12.1.15 Bestaat er ook een regeling voor zaken die niet de openbare orde of niet met de openbare orde vergelijkbare consumentenzaken betreffen?

Heeft eiser – buiten zaken van openbare orde en met de openbare orde vergelijkbare consumentenzaken – aan de vereiste stelplichtverplichtingen (waaronder de waarheidsplicht, de substantiëringsplicht en de bewijsaandraagplicht) voldaan, dan blijft de rechter afhankelijk van een te voeren bevrijdend verweer. Ambtshalve toepassing en toetsing vindt niet plaats (nr. 391).

In contradictoire zaken blijft de rechter afhankelijk van een te voeren bevrijdend verweer, maar kan hij bepaalde punten die in het verlengde liggen van de rechtsstrijd aan de orde stellen en daarmee verweren uitlokken (nr. 392). Om een goede rechtsbedeling te waarborgen, is verdedigbaar dat de rechterlijke activiteit in kantonzaken ruim mag worden opgevat zodat een verweerder zich als een gelijkwaardige wederpartij kan opstellen; zeker wanneer daarvoor aanknopingspunten zijn te vinden in de processtukken en/of in het mondeling verweer, die wijzen op een bevrijdend verweer (nr. 393).

In verstekzaken (zowel in zaken met verplichte rechtsbijstand als in kantonzaken) wordt de vordering in beginsel toegewezen, tenzij deze de rechter onrechtmatig of ongegrond voorkomt (art. 139 Rv). Het is de vraag hoever de activiteit van de rechter reikt ingeval in de dagvaarding en producties van eiser aanknopingspunten zijn te vinden dat verweerder – indien hij was verschenen – een beroep op een bevrijdend verweer had kunnen doen. De rechter kan de vordering van eiser aan een nader onderzoek onderwerpen (art. 22 Rv). In kantonzaken zou de rechterlijke macht zich de rechtsbescherming van niet verschijnende verweerders - ook buiten consumentenbeschermende bepalingen - meer moeten aantrekken en ervoor kunnen zorgen dat die bescherming efficiënt en effectief wordt verzekerd (nr. 394).