5.6.3.6 Zorgplicht jegens derden

Ook ten opzichte van derden die niet direct voornemens zijn cliënt te worden van de bank, heeft de bank soms een zorgplicht. Dit volgt uit het arrest Safe Haven.1 Onzorgvuldig handelen van de bank houdt in dit arrest in dat zij vanaf het moment dat zij zich realiseert dat mogelijk in strijd met de Wte (1995) wordt gehandeld, namelijk door het niet hebben van een vergunning, de bank niets heeft gedaan om zich daaromtrent zekerheid te verschaffen, welke zekerheid zij zich door onderzoek had kunnen verschaffen.2 Het wordt de bank verweten dat zij geen onderzoek heeft ingesteld naar de vergunningsplicht van Safe Haven (cliënt) op het moment dat de bank zich realiseerde dat er mogelijk strijd was met Wte (1995).3

De zorgplicht van de bank gaat in zijn algemeenheid echter niet zo ver dat een bank onderzoek moet doen naar de vraag of door haar gefinancierde bedrijven jegens haar onrechtmatig handelen.4 Evenmin hoeft de bank hangende een onderzoek naar de rechtmatigheid van beleggingsactiviteiten van een van haar klanten en voordat zij weet of had moeten weten dat die activiteiten onrechtmatig zijn, haar relatie met die klant te beëindigen of derden tegen die klant te waarschuwen. Hiermee komen immers de belangen van haar eigen klant in het geding en deze belangen dient de bank in het kader van haar eigen contractuele relatie met die klant voorop te stellen.5

Uit de door de Hoge Raad geformuleerde zorgplicht in Safe Haven:

volgt, aldus de rechtbank Rotterdam, de verplichting dat de bank rekening dient te houden met de belangen van derden die betrokken zijn bij het handelen van de bank dat in het desbetreffende geval aan de orde is. Derden die niet voldoende betrokken zijn, handelen in feite los van de bank.6 Het is daarmee wel onduidelijk waar de grens tussen hen die wel en hen die niet gewaarschuwd dienen te worden, precies ligt.7 In Safe Haven heeft de bank pas een onderzoeksplicht nadat de bank zich realiseert dat Safe Haven mogelijk vergunningsplichtig is. Er bestond geen actieve onderzoeksplicht.8

De ene derde is echter niet de andere derde. Uit het arrest Renzenbrink/ Van Lanschot9 volgt, in het kader van de zorgplicht ten opzichte van derden, dat de bank niet aansprakelijk is voor vermogensbeheer gevoerd door een derde. In Renzenbrink/Van Lanschot heeft de bank slechts een doorgeefluik-functie. De bank werd ingeschakeld omdat de vermogensbeheerder Xernthe nog geen vergunning had om activiteiten als vermogensbeheerder te verrichten. De bank had Renzenbrink niet aangebracht bij de vermogensbeheerder. Daarom heeft Van Lanschot de zorgplicht van artikel 25, sub c Nadere regeling toezicht effectenverkeer 1995, niet geschonden.10 In de noot wordt opgemerkt dat er gezien het feit dat de derden ook zelf cliënt zijn van de bank, mogelijk sneller sprake is van aansprakelijkheid dan bij het arrest Safe Haven. Er wordt immers tijdelijk zonder vergunning gehandeld door de derde en de bank wordt ingeschakeld om dit gat op te vullen.11