HR, 12-04-2019, nr. 18/01079

Middel I is gericht tegen het tussenarrest en bevat klachten over rov. 3.4 (onderdeel 1) en rov. 3.8 (onderdeel 2) en een voortbouwende klacht (onderdeel 3). Middel II is gericht tegen het eindarrest en bevat alleen een voortbouwende klacht.

Middel I, onderdeel 1 (art. 159 lid 2 Rv)

Alvorens de klachten te bespreken, schets ik het juridische kader. Een onderhandse3.akte als bedoeld in art. 156 Rv – dat is een door een partij ondertekend stuk, bedoeld om tot bewijs te dienen − levert op grond van art. 157 lid 2 Rv ten aanzien van de verklaring van een partij omtrent hetgeen de akte bestemd is ten behoeve van de wederpartij te bewijzen, tussen partijen (in beginsel) dwingend bewijs op van de waarheid van die verklaring. Tegen dit dwingende bewijs staat tegenbewijs open (art. 151 lid 2 Rv), dat door de ondertekenaar moet worden geleverd.

Een onderhandse akte waarvan de ondertekening door de partij tegen wie de akte dwingend bewijs zou opleveren stellig wordt ontkend, levert echter geen bewijs op zolang nog niet is bewezen van wie de ondertekening afkomstig is (art. 159 lid 2 Rv).

In dergelijke gevallen levert de onderhandse akte niet alleen geen dwingend bewijs, maar zelfs in het geheel geen bewijs. De akte heeft dus ook geen vrije bewijskracht.4.

De echtheid van de handtekening dient alleen te worden bewezen wanneer de wederpartij ‘stellig ontkent’. Dit betekent dat de wederpartij met duidelijke en ondubbelzinnige bewoordingen verklaart dat de handtekening onder de akte niet de hare is.5.De vraag of sprake is van een stellige ontkenning van de echtheid van de handtekening is een feitelijk oordeel.6.

Op het moment dat degene tegen wie de akte wordt ingeroepen, stellig ontkent dat deze ondertekening door hemzelf is aangebracht, rust de bewijslast van de echtheid van de handtekening op de wederpartij.7.

In dit geval staat het de rechter niet vrij om overeenkomstig art. 150 Rv de bewijslast te verdelen en dienovereenkomstig eventueel de partij die de authenticiteit van de handtekening stellig heeft ontkend, te belasten met het bewijs van de juistheid van die ontkenning.8.

Daarom is onjuist de opvatting dat de in art. 159 lid 2 Rv neergelegde regel van bewijslast niet geldt, indien de partij die stellig ontkent dat handtekening onder een onderhandse akte de hare is, feiten en omstandigheden ter adstructie van deze stelling aanvoert, of dat deze regel slechts zou gelden indien deze partij deze feiten en omstandigheden heeft bewezen. Art. 159 lid 2 Rv verlangt slechts dat de ondertekening 'stellig' wordt ontkend.9.

De ratio van de in art. 159 lid 2 Rv bedoelde regel van bewijslastverdeling is dat waar bij authentieke akten de waarborg geldt dat deze akten door een daartoe bevoegd ambtenaar zijn opgemaakt, een dergelijke waarborg bij onderhandse akten ontbreekt.10.Zou de regel uit art. 159 lid 2 Rv ontbreken – en dus de hoofdregel van art. 150 Rv worden gevolgd – dan zou de positie van degene aan wie de handtekening ten onrechte wordt toegeschreven te kwetsbaar worden.11.Bij dit laatste is van belang dat doorgaans het stuk waarin de betwiste handtekening voorkomt, onvoldoende aanknopingspunten zal bevatten over de echtheid van de handtekening en de echtheid van de handtekening afzonderlijk zal moeten worden onderzocht.12.Het bewijs van echtheid zal doorgaans dan ook aan de hand van andere gegevens of bewijsmiddelen door de partij die zich op de akte beroept, moeten worden geleverd.

Bij de beoordeling van de vraag of het bewijs van echtheid van de handtekening is geleverd, staat het de rechter vrij om te putten uit ieder feitelijk gegeven in het geding. Art. 159 lid 2 Rv regelt namelijk alleen de bewijslastverdeling en niet de bewijswaardering.13.

