HR, 13-07-2012, nr. 11/00162

Het geschil betreft de verbindendheid van de hierna nader te noemen Verordening op de vermakelijkheidsretributie te water in het algemeen en de verschuldigdheid van vermakelijkheidsretributie te water door eiseres over het eerste kwartaal 2005 tot en met het eerste kwartaal van 2007 in het bijzonder.’

‘(…)

In navolging van de uitspraak van de Hoge Raad van 24 januari 2003, nummer 37 789 (LJN: AF 3283; BB 2003, 401), is de rechtbank van oordeel dat in de onderhavige verordening is voldaan aan de voorwaarden die worden gesteld aan een vermakelijkheidsretributie en dat de verordening niet leidt tot een willekeurige en onredelijke belastingheffing.

In de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam van 7 september 2001, nummer 00/2406 (LJN: AD4469; BB 2002, 189), die in de hiervoor genoemde uitspraak van de Hoge Raad in stand is gelaten, is reeds overwogen dat de tariefdifferentiatie zoals in de verordening is vastgesteld tussen stationerende vaartuigen en passagiers per vaartocht op een waterfiets enerzijds en de overige betalende passagiers anderzijds, gerechtvaardigd is. De rechtbank voegt daar nog aan toe dat het de regelgever vrij staat te kiezen voor een systeem van beperkte prijsdifferentiatie. Dat eiseres een verdergaande differentiatie nodig vindt omdat zij investeringen heeft gedaan om haar rondvaartboten milieuvriendelijker te maken en daarom niet over één kam wenst te worden geschoren met exploitanten van vervuilende boten, kan daarom niet tot onverbindendverklaring van de verordening leiden. Het betreft hier een keuze die de gemeentelijke wetgever in redelijkheid heeft kunnen maken, waarin de belastingrechter niet treedt.

Eiseres heeft voorts gesteld dat verweerder door de wijze van uitvoeren van de verordening ongelijkheid creëert tussen organisatoren van rondvaarten binnen de Amsterdamse gemeentegrenzen hetgeen leidt tot willekeurige retributieheffing die in strijd is met het gelijkheidsbeginsel. De gemeente laat een groot aantal belastingplichtigen buiten de heffing door de gebrekkige wijze waarop wordt gecontroleerd. Dit terwijl bij de invoering van de retributie door de toenmalige wethouder toezeggingen zijn gedaan dat actief zal worden gezocht naar en geheven van potentiële belastingplichtigen. Eiseres heeft zelf onderzoek laten verrichten naar de rondvaarten. Tijdens het onderzoek heeft eiseres grote aantallen rondvaartboten en exploitanten van die boten aangetroffen. Gelet daarop en gelet op de mededeling van verweerder dat ongeveer 40 organisatoren in de heffing worden betrokken is eiseres van mening dat in de meerderheid van de gevallen geen retributie wordt geheven. Ter adstructie van haar stelling heeft eiseres mappen met foto's en gegevens van de desbetreffende boten en organisatoren overgelegd.

Verweerder heeft gemotiveerd betwist dat er niet of onvoldoende actief retributie zou worden geheven. De Dienst Binnenwaterbeheer Amsterdam signaleert of wordt gevaren met betalende passagiers zonder dat daar vergunning voor is verleend. Die gevallen worden door de Dienst Binnenwaterbeheer Amsterdam doorgegeven aan de Dienst Belastingen van de gemeente Amsterdam die vervolgens vermakelijkheidsretributie heft.

De rechtbank maakt uit de stellingen van eiseres en het verhandelde ter zitting op dat eiseres het niet zozeer oneens is met de omstandigheid dat van haar eerdergenoemde retributie wordt geheven, maar zich in feite stoort aan het aantal concurrenten dat naar haar zeggen ten onrechte niet in de heffing wordt betrokken. Zij beoogt, zo begrijpt de rechtbank, met deze procedure iets aan die door haar gesignaleerde misstand te doen en doet daarbij een beroep op het in het belastingrecht bestaande leerstuk van de meerderheidsregel. Deze regel heeft echter geen betekenis voor gevallen waarin de ongelijke behandeling niet het gevolg is van een van de wet afwijkend beleid of voortkomt uit een oogmerk van begunstiging.

