De exhibitieplicht (BPP nr. X) 2010/11.2:11.2 De mogelijke sancties

De exhibitieplicht (BPP nr. X) 2010/11.2

11.2 De mogelijke sancties

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Art. 843a Rv bepaalt niet, welke gevolgen worden verbonden aan het niet verstrekken van opgevraagde bescheiden. Art. 22 Rv doet dat wel: daar is bepaald dat de rechter de gevolgtrekkingen kan verbinden die hij geraden acht aan het niet gevolg geven van een bevel tot verstrekken van bescheiden. Voor de hand ligt, dat deze bevoegdheid ook bestaat bij schending van art. 843a Rv, zoals deze bevoegdheid ook bestaat bij tal van andere processuele (medewerkings)plichten.1

Aan het verbinden van gevolgtrekkingen aan de processuele opstelling van partijen is immers niets nieuws. De regels over de stelplicht en bewijslast bieden de rechter van oudsher de mogelijkheid om consequenties te verbinden aan het achterwege laten van een voldoende concrete reactie op door een procespartij betrokken stellingen. Illustratief is dat de rechter feiten als vaststaand kan aanmerken, omdat verweer daartegen te algemeen is,2 verweer niet ingaat op concrete stellingname van de wederpartij3 of verweer geen reactie behelst op door de wederpartij in het geding gebrachte bewijsmiddelen.4 Ook de mogelijkheid om feiten voorshands als vaststaand aan te merken, omdat verweer te onwaarschijnlijk is,5 biedt de rechter de ruimte om genuanceerd op de processuele opstelling van een partij te reageren.

Op verschillende manieren is ook in de tekst van art. 22 Rv bereikt dat de rechter een grote vrijheid heeft bij het bepalen van de gevolgtrekking die hij geraden acht. De formulering "kan" geeft aan, dat de rechter niet verplicht is om een sanctie te verbinden aan schending van processuele plichten. Wordt wel een sanctie toegepast, dan biedt de woordkeuze "de gevolgtrekking die de rechter geraden acht" veel flexibiliteit. Dat is ook de bedoeling van de wetgever, die in de toelichting benadrukt dat aldus redelijke resultaten zijn te bereiken.6 De wetgever toonde zich aldus terecht niet ontvankelijk voor een betoog van Vranken die deze sanctie veel te vrijblijvend noemde.7 De mate, wijze én toerekenbaarheid van schending van mededelingsplichten kan immers zo divers zijn, dat daaraan niet op voorhand een bepaalde sanctie valt te verbinden.

De voorbeelden van de gevolgtrekkingen die de rechter mogelijk kan verbinden aan schending van processuele medewerkingsplichten bevestigen dan ook de grote vrijheid die de rechter daarbij heeft. Die voorbeelden zijn:8

-

het voorshands als onjuist aanmerken van stellingen van de partij die bescheiden weigert te verstrekken;

-

het negeren van de niet verstrekte bescheiden, indien die later alsnog verstrekt zouden worden;9

-

het wijzigen van de verdeling van de bewijslast;10

-

het als vaststaand aanmerken van feiten die worden betwist door de partij die weigert informatie te verstrekken;11

-

het bij de bewijswaardering minder geloof hechten aan stellingen van de partij die weigert informatie te verstrekken;12

-

het afwijzen van de vordering of het verweer van de partij die weigert bescheiden te verstrekken13 en

-

het (extra) in de proceskosten veroordelen van de partij die weigert bescheiden te verstrekken.14

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.