Onder het toepassingsbereik van art. 159 lid 2 Rv vallen alleen zogeheten ‘handtekeningkwesties’: gevallen waarin de ondertekening door de partij tegen wie de akte dwingend bewijs zou opleveren stellig wordt ontkend.

Hiervan moeten worden onderscheiden zogeheten ‘valsheidskwesties’. Bij valsheidskwesties wordt niet de echtheid van de handtekening ontkend, maar wordt de echtheid van de tekst van de getekende onderhandse akte betwist. Het gaat dan vaak om de vraag of er na het plaatsen van de handtekening in de tekst van de akte wijzigingen zijn aangebracht14.of dat sprake is van een ‘abus de blanc seign’: het tekenen van een blanco vel papier waarop later tekst wordt geplaatst.15.In dergelijke gevallen staat niet ter discussie van wie de handtekening afkomstig is, maar gaat het om de integriteit van de daarboven opgenomen tekst.

Bij valsheidskwesties wordt de reguliere bewijslastverdeling van art. 150 Rv toegepast. Dit brengt mee dat als hoofdregel op degene die stelt dat de akte vals of vervalst is, de bewijslast daarvan zal rusten en daarmee het risico dat zulks niet wordt bewezen. De rechter kan op grond van feiten die reeds vaststaan zoals onverklaard gebleven onregelmatigheden in de tekst, of op grond van de onwaarschijnlijkheid van de stellingen van degene die de akte inroept, met betrekking tot de totstandkoming van de tekst tot het oordeel komen dat, behoudens tegenbewijs, moet worden aangenomen dat die tekst geheel of ten dele later boven de handtekening is geplaatst. Ook kunnen de aan het slot van art. 150 Rv vermelde eisen van redelijkheid en billijkheid meebrengen dat de bewijslast op degene die een beroep op de akte doet, dient te rusten.16.

Bij een stellige ontkenning van ‘de ondertekening’, vereist art. 159 lid 2 Rv bewijs van wie de handtekening ‘afkomstig is’.

(i) Dit omvat in de eerste plaats het geval dat stellig wordt ontkend dat de handtekening die op het stuk is geplaatst, als teken overeenstemt met de handtekening van degene aan wie de bewijskracht van de onderhandse akte wordt tegengeworpen.

(ii) Dit omvat naar mijn mening ook het geval dat de handtekening die op het stuk is geplaatst, weliswaar als teken overeenstemt met de handtekening van de partij aan wie de bewijskracht van de onderhandse akte wordt tegengeworpen, maar deze partij stellig ontkent dat zij degene is geweest die deze handtekening (dit teken) op het betreffende stuk heeft geplaatst of doen plaatsen.17.

In beide gevallen wordt immers ‘de ondertekening’ van het stuk stellig ontkend door de bedoelde partij, zodat bewezen moet worden van wie de handtekening ‘afkomstig is’. Ook een mengvorm van beide hierboven genoemde gevallen is denkbaar (‘dit lijkt op mijn handtekening, maar is het niet, althans ik heb deze niet geplaatst’).

Het onder (ii) bedoelde geval is te onderscheiden van de hierboven in 3.6.1 bedoelde valsheidskwesties.

Indien een originele handtekening van een partij op stuk A door een ander zonder toestemming van die partij (mechanisch of door overschrijven of overtrekken etc.) wordt gekopieerd naar stuk B, dan is het teken op stuk B niet een ‘ondertekening’ van stuk B door de desbetreffende partij.

Bij een valsheidskwestie wordt niet de echtheid van de handtekening ontkend, maar de echtheid van de tekst van de getekende onderhandse akte betwist. Dit is het geval wanneer door een partij zijn handtekening op stuk A wordt geplaatst en deze partij aanvoert dat na de ondertekening de tekst van stuk A is gewijzigd of aangevuld.

Tegen deze achtergrond bespreek ik de klachten van onderdeel 1 in de onderdelen 1.1 t/m 1.10.

De onderdelen 1.1 t/m 1.3 klagen over de overweging in rov. 3.4, eerste volzin, dat ‘niet is betwist dat de handtekening op het meerwerkoverzicht de handtekening van [eiser 1] is’.

