Hof Den Haag, 30-11-2016, nr. BK-15/00721, nr. BK-15/00722, nr. BK-15/00723, nr. BK-15/00724, nr. BK-15/00725, nr. BK-15/00726, nr. BK-15/00727, nr. BK-15/00728, nr. BK-15/00729, nr. BK-15/00730, nr. BK-15/00731, nr. BK-15/00732

Bij brief van 18 februari 2005 heeft de Belgische Bijzondere Belastinginspectie (hierna: BBI) in het kader van spontane uitwisseling van inlichtingen op grond van de EG-richtlijn van 19 december 1977 betreffende de wederzijdse bijstand van de bevoegde autoriteiten van de Lid-Staten op het gebied van de directe belastingen en heffingen op verzekeringspremies (77/799/EEG, hierna: de Richtlijn) gegevens verstrekt aan de FIOD ECD/Team Internationaal te Haarlem.

De hiervoor bedoelde gegevens bestaan uit een nota (hierna: de Nota) en twaalf bijlagen, genummerd B.1, B.2, enzovoorts. Deze gegevens zijn verstrekt op grond van artikel 4 van de Richtlijn. In de Nota is, voor zover hier van belang, het volgende vermeld (namen en plaatsen zijn door [de Inspecteur] geanonimiseerd):

“IV VERSTREKTE INLICHTINGEN

De hierna volgende inlichtingen zijn gesteund op stukken die het Belgisch gerecht in beslag heeft genomen bij een huiszoeking bij een verdachte van andere misdrijven.

Het betreft gegevens van de Bank van Lanschot Bankiers Luxembourg.

De stukken, bestaande uit verscheidene lijsten op papier (bijlagen 1 tot en met 11) werden aangetroffen en in beslag genomen bij een huiszoeking in een garagebox te W(...) uitgevoerd in het kader van een onderzoek onder leiding van Onderzoeksrechter V(…). Deze garagebox werd op dat ogenblik gehuurd door de heer P(…) en door diens bende gebruikt als uitvalsbasis voor overvallen. Met een brief van 18 december 2001 heeft de procureur-generaal aan de belastingadministratie toelating verleend tot het nemen van inzage en afschrift van het dossier (bijlage 12).

Toelichting van de feiten zoals blijkt uit de verhoren. De kopieën van de bankstukken werden door V(…) gekopieerd uit een de computerbestand van de heer M(…). M(…) had als helpdeskmedewerker bij de firma L(…) te W(…) de gegevens in bezit gekregen via zijn afdelingschef, de heer J(…). P(…) is een gewezen werknemer van de bank. L(…) is een toeleveringsbedrijf van kantoorbenodigdheden aan bedrijven. De originele bankgegevens stonden op “microtape” zoals V(…) het verwoordt. Door middel van een toestel van een Duitse zusterfirma van L (…) zijn de originele bankgegevens gelezen en op een diskette gezet en vervolgens afgedrukt. (…) Dergelijke tape [microtape] is leesbaar en omzetbaar met behulp van een computer. (…) Tenslotte heeft V(…) de afgedrukte lijsten gefotokopieerd -ten minste een gedeelte ervan- en deze kopieën bewaard in de gehuurde garagebox, waar zij door de politie werden aangetroffen.

Mogelijke motieven zoals blijkt uit de verhoren.

V(…) vermoedt dat M(…) en P(…) de bedoeling hadden de bank op te lichten door middel van deze stukken. V(…) verklaart dat M(…) hem en zijn dochter zou hebben bedreigd voor het geval “er iets uitkwam van deze stukken”. Het kopiëren en bewaren van de lijsten door V(…) evenals de beweerde bedreiging, kunnen ook wijzen op de intentie om de klanten van de bank aan de hand van de adreslijsten te lokaliseren met het oog op huisdiefstal.

Besluit

Dit alles betekent dat door de betrokkenen een hoge mate van geloofwaardigheid aan de stukken werd gehecht. Immers, de stukken zijn voor betrokkenen slechts nuttig onder een dubbele voorwaarde. Ten eerste moeten ze echt zijn in de zin van afkomstig van de bedrijfsadministratie van de bank. Ten tweede moeten ze accuraat zijn in de zin van overeenkomen met de werkelijkheid inzake enerzijds de namen en adressen van de rekeninghouders en anderzijds de rekeningstanden. Hieruit kan besloten worden dat de stukken zowel inzake herkomst als inhoud inderdaad een hoog gehalte aan waarachtigheid bevatten.

De stukken zijn door het Parket in beslag genomen ter gelegenheid van een huiszoeking, en bijgevolg op rechtmatige wijze verkregen. Vervolgens werd aan de administratie toelating van en inzage in en afschrift van de stukken verleend. Bijgevolg heeft de administratie de stukken verkregen op rechtmatige wijze. Bovendien betekent dit dat de oorsprong van de stukken ondubbelzinnig is.”(…)

De bijlagen B.1, B.2 en B.6 bevatten gegevens (namen, valuta, data, nummers, en bedragen) over rekeningstanden per 21 december 1994, 5 september 1996 en 28 november 1996 (de “rekeningstandenlijsten”). Bijlage B.9 betreft een adressenlijst. Bijlage B.12 betreft een brief van 18 december 2001 afkomstig van de procureur-generaal van het Hof van Beroep Waalse Kaai te Antwerpen gericht aan de Belgische belastingautoriteiten, waarin aan deze autoriteiten toestemming wordt verleend inzage en afschrift te nemen in het strafdossier. De overige bijlagen bevatten onder meer namen, nummers, data, getallen en/of percentages. Een aantal bijlagen heeft als aanhef “F. van Lanschot Bankiers Luxembourg SA.” dan wel “FvL Cliënts (amounts in mio LUF)” of bevatten het logo van de Bank Van Lanschot Bankiers. Een deel van de gegevens in de bijlagen is weggelakt en - ook na de hiervoor genoemde beslissingen van de geheimhoudingskamer - weggelakt gebleven.

Op basis van de gegevens die zijn verstrekt bij de brief van 18 februari 2005 is binnen de Belastingdienst het project Bank Zonder Naam (hierna: het Project) gestart. Doel van het Project was het op projectmatige wijze behandelen van de ontvangen gegevens door middel van het identificeren en sofiëren van de beschikbare renseignementen, teneinde de niet aangegeven inkomens- en vermogensbestanddelen (bankrekeningen) alsnog in de belastingheffing te betrekken.

Ten behoeve van het Project is het draaiboek Bank Zonder Naam (hierna: het Draaiboek) opgesteld. Het Draaiboek bevat onder meer informatie met betrekking tot de aanleiding van het Project, de organisatorische aspecten, de duur van het Project, de gegevens met betrekking tot de bankrekeningen, de fiscale en formeelrechtelijke aspecten van de heffing over buitenlands vermogen, de invordering en de praktische aandachtspunten. Het Draaiboek, versie 7 maart 2007, is openbaar gemaakt door middel van publicatie op de website van de Belastingdienst en het ministerie van Financiën, met uitzondering van de namen en kantoorgegevens van individuele (belasting)ambtenaren.Een versie van het Draaiboek waarin uitsluitend de namen van belastingambtenaren en hun telefoonnummers en e-mailadressen zijn geanonimiseerd, is bij het verweerschrift overgelegd.

Identificatie van de op de fotokopieën vermelde rekeninghouders 2.3.1. [De Inspecteur] heeft na ontvangst van de Nota en de rekeningstandenlijsten de op de rekeningstandenlijsten vermelde informatie geverifieerd. Hiertoe zijn de volgende toetsen uitgevoerd.

Er heeft verificatie van de op rekeningstandenlijsten vermelde namen, rekeningnummers en rekeningsaldi plaatsgevonden aan de hand van gegevens welke door meewerkende rekeninghouders in eerdere projecten (het Rekeningenproject en het project Buitenlands Vermogen) zijn verstrekt aan de Belastingdienst.

Daarnaast zijn de gegevens op de rekeningstandenlijsten (tenaamstelling, rekeningnummer en rekeningsaldi) vergeleken met de gegevens die in het kader van het Project zijn verstrekt door meewerkende belastingplichtigen. Ook in strafrechtelijke onderzoeken verkregen gegevens van verdachten zijn vergeleken met de gegevens op de rekeningstandenlijsten.

Tevens heeft een chikwadraattoets plaatsgevonden.

Uit de informatie in de begeleidende Nota in combinatie met bijbehorende bijlagen, alsmede op grond van bovenstaande verificatie is door de Belastingdienst de conclusie getrokken dat er geen reden is te twijfelen aan de juistheid van de uitlatingen zoals gedaan in de Nota, en dat de daarbij verstrekte gegevens afkomstig zijn van de bank Van Lanschot Bankiers (Luxembourg) SA (hierna ook: VLB).

Op de rekeningstandenlijsten komen rekeninghouders voor met één achternaam met één of meer voorletters alsmede rekeninghouders met twee achternamen al dan niet met één of meer voorletters. In totaal gaat het om circa 2.500 renseignementen. De gegevens van de rekeninghouders zoals vermeld op de rekeningstandenlijsten zijn in het kader van het Project vergeleken met de gegevens in het geautomatiseerde systeem Beheer Van Relaties (hierna: BVR) van de Belastingdienst. Indien en voor zover uit de vergelijking met BVR slechts één persoon met exact dezelfde of, in andere bewoordingen, met de unieke combinatie meerdere voorletters-achternaam of combinatie (voorletters) achternaam-achternaam naar voren kwam, is deze persoon als rekeninghouder aangemerkt.

In een aantal gevallen heeft de identificatie (mede) plaatsgevonden aan de hand van de gegevens vermeld op de adressenlijsten.

In een op 13 maart 2008 door [A] (opsporingsambtenaar van de FIOD-ECD) in het kader van het Project afgelegde ambtsedige verklaring met betrekking tot de geautomatiseerde identificatie is onder meer opgenomen:

“Onderzoek tenaamstelling naar personen

Het cliëntenbestand Van Lanschot is door de heer [B] , EDP-auditor van het Centrum voor Product en Procesontwikkeling van de Belastingdienst (B/CPP) gematcht met de gegevens uit het systeem Beheer van Relaties (BVR). In dit systeem zijn alle natuurlijke- en rechtspersonen opgenomen die in Nederland wonen of zijn gevestigd en die bekend zijn bij de Belastingdienst, alsmede alle niet in Nederland wonende of gevestigde natuurlijke- of rechtspersonen met wie de Belastingdienst een relatie onderhoudt.

In het systeem worden ook gegevens bijgehouden over de relaties die er bestaan tussen de opgenomen natuurlijke en rechtspersonen, zoals ouder-kind of gehuwde relatie, of het zijn van aandeelhouder of bestuurder van een rechtspersoon.

In het BVR-systeem blijven historische gegevens bewaard. Het BVR-systeem wordt gevoed met gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie en het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en met eigen gegevens van de Belastingdienst.

Het onderzoek naar de tenaamstellingen middels matching met het BVR heeft zich gericht op de identificatie van personen onder de hiervoor bij de punten 1, 2 en 3 genoemde op naam gestelde rekeningen.

De heer [B] verklaarde tegenover mij dat de identificatie, zakelijk weergegeven als volgt gegaan is.

Voorbereiding

 Als bron voor het cliëntenbestand Van Lanschot zijn drie bronbestanden gebruikt, te weten de gedigitaliseerde van de Belgische autoriteiten ontvangen rekeningstanden per de data 21-12-1994, 05-09-1996 en 28-11-1996.

 Vanuit deze bronbestanden is een bestand gemaakt dat de essentiële gegevens bevat, te weten per regel een tenaamstelling, een rekeningnummer en de saldi per soort.

 Om de volledige koppeling (is het terug kunnen zoeken naar het originele brongegeven) tussen de van de Belgische autoriteiten ontvangen papieren bescheiden en de nu beschikbare digitale versie is aan elke regel een digitaal identificatienummer toegekend.

 Dit digitale identificatienummer is samen met de tenaamstelling weggeschreven naar een nieuw bestand.

 Tenaamstellingen met slechts een enkele naam zonder verdere vermelding van letters zijn uit het bestand gehaald.

 De hiervoor onder punt 4 aangegeven tenaamstellingen zijn uit het bestand gehaald.

 De hiervoor onder punt 5 aangegeven tenaamstellingen zijn uit het bestand gehaald.

 De toevoegingen “A/O”, “-“, “,”,”/” en een spatie, alsmede de toevoegingen “B” en “LH” en andere in de tenaamstelling van de rekening, zijn ten behoeve van het matchen uit de tenaamstelling gehaald.

 Aangezien het nu overgebleven bestand de gegevens bevat van 3 bronbestanden, waarin veel van de te naamgestelde rekeningen op alle 3 de data voorkomen is het bestand op naamsniveau ontdaan van dubbele en drievoudige vermeldingen.