Niet aannemelijk is geworden dat verweerder een beleid voert waarbij actieve opsporing van belastingplichtigen in welke vorm dan ook zou ontbreken. Eiseres heeft op zichzelf ook niet betwist dat het verweerders bedoeling is zoveel mogelijk belastingplichten in de heffing te betrekken, doch zij heeft bezwaren tegen de wijze waarop verweerder uitvoering geeft aan zijn beleid. Verweerder heeft toegelicht welk controlebeleid wordt gevoerd. Dit beleid kan de marginale toets die de rechtbank moet aanleggen doorstaan. Het beleid is niet kennelijk onredelijk of anderszins onjuist. De rechtbank is van oordeel dat verweerder aannemelijk heeft gemaakt dat voldoende activiteiten worden ondernomen om belastingplichtigen in de heffing te betrekken. Dat er handhavingsproblemen zijn, wat daar overigens van zij, doet daar niet aan af. Een uitvoeringsbeleid dat leidt tot 100% heffing is illusoir. De rechtbank acht het dan ook aanvaardbaar, mede gelet op de beperkte gemeentemiddelen, wanneer een zodanig onrealistisch doel niet wordt nagestreefd of gerealiseerd.

Gesteld noch gebleken is voorts dat verweerder ten aanzien van bepaalde groepen belastingplichtigen een bewust begunstigend beleid voert. Voor zover eiseres meent dat verweerders standpunt ten aanzien van (rivier)cruiseschepen een dergelijk beleid inhoudt, is de rechtbank in navolging van de uitspraak van de Hoge Raad van 12 november 1997, nummer 31 145 (LJN: AA3329; BB 1998, 200) van oordeel dat ten aanzien van deze groep er geen sprake is van het bieden van vermakelijkheden als bedoeld in de verordening. De rechtbank is met verweerder van oordeel dat bij dergelijke schepen het vervoer voorop staat.

Gelet op het vorenstaande kan eiseres in dit geval geen rechten ontlenen aan de meerderheidsregel. Ook anderszins kan het door verweerder gevoerde (controle)beleid de toets der kritiek doorstaan. De rechtbank ziet hier dan ook geen grond om te concluderen tot onverbindendheid van de verordening.

Voor zover eiseres heeft bedoeld zich te beroepen op het vertrouwensbeginsel door te verwijzen naar door de voormalige wethouder bij de invoering van de vermakelijkheidsretributie te water gedane toezeggingen dat de illegale concurrentie op het gebied van rondvaarten zou worden aangepakt, is de rechtbank van oordeel dat eiseres niet is geslaagd in de op haar rustende bewijslast ter zake. Het is niet aannemelijk geworden dat de toezegging is gedaan dat 100% van de belastingplichtigen in de heffing zou worden betrokken. Voor zover van een toegezegde inspanningsverplichting kan worden gesproken heeft verweerder, zoals hierboven reeds vermeld, aannemelijk gemaakt dat hij voldoende inspanning levert om de betreffende retributie te heffen. Dat eiseres door het zelf gedurende een aanzienlijke periode inhuren van personen die uitsluitend bezig zijn geweest met de opsporing van mogelijke belastingplichtigen mogelijk meer succes heeft gehad dan verweerder met het door hem gevoerde opsporingsbeleid, maakt niet dat verweerder binnen de grenzen van de hem ter beschikking staande mensen en middelen onvoldoende inspanningen zou hebben getroost om belastingplichtigen op te sporen.

Voor zover eiseres ten slotte bedoelt op te komen tegen de in haar ogen onvoldoende inspanningen van verweerders gemeente om op te treden tegen illegale rondvaarten overweegt de rechtbank dat het bestrijden van het uitvoeren van rondvaarten zonder de daartoe vereiste vergunning een kwestie is van (algemeen) bestuursrechtelijke handhaving, waarover de belastingrechter niet bevoegd is te oordelen.

Gelet op het vorenoverwogene heeft verweerder eiseres terecht en — nu de hoogte van de aanslagen als zodanig niet wordt betwist en ook overigens niet is gebleken dat deze onjuist is — tot het juiste bedrag in de perioden hier in het geding in de heffing van vermakelijkheidsretributie te water betrokken. De beroepen zijn ongegrond.’

‘In geschil is of belanghebbende terecht vermakelijkheidsretributie heeft voldaan over de in geding zijnde periode van het eerste kwartaal 2005 tot en met het eerste kwartaal 2007. In bijzonder is in geschil of de Verordening op de vermakelijkheidsretributie te water 2005 (hierna: de Verordening) verbindend is. Tevens is in geschil of de heffingsambtenaar het gelijkheidsbeginsel heeft geschonden.’