De onderdelen 1.1 en 1.2 gaan ervan uit dat het hof hiermee heeft bedoeld dat [eisers] niet stellig hebben ontkend in de zin van art. 159 lid 2 Rv dat het meerwerkoverzicht door [eiser 1] ondertekend zou zijn. Volgens onderdeel 1.1 is dit oordeel onvoldoende (begrijpelijk) gemotiveerd omdat grief 1 ook zag op het oordeel van de rechtbank dat [eisers] ter comparitie niet langer betwist zouden hebben dat het de handtekening van [eiser 1] is die op het meerwerkoverzicht staat en omdat [eisers] de in de klacht genoemde stellingen a t/m k hebben betrokken die (i) een stellige ontkenning vormen van de ondertekening (stellingen a t/m e), (ii) wijzen op krachtige aanwijzingen dat [verweerster] ‘vals spel’ heeft gespeeld (stellingen f t/m i) en (iii) het ‘handschriftonderzoek’ aanvallen (stellingen j t/m k).18.

Mocht het hof hebben geoordeeld dat de stellingen a t/m k onvoldoende zijn voor een stellige ontkenning in de zin van art. 159 lid 2 Rv, dan is dit onjuist althans onbegrijpelijk gemotiveerd, aldus onderdeel 1.2. In dat geval heeft het hof, samengevat, te strenge eisen gesteld aan de in art. 159 lid 2 Rv bedoelde stellige ontkenning en miskend dat met een stellige ontkenning van de ondertekening kan worden volstaan en de wet verder geen bijzonder regels kent over stelplicht en bewijslast met betrekking tot de (on)echtheid van de handtekening.

Onderdeel 1.3 gaat ervan uit dat het hof met het oordeel in rov. 3.4, eerste volzin, heeft bedoeld dat [eisers] niet betwist zouden hebben dat de handtekening “van [eiser 1] is” respectievelijk eruit ziet als de handtekening van [eiser 1] en/of een door [verweerster] geplaatste “andere handtekening van [eiser 1] ” is. Dit oordeel is onjuist omdat art. 159 lid 2 Rv niet gepasseerd mag worden op de grond dat een handtekening eruit ziet als een handtekening van een partij, omdat het erom gaat of de handtekening van deze partij “afkomstig is” in de zin van art. 159 lid 2, eerste volzin, Rv. Het oordeel is onbegrijpelijk gezien de in onderdeel 1.1 genoemde stellingen a t/m k en de overweging in rov. 3.4, tweede volzin, dat [eisers] betwisten dat [eiser 1] de handtekening “heeft geplaatst”, aldus dit onderdeel.

Deze klachten kunnen gezamenlijk behandeld worden. Volgens de klachten heeft het hof art. 159 lid 2 Rv miskend, althans onvoldoende gereageerd op de stellingen van [eisers] over de handtekening. Volgens [verweerster] is dat niet het geval, omdat het debat ging over een valsheidskwestie en het hof verder kon oordelen dat [eisers] de echtheid van de handtekening niet ‘stellig’ (maar hoogstens ‘weifelend’) hebben ontkend.19.Ik bezie daarom eerst het partijdebat.

In eerste aanleg hebben [eisers] ontkend dat de handtekening op het meerwerkoverzicht van [eiser 1] afkomstig is en er op gewezen dat [eiser 1] zijn handtekening doorgaans met eigen pen of vulpen plaatst, dat [eiser 1] zijn handtekening in een vloeiende lijn zet en de handtekening op het meerwerkoverzicht onderbroken is, dat de naam van [eiser 1] onjuist staat vermeld en hij dat zou hebben gecorrigeerd en dat er voor of na de op het document vermelde datum geen facturen zijn verstuurd.20.

Ter comparitie bij de rechtbank is aangevoerd dat [eiser 1] het meerwerkoverzicht niet heeft ondertekend en dat [verweerster] heeft geknoeid met het briefpapier.21.Blijkens het proces-verbaal van deze comparitie is door de advocaat van [eisers] gesteld: “ [eiser 1] betwist niet dat het zijn handtekening is, hij betwist dat hij de handtekening onder deze stukken heeft geplaatst. [eiser 1] heeft dergelijke documenten niet eerder gezien. Ten overvloede heeft [eiser 1] als verweer gevoerd dat de handtekening anders is.”. [eiser 1] zelf heeft op de comparitie verklaard: “Ik zeg niet dat het mijn handtekening niet is, maar er is geplakt en geknipt.”22.De rechtbank heeft vervolgens overwogen dat [eiser 1] niet langer betwist dat het zijn handtekening is die op het meerwerkoverzicht staat (rov. 5.12 van het vonnis van 2 april 2014).