 In verband met de mogelijke verschillende schrijfwijzen tussen het Nederlands en de talen die gebruikt worden in Luxemburg zijn namen als Kraaij en Kraay voorlopig uit de herkende posten gelaten. Deze posten zijn wel opgeleverd maar voor verdere herkenning door middel van menselijke interventie voorgedragen.

 In de toegevoegde letters bij de tenaamstelling van de rekening komt in enkele gevallen de lettercombinatie TH voor. In Nederland is dit een gebruikelijke schrijfwijze is voor Theo(dorus). De officiële voorletter voor deze persoon is slechts de T. In de gevallen waar het duidelijk was dat met TH Theo(dorus) bedoeld werd, is TH vervangen door T. Het zelfde geldt voor de naam Chris(tianus), daarbij is CHR vervangen door C. Deze posten zijn wel opgeleverd maar voor verdere herkenning door middel van menselijke interventie voorgedragen.

 Het bestand is gesplitst in 2 aparte bestanden te weten die met enkele namen, als hiervoor bij de bij punt 1 beschreven rekeningen en een bestand met dubbele namen als hiervoor bij de punten 2 en 3 beschreven.

 Het bestand met dubbele namen is ontdaan van gebruikelijke voorvoegsels als v. vd, ter e.d.. Dit is gedaan om matching op de combinatie van achternamen in BVR mogelijk te maken. Als voorbeeld hiervan kan het volgende dienen. Op de naamscombinatie Van den Berg - De Dijk, kan worden gezocht door te matchen met de naamscombinaties Berg-Dijk en Dijk-Berg.

Matchen

Bestand enkele namen.

 Het vanuit de bronbestanden gemaakte bestand, bestaande uit naam en letters, is gematcht met BVR op de vraag hoe vaak een naam, in combinatie met de voorletters in de volgorde zoals genoemd in de bronbestanden, voorkomt. Komt de combinatie in BVR maar 1 keer voor, dan is deze persoon als uniek in het BVR aangemerkt, en in combinatie met het (BSN) sofinummer, opgeleverd ter verdere behandeling.

Bestand dubbele namen

 Het vanuit de bronbestanden gemaakte bestand, bestaande uit een dubbele naam en in sommige gevallen voorzien van letters, is gematcht met het BVR op de vraag hoe vaak de combinatie van namen in het BVR, aan elkaar gekoppeld via een bestaande huwelijksrelatie, voorkomt. Komt de combinatie van namen in willekeurige volgorde maar 1 keer voor dan zijn deze beide personen als uniek in het BVR aangemerkt en, in combinatie met het (BSN)sofinummer, opgeleverd ter verdere behandeling.”

Identificatie [belanghebbende]

Op de rekeningstandenlijsten zijn onder meer de volgende gegevens vermeld.

Lijst B.1:

“Date: 9/5/96 (...)

RACFNE * NAME *CCY * CURRENT ACCOUNTS * DEPOSITS *

[…] [X] NLG 89,646.64 .00

BONDS * SHARES / OPTIONS * INV. FUNDS * TOTAL **

1,846,500.00 504,263.67 126,162.61 2,566,572.92

Lijst B.2:

“Date: 11/2$/96(...)

RAC1NE * NAME *CCY * CURRENT ACCOUNTS * DEPOSITS *

[…] [X] NLG 410,754.85 .00

BONDS * SHARES / OPTIONS * FNV. FUNDS * TOTAL **

1,342,000.00 729,142.83 144,527.99 2,626,425.67 M

Lijst B.6:

“26 […] [X] […] NLG 2244667,56 4790,4$ 505000,

0 0 OA 18364”

Lijst 8.9:

“ [X] […] idem […] [Z] apr-95 zaak Dld.

492119893440”

Naar aanleiding van deze gegevens waaronder onder andere de naam, woonplaats en het telefoonnummer, is [belanghebbende] als rekeninghouder geïdentificeerd. Voorts bleek tijdens het proces van identificatie dat de combinatie van de naam van [belanghebbende] en zijn echtgenote, [Y] , slechts éénmaal in het BVR voorkomt. Het betreft dan ook een unieke naam naamcombinatie. Naar aanleiding van voorgaande gegevens is [belanghebbende] via twee wegen door [de Inspecteur] geïdentificeerd als rekeninghouder.

In een op 12 augustus 2008 door [A] (opsporingsambtenaar van de FIOD ECD) in het kader van het Project afgelegde ambtsedige verklaring is onder meer opgenomen:

“Vormen van identificatie

Er zijn twee vormen van identificatie geweest. Een identificatie aan de hand van beschikbare persoonsgegevens en een identificatie langs geautomatiseerde weg. In deze verklaring wordt de identificatie beschreven van rekeninghouder(s) van de rekening met nummer […] . Deze rekening staat in door de Belgische autoriteiten als “Rekeningstanden” aangeduide bijlagen BI, B2 en B6 gesteld op naam [X] .

Identificatie rekeninghouder(s)

Op de tiende bladzijde van de door de Belgische autoriteiten als bijlage B9 benoemde lijst zie ik bovenaan de omschrijving “RELATIEMANAGEMENT” staan. Rechtsboven staat vermeld 26-11-9. Op de 27e rij van dit overzicht zie ik in de kolom “Account” [X] ” staan. Hieronder een beschrijving van de vermeldingen in de kolommen

Kolom opschrift Vermelding

Account [X]

Nr […]

Subaccounts

Beneficial owner idem

Telefoon […]

Woonplaats [Z]

Last visit apr 95

Next visit

fiscalistlprive/fax Zaak Dld

Telefoon/fax […]

(...)

Onderzoek telefoongegevens

Naar aanleiding van de hiervoor beschreven bevinding heb ik al op 2 maart 2007 onderzoek ingesteld met het via internet op de site www.startpagina.nl beschikbare programma “telefoon naar adres”. In dit programma heb ik in het daarvoor beschikbare zoekveld het nummer […] ingevoerd. Ik verkreeg hierop de volgende gegevens:

[Y] en [X] , beide op het adres [C] , [Z] .

(...)

Om de tenaamstelling van het hierboven genoemde telefoonnummer 0302286662 in 1996 te achterhalen heb ik gebruik gemaakt van de CDfoongids van de destijdse PTT voor het jaar 1996. De in de betreffende velden ingevoerde zoekvraag “ [X] ” met woonplaats “ [Z] ” leverde als resultaat de vermelding [X] , [C] te [Z] met nummer […] op. De zoekvraag “ [Y] ” met woonplaats “ [Z] ” leverde de vermelding [Y] met als adres [C] te [Z] met eveneens […] op.,,

Contacten tussen partijen vóór het opleggen van de navorderingsaanslagen 2.5.1. [De Inspecteur] heeft [belanghebbende] met dagtekening 7 maart 2007 een vragenbrief gestuurd waarin onder meer het volgende is opgenomen:

“De Belastingdienst is een onderzoek gestart naar Nederlandse ingezetenen die in het buitenland één of meerdere bankrekening(en) aanhouden, dan wel aan hebben gehouden, waarbij het vermoeden bestaat dat in de aangiften inkomstenbelasting en/of vermogensbelasting geen opgaaf is gedaan van saldi en opbrengsten daarvan.

Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat u houder bent (geweest) van in het buitenland aangehouden bankrekeningen. De gegevens van deze bankrekening(en) kunnen van belang zijn voor uw belastingheffing. Daarom verzoek ik u mij de gegevens en inlichtingen te verstrekken, die in de bijlage bij deze brief worden gevraagd.

Ik wijs u erop dat u op grond van artikel 47, lid 1, letter a van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) verplicht bent de gevraagde gegevens en inlichtingen te verstrekken. In artikel 49 AWR is bepaald dat deze gegevens duidelijk, stellig en zonder voorbehoud moeten worden verstrekt op de aangegeven wijze en binnen een door de inspecteur te stellen termijn. Indien u niet of niet volledig aan deze verplichtingen voldoet is op grond van artikel 25, lid 6, letter b en artikel 27e, letter b AWR omkering van de bewijslast van toepassing. In dat geval moet u in een latere procedure overtuigend aantonen dat, en in hoeverre, een hierop betrekking hebbende (navorderings)aanslag onjuist is. (…)”

De bijlagen bevatten de formulieren “Verklaring in het buitenland aangehouden bankrekening(en)” en “Opgaaf in het buitenland aangehouden bankrekening(en)”, waarin [belanghebbende] wordt gevraagd om aan te geven van welke in het buitenland aangehouden bankrekeningen hij rekeninghouder is geweest, onder vermelding van onder andere rekeningnummer, naam van de bank, saldo en jaar van opening van de rekening.

Belanghebbende] heeft op 12 maart 2007 schriftelijk verklaard de verklaring te zullen invullen en aan [de Inspecteur] te doen toekomen. Hij heeft daarbij aangegeven dat hij nog niet over alle gegevens beschikt en te zullen reageren wanneer hij daarover beschikt. Bij brief van 22 maart 2007 heeft de gemachtigde namens de echtgenote van [belanghebbende] medegedeeld dat zij gedurende een lange periode geen opgave heeft gedaan van het buitenlands vermogen in haar aangifte inkomstenbelasting en dat zij thans openheid van zaken wil geven.

Bij brieven van 30 maart 2007 verzoekt de gemachtigde van [belanghebbende] en zijn echtgenote [de Inspecteur] om de gegevens waarover deze beschikt aan hem toe te zenden. Op 2 april 2007 verzoekt de gemachtigde van [belanghebbende] de brief van 30 maart 2007 die betrekking heeft op de echtgenote van [belanghebbende], als niet verzonden te beschouwen.

De Inspecteur] heeft op 27 april 2007 een ontvangstbevestiging voor wat betreft het beroep op de inkeerregeling aan de gemachtigde van [belanghebbende] en zijn echtgenote verzonden, met daarbij de mededeling dat hij het overleggen van de gevraagde informatie afwacht. [De Inspecteur] heeft de gemachtigde van [belanghebbende] met dagtekening 16 mei 2007 een herinnering gestuurd waarbij [belanghebbende] alsnog in de gelegenheid is gesteld om de gevraagde informatie te verstrekken. Bij brief van 20juni 2007 heeft [de Inspecteur] aan de gemachtigde van [belanghebbende] een laatste herinnering van de op 7 maart 2007 gevraagde informatie gestuurd en bij brief van 10 augustus 2007 heeft [de Inspecteur] [Y] meegedeeld dat hij nog in afwachting is van de gevraagde informatie en heeft hij haar verzocht de stand van zaken mee te delen.

Op 13 augustus 2007 reageert de gemachtigde namens [Y] met de mededeling nog niet over alle bescheiden te beschikken.

De Inspecteur] heeft [belanghebbende] bij brief van 27 november 2007 op de hoogte gesteld van het voornemen om navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en V3 1996 (inclusief verhogingen) alsmede een navorderingsaanslag 13/PVV 2002 met boete op te leggen. In de brief is onder meer het volgende vermeld:

“Redelijke schatting

Ondanks mijn herhaalde verzoeken om informatie en mijn verwijzing naar uw verplichtingen zoals genoemd in artikel 47 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, heeft uw cliënt niet voldaan aan de op hem rustende verplichtingen. (...)

Aan de hand van gegevens van een groot aantal rekeninghouders die één of meerdere bankrekeningen bij Van Lanschot Bankiers (Luxembourg) SA hebben aangehouden in de periode 1994/1996 heb ik een verloop van de gemiddeld aangehouden tegoeden kunnen vaststellen. De gemiddeld aangehouden tegoeden zijn in de door mij onderzochte periode op jaarbasis toegenomen met gemiddeld ruim 23,5% per jaar. Deze toename kan zijn ontstaan uit het herbeleggen van rente en dividendinkomsten, waardestijging van aandelen en beleggingsfondsen en het saldo van opnames en stortingen. Omdat ik de inkomsten en het vermogen moet schatten is er voor mij geen aanleiding om rekening te houden met een lagere toename van de tegoeden dan uit het onderzoek bij de onderzochte groep rekeninghouders is gebleken. Uitgaande van de mij bekende door u aangehouden tegoeden zal ik in mijn berekeningen voor de vermogensbelasting tot en met 2000 rekening houden met een jaarlijkse toename van uw tegoeden van 23,5%. Ik zal het vermogen van uw cliënt op 1 januari 1996 met € 1.257.952 (fl 2.772.164) verhogen.