Tot de gedingstukken behoort een groot aantal documenten van een onderzoek dat belanghebbende vanaf 2004 heeft gedaan naar vaartuigen en exploitanten die in haar ogen retributieplichtig zijn. In het kader van dit onderzoek heeft belanghebbende lijsten gemaakt met onder meer de namen van vaartuigen waarvan volgens belanghebbende met aan zekerheid grenzende waarschijnlijk[heid, RIJ] kan worden aangenomen dat deze worden gebruikt voor varende of stationerende activiteiten in Amsterdam. Volgens belanghebbende zijn de exploitanten van deze vaartuigen, waarover eveneens in de lijsten informatie is vermeld, in beginsel onderworpen aan de vermakelijkheidsretributie. De resultaten van het onderzoek kunnen voor het tijdvak 31 mei 2006 tot en met 31 december 2007 als volgt worden samengevat:

Het middel faalt. De meerderheidsregel, waarbij binnen een groep van gelijke gevallen een vergelijking moet worden gemaakt tussen de gevallen waarin de wet juist is toegepast en die waarbij dat niet het geval is, kan naar zijn aard slechts toepassing vinden indien de in die vergelijking te betrekken gevallen bekend zijn. Uit de uitspraak of de stukken van het geding blijkt echter niet dat belanghebbende voor het Hof enig concreet geval heeft genoemd waarin de wet niet juist is toegepast. Reeds hierom heeft het Hof het beroep op de meerderheidsregel terecht verworpen.’

Uit de arresten van de Hoge Raad van 8 juli 2005, nr. 39 850, BNB 2005/298 en nr. 39 953, BNB 2005/299, volgt dat voor de toepassing van de meerderheidsregel in een geval als het onderhavige de vergelijking moet worden beperkt tot woningen die identiek zijn, in die zin dat de onderlinge verschillen naar het oordeel van de feitenrechter verwaarloosbaar zijn. Dit brengt, blijkens die arresten, enerzijds mee dat een beroep op de meerderheidsregel ondersteund dient te worden met de stelling dat minstens twee identieke objecten lager zijn gewaardeerd, anderzijds dat de heffingsambtenaar, op wiens weg het ligt te stellen dat de relevante groep groter is, daartoe slechts (juist gewaardeerde) objecten zal kunnen aanwijzen die eveneens identiek zijn aan dat van de klager. Zowel ter ondersteuning als ter weerlegging van een beroep op de meerderheidsregel zal gewezen kunnen worden op alle identieke panden die gelegen zijn binnen het ambtsgebied van het betrokken bestuursorgaan, dat wil zeggen binnen de grenzen van de desbetreffende gemeente.’

(…) een beroep op het gelijkheidsbeginsel onder omstandigheden ook moet slagen als de afwijkende behandeling van andere belastingplichtigen, waarop de belastingplichtige zich beroept, niet berust op een beleid of op een oogmerk tot begunstiging, maar voortvloeit uit door de inspecteur gemaakte fouten. Met deze strekking zou het in strijd zijn om, zoals in het middel onder a wordt bepleit, gevallen niet vergelijkbaar te achten uitsluitend omdat in het ene geval wel en in het andere geval niet bepaalde voor de aanslagregeling van belang zijnde gegevens in de aangifte zijn vermeld. (…)’

Het Hof heeft tenslotte verworpen belanghebbendes beroep op het gelijkheidsbeginsel en geoordeeld dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat het beleid van de Inspecteur dan wel zijn rechtsvoorgangers erop was gericht diensten als die van belanghebbende vrij te stellen van omzetbelasting, en dat gelet op de zich voordoende omstandigheden ook niet kan worden gezegd dat een juiste wetstoepassing ten aanzien van die diensten in de meerderheid van met dat van belanghebbende gelijk te stellen gevallen achterwege is gebleven, daar belanghebbende slechts één zo'n geval heeft gesteld en de Inspecteur ten aanzien van de overige vier gevallen heeft gesteld dat deze hem niet bekend waren en dat anders ook in die gevallen omzetbelasting zou zijn nageheven. Naar 's Hofs ten overvloede gegeven oordeel heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat landelijk gezien een juiste wetstoepassing op grond van terzake gevoerd beleid achterwege is gebleven dan wel een juiste rechtstoepassing anderszins in een meerderheid van de met dat van belanghebbende vergelijkbare gevallen achterwege is gebleven.

Middel 2 stelt dat niet van belanghebbende gevergd mag worden de namen te noemen van de vier geregistreerde psychotherapeuten die niet in de heffing waren betrokken aangezien deze dan het risico lopen in de omzetbelasting te worden betrokken. Het middel kan niet tot cassatie leiden, nu voor het maken van een uitzondering op de bewijslast als het middel voorstaat geen steun is te vinden in het recht, en overigens de waardering van het bewijsmateriaal is voorbehouden aan het Hof als rechter die in belastingzaken over de feiten oordeelt.’