In hoger beroep bestreden [eisers] met grief 1 dit oordeel van de rechtbank. De memorie van grieven nr. 2 vermeldt daarbij:

“ [eiser 1] heeft bij aanvang van de procedure gesteld dat het niet zijn handtekening is dat onder betreffende documenten staat. [eiser 1] heeft daarmee tevens bedoeld dat hij nimmer zijn handtekening heeft gezet onder het overzicht van 27 augustus 2009, noch onder de aanvulling daarop. De rechtbank heeft ten onrechte sub 5.12 gesteld dat het stuk dwingend bewijs oplevert nu [eiser 1] niet (langer) betwist dat het zijn handtekening is. [eiser 1] heeft slechts willen aanduiden dat, indien het zijn handtekening wel is c.q. die daarmee overeenkomt, hij die niet onder betreffende documenten heeft gezet en [verweerster] kennelijk “knip- en plakwerk” heeft verricht dan wel de - niet al te complexe - handtekening van [eiser 1] op het document heeft (laten) plaatsen. (…)”

Aansluitend hebben [eisers] onder meer betoogd dat de omstandigheid dat de handtekening onder het meerwerkoverzicht een originele, met balpeninkt vervaardigde schrijfproductie is, geenszins onderbouwt dat de handtekening ook door [eiser 1] is geplaatst en dat [eisers] nauwelijks kunnen bewijzen dat het niet de handtekening van [eiser 1] is.23.

Bij pleidooi in hoger beroep hebben [eisers] gesteld dat zij nog immer betwisten dat de handtekening onder het meerwerkoverzicht van [eiser 1] afkomstig is en dat zij zich op zowel een handtekening- als een valsheidsverweer beroepen.24.

Het hof heeft in rov. 3.4 de bewijslastverdeling van art. 159 lid 2 Rv niet toegepast. Het hof heeft immers niet [verweerster] belast met het bewijs van wie de handtekening afkomstig is (dan wel dat de handtekening echt is).

Mocht het hof in rov. 3.4 hebben geoordeeld, dat art. 159 lid 2 Rv niet van toepassing is, omdat niet is betwist dat de handtekening op het meerwerkoverzicht de handtekening van [eiser 1] is (rov. 3.4, eerste volzin), dan klaagt het middel mijns inziens terecht dat het hof onvoldoende heeft gereageerd op het betoog van [eisers] in (ook) hoger beroep. In dit betoog lag immers besloten dat [eiser 1] ‘stellig ontkende’ dat de handtekening van hem ‘afkomstig’ was, in de zin dat hij stellig ontkende dat deze door hem op het stuk was geplaatst (zie onderdelen 1.1 en 1.2).25.

Mocht het hof in rov. 3.4 hebben geoordeeld dat slechts niet betwist is dat de handtekening (lijkt op de handtekening die) van [eiser 1] is en dat art. 159 lid 2 Rv daarom niet van toepassing is, ook al stellen [eisers] dat [eiser 1] deze handtekening niet op het overzicht van 27 augustus 2009 heeft geplaatst, dan heeft het hof miskend dat art. 159 lid 2 Rv ook in dat geval van toepassing is (zie onderdeel 1.3).

Mocht het hof ervan zijn uitgegaan dat de vraag of het [eiser 1] was die de handtekening op het overzicht van 27 augustus 2009 heeft geplaatst, een valsheidskwestie is, dan zou dat m.i. ook getuigen van een onjuiste rechtsopvatting over de reikwijdte van art. 159 lid 2 Rv. Hieraan doet niet af, dat [eisers] mede hebben gesteld dat sprake was van een valsheidskwestie.

Ik heb mij afgevraagd of over het voorgaande anders geoordeeld moet worden in het licht van het oordeel in rov. 3.4, derde t/m vijfde volzin. Hierin verwerpt het hof de stelling dat [eiser 1] de handtekening niet heeft geplaatst, omdat de stelling van [eisers] dat ‘een andere handtekening van [eiser 1] ’ op het overzicht is geplaatst, onvoldoende is onderbouwd. Deze stelling strookt volgens het hof niet met het handschriftonderzoek waaruit blijkt dat de handtekening ‘echt is’ en dat, zo begrijpt het hof dit onderzoek, niets erop wijst dat met dit stuk geknoeid is.26.