Met betrekking tot de inkomstenbelasting 1995 heb ik een rendement berekend op de door u in het buitenland aangehouden vermogensbestanddelen. Het rendement op beleggingen in buitenlandse beleggingsfondsen bedraagt op grond van artikel 29a van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 in beginsel 6% per jaar. Voor de bepaling van de rente op spaarrekeningen, depositorekeningen en obligaties heb ik rekening gehouden met de percentages van de wettelijke rente, de marktrente en de rendementen volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het rentepercentage op spaarrekeningen, depositorekeningen en obligaties heb ik voor 1995 geschat op 6%. Met betrekking tot het voor de inkomstenbelasting te belasten rendement op aandelen ben ik tevens uitgegaan van een gemiddelde van 6% per jaar. Hierdoor worden de inkomsten op de door u en/of uw echtgeno(o)t(e) in het buitenland aangehouden bankrekeningen berekend op 6% van het door mij berekende saldo op 1 januari van dat jaar. Hiervoor heb ik reeds vermeld op welke wijze de tegoeden op de buitenlandse bankrekening(en) zijn berekend. Dit heeft tot gevolg dat het belastbaar inkomen over 1995 met € 61.115 (f1 134.680) wordt verhoogd.

Met betrekking tot de inkomstenbelasting 2002 zal ik voor de berekening van het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen uitgaan van dezelfde berekeningswijze als voor de Vermogensbelasting. Het voordeel uit sparen en beleggen bedraagt op grond van artikel 5.2 Wet IB 2001 4% van dit berekende vermogensbestanddeel. De correctie van de rendementsgrondslag bedraagt € 2.732.246.

Het belastbare inkomen uit sparen en beleggen van uw cliënt over 2002 zal ik verhogen met € 109.289 (4% van €2.732.246).

Navordering

De aangiften over de jaren 1995 en 2002 heb ik behandeld voordat ik over de informatie met betrekking tot de door u in het buitenland aangehouden bankrekening(en) kon beschikken. Hierdoor zijn de aanslagen over deze jaren tot te lage bedragen vastgesteld en ben ik voornemens uw cliënt op grond van artikel 16, lid 1, 3 en 4 van de Algemene Wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) navorderingsaanslagen op te leggen. (...)

Kennisgeving boete

(Navorderingsaanslagen IB/PH 1995)

Op grond van artikeL 18, lid 1 van de AWR ben ik voornemens over de correcties een niet ordeboete van 100% op te leggen. Van deze boete zal ik overeenkomstig § 21, lid 3 van het Voorschrift administratieve boeten 1993 niets kwijtschelden.

(Navorderingsaanslag IB/PH 2002)

Naast de gevolgen voor de belastingheffing ben ik voornemens om gelijktijdig met het vaststellen van de navorderingaanslag een boete op te leggen. Het betreft een vergrijpboete ingevolge artikel 67e AWR en hoofdstuk IV van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 199$. Er is sprake van (voorwaardelijke) opzet. Deze boete bedraagt 50% van het bedrag van de navorderingsaanslag. Op grond van § 43, lid 3 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998 wordt deze boete verhoogd tot 100%.

Motivering boete

Uit het onderzoek door de Belastingdienst zijn de volgende feiten en omstandigheden gebleken op grond waarvan ik voornemens ben deze boete op te leggen. Uw cliënt is geïdentificeerd als houder van een of meerdere buitenlandse bankrekeningen. Uw cliënt heeft de hiervoor vermelde vermogensbestanddelen en inkomsten niet vermeld in zijn belastingaangifte(n). Dit ondanks dat in de aangifte(n) uitdrukkelijk gevraagd wordt naar (buitenlandse) inkomensbestanddelen en/of vermogensbestanddelen. Op grond hiervan ben ik van mening dat sprake is van (voorwaardelijke) opzet.

Het feit dat uw cliënt gebruik heeft gemaakt van een of meer buitenlandse bankrekeningen (onder andere) in een tand met een bankgeheim waardoor de belastingdienst het zicht op (het ontstaan van) de tegoeden en de inkomsten daaruit is ontnomen merk ik aan als listigheid, valsheid of samenspanning e.d. als bedoeld in paragraaf2l, lid 3 van het Voorschrift administratieve boeten 1993 en als een strafverzwarende omstandigheid als bedoeld in paragraaf 42 juncto paragraaf 43 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998.

Dit heeft tot gevolg dat de boeten 100% van de verschuldigde (enkelvoudige) belasting bedragen.

Uitnodiging om te reageren

Ik stel u in de gelegenheid om vôôr 5 december 2007 schriftelijk op de voorgenomen navordering te reageren. Tevens kunt u dan de gronden waarop mijn voornemen tot het opleggen van de boete berust, gemotiveerd betwisten. Indien u dat wenst kunt u uw standpunt ook mondeling toelichten. Ik verzoek u in dat geval vóór 5 december 2007 een afspraak met mij te maken.

(...)“

Belanghebbende] heeft bij brief van 4 december2007 aangegeven niet op de vragen te reageren, omdat hij niet beschikt over informatie van [de Inspecteur] waaruit zou (kunnen) blijken dat [belanghebbende] een rekening zou hebben (aangehouden) bij Van Lanschot Bankiers in Luxemburg. [Belanghebbende] verzoekt (nogmaals) die informatie te verstrekken.

Bij brief van 6 december 2007 heeft [de Inspecteur] meegedeeld dat de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995, VE 1996 (inclusief verhogingen) en IB/PVV 2002 alsmede de boetebeschikking worden opgelegd zoals aangekondigd.

Met dagtekening 22 december 2007 zijn de navorderingsaanslag IB/PVV 1995 (inclusief verhoging) en de navorderingsaanslag VB 1996 (met verhoging) opgelegd.

Met dagtekening 28 december 2007 is de navorderingsaanslag IB/PVV 2002 opgelegd.

Contacten tussen partijen na het opleggen van de navorderingsaanslagen IB/F VV 1995, VB 1996 en IB/PVV2002

Belanghebbende] heeft bij brieven van 9 januari 2008 bezwaar gemaakt tegen de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995, VB 1996 en IB/PVV 2002.

Bij brief van 19 februari 2008 heeft [de Inspecteur] aan [belanghebbende] meegedeeld de beslistermijn voor het bezwaar met zes weken te verlengen en heeft hij [belanghebbende] in de gelegenheid gesteld om te worden gehoord en inzage in de stukken te krijgen.

Bij brief van 7 maart 2008 heeft de gemachtigde van [belanghebbende] aan [de Inspecteur] meegedeeld dat hij beschikt over de renseignementen, het begeleidend schrijven vanuit het buitenland aan Nederland en de toelichtende (geanonimiseerde) Nota. Voorts heeft hij in deze brief aangegeven vooralsnog geen inzage in de stukken te wensen en te kunnen instemmen met het aanhouden van de uitspraken op bezwaar totdat de gronden van het bezwaar zijn ingediend.

De Inspecteur] heeft [belanghebbende] bij brief van 27 maart 2008 verzocht de bezwaarschriften van 9 januari 2008 nader te motiveren binnen drie weken na dagtekening van die brief.

Belanghebbende] heeft bij brief van 17 april 2008 de bezwaren nader gemotiveerd.

De Inspecteur] heeft [belanghebbende] bij brief van 3 juli 2008 meegedeeld voornemens te zijn de bezwaren af te wijzen en heeft [belanghebbende] nogmaals in de gelegenheid gesteld om te worden gehoord. [Belanghebbende] heeft op [de Inspecteur] op 2 oktober 2008 telefonisch laten weten af te zien van een hoorgesprek.

De Inspecteur] heeft met dagtekening 19 december 2008 uitspraak op de bezwaarschriften van [belanghebbende] tegen de navorderingsaanslagen 13/PVV 1995, VB 1996 en IB/PVV 2002 gedaan.

Navorderingsaanslagen V3 1997 t/m 2000, IB/P VV 1996 t/m 2000 en IB/FVV 2001, 2003 en 2004 en de aanslag IB/PVV2005.

De Inspecteur] heeft [belanghebbende] bij brief van 22 oktober 2008 op de hoogte gesteld van het voornemen om navorderingsaanslagen VB 1997 tot en met 2000 (inclusief verhogingen), navorderingsaanslagen [B/PVV 1996 t/m 2000 (inclusief verhogingen), navorderingsaanslagen IB/PVV 2001, 2003 en 2004 met boetes en de aanslag IB/PVV 2005 (zonder boete) op te leggen. Deze brief is van gelijke strekking als de brief die door [de Inspecteur] naar [belanghebbende] is verstuurd op 27 november 2007, met dien verstande dat hierin is aangegeven dat het vermogen over 1997 t/m 2000 zal worden verhoogd met respectievelijk f 2.626.425, J 3.243.635, f 3.860.845 en f 4.478.055, dat het belastbaar inkomen 1996 t/m 2000 zal worden verhoogd met respectievelijk f 166.330, f 157.586, f 194.618, f 231.651 en f 268.683 en dat het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen voor de jaren 2001, 2003, 2004 zal worden verhoogd met respectievelijk f 216.154, € 120.492 en € 131.696. Voorts is in de brief, voor zover van belang, het volgende vermeld:

“Over de jaren 2001,2003 en 2004 is door de partner van dhr. [X] , mw. [Y] geen aangifte gedaan. Er is middels het aan haar toedelen van een klein deel van de vermogensinkomsten gebruik gemaakt van de “geen-aanslaggrens” van art. 9.4 Wet IB 2001. Om het gebruik van deze grens in takt te laten heb ik de over 2001, 2003 en 2004 na te vorderen inkomsten volledig bij dhr [X] belast.”

Bij brief van 14 november 2008 heeft [de Inspecteur] [belanghebbende] op de hoogte gesteld van het voornemen om bij oplegging van de aanslag IB/PVV 2005 af te wijken van de aangifte en een boete op te leggen. Hierin is aangegeven dat het bedrag waarover het voordeel uit sparen en beleggen wordt berekend zal worden verhoogd met € 3.572.478 en dat het vastgesteld belastbaar inkomen uit sparen en beleggen € 228.698 bedraagt.

Bij brief van 12 november 2008 heeft [de Inspecteur] medegedeeld dat de navorderingsaanslagen en boetes worden opgelegd zoals aangekondigd in de brief van 22 oktober 2008.

De Inspecteur] heeft vervolgens met dagtekening 5 december 2008 en 31 december 2008 de navorderingsaanslagen VB 1997 t/m 2000, IB/PVV 1996 t/m 2000 en IB/PVV 2001, 2003 en 2004 alsmede de aanslag IB/PVV 2005 opgelegd.

Contacten tussen partijen na het opleggen van de navorderingsaanslagen VB 1997 t/m 2000,

IB/PVV 1996 t/m 2001 en IB/PVV2003 en 2004 en de aanslag I3/FVV2005

Belanghebbende] heeft op 15 december 2008 bezwaar gemaakt tegen de in 2.7 bedoelde (navorderings)aanslagen. [Belanghebbende] heeft daarin verzocht uitstel voor de motivering toe te staan totdat onherroepelijk uitspraak is gedaan in het hoogste ressort in het ‘Rekeningenproject Bank Zonder Naam’.

De Inspecteur] heeft [belanghebbende] bij brieven van 27 januari 2009 verzocht de gronden van het bezwaar toe te sturen.

Op 19 februari 2009 heeft de gemachtigde van [belanghebbende] aan [de Inspecteur] verzocht om alle op de zaak betrekking hebbende stukken te overleggen.

Bij brief van 16 maart 2009 heeft [de Inspecteur] op [de brief van belanghebbende] van 19 februari 2009 gereageerd en aangegeven dat eerst de bezwaarschriften moeten worden gemotiveerd en dat vervolgens desgewenst een hoorzitting kan plaatsvinden.

In reactie op [de brief van de Inspecteur] van 16 maart 2009 heeft de gemachtigde van [belanghebbende] bij brief van 17 maart 2009 aangegeven een kort geding te zullen entameren om [de Inspecteur] te gelasten “alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan belastingplichtige ter hand te stellen”. Op grond hiervan heeft [belanghebbende] verzocht om uitstel voor het indienen van de gronden van het bezwaar.

Op 31 augustus 2009 is aan [de gemachtigde van belanghebbende] aangegeven dat een algemeen verzoek om uitstel of aanhouding niet langer zal worden gehonoreerd. [Belanghebbende] is vervolgens op 5 november 2009 verzocht om de gronden van het bezwaar toe te sturen binnen vier weken na dagtekening van die brief.

Bij brief van 25 november 2009 heeft [belanghebbende] het bezwaarschrift tegen de navorderingsaanslagen V3 1997 t/m 2000, IB/PVV 1996 t/m 2000 en IB/PVV 2001, 2003 en 2004, alsmede de aanslag IB/PVV 2005 nader gemotiveerd.

Bij brief van 7 december 2009 heeft [de Inspecteur] aan [belanghebbende] meegedeeld de beslistermijn voor het bezwaar met vier weken te verlengen.

De Inspecteur] heeft met dagtekening 30 maart 2010 (in één geschrift) uitspraken op de onder 2.8.7 bedoelde bezwaren gedaan.

Vervolg

Belanghebbende] heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep ingesteld. [De Inspecteur] heeft verweerschriften ingediend en voorts heeft hij de rechtbank verzocht voor een deel van de op de zaak betrekking hebbende stukken op grond van artikel 8:29 van de Awb te beslissen dat beperking van kennisneming van (delen van) die stukken tot de rechtbank gerechtvaardigd is. Hij heeft ook versies van die stukken overgelegd om aan [belanghebbende] door te sturen, waarin hij de passages heeft weggelaten waarvoor hij zich beroept op beperking van de kennisneming.

