227b Primaire dekkingsomschrijving

Het staat de verzekeraar vrij om in de polisvoorwaarden de grenzen te omschrijven waarbinnen hij bereid is dekking te verlenen. Hij heeft ook de vrijheid om slechts aan bepaalde feiten of omstandigheden (rechts)gevolgen te verbinden en aan andere niet,1 dan wel onderscheid te maken tussen gevallen die feitelijk zeer dicht bij elkaar liggen.2

Op de verzekerde rust de last te bewijzen dat zich een gebeurtenis heeft voorgedaan tegen de gevolgen waarvan de verzekering in beginsel dekking biedt; hij dient ingeval van gemotiveerde betwisting door de verzekeraar te bewijzen dat het verwezenlijkte voorval heeft plaatsgevonden en binnen het terrein van de primaire dekkingsomschrijving valt. Daartoe behoort de omschrijving welke gevaren zijn verzekerd (de insluitingen), de daarin besloten liggende impliciete beperkingen en de in de polisvoorwaarden expliciet genoemde beperkingen, waarmee de verzekeraar aangeeft in welke gevallen niet tot uitkering zal worden overgegaan (uitsluitingen).3

Vordert de verzekerde uitkering onder de polis voor schade waarvoor de verzekering dekking biedt en doet de verzekeraar een beroep op een uitsluitingsclausule (bijvoorbeeld eigen schuld) of een dekkingsbeperking, dan is het aan de verzekeraar bij voldoende betwisting te bewijzen dat sprake is van een situatie die valt onder een van de uitsluitingsbepalingen (een bevrijdend verweer).4 Het gaat daarbij om expliciete uitsluitingen en niet om uitsluitingen die in de dekkingsomschrijving besloten liggen. De verzekeraar zal de feiten moeten stellen en bewijzen die hem, op grond van de ingeroepen uitsluitingsclausule, van zijn verplichtingen tot schadevergoeding ontheffen. Deze regel geldt ook voor de wettelijke uitsluitingen, zoals de aard van de verzekerde zaak/het eigen gebrek.5 De verzekerde zal de door verzekeraar genoemde feiten en omstandigheden gemotiveerd dienen te weerspreken.

Een uitsluitingsclausule kan ook een verval van de dekking inhouden in het geval er sprake is van een vorm van schuld. Vordert de verzekerde betaling van de verzekeraar onder de polis voor schade waarvoor de verzekering dekking biedt en doet de verzekeraar een beroep op een (overeengekomen) vorm van schuld door de verzekerde, dan draagt de verzekeraar hiervan de stelplicht en zo nodig de bewijslast (een bevrijdend verweer). Het is aan de verzekeraar die zich op uitsluiting beroept om gedetailleerd de relevante feiten en omstandigheden te stellen en, indien nodig, te bewijzen om dat beroep te onderbouwen. Pas wanneer de verzekeraar slaagt in het bewijs van de vereiste mate van schuld, is daarvan het rechtsgevolg dat hij is bevrijd van zijn betalingsverplichting jegens de verzekerde. Komt de vereiste mate van schuld niet vast te staan, dan is dat voor risico van de verzekeraar.7