Ik lees in deze overwegingen niet dat het hof oordeelt dat [eisers] niet stellig hebben ontkend dat de handtekening door [eiser 1] is geplaatst.

Naar mijn mening gaat het hier om een waardering van de wederzijdse stellingen over de (on)echtheid van de handtekening. Indien echter sprake is van een stellige ontkenning van de ondertekening, moet volgens art. 159 lid 2 Rv de wederpartij ( [verweerster] ) worden belast met het bewijs van wie de handtekening afkomstig is (zie HR 28 februari 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2297, NJ 1997/330, waarnaar hierboven in 3.5.2 is verwezen). Voor waardering van de wederzijdse stellingen over de (on)echtheid van de handtekening is plaats bij de bewijslevering van wie de handtekening afkomstig is.

Het hof is in rov. 3.4, derde t/m vijfde volzin, naar mijn mening niet impliciet uitgegaan van toepasselijkheid van art. 159 lid 2 Rv. Het heeft immers overwogen dat [eisers] geen specifiek bewijsaanbod hebben gedaan. Dit wijst erop dat volgens het hof bewijsrisico en bewijslast ten aanzien van de onechtheid van de handtekening op [eisers] rusten.

Zou het hof hebben geoordeeld dat art. 159 lid 2 Rv van toepassing is zodat bewijsrisico en bewijslast ten aanzien van de echtheid van de handtekening op [verweerster] rusten, en [verweerster] dit bewijs voorshands geleverd heeft zodat [eisers] daartegen tegenbewijs dienen te leveren, dan had het hof niet de eis van een voldoende gespecificeerd bewijsaanbod gesteld omdat een gespecificeerd bewijsaanbod voor het leveren van tegenbewijs in beginsel niet vereist is.27.

De onderdelen 1.1 t/m 1.3 slagen naar mijn mening.

Gezien het voorgaande, behoeven de onderdelen 1.5 t/m 1.7, waarin (deels voortbouwende) klachten worden geformuleerd tegen de derde t/m vijfde volzin van rov. 3.4, geen behandeling.

De onderdelen 1.8 en 1.9 (voor zover dat voortbouwt op onderdeel 1.8) klagen terecht over het oordeel in rov. 3.4, zevende volzin, dat [eisers] geen specifiek bewijs hebben aangeboden, nu op hen geen bewijslast rust ten aanzien van de onechtheid van de handtekening. Ook de voortbouwende klacht van onderdeel 1.10, die is gericht tegen de slotzin van rov. 3.4, slaagt.

Middel I, onderdeel 2 (bewijsaanbod)

Onderdeel 2 is gericht tegen rov. 3.8 waarin het hof oordeelt dat, gezien de gemotiveerde betwisting door [verweerster] van de stellingen van [eisers] , zonder nadere bewijslevering aan het door [eisers] overgelegde taxatierapport niet de door [eisers] voorgestane conclusies kunnen worden verbonden. Het hof overweegt nog dat [eisers] geen deskundigenbewijs hebben aangeboden.

Onderdeel 2.1 klaagt dat het hof in rov. 3.8 het door [eisers] in de pleitnota in hoger beroep nr. 31 gedane bewijsaanbod heeft gepasseerd. Dit klemt temeer omdat [eisers] ook bij memorie van grieven hebben aangeboden om hun stellingen te bewijzen door het horen van getuigen (memorie van grieven nr. 15) en ook het hof vermeld heeft dat beide partijen bewijs van hun stellingen hebben aangeboden (rov. 1 van het tussenarrest). Het hof heeft miskend dat bewijs in beginsel door alle middelen geleverd kan worden, aldus het onderdeel.

[eisers] hebben op de in het onderdeel aangehaalde vindplaatsen de volgende bewijsaanbiedingen gedaan:

“Voor zover op [eisers] een bewijslast rust bieden zij bewijs aan van hun stellingen door het horen van getuigen, waaronder doch niet uitsluitend, [getuige 1] , mevrouw [getuige 2] en [getuige 3] .” (memorie van grieven nr. 15)

“Conclusie voor wat betreft schadevergoeding door verbouwingswerkzaamheden

30. Deskundige Technisch ontwerp- en adviesbureau GVS bevestigt op basis van eigen onderzoek de bevindingen zoals die eerder door deskundige [betrokkene 3] en makelaar [betrokkene 5] zijn gedaan met betrekking tot de gebreken in het door [verweerster] verrichte werk, in verband waarmee [eisers] herstel hebben gevorderd, welke door [verweerster] niet is [sic], maar waarvoor [verweerster] jegens [eisers] aansprakelijk is.