Bij beslissing van 23 september 2011 heeft de rechtbank op de voet van artikel 8:29, derde lid, van de Awb geoordeeld dat de beperking van de kennisneming ten aanzien van een deel van de door [de Inspecteur] ingezonden stukken gerechtvaardigd is, heeft de rechtbank het verzoek om beperking ten aanzien van een gedeelte van de stukken afgewezen en met betrekking tot de rekeningstandenlijsten Bi, B2, B6 en de adressenlijsten B9 geoordeeld dat [de Inspecteur] [belanghebbende] ter zitting in de gelegenheid moet stellen de ongeanonimiseerde rekeningstandenlijsten en de adressenlijsten B9 kortstondig integraal in te zien. Daarbij is — voor zover van belang — het volgende overwogen:

“(...) Het argument van het controlestrategisch belang van de Belastingdienst overtuigt echter wel. Indien inderdaad de lijsten “op straat” zouden komen te liggen doordat zij in concrete zaken in hun geheel aan de betreffende [belanghebbende] zouden moeten worden overgelegd, dan is inderdaad denkbaar dat derden daaruit kunnen afleiden dat [de Inspecteur] hen op basis van de daarin vervatte gegevens over met name tenaamstelling met de thans beschikbare opsporingsmethoden niet kan traceren. Dat neemt niet weg dat [belanghebbende] na kennisneming van dergelijke stukken in onderhavige zaak niet zonder meer bevoegd is die gegevens aan derden

bekend te maken, maar het is de vraag of [de Inspecteur] de geheimhouding door [belanghebbende] kan effectueren. Het controlestrategisch belang dat met beperking van de kennisneming gemoeid is, weegt daarom zwaarder dan het belang dat [belanghebbende] heeft bij het beschikken over de integrale rekeningstandenljsten. Dat neemt echter niet weg dat een minder vergaande vorm van geheimhouding in een geval als dit voldoende bescherming tegen dat gevaar biedt. Niet valt immers in te zien dat [belanghebbende] op zitting niet kortstondig inzage zou kunnen hebben van de gehele lijsten om zich een indruk te kunnen vormen die volstaat om zijn verdediging te kunnen voeren. De beperking van de kennisneming van de (volledige) rekeningstandenlijsten is derhalve slechts gerechtvaardigd voor zover [de Inspecteur] verzoekt die lijsten niet integraal aan [belanghebbende] door te zenden. (...)“

De beslissing luidt - voor zover van belang - als volgt:

bepaalt dat gerechtvaardigd is de beperking van de kennisneming in de onder 2.2 en 2.7 onder C bedoelde lijsten Bi, 82 en B6 van namen en rekeningnummers van anderen dan - zoals [de Inspecteur] stelt - [belanghebbende] zelf en van de namen, adres- telefoon- en faxgegevens en rekeningnummers van anderen dan — zoals [de Inspecteur] stelt — [belanghebbende] zelf in het stuk 39, in die zin dat aan [belanghebbende] geen integrale versie van die stukken wordt gezonden, maar dat [de Inspecteur] [belanghebbende] ter zitting de gelegenheid moet bieden die stukken kortstondig integraal in te zien;

wijst het verzoek om beperking van de kennisneming van andere delen van de onder 3.1 genoemde stukken af;

(...)“

De Inspecteur] heeft bij brief van 19 oktober 2011 op de geheimhoudingsbeslissing gereageerd en met betrekking tot de rekeningstandenlijsten Bi, 32 en 36 onder meer het volgende toegelicht:

C. Rekeningstandenlijsten

In de tussenuitspraak is bepaald dat de inspecteur ter zitting kortstondig inzage dient te verlenen in de integrale, ongeanonimiseerde rekeningstandenlijsten. Uit de tussenuitspraak leid ik af dat deze inzage bedoeld is om tegemoet te komen aan de grief van belanghebbende dat hij de echtheid van de stukken niet kan controleren. Na heroverweging heb ik besloten om niet mee te werken aan dit punt in de tussenuitspraak. Hiertoe heb ik de volgende redenen. Allereerst meen ik dat een stuk ofwel geheim dient te blijven, ofwel vrijgegeven dient te worden. Tussenvormen zijn mijns inziens niet denkbaar. Voorts speelt hier nog een ander belang. Indien aan dit oordeel van de rechtbank tegemoetgekomen zou worden, zou aan gemachtigde voor enkele tientallen verschillende belanghebbenden kortstondig inzage gegeven moeten worden, hetgeen de facto neerkomt op openbaarmaking van het stuk. Bovendien meen ik dat er ook andere manieren zijn om aan de (op zichzelf begrijpelijke) ‘echtheidsgrief’ van belanghebbende tegemoet te komen. Een mogelijkheid zou zijn dat de (geheimhoudingskamer van de) rechtbank de stukken beoordeelt en zich uitspreekt over de echtheid van de stukken. Anders dan de door de rechtbank bij de tussenuitspraak bepaalde oplossing kleven hieraan voor de inspecteur geen onomkeerbare gevolgen. (...)“

Voorts heeft [de Inspecteur] op grond van de beslissing van 23 september 2011 bij de brief van 19 oktober 2011 nog nadere stukken aan de rechtbank en aan [belanghebbende] toegezonden. Ten aanzien van een aantal stukken heeft [de Inspecteur] geen gevolg gegeven aan de beslissing van de geheimhoudingskamer hoewel beperking van de kennisneming daarvan door de rechtbank niet gerechtvaardigd is geacht. Het betreft de volgende stukken:

- de Nota: de namen van bij het Belgisch strafrechtelijk onderzoek betrokken personen en de hierop betrekking hebbende plaatsnamen en bedrijfsgegevens;

- bijlage BI 1 bij de Nota: de naam van de persoon aan wie de brief genoemd als bijlage BI 1gericht is;

- bijlagen 33, 34, 35, 37, 38, 310 en Bil bij de Nota: de cijfermatige informatie;

- memo redelijke schatting: de rekeningnummers;

- draaiboek: de namen van de belastingambtenaren.

Belanghebbende] heeft bij brief van 19 oktober 2011 geen toestemming verleend aan de rechtbank om de stukken die hij niet kent bij de beoordeling van de zaken te betrekken.

Op 31 oktober 2011 doet de rechtbank [de Inspecteur] een brief toekomen waarvan de strekking is dat de rechtbank geen kennis zal nemen van de passages waarvan de beperkte kennisneming gerechtvaardigd is en waarbij [belanghebbende] de rechtbank geen toestemming heeft verleend die passages bij de beoordeling van het geschil te betrekken, maar daarnaast evenmin kennis zal nemen van de passages waarvan de beperkte kennisneming niet gerechtvaardigd is en waarbij [de Inspecteur] zich niet neerlegt bij de geheimhoudingsbeslissing van de rechtbank.

Belanghebbende] heeft de rechtbank bij brief van 10 november 2011 met bijlagen (een brief gericht aan de rechtbank Leeuwarden en drie ambtsedige verklaringen) meegedeeld dat [de Inspecteur] een aantal op de zaken betrekking hebbende stukken nog niet had overgelegd en hij heeft de rechtbank verzocht om [de Inspecteur] te gelasten deze stukken alsnog over te leggen. Het betreft de volgende stukken:

- agendapunten en bijbehorende verslagen in het kader van het Project Bank Zonder Naam;

- agendapunten en bijbehorende verslagen betrekking hebbende op de kick-off bijeenkomsten gehouden op 16 en 17 november 2006;

- een e-mail van 20 november 2006 waarin verzocht wordt de verzending van de vragenbrief aan belanghebbenden op de schorten;

- een verslag van 21 november 2006 inzake de wijze van identificatie;

- een e-mail van 5 december 2006 waarin de belastingregio’s worden geïnformeerd over het verzenden van de vragenbrief aan belanghebbenden;

- agendapunten en bijbehorende verslagen van alle bijeenkomsten gehouden door de betrokken belastingregio’s in het kader van de afpersingskwestie;

- verslag van de positieve uitkomsten van de extra identificatiecheck en chi-kwadraattoets.

De Inspecteur] heeft hierop gereageerd bij brief van 1 december 2011. [De Inspecteur] heeft uitsluitend de onder 2.9.7 genoemde twee e-mails overgelegd en daarbij de rechtbank verzocht om te beoordelen of deze stukken zijn aan te merken als stukken in de zin van artikel 8:42 van de Awb. Indien de rechtbank tot het oordeel komt dat dat het geval is heeft [de Inspecteur] onder verwijzing naar artikel 8:29 van de Awb meegedeeld dat het alleen de rechtbank is toegestaan om kennis van die stukken te nemen en de rechtbank verzocht te beslissen dat beperking van kennisneming van deze stukken tot de rechtbank gerechtvaardigd is.

Bij brief van 19 december 2011 heeft [belanghebbende] een reactie op de brief van [de Inspecteur] van 1 december 2011 aan de rechtbank gestuurd, mede ter onderbouwing van zijn standpunt waarom naar zijn mening de onder 2.9.7 genoemde stukken zijn aan te merken als stukken in de zin van artikel 8:42 van de Awb.

Bij beslissing van 19 december 2011 heeft de geheimhoudingskamer van de rechtbank met betrekking tot de door [de Inspecteur] bij brief van 1 december 2011 overgelegde stukken, beslist dat het om stukken in de zin van artikel 8:42 van de Awb gaat. Het verzoek van [de Inspecteur] om beperking van de kennisneming van die stukken tot de rechtbank in verband met controlestrategische redenen, is afgewezen. Ook het verzoek tot beperking van de kennisneming van de namen van de op de e-mails voorkomende belastingambtenaren is afgewezen.

De Inspecteur] heeft bij de rechtbank bij brief van 11 januari 2012 in reactie op de beslissing van de geheimhoudingskamer van 19 december 2011 nadere stukken (de eerdergenoemde twee e-mails) ingediend. [De Inspecteur] heeft daarbij geen gevolg gegeven aan de beslissing van de geheimhoudingskamer om de namen van de betastingambtenaren vrij te geven, hoewel beperking van de kennisneming daarvan niet gerechtvaardigd is geacht.”

De Hoge Raad heeft in zijn arresten van 12 juni 2015, 14/4061 en 14/4062 het volgende beslist (citaat uit 14/4061):

“2. Beoordeling van het in het principale beroep voorgestelde middel

De bestreden navorderingsaanslagen en de daarbij genomen beschikkingen houden verband met het zogenoemde project Bank Zonder Naam.

Het Hof heeft geoordeeld dat de navorderingsaanslagen en de beschikkingen worden vernietigd omdat de Inspecteur niet de voortvarendheid in acht heeft genomen die ingevolge het arrest van de Hoge Raad van 26 februari 2010, 43050bis, ECLI:NL:HR:2010:BJ9092, BNB 2010/199, is vereist. Daartegen richt zich het middel.

Het middel slaagt op de gronden die zijn vermeld in het arrest van de Hoge Raad van 1 mei 2015, nr. 14/02874 ECLI:NL:HR:2015:1105, V-N 2015/23.4.

Gelet op hetgeen hiervoor onder 2.3 is overwogen kan ‘s Hofs uitspraak niet in stand blijven.

Verwijzing moet volgen voor de beoordeling van de overige tussen partijen bestaande geschilpunten die nog niet behandeld zijn.

3. Beoordeling van het incidentele beroep in cassatie

Aangezien het principale beroep gegrond is, is de voorwaarde waaronder het incidentele beroep is ingesteld, vervuld.

In het incidentele beroep in cassatie wordt niet opgekomen tegen een door het Hof gegeven oordeel. Dat beroep is daarom ongegrond.

De Hoge Raad vindt wel aanleiding om in te gaan op het in het incidentele beroep in cassatie gedane verzoek om na de verwijzing opening van zaken te mogen geven omtrent de hoogte van de verzwegen inkomsten. Volgens dat verzoek is opening van zaken gegeven in de procedure over de aan belanghebbende opgelegde navorderingsaanslagen die niet met toepassing van de verlengde navorderingstermijn zijn opgelegd.

Blijkens de gedingstukken heeft het Hof de mondelinge behandeling van de onderhavige zaak beperkt tot het geschil rond de vereiste voortvarendheid. ’s Hofs oordeel op dat punt bracht mee dat het in hoger beroep aan de orde zijnde geschil rond de hoogte van de navorderingsaanslagen niet is behandeld. Onder deze omstandigheden kan niet worden gezegd dat belanghebbende in het debat van partijen voor het Hof de gelegenheid onbenut heeft gelaten om zijn stellingen aangaande de hoogte van het na te vorderen bedrag aan te vullen. Het staat hem daarom vrij om in het geding na verwijzing overtuigend aan te tonen dat de bestreden navorderingsaanslagen naar te hoge bedragen zijn opgelegd. Daartoe mogen ook gegevens van de verzwegen bankrekening (en) worden overgelegd, zoals belanghebbende reeds voor de rechtbank heeft aangeboden.”

