Hof moeten onderzoeken of er mogelijkheden waren de anonieme getuige op te roepen, aldus het middel.

De gronden waarop het Hof kon weigeren de anonieme getuige te horen staan vermeld in (art. 418 lid 1 jo.) art. 288 Sv. Eén van die weigeringsgronden is de grond waarop het Hof zijn afwijzing heeft gebaseerd: dat onaannemelijk is dat de getuige binnen een aanvaardbare termijn ter terechtzitting zal verschijnen. Dat oordeel is mijns inziens, juist omdat het om een anonieme getuige ging, niet onbegrijpelijk. Het enkele feit dat uit het dossier kon blijken dat de verbalisanten op enig moment beschikten over een telefoonnummer van deze getuige, maakt dat niet anders. De raadsvrouw heeft op dat gegeven geen beroep gedaan, terwijl de advocaat-generaal had opgemerkt dat de personalia van de anonieme getuige onbekend waren. De raadsvrouw heeft evenmin een beroep gedaan op de aanvankelijk door de advocaat-generaal — in zijn brief van 11 september 200817. — gedane mededeling dat hij de anonieme getuige zou oproepen. In dit licht was het Hof niet gehouden nader te onderbouwen waarom het geen heil zag in de oproeping van de anonieme getuige. Ten overvloede merk ik op dat de — ter zitting van 22 januari 2009 — als getuigen gehoorde verbalisanten hebben bevestigd dat van de anonieme getuige geen personalia bekend zijn. Geen van de gehoorde verbalisanten weet wie de anonieme getuige is. [verbalisant 1] heeft verklaard dat hij — toen hij werd aangesproken door de automobilist — geen telefoonnummer en geen kenteken heeft genoteerd. [verbalisant 9] heeft weliswaar verklaard later nog telefonisch contact te hebben gehad met de anonieme getuige, maar onduidelijk is gebleven hoe hij aan het telefoonnummer van de anonieme getuige is gekomen. Duidelijk is wél dat geen van de gehoorde verbalisanten over het telefoonnummer van de anonieme getuige beschikt noch over andere persoonsgegevens van de anonieme getuige.

Het derde middel faalt ook.

Het eerste en het vierde middel slagen. Het tweede en het derde middel falen en kunnen, als de Hoge Raad aan de bespreking ervan toekomt, worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot zodanige op art. 440 Sv gebaseerde beslissing als de Hoge Raad gepast zal voorkomen.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden,

AG