31. [eisers] biedt aan hun stellingen hier ter zake te bewijzen door het horen van de volgende getuigen onder ede:

[eiser 1] (partijgetuige);

[betrokkene 2] (partijgetuige);

[betrokkene 6] (als expert zijdens [eisers] );

[betrokkene 5] (als expert zijdens [eisers] );

[betrokkene 7] (bouwkundig tekenaar bij G.V.S., als expert van de zijde van [eisers] ).” (pleitnota in hoger beroep)

Hieruit blijkt dat [eisers] bij pleidooi in hoger beroep getuigenbewijs hebben aangeboden van hun stellingen ten aanzien van de gebreken in het door [verweerster] uitgevoerde werk.

Het hof heeft naar mijn mening – anders dan [verweerster] (s.t. nr. 36) in cassatie aanvoert − niet geoordeeld dat [eisers] onvoldoende hebben gesteld om tot bewijslevering te worden toegelaten. De overweging van het hof komt er immers op neer dat nadere bewijslevering nodig is ten aanzien van de door [eisers] gestelde gebreken, gezien de betwisting daarvan door [verweerster] .

Een bewijsaanbod kan ook nog bij pleidooi in hoger beroep worden gedaan, tenzij het gelet op de eisen van een goede procesorde in het gegeven geval als tardief moet worden aangemerkt.28.Hierover heeft het hof niets overwogen.

Dat het bewijsaanbod bij pleidooi in hoger beroep niet voldoende specifiek – zoals [verweerster] (s.t. nr. 36) in cassatie aanvoert − of niet ter zake dienend zou zijn29.of neerkwam op een in beginsel ontoelaatbare nieuwe grief,30.is door het hof evenmin overwogen.

Dat er geen deskundigenbewijs is aangeboden of niet is verzocht om een deskundigenbericht in de zin van art. 194 lid 1 Rv − terwijl de kwestie zich daar wel voor zou lenen, zoals volgens [verweerster] (s.t. nr. 36) het geval is − is niet relevant, omdat bewijs door alle middelen geleverd kan worden (art. 152 lid 1 Rv).31.

Het onderdeel klaagt terecht over het onvoldoende gemotiveerd passeren van het bewijsaanbod.

De op onderdeel 2.1 voortbouwende klacht van onderdeel 2.2 slaagt voor zover deze klacht ziet op de daarin genoemde oordelen (v) dat, zo begrijp ik, voor het passeren van het bewijsaanbod relevant zou zijn dat geen deskundigenbewijs is aangeboden en (vi) dat de grief faalt.

De in onderdeel 2.2 onder (i) t/m (iv) bedoelde oordelen in rov. 3.8 worden door het slagen van onderdeel 2.1 echter niet aangetast.

Onderdeel 2.3 vermeldt nog dat het hof ter zitting had medegedeeld dat het hof het rapport van GVS voorwaardelijk toeliet en dat het hof een comparitie zou gelasten over de bewijslevering als partijen geen minnelijke regeling zouden treffen.

Gezien het voorgaande, behoeft dit onderdeel geen behandeling.

Onderdeel 2.4 bevat een klacht voor het geval het hof in rov. 3.8 tot uitdrukking heeft willen brengen dat het door [eisers] gedane bewijsaanbod tardief zou zijn omdat het voor het eerst bij pleidooi in hoger beroep is gedaan.

Nu het hof daaromtrent niets heeft overwogen (zie hiervoor bij onderdeel 2.1), faalt deze klacht bij gebrek aan feitelijke grondslag omdat zij berust op een onjuiste lezing van het arrest.

De op onderdeel 1 voortbouwende klacht van onderdeel 3 van middel I slaagt. Dit geldt ook voor de tegen het eindarrest gerichte voortbouwende klacht van middel II.

Ik kom tot de slotsom dat het cassatiemiddel slaagt. Het arrest van het hof dient te worden vernietigd en de zaak dient ter verdere behandeling en beslissing te worden verwezen naar een ander gerechtshof.