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 1 mei 2015, nr. 14/02874, ECLI:Nl:HR:2015:1105, BNB 2015/155, overwogen:

“ 2.1. De bestreden navorderingsaanslagen, verhogingen en beschikkingen inzake heffingsrente houden verband met het zogenoemde project Bank Zonder Naam (hierna: BZN).

De onderhavige navorderingsaanslagen zijn opgelegd met toepassing van de op de voet van artikel 16, lid 4, AWR verlengde navorderingstermijn. Het Hof heeft die navorderingsaanslagen en de daarbij opgelegde verhogingen vernietigd omdat de Inspecteur niet de voortvarendheid in acht heeft genomen die ingevolge het arrest van de Hoge Raad van 26 februari 2010, nr. 43050bis, ECLI:NL:HR:2010:BJ9092, BNB 2010/199, (hierna: het arrest BNB 2010/199) is vereist.

Het Hof heeft daartoe overwogen dat de Belastingdienst reeds in het tweede kwartaal van 2005 - in ieder geval niet later dan november 2005 - met een voldoende mate van zekerheid kon vaststellen dat ten aanzien van een substantieel aantal individuele belastingplichtigen mogelijk zou kunnen worden nagevorderd. Alsdan had de Belastingdienst op dat moment in redelijkheid tot het oordeel moeten komen dat een landelijke coördinatie en een projectmatige aanpak geboden waren. Nu dat in die periode is nagelaten, brengt dit mee dat niet de vereiste voortvarendheid in acht is genomen, aldus het Hof.

Daar komt volgens het Hof bij dat de tweede fase - vanaf maart 2006 tot het daadwerkelijk aanstellen van een projectleider in augustus 2006 - rijkelijk lang heeft geduurd. Ook indien ervan wordt uitgegaan dat de Belastingdienst - alvorens tot het besluit van een gecoördineerde aanpak te komen – de tijd moet worden gegund die met een zodanige aanpak en coördinatie gemoeid is, waaronder begrepen de tijd die benodigd is voor het ontwikkelen van beleid voor de behandeling van individuele gevallen, ook ten aanzien van het opleggen van boeten waartoe gelet op het bepaalde in (thans) Afdeling 5.4.1 Awb ook overleg met het Openbaar Ministerie geboden kan zijn, kan niet gezegd worden dat de Belastingdienst voldoende voortvarend gehandeld heeft, aldus nog steeds het Hof.

Het overwogene onder 2.2.2 leidt volgens het Hof reeds tot het oordeel dat niet voldaan is aan de eis van voortvarend handelen. Maar ook indien dit niet het geval is, dan is zeker in combinatie met hetgeen is overwogen onder 2.2.3 (de nodeloos lange tweede fase), sprake van niet‑voortvarend handelen van de Belastingdienst, aldus nog steeds het Hof.

Het middel komt met rechts- en motiveringsklachten op tegen de hiervoor weergegeven oordelen van het Hof.

Zoals is uiteengezet in het arrest van de Hoge Raad van 28 maart 2014, nr. 13/03554, ECLI:NL:HR:2014:689, BNB 2014/137, neemt de Hoge Raad bij de beoordeling van gevallen als de onderhavige, waarin gegevens over in het buitenland ondergebracht vermogen zijn verkregen die een groot aantal in Nederland wonende personen betreffen, tot uitgangspunt dat de Belastingdienst over voldoende tijd moet kunnen beschikken om met voldoende mate van zekerheid vast te stellen om welke individuele belastingplichtigen het gaat en vervolgens ten aanzien van de betrokken belastingplichtigen te beoordelen of, en zo ja, voor welk bedrag belasting van hen kan worden nagevorderd. In zodanige gevallen kan de Belastingdienst verder in redelijkheid tot het oordeel komen dat een landelijke coördinatie en een projectmatige aanpak geboden zijn. Indien daarvoor wordt gekozen, moet tevens rekening worden gehouden met de tijd die met een zodanige aanpak en coördinatie gemoeid is, waaronder begrepen de tijd die benodigd is voor het ontwikkelen van beleid voor de behandeling van individuele gevallen, ook ten aanzien van het opleggen van boeten waartoe gelet op het bepaalde in (thans) Afdeling 5.4.1 Awb ook overleg met het Openbaar Ministerie geboden kan zijn. Met deze werkzaamheden, waarbij ook in het belang van de betrokken belastingplichtigen zorgvuldigheid moet worden betracht, kan geruime tijd gemoeid zijn.

De belastingautoriteiten hebben beoordelingsvrijheid bij de organisatie en inrichting van al deze werkzaamheden. Die vrijheid is echter niet onbegrensd. Gelet op de eisen die voortvloeien uit het recht van de Europese Unie mogen de werkzaamheden niet worden georganiseerd en ingericht op een zodanige wijze dat een voortvarende behandeling onvoldoende gewaarborgd is.

Opmerking verdient dat de vereiste voortvarendheid in ieder geval niet is betracht indien bij de werkzaamheden als vermeld in 2.3.2 een onverklaarbare vertraging is opgetreden van meer dan zes maanden (vgl. HR 27 september 2013, nr. 12/00738, ECLI:NL:HR:2013:717, BNB 2013/234).

Bij de aanpak van het onderhavige BZN-project heeft de Belastingdienst gekozen voor een volgtijdige, fasegerichte, aanpak van de verwerking van de aangeleverde gegevens. Die keuze valt binnen de hiervoor onder 2.3.2 vermelde beoordelingsvrijheid die de Belastingdienst bij de organisatie en inrichting van de te verrichten werkzaamheden toekomt. Voor rechterlijk ingrijpen is dan slechts plaats indien de volgens het arrest BNB 2010/199 vereiste voortvarendheid niet in acht is genomen.

Volgens het Hof is de vereiste voortvarendheid niet in acht genomen doordat de Belastingdienst reeds in het tweede kwartaal van 2005, althans niet later dan november 2005, tot het oordeel had moeten komen dat een landelijke coördinatie en een projectmatige aanpak geboden waren. Blijkens ’s Hofs vaststelling vonden in die periode zogenoemde sofiëringswerkzaamheden plaats door een EDP-medewerker welke werkzaamheden in februari 2006 zijn afgerond met de oplevering van de eindversie van een excelbestand, bevattend een lijst met indicaties van de meest waarschijnlijke rekeninghouders. Vervolgens is besloten tot een projectmatige aanpak (de tweede fase). Zoals onder 2.4.1 hiervoor is overwogen, is de keuze voor die aanpak geoorloofd. Het Hof heeft de hiervoor bedoelde beoordelingsvrijheid van de belastingautoriteiten miskend doordat het zijn oordeel heeft gebaseerd op de overweging dat de Belastingdienst reeds vóór de afsluiting van de onderzoeksfase een landelijke projectorganisatie in het leven had kunnen roepen, en op het – veronderstellenderwijs – gehanteerde uitgangspunt dat de heffingsbelangen eerder duidelijk zouden zijn geworden indien de EDP-medewerker zou zijn opgedragen tussentijds opgave te doen van zijn voorlopige en nog niet volledige onderzoeksresultaten.

Ook de onder 2.2.3 weergegeven overweging van het Hof kan de daaraan verbonden gevolgtrekking niet dragen. Blijkens ’s Hofs vaststellingen is in de periode maart 2006 tot augustus 2006 een aantal werkzaamheden verricht ten behoeve van de tweede fase. Die werkzaamheden zijn blijkens de omschrijvingen daarvan ingegeven door de door de Belastingdienst beoogde zorgvuldigheid bij de projectmatige aanpak. Een onverklaarbare vertraging van meer dan zes maanden is daarbij niet opgetreden. ’s Hofs oordeel dat de Belastingdienst in deze fase niet voortvarend heeft gehandeld, berust kennelijk op ’s Hofs gevoelen dat een meer efficiënte inrichting van de werkzaamheden mogelijk zou zijn geweest. Ook in zoverre heeft het Hof de hiervoor bedoelde beoordelingsvrijheid van de belastingautoriteiten met betrekking tot de inrichting van hun werkzaamheden miskend. De uit het recht van de Europese Unie voortspruitende eisen van een voortvarende behandeling kunnen niet aldus worden toegepast dat daaraan slechts is voldaan indien de belastingautoriteiten hebben gekozen voor de meest efficiënte aanpak van de te verrichten werkzaamheden.

Uit het vorenoverwogene volgt dat het Hof op onjuiste gronden heeft geoordeeld dat de vereiste voortvarendheid niet in acht is genomen. Het middel slaagt.

Gelet op hetgeen hiervoor onder 2.4.4 is overwogen kan ’s Hofs uitspraak niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen voor de behandeling van de overige bezwaren van belanghebbende, alsmede het incidentele hoger beroep van de Inspecteur, waaraan het Hof niet is toegekomen.”

Het Hof stelt voorop dat de rechter naar wie het geding na cassatie is verwezen, aan de hand van de inhoud en de strekking van hetgeen de Hoge Raad in het verwijzingsarrest heeft overwogen en beslist, heeft te beoordelen welke onderdelen van de gecasseerde uitspraak niet of tevergeefs zijn bestreden en derhalve onaantastbaar zijn geworden (HR 2 mei 1997, nr 16.233, ECLI:NL:HR: 1998:ZC2362.

Voor zover belanghebbende na cassatie een beroep doet op het bepaalde in artikel 5 Awr en stelt dat onderzoek moet worden gedaan of uit de aanslagbiljetten duidelijk blijkt wat de bedragen aan verschuldigde belasting zijn, oordeelt het Hof dat in het geding na cassatie geen plaats is voor behandeling van deze stelling, omdat deze niet eerder voor de rechtbank of het Gerechtshof Amsterdam is ingenomen en derhalve geen deel uitmaakt van het geding na cassatie. Het Hof zal daarom niet inhoudelijk op de stelling ingaan.

Hetzelfde heeft te gelden met betrekking tot de door belanghebbende ingenomen stelling dat hij in het jaar 1996 in Duitsland woonachtig is en niet in Nederland belastingplichtig zou zijn. Deze stelling is eerst na cassatie betrokken.

De op de zaak betrekking hebbende stukken

Het Hof volgt het oordeel van de rechtbank Haarlem in de rechtsoverwegingen 4.1.1 tot en met 4.1.7 en 4.2.1 tot en met 4.2.5 omtrent de op de zaak betrekking hebbende stukken en maakt dit oordeel en de gronden waarop het berust tot de zijne.

Het Hof ziet geen aanleiding thans verder onderzoek naar de authenticiteit van de renseignementen en de rekeningstandenlijsten te doen. Het Hof is van oordeel dat de authenticiteit in de loop van het geding voldoende is komen vast te staan.

De gemachtigde van belanghebbende heeft inzage gehad in het renseignement voor zover de namen van belanghebbende en zijn echtgenote erop staan vermeld. Belanghebbende heeft in geen enkel gedingstuk een reden aangevoerd om aan de bewijskracht van genoemde documenten te twijfelen. Voor het Hof Amsterdam heeft hij zijn stelling waarom hij aan de authenticiteit twijfelt niet verder onderbouwd. Verder hebben zij geen feiten en omstandigheden aangevoerd die, indien aannemelijk, kunnen leiden tot de conclusie dat het voor het vaststellen van de authenticiteit en betrouwbaarheid van de rekeningstandenlijsten nodig is om de rekeningstandenlijsten integraal in te zien. Derhalve leidt de weigering van de Inspecteur om bepaalde documenten ongeschoond (onbeperkt) ter inzage te verstrekken, dan wel om bepaalde informatie op die documenten onleesbaar te maken, er niet toe dat belanghebbende de authenticiteit en betrouwbaarheid van de rekeningstandenlijsten niet meer kon beoordelen.

Hier komt bij dat belanghebbende in de loop van de procedure besloten heeft kenbaar te maken dat er een rekening was/is van de VLB in Luxemburg. Dat kenbaar maken is uitgebouwd doordat de gemachtigde bankafschriften met de namen van de belanghebbende heeft overgelegd. Alsdan is het gewicht aan de eerder door de gemachtigde ingenomen stelling dat geen authentieke renseignementen/rekeningstandenlijsten zijn overgelegd door de Belastingdienst in een geheel ander daglicht komen te staan en het belang van verder onderzoek daarnaar in dit geding komen te vervallen.

(Verlengde) navorderingstermijn

Naar aanleiding van de arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 11 juni 2009, X en E.H.A. Passenheim-van der Schoot, C-155/08 en C-157/08, BNB 2009/222, heeft de Hoge Raad in zijn arresten van 26 februari 2010, nrs. 43.050bis en 43.670bis, LJN: BJ9092 en BJ9120, BNB 2010/199 en 200, regels geformuleerd, die in verband met de eerbiediging van het door het Hof van Justitie van de Europese Unie genoemde evenredigheidsbeginsel ter rechtvaardiging van de beperking van het vrije verkeer van kapitaal die artikel 16, vierde lid, van de Awr inhoudt, in acht moeten worden genomen bij het opleggen van een navorderingsaanslag met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn op een tijdstip waarop de reguliere navorderingstermijn van vijf jaar is verstreken. Op grond van deze regels moet, na het verkrijgen van aanwijzingen van het bestaan van de in het buitenland aangehouden spaartegoeden, het tijdsverloop worden aanvaard dat noodzakelijkerwijs is gemoeid met:

(i) het verkrijgen van de inlichtingen die nodig zijn voor het bepalen van de verschuldigde belasting, en tevens

(ii) het met redelijke voortvarendheid voorbereiden en vaststellen van een navorderingsaanslag aan de hand van de gegevens die de inspecteur ter beschikking staan.

Niet van belang is of de aanwijzingen zijn verkregen voor of na afloop van de reguliere navorderingstermijn van vijf jaar en of sprake is van een bankgeheim in het land waar de tegoeden zich bevinden.

Voor zover het standpunt van belanghebbende erop neerkomt dat uit de in de genoemde arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie volgt dat de verlengde navorderingstermijn van twaalf jaar voor navordering niet geldt voor de tijd die nodig is voor het verkrijgen van inlichtingen bij de belastingplichtige zelf of derden binnen Nederland is het Hof van oordeel dat voor dit standpunt geen steun is te vinden in evenvermelde arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie noch in de arresten van de Hoge Raad die daarna zijn gewezen.

Voor elke navorderingsaanslag die is opgelegd met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn moet worden beoordeeld of het tijdsverloop tussen het moment waarop de Inspecteur aanwijzingen van het bestaan van de VLB-rekening heeft verkregen en het tijdstip waarop hij de navorderingsaanslag heeft opgelegd, aanvaardbaar is.

De tijd die de Inspecteur heeft besteed aan het verkrijgen van de inlichtingen die nodig zijn voor het bepalen van de verschuldigde belasting en die welke noodzakelijkerwijs is gemoeid met het voorbereiden en vaststellen van een navorderingsaanslag, zoals de identificatie en het overige fiscale onderzoek, dient aanvaardbaar te zijn. Daarbij neemt het Hof in aanmerking de massaliteit van het aantal gegevens, de grote hoeveelheid van de vermeende rekeninghouders en de ten aanzien van ieder van hen te betrachten zorgvuldigheid om tot een eenduidige identificatie te komen.

Tussen het moment dat in februari 2005 de informatie via de Belgische belastingautoriteit bij de FIOD/ECD binnenkwam en het moment dat voor het eerst contact met de belanghebbende is opgenomen door het zenden van een vragenbrief op 7 maart 2007 is ruim twee jaar verstreken. De Inspecteur heeft verklaard dat in die periode de informatie is bestudeerd, dat een projectteam is opgezet, dat een draaiboek is opgezet voor het identificeren en belasten van de daarbij genoemde personen en dat de identificatie heeft plaatsgevonden.

De Belastingdienst is na ontvangst van de inlichtingen in februari 2005 gestart met het verifiëren en analyseren van de ontvangen informatie. Gelet op de grote hoeveelheid gegevens en de in acht te nemen zorgvuldigheid is ervoor gekozen de gegevens op een projectmatige wijze te verwerken. De daarmee gemoeide projectwerkzaamheden hebben onafgebroken plaatsgevonden. Zij zijn niet gelijktijdig maar volgtijdig uitgevoerd, waarbij steeds ten minste één van onderstaande typen projectwerkzaamheden heeft plaatsgevonden. Ruwweg kunnen de projectmatige werkzaamheden in drie verschillende periodes worden onderscheiden.

De eerste fase is de onderzoeksfase. Gedurende deze fase is onderzocht en beoordeeld of de ontvangen gegevens bruikbaar waren voor fiscale behandeling. Deze fase heeft geduurd vanaf het moment dat de gegevens zijn ontvangen tot ruwweg maart 2006. De werkzaamheden binnen deze periode hebben bij de FIOD/ECD en Belastingdienst Centrum voor Product- en Procesontwikkeling (B/CPP) plaatsgevonden.

In de onderzoeksfase hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden:

(1) opstarten van behandeling: de interne organisatie van de FIOD/ECD en B/CPP informeren over het verkrijgen van de gegevens en capaciteit vrijmaken om met de gegevens aan de slag te gaan;

(2) analyseren en veredelen van de ontvangen gegevens: het digitaliseren, rubriceren en ordenen van de gegevens. Hiervoor zijn geautomatiseerd verschillende bestanden gemaakt, gekoppeld en met elkaar vergeleken;

(3) identificeren van rekeninghouders; het ontwerpen van geautomatiseerde zoekvragen ter identificatie; het via interne en externe systemen koppelen van de ontvangen gegevens aan inwoners van Nederland. Enerzijds hebben geautomatiseerde zoekslagen plaatsgevonden die grotendeels zijn uitgevoerd door een EDP-auditor van B/CPP (zie het Proces-verbaal Geautomatiseerde identificatie van 13 maart 2008). Anderzijds zijn diverse handmatige zoekslagen gemaakt. Door deze onderzoeken zijn bijvoorbeeld eigenaren van postbussen achterhaald, telefoonnummers gekoppeld aan belastingplichtigen en codenamen gekraakt. Bij twijfel werden steeds weer nieuwe zoekslagen gemaakt, zodat de juist geïdentificeerde personen aangeschreven konden worden; en

(4) het zogenoemd sofiëren van de gegevens. Het zodanig bewerken van de ontvangen gegevens tot voor de behandeling van individuele belastingplichtigen noodzakelijke informatie.

De activiteiten onder 2, 3, en 4 hebben het grootste gedeelte van de voorperiode doorlopend plaatsgevonden.

De tweede fase was de besluit- en inrichtingsfase. Gedurende deze fase heeft:

(1) in het voorjaar 2006 overleg plaatsgevonden tussen de Kennisgroep Landelijke Acties, het ministerie van Financiën en de FIOD-ECD. Besloten is tot een landelijk gecoördineerde aanpak in een project. Voorts hebben besprekingen over risico’s, rechtsvragen, mogelijk- en onmogelijkheden in het project bij de Belastingdienst plaatsgevonden. Daarnaast is een projectleider aangezocht die op 24 augustus 2006 van start is gegaan; en

(2) continue afstemming plaatsgevonden met het ministerie van Financiën (afstemmen en informeren over ontwikkelingen en voortgang).

De derde fase was de projectfase. In het algemeen kunnen de werkzaamheden in deze periode als volgt worden samengevat:

(1) samenstellen van een landelijk projectteam;

(2) opzetten van een projectorganisatie: plannen maken en uitwerken, het landelijke en regionale management van de Belastingdienst informeren, formeren van een groep collegae die het landelijke project regionaal uitzet en bewaakt (= de regiotrekkers), capaciteit vrij doen maken in de regio’s voor het behandelen van de renseignementen, regelen van administratieve ondersteuning op landelijk en regionaal niveau;

(3) opzetten van een projectapplicatie: bouwen van een computerprogramma specifiek toegesneden voor de fiscale behandeling met betrekking tot de ontvangen gegevens. Deze applicatie verschaft behandelaren en projectleiding steeds op individueel niveau inzage in de behandeling;

(4) afstemmen en schrijven van een draaiboek: raadplegen deskundigen heffing, inning en opsporing. Afstemmen met deskundiger successierecht en het Openbaar Ministerie;

(5) informeren, organiseren en houden van startbijeenkomsten voor de regiotrekkers;

(6) het schrijven van standaardbrieven die bij de aanvang van het project verstuurd moeten worden;

(7) verifiëren van de ontvangen gegevens: op verschillende manieren beoordelen of de ontvangen gegevens (voldoende) betrouwbaar zijn (vergelijken met gegevens die reeds in eerdere projecten verstrekt waren en chi-kwadraattoets);

(8) selecteren van posten in verband met mogelijk strafrechtelijk onderzoek;

(9) voorbereiding starten van civiele kortgedingprocedures, en overleg met de Landsadvocaat.

Het analyseren en veredelen van de gegevens en het identificeren van rekeninghouders heeft hierbij de meeste tijd gevergd. Deze activiteiten hebben gedurende de periode april 2005 tot en met maart 2007 onafgebroken plaatsgevonden en zijn naderhand vervolgd. In maart 2007 is besloten de gegevens van de eerste tranche geïdentificeerde belastingplichtigen vrij te geven voor behandeling op de diverse kantoren van de Belastingdienst.

De keuze voor een projectmatige aanpak is naar het oordeel van het Hof aanvaardbaar vanwege de eenheid van beleid en uitvoering.

De Inspecteur is in maart 2007 op de hoogte gekomen van het feit dat belanghebbende naar voren is gekomen als rekeninghouder van de VLB. Mede gelet op de uitgevoerde werkzaamheden en de daarbij nagestreefde zorgvuldigheid is de met het identificatieproces gemoeide tijd niet onredelijk lang. Het Hof heeft hierbij in aanmerking genomen dat de Belastingdienst over voldoende tijd moet kunnen beschikken om met voldoende mate van zekerheid vast te stellen om welke individuele belastingplichtigen het gaat en vervolgens ten aanzien van de betrokkenen te beoordelen of, en zo ja, voor welk bedrag belasting van hen kan worden nagevorderd. Niet is aannemelijk geworden dat de werkzaamheden dusdanig zijn georganiseerd en ingericht dat een voortvarende behandeling onvoldoende gewaarborgd is. Het Hof acht onvoldoende omstandigheden aanwezig waaruit zou volgen dat van de Belastingdienst redelijkerwijs een andere, bijvoorbeeld niet volgtijdelijke aanpak met inzet van meer mankracht zoals meer EDP-auditors, verlangd kon worden. Er zijn geen zodanige omstandigheden gesteld dan wel aannemelijk geworden op grond waarvan op een eerder moment dan in maart 2007 met inachtneming van de te betrachten zorgvuldigheid voldoende zeker was dat belanghebbende rekeninghouder was.

Het Hof is alles overziende tot de slotsom gekomen dat de vereiste voortvarendheid vanaf het aanschrijven van belanghebbende op 7 maart 2007 tot en met het opleggen van de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 op 22 december 2007en 5 december 2008 (belastingjaar IB/PVV 2001) dan wel 31 december 2008 (belastingjaren IB/PVV 1996 tot en met 2000 en VB 1997 tot en met 2000) in acht is genomen. De keuze om niet alle navorderingsaanslagen in één keer op te leggen, acht het Hof, in het kader van het bieden van een ruime mogelijkheid aan belanghebbende om openheid van zaken te geven ten einde te komen tot een materieel juiste belastingheffing en in het kader van het in acht nemen van de vereiste zorgvuldigheid met name met betrekking tot de hoogte van de aan te brengen correcties ten behoeve van die juiste heffing aanvaardbaar. De Inspecteur heeft voldoende aannemelijk gemaakt door het overleggen van de e-mail van 1 juli 2008 dat de bezwaarbehandelaar een ambtshalve check heeft gedaan en dat blijkens de brief van 13 augustus 2008 het dossier in de zomer van 2008 is geselecteerd om het overleggen van bankgegevens te eisen door middel van een civielrechtelijk kort geding. De selectie daarvoor past binnen de projectmatige aanpak om ook de civielrechtelijke weg van het kort geding te benutten. Het Hof acht niet aannemelijk dat de uitvoering van de werkzaamheden is onderbroken door een periode van stilzitten van zes maanden als bedoeld in de door de Hoge Raad in zijn arresten van 27 september 2013, nr. 12.00738, ECLI:NL:HR:2013:717 en 22 november 2013, nr. 12/03376, ECLI:NL:HR:2013:1215. Naar het oordeel van het Hof heeft de Inspecteur aannemelijk gemaakt dat hij de navorderingsaanslagen heeft opgelegd zonder overschrijding van het tijdsverloop dat, nadat het rekeninghouderschap van belanghebbende hem bekend was geworden, noodzakelijkerwijs was gemoeid met het verkrijgen van de inlichtingen die nodig waren voor het bepalen van de verschuldigde belasting alsmede met het met redelijke voortvarendheid voorbereiden en vaststellen van de navorderingsaanslagen aan de hand van de gegevens die hem ter beschikking stonden.

Het Hof heeft bij dit oordeel het volgende in aanmerking genomen.

De Hoge Raad heeft met de volgtijdelijke projectmatige fasegerichte aanpak, die in de arresten van 1 mei 2015, nr. 14/02874, ECLI:Nl:HR:2015:1105, BNB 2015/155 is beschreven, ingestemd. De door de gemachtigde van belanghebbende gestelde omstandigheid dat het project efficiënter had kunnen worden uitgevoerd, is – wat er overigens van dit standpunt zij – geen reden om in dit geval anders over de volgtijdelijke projectmatige fasegerichte aanpak te oordelen. Het Hof volgt de gemachtigde van belanghebbende dan ook niet in diens standpunt dat onderzocht dient te worden, bijvoorbeeld door middel van het door het Hof doen oproepen en het horen van getuigen als de landelijk projectleider mevrouw [D] dan wel anderen bij het project betrokkenen zoals mevrouw [E] , of het project meer efficiënter had kunnen worden vormgegeven doordat bij hen zal worden nagegaan of en op welke wijze de bij het Rekeningproject opgedane ervaringen bij het onderhavige project zijn betrokken. Hierbij overweegt het Hof nog het volgende.

De Hoge Raad heeft geoordeeld dat de Belastingdienst bij de organisatie en de inrichting van de te verrichten werkzaamheden van het project beoordelingsvrijheid toekomt. Uit de gedingstukken blijkt dat gebruik is gemaakt van gegevens van meewerkende rekeninghouders uit het Rekeningenproject. Het had op de weg van belanghebbende gelegen om feiten en omstandigheden aan te voeren op grond waarvan, in weerwil van hetgeen de Hoge Raad in de arresten van de Hoge Raad van 12 juni 2015 en 15 mei 2015 hiervoor onder 4.1 en 4.2 heeft overwogen, namelijk dat de eisen van een voortvarende behandeling niet aldus kunnen worden toegepast dat daaraan slechts is voldaan indien de belastingautoriteiten hebben gekozen voor de meest efficiënte aanpak van de te verrichten werkzaamheden, zou kunnen worden geoordeeld dat in dit geval niet aan de eisen van voortvarendheid is voldaan. Nu de gemachtigde van belanghebbende zodanige feiten en omstandigheden niet heeft aangevoerd, maar heeft volstaan met een in algemene termen gesteld verzoek om getuigen te horen, heeft het Hof besloten geen gehoor aan het verzoek te geven.

Voor zover de belanghebbende betwist dat de ambtshalve check van de bezwaarbehandelaar nodig was verwerpt het Hof die stelling. Belanghebbende ontkende in april 2008 nog steeds rekeninghouder te zijn. Het Hof neemt verder in ogenschouw dat de benodigde zorgvuldigheid binnen de projectmatige aanpak meebrengt dat vervolgens een check wordt uitgevoerd. Feiten en omstandigheden waaruit zou kunnen worden opgemaakt dat de check niet, dan wel niet door de bezwaarbehandelaar zijn uitgevoerd zijn niet aannemelijk gemaakt.

Het Hof komt tot de conclusie dat de door de check en de selectie voor kort geding opgeroepen vertraging die heeft geleid tot het opleggen van de aanslagen die begin en eind december 2008 zijn opgelegd aanvaardbaar is, gelet op de noodzaak voor de Inspecteur om voldoende zekerheid te krijgen aangaande de identificatie van een belastingplichtige als rechthebbende op een vele jaren tevoren in het buitenland aangehouden tegoed, alsmede dat de vertraging van enkele maanden die met de check/selectie kort geding zijn gemoeid redelijk is. (Vgl. HR 2 mei 2014, nr. 13/4730, ECLI:NL:2014:1031.)

Identificatie

Het Hof volgt het oordeel van de rechtbank in de overwegingen 4.5.1 tot en met 4.5.3 van haar uitspraak met betrekking tot de identificatie van belanghebbende als rekeninghouder van VLB met rekening 9003. Het maakt dit oordeel en de gronden waarop het berust tot de zijne

Het Hof overweegt voorts nog het volgende. De identificatie is tot stand gekomen aan de hand van door de Belgische autoriteiten aan de Nederlandse fiscus verstrekte gegevens. Uit de stukken van het geding komen geen feiten naar voren op grond waarvan zou moeten worden geoordeeld dat de Nederlandse fiscus de door de Belgische autoriteiten verstrekte gegevens op onrechtmatige wijze heeft verkregen. De door de gemachtigde van belanghebbende gestelde omstandigheid dat de gegevens afkomstig zijn van een particulier die deze door diefstal of een ander strafbaar feit, bijvoorbeeld afpersing, in handen heeft gekregen, brengt het Hof niet tot een ander oordeel. Hetzelfde geldt voor de omstandigheid dat de Belgische autoriteiten de gegevens bij een huiszoeking hebben verkregen. Daarbij neemt het Hof in aanmerking dat er geen enkele aanwijzing is dat de Belgische overheid de hand heeft gehad in de ontvreemding van de gegevens van VLB en dat ook anderszins voor de Nederlandse belastingautoriteiten geen redenen bestonden om aan te nemen dat de Belgische autoriteiten bij de verkrijging van de gegevens een zo fundamenteel recht van de daarin vermelde personen hebben geschonden dat het instellen van een nader onderzoek naar de fiscale relevantie van die gegevens ontoelaatbaar moest worden geoordeeld (vgl. Hoge Raad 21 maart 2008, nr. 43.050, LJN BA8179).

Belanghebbende stelt met een beroep op de Richtlijn van de Raad van de Europese gemeenschappen van 19 december 1977 betreffende de wederzijdse bijstand van de bevoegde autoriteiten van de lidstaten op het gebied van de directe belastingen, bepaalde accijnzen en heffingen op verzekeringspremies (hierna: Bijstandsrichtlijn) dat de Nederlandse en Belgische overheid gegevens van VLB hebben verkregen met schending van de soevereiniteit van de Staat Luxemburg. Ook deze stelling faalt. De Bijstandsrichtlijn is uitsluitend gericht tot de lidstaten, en belastingplichtigen, zoals belanghebbende, kunnen daaraan geen rechten ontlenen. In de onderhavige zaken is verder geen sprake geweest van informatie-uitwisseling tussen Luxemburg en Nederland, maar van het overdragen van gegevens door de Belgische fiscale autoriteiten aan de Nederlandse fiscale autoriteiten. De Bijstandsrichtlijn mist derhalve toepassing (vergelijk Hoge Raad 4 juni 2010, nr. 09/00212, LJN BM0137).

Gelet op hetgeen onder 7.4.1. tot en met 7.4.3 is overwogen is sprake van een unieke identificatie op basis van niet op onrechtmatige wijze verkregen gegevens. Door deze unieke identificatie is vast komen te staan dat slechts belanghebbende en zijn echtgenote als rekeninghouders van de rekening met nummer […] , in elk geval bestaande uit een rekening-courant en een beleggingsrekening met bonds, shares/options en investment funds, in aanmerking komen.

Belanghebbende heeft geen reden aangevoerd waarom hij geen gevolg heeft gegeven aan het verzoek van de Belastingdienst om informatie te verstrekken.

De Inspecteur heeft gesteld en met de door hem overgelegde aangiftegegevens aannemelijk gemaakt dat belanghebbende in zijn aangifte geen renten of saldi van deze buitenlandse bankrekening heeft vermeld.

Woonplaats

Belanghebbende heeft voor Hof Amsterdam gesteld dat hij het gehele jaar 1995 in Duitsland werkzaam is geweest en dat hij niet binnenlands belastingplichtig was en dat daarom de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 vernietigd dienen te worden.

Belanghebbende heeft ter ondersteuning van zijn stelling aangevoerd dat hij in 1995 niet in Nederland woonde maar in Duitsland, waar hij werkzaam was voor [F] , een appartement had, over een auto met een Duits kenteken en over een bankrekening beschikte en belastingaangifte deed en heeft verder tijdens de mondelinge behandelingen hierover een verklaring afgelegd.

Het Hof overweegt dienaangaande het volgende. Waar iemand woont, wordt ingevolge artikel 4 Awr naar de omstandigheden bepaald, waarbij doorslaggevend is waar het middelpunt van zijn belangen in het leven ligt. Belanghebbende heeft in Nederland en in Duitsland de beschikking over een woning, in Duitsland is het een appartement en in Nederland een volledige woning in [Z] . In een dergelijk geval is ook volgens artikel 4 van het Verdrag Nederland-Duitsland bepalend waar het middelpunt van de belangen in het leven liggen. De echtgenote van belanghebbende woont in de woning in [Z] . De woning in Duitsland is van de werkgever. De woning in [Z] eigendom. Belanghebbende heeft een bankrekening in Nederland. Belanghebbende is in die jaren niet uitgeschreven uit het bevolkingsregister van de gemeente [Z] . Belanghebbende woonde voor 1995 in Nederland. Aan de bank in Luxemburg is het adres in [Z] opgegeven en een telefoonnummer in Duitsland met daarachter de vermelding ‘werk’. In Duitsland doet belanghebbende aangifte voor de Einkommensteuer over zijn arbeidsinkomen. Belanghebbende is in Nederland vrijstelling van de heffing van premies volksverzekeringen verleend voor de jaren 1995 en 1996 vanwege het werken in Duitsland. Het Hof acht, gelet op de hiervoor genoemde feiten aannemelijk dat belanghebbende in 1995 – en ook in 1996 - nog steeds het middelpunt van zijn leven daar had waar zijn echtgenote woonde, in Nederland dus. Er zijn onvoldoende feiten vast komen te staan om daaraan de gevolgtrekking te verbinden dat belanghebbende het middelpunt van zijn belangen in het leven van Nederland naar Duitsland heeft verlegd. Het Hof kan dat ook niet aan de hand van de door belanghebbende afgelegde verklaring ter zitting vaststellen omdat die verklaring niet op zijn juistheid is te toetsen aan de hand van objectief verifieerbare gegevens. De verklaringen sluiten niet uit dat belanghebbende slechts voor zijn werk door de weeks in Duitsland verbleef en in de weekenden naar huis ging naar zijn echtgenote. Het Hof acht niet aannemelijk, laat staan dat belanghebbende dat heeft aangetoond - hij heeft immers niet de vereiste aangifte gedaan door in het geheel geen melding te maken in zijn aangiften dat hij de beschikking over een bankrekening in Luxemburg had, daar inkomsten uit genoot en vermogen opbouwde, - dat hij in 1995 in Duitsland woonde.

Belanghebbende is daarom terecht slechts voorkoming van dubbele belasting voor zijn arbeidsinkomen verleend.

Hoogte van de navorderingsaanslagen

De Hoge Raad heeft in zijn arresten geoordeeld dat het belanghebbende vrijstaat om in het geding na verwijzing overtuigend aan te tonen dat de bestreden navorderingsaanslagen naar een te hoog bedrag zijn opgelegd en dat daartoe ook gegevens van de verzwegen bankrekening (en) mogen worden overgelegd.

Belanghebbende is in ieder geval vanaf 1995 houder van een rekening bij VLB en ook in latere jaren houder van een rekening in het buitenland geweest. Hij heeft in hoger beroep opening van zaken gegeven over zijn rekening in Luxemburg door middel van het overleggen van bankafschriften en jaaropgaven. De Inspecteur heeft aan de hand daarvan de hoogte van de belastbare inkomens en vermogens opnieuw berekend. Belanghebbende heeft met die berekening, die leidt tot vermindering van de navorderingsaanslagen, ingestemd.

Verhogingen en boeten

De Inspecteur heeft de verhogingen en boetes opnieuw berekend aan de hand van de nieuw vastgestelde inkomens en vermogens en een vermindering van 10 percent toegepast omdat belanghebbende in hoger beroep uiteindelijk heeft meegewerkt om tot een juiste vaststelling van de inkomens en vermogens te komen.

De Inspecteur heeft de verhogingen, voor toepassing van de onder 7.7.1 vermelde vermindering, opgelegd met toepassing van artikel 18 (oud) van de AWR. Hij heeft van deze verhogingen geen kwijtschelding verleend. De door de Inspecteur opgelegde boeten zijn gebaseerd op artikel 67d van de AWR. Beide bepalingen voorzien in een maximum: de verhoging of boete kan niet hoger zijn dan 100 percent van, kort gezegd, de nagevorderde belasting. Hierna verstaat het Hof onder ‘boete’ tevens ‘verhoging’. Naar vast beleid, thans neergelegd in het Besluit bestuurlijke boeten belastingdienst (BBBB), legt de inspecteur in geval van opzet een boete van 50 percent op. Recidive, de ernst van de beboete gedraging, samenloop met niet-fiscale overtredingen of delicten, persoonlijke omstandigheden van de belastingplichtige en de wijze waarop het beboete feit heeft plaatsgevonden, kunnen aanleiding geven de boete te verhogen tot het wettelijke maximum.

De Inspecteur heeft de boeten, voor toepassing van het onder 7.7.1 vermelde vermindering, vastgesteld op 100 percent omdat belanghebbende opzettelijk het vermogen op de bankrekening in het buitenland en de daaruit voortvloeiende inkomsten heeft verzwegen. Op de Inspecteur rust de last te bewijzen dat belanghebbende tegoeden en rentebaten opzettelijk niet heeft verantwoord als gevolg waarvan bij de aanslagregeling te weinig belasting is geheven alsmede dat de oplegging van boeten van, na de onder 7.7.1 vermelde vermindering, 90 percent van de nagevorderde belasting gerechtvaardigd is. Dienaangaande overweegt het Hof het volgende.

Vast is komen te staan dat belanghebbende houder was van een bankrekening in Luxemburg in de jaren waarvoor navorderingsaanslagen zijn opgelegd en dat de buitenlandse inkomens en vermogens aanzienlijk hoger waren dan in de aangiften zijn vermeld. Voorts is vast komen te staan dat belanghebbende in de aangiften IB/PVV en VB geen melding heeft gemaakt van een rekening in Luxemburg en de saldi daarvan alsmede de inkomsten daaruit niet heeft verantwoord. Door deze aangiften stellig en zonder voorbehoud te doen heeft belanghebbende willens en wetens onjuiste aangiften gedaan. Belanghebbende kon er daarbij van uitgaan dat de rekening bij VLB in Luxemburg buiten het zicht van de Nederlandse fiscus zou blijven; de rekening was immers geopend in een land met een bankgeheim. Belanghebbende heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid gegevens te verschaffen waaruit het tegendeel blijkt.

Het Hof is van oordeel dat belanghebbende voor elk van de belastingjaren het beboetbare feit heeft begaan door bedragen aan inkomsten en bezittingen niet in de aangiften te verantwoorden, en dat het aan opzet van belanghebbende is te wijten dat van hem, zouden de aangiften worden gevolgd, te weinig belasting zou worden geheven.

De Inspecteur heeft, met hetgeen hij heeft aangevoerd, aannemelijk gemaakt dat het opleggen van boeten van, na de onder 7.7.1 vermelde vermindering, 90 percent van de nagevorderde belasting, uitgaande van de in het BBBB opgenomen beleidsregels, gerechtvaardigd is. Hierbij neemt het Hof in aanmerking dat belanghebbende vele jaren lang de rekening bij VLB in Luxemburg heeft verzwegen, dat zij moeten hebben geweten dat zij over de tegoeden op en de inkomsten uit de buitenlandse rekening in Nederland belasting verschuldigd waren en dat de ernst van de beboete gedraging zodanig is dat een boete van 90 percent niet buitenproportioneel is.

De gemachtigde van belanghebbende heeft nog aangevoerd dat hij in een procedure voor het Gerechtshof Amsterdam betreffende belanghebbende en de overige, na verwijzing voor Hof Den Haag, procederende BZN-spaarders met de inspecteur tot een vergelijk is gekomen waarbij boetes als de onderhavige zijn vastgesteld op 50 percent van de nagevor-derde belasting. Dit compromis dient, aldus gemachtigde, ook voor de onderhavige jaren ten aanzien van belanghebbende te worden toegepast. Naar het oordeel van het Hof faalt deze grief. Daarbij overweegt het Hof het volgende.

In de door belanghebbende bedoelde zaken was de vermindering van de boete van in begin-sel 100 percent tot 50 percent onderdeel van een op de desbetreffende zaken afgestemd compromis. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen jaren waarvoor in hoger beroep zou worden doorgeprocedeerd over de kwestie van de inrichting van de werkzaamheden in de projectfase waarbij een getuigenverhoor over de werkzaamheden van de EDP-auditor zou plaatsvinden en jaren waarvoor daarover niet in hoger beroep zou worden doorgeproce-deerd. Voor de laatstbedoelde jaren is in het compromis een boete van 50 percent en een bepaalde kostenvergoeding afgesproken. Het compromis omvatte ook de intrekking van de voor de desbetreffende jaren door de belanghebbende ingestelde hoger beroepen. Dit gold niet voor de thans nog te beslissen jaren waarin is doorgeprocedeerd en die na verwijzing door de Hoge Raad thans ter beslissing voorliggen. Voor die jaren bevatte het compromis geen afspraken over de hoogte van de boetes en kostenvergoeding.

Hetgeen belanghebbende voorts op dit punt heeft aangevoerd is onvoldoende om op grond daarvan te concluderen dat de Inspecteur een afspraak in algemene zin heeft gemaakt die inhield dat een boete van 50 percent zou gelden voor alle bekennende BZN-spaarders en/of dat de afspraak in een meerderheid van met het geval van belanghebbende vergelijkbare gevallen is toegepast. De omstandigheid dat de gemachtigde van de Inspecteur, tevens coördinator van de groep buitenlands vermogen, aanwezig was ter zitting van Hof Amsterdam, brengt het Hof niet tot een ander oordeel.

Het Hof dient zelfstandig te bezien of boeten van 90 percent in casu passend en geboden zijn. Dit is naar het oordeel van het Hof het geval. Daarbij neemt het Hof in aanmerking dat, naar de Inspecteur heeft gesteld en het Hof aannemelijk acht, belanghebbende de bedoeling heeft gehad gedurende een reeks van jaren tegoeden aan te houden op een bankrekening in een land met een bankgeheim met het oogmerk deze tegoeden en de daaruit genoten voordelen buiten het zicht van de Nederlandse fiscus te houden. Hetgeen belanghebbende heeft aangevoerd, brengt het Hof niet tot een ander oordeel.

Nu de hoogte van de belasting thans is vastgesteld op basis van de gegevens uit de bankrekeningafschriften van belanghebbende zelf en de berekening van de boetes daarop is gegrond, is voor matiging van de boeten in verband met het feit dat de hoogte van de verschuldigde belasting is komen vast te staan met toepassing van de omkering en verzwaring van de bewijslast geen aanleiding. Mitsdien is het incidenteel hoger beroep van de Inspecteur gegrond.

Gevolgen overschrijding redelijke termijn voor de boeten

De beantwoording van de vraag of de redelijke termijn is overschreden hangt af van het tijdsverloop, te rekenen vanaf het moment dat vanwege het betrokken bestuursorgaan jegens de beboete een handeling is verricht waaraan deze in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat aan hem een boete zal worden opgelegd. Als zodanige handelingen dienen in elk geval aangemerkt te worden de kennisgevingen als bedoeld in de artikelen 67g, lid 2, en 67k, lid 1, AWR (vergelijk Hoge Raad, 22-04-2005, 37.984, ECLI:NL:HR:2005: AO9006).

De kennisgevingen dat bij de oplegging van de belastingaanslagen boeten zouden worden opgelegd zijn gedaan op 27 november 2007 voor de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 en voor de overige navorderingsaanslagen op 22 oktober 2008. Aan deze kennisgevingen kon belanghebbende redelijkerwijs de verwachting ontlenen dat de Inspecteur boeten zou opleggen.

Het lag nog in de macht van belanghebbende om na ontvangst van de verzoeken om informatie en de vragenbrieven in de periode daarvoor door het geven van openheid van zaken omtrent zijn buitenlandse rekening het opleggen van boeten (ten dele) te voorkomen .

Het Hof stelt vast dat de behandeling van de bezwaren en de beroepen in eerste aanleg inzake de belastingaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 - zie daarvoor de overwegingen van de rechtbank onder 4.13.1 en 4.13.2 - langer dan twee jaar in beslag heeft genomen. Het Hof sluit zich aan bij het oordeel van de rechtbank over (de gevolgen van) deze overschrijding van de redelijke termijn. Eenzelfde overweging als de rechtbank heeft toegepast voor die jaren doet opgeld voor de overige jaren.

De redelijke termijn voor behandeling in hoger beroep die is gesteld op twee jaar is in de procedure voor Hof Amsterdam niet overschreden. De rechtbank heeft op 25 september 2012 uitspraak gedaan en de uitspraken van het Hof Amsterdam zijn gedaan op 3 juli 2014. Evenmin is de redelijke termijn voor behandeling van het beroep in cassatie overschreden. De Hoge Raad heeft op 12 juni 2015 arrest gewezen. Het Hof Den Haag doet op 30 november 2016 uitspraak. Na cassatie heeft de procedure een jaar en vijf maanden geduurd.

Het Hof vindt in hetgeen onder 7.8.2 en 7.8.3 is overwogen aanleiding de boeten wegens overschrijding van de redelijke termijn te verminderen. De vermindering wegens termijnoverschrijding bedraagt 30 percent voor de boeten, opgelegd bij de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 en 20 percent voor de boeten, opgelegd bij de overige navorderingsaanslagen. Na deze vermindering bedragen de boeten, opgelegd bij de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 63 percent (90 percent minus 30 percent van 90 percent) en de boeten, opgelegd bij de overige aanslagen, 72 percent (90 percent minus 20 percent van 90 percent).

Zorgvuldigheidsbeginsel en heffingsrente

De heffingsrente heeft de Inspecteur berekend met inachtneming van de bepalingen in hoofdstuk VA van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Uit de bewoordingen van deze wet volgt onmiskenbaar dat heffingsrente wordt berekend indien de vaststelling van een navorderingsaanslag na afloop van het belastingtijdvak leidt tot een te betalen bedrag.

Gegevens op grond waarvan de Inspecteur een voorlopige aanslag had kunnen opleggen waren niet voorhanden. Het opleggen van een voorlopige navorderingsaanslag is niet mogelijk. Uit de geschiedenis van de totstandkoming van hoofdstuk VA van de Awr volgt niet dat de staatssecretaris beleid zal formuleren of heeft geformuleerd voor gevallen als de onderhavige waarin het niet gaat om het opleggen van een voorlopige aanslag maar om een navorderingsaanslag.

Belanghebbende heeft in de aangiften voor de inkomstenbelasting niet vermeld dat hij inkomsten uit tegoeden in het buitenland heeft genoten en heeft evenmin belaste vermogensbestanddelen in het buitenland aangegeven. Het initiatief daarvoor ligt bij belanghebbende. In de rechtsoverwegingen 7.3.1 tot en met 7.3.13 hiervoor heeft het Hof geoordeeld dat de navorderingsaanslagen voldoende voortvarend zijn opgelegd. Alsdan kan niet worden gezegd dat de Inspecteur het zorgvuldigheidsbeginsel heeft geschonden door tot de datum dat hij de navorderingsaanslagen heeft opgelegd heffingsrente te berekenen (vgl. HR 28 maart 2001, nr. 35.968, LJN AB0764, BNB 2001/297).

Slotsom

Al het vorenoverwogene leidt tot de conclusie dat het hoger beroep van belanghebbende betreffende de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 ongegrond is en dat het hoger beroep van de Inspecteur betreffende de overige navorderingsaanslagen gegrond is. Voor matiging van de boeten in verband met het feit dat de hoogte van de verschuldigde belasting is komen vast te staan met toepassing van de omkering en verzwaring van de bewijslast is dan evenmin aanleiding. Mitsdien is het incidenteel hoger beroep van de Inspecteur gegrond.

Immateriële schadevergoeding

De Rechtbank Haarlem heeft in haar uitspraken bepaald dat het onderzoek wordt heropend naar de vraag of belanghebbende voor het bezwaar en beroep recht hebben op een vergoeding voor immateriële schade wegens de lange duur van de procedures.

Voor zover belanghebbende deze beslissing na cassatie aanvecht betreft dit een nieuwe grief tegen de uitspraken van de rechtbank die nog niet eerder naar voren is gebracht en reeds om die reden in het geding na verwijzing niet kan worden beoordeeld.

Voorts geldt, nu over het onderwerp immateriële schade in een afzonderlijke uitspraak door de rechtbank zal zijn of worden beslist er in dit hoger beroep geen plaats is om op deze kwestie inhoudelijk in te gaan, nu een beslissing op het verzoek geen onderdeel uitmaakt van het hoger beroep.

De redelijke termijn voor behandeling in hoger beroep van twee jaar is in de procedure voor Hof Amsterdam niet overschreden. De rechtbank heeft op 25 september 2012 uitspraak gedaan en de uitspraken van het Hof Amsterdam zijn gedaan op 3 juli 2014. Evenmin is dat het geval met de procedure in cassatie. De Hoge Raad heeft op 12 juni 2015 arrest gewezen.

Het Hof Den Haag doet op 30 november 2016 uitspraak in de verwijzingszaken. In beginsel geldt voor de procedure na cassatie een termijn van een jaar. Dit betekent dat de redelijke termijn met ruim vijf maanden zou zijn overschreden. Nu evenwel sinds de uitspraak van Hof Amsterdam van 3 juli 2014 tot aan de uitspraak van dit Hof van 30 november 2016 nog geen drie jaren zijn verstreken, vindt het Hof aanleiding toepassing te geven aan onderdeel 3.8.2 van het arrest HR 19 februari 2016, nr. 14/03907, ECLI:NL:2016:252, BNB 2016/140. Dit brengt mee dat het tijdsverloop tussen de uitspraak van het Hof Amsterdam en de uitspraak van het Hof geen overschrijding van de redelijke termijn oplevert. Het Hof zal daarom geen schadevergoeding toekennen.