(…) Weliswaar dienen blijkens het arrest HR 17 juni 1992, nr. 27 048, BNB 1992/295, buiten beschouwing te blijven gevallen waarin niet is nageheven vanwege het geringe financiële belang in die gevallen, maar de heffingsambtenaar heeft niet aannemelijk gemaakt dat van zulke gevallen in voldoende mate sprake is geweest. (…)’

(…) Immers buiten evenbedoelde gevallen dient bij de afweging van het beginsel dat de wet moet worden toegepast, tegen het beginsel dat de administratie gelijke gevallen gelijk moet behandelen, aan laatstgenoemd beginsel ook doorslaggevende betekenis te worden toegekend wanneer in een meerderheid van de met het geval van de betrokken belastingplichtige vergelijkbare gevallen een juiste wetstoepassing achterwege is gebleven, met dien verstande dat hierbij niet in aanmerking mogen worden genomen gevallen zoals die waarin een juiste wetstoepassing is achterwege gebleven vanwege het geringe financiële belang of de aanslag niet overeenkomstig de wet is vastgesteld ten gevolge van tik- of schrijffouten of daarmee gelijk te stellen vergissingen.’

De heffingsambtenaar heeft bij brief van 25 mei 2010 het volgende overzicht van de resultaten van zijn controle-inspanningen in geding gebracht:

‘(…) het Hof heeft verzuimd uitspraak te doen op het verzoek van de Rederij om de heffingsambtenaar te gelasten aan haar wettelijke rente te vergoeden over de bedragen waarvoor de heffingsambtenaar teruggave verleent. Het is hiertegen dat het cassatieberoep zich richt met als cassatiemiddel dat het Hof in zijn uitspraak het recht heeft geschonden, althans vormen heeft verzuimd waarvan de niet-inachtneming nietigheid met zich brengt, door te overwegen en op grond daarvan recht te doen als in haar uitspraak is weergegeven, (…).’

De slotsom is dat het hoger beroep gegrond is; de uitspraak van de rechtbank en de uitspraak op bezwaar kunnen niet in stand blijven. Het Hof zal de heffingsambtenaar gelasten de in 1.1 vermelde bedragen aan belanghebbende terug te betalen.’

‘(…) verzoek ik uw Hof de uitspraak van de Rechtbank op alle bestreden onderdelen te vernietigen en de Verordening op de vermakelijkheidsretributie te water van de gemeente Amsterdam wegens schending van het gelijkheidsbeginsel en wegens willekeur, verbindende kracht te ontzeggen.

De ten onrecht voor de 9 in geding zijnde aangiften afgedragen vermakelijkheidsretributie, zal in dat geval door de gemeente Amsterdam dienen te worden gerestitueerd, verhoogd met de wettelijke interest vanaf de datum van afdracht van de respectieve bedragen aan vermakelijkheidsretributie.’

‘De leden van de VVD-fractie vroegen voorts naar de mogelijkheid om nevenvorderingen voor het eerst in hoger beroep in te stellen. Volgens de rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRS 19 maart 1999, AB 1999, 205 (m.nt. MSV) kan een verzoek om schadevergoeding als bedoeld in artikel 8:73 Awb slechts voor het eerst in hoger beroep worden gedaan, voorzover verzoeker zelf hoger beroep heeft ingesteld en hem redelijkerwijs niet kan worden verweten dat hij het verzoek niet reeds bij de rechtbank heeft gedaan. Een verzoek tot schadevergoeding kan betrekking hebben op alle schade die het gevolg is van het bestreden besluit en die ten tijde van de uitspraak kan worden vastgesteld. In hoger beroep kan voorts een verzoek worden gedaan om het bestuursorgaan te veroordelen in de kosten van het hoger beroep (art. 8:75 Awb). Ook kan men in hoger beroep komen tegen het oordeel van de rechtbank omtrent de proceskosten van het beroep in eerste aanleg. Men kan echter niet pas in hoger beroep verzoeken om vergoeding van de kosten van het beroep in eerste aanleg.’

‘Op grond van de in dit motiveringsschrijven, inzonderheid wat betreft de in onderdeel 15 ‘Stellingen en conclusies’ gegeven overwegingen, mag ik uw College verzoeken tot het volgende oordeel te komen:

In zijn beroepschrift heeft belanghebbende het Hof verzocht de Inspecteur te veroordelen tot een ‘volledige vergoeding van de kosten terzake van juridische bijstand in de bezwaar- en beroepsfase, nader bij staat op te maken’. De derde klacht klaagt erover dat het Hof ten onrechte aan dit verzoek is voorbijgegaan. Zeker voor wat betreft de bezwaarfase, aldus de klacht, geldt niet dat hierop de regeling van artikel 8:75 Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) van toepassing is. Het Hof had mitsdien, in ieder geval voor de kosten in de bezwaarfase, de mogelijkheid op grond van artikel 8:73 Awb een schadevergoeding toe te kennen.

De klacht faalt in zoverre. Indien een belastingplichtige ervoor kiest dat zijn aanspraak op schadevergoeding niet door de burgerlijke rechter maar door de belastingrechter wordt beoordeeld, zal hij daartoe onmiskenbaar een verzoek tot toepassing van artikel 8:73 Awb moeten doen. Het Hof heeft kennelijk en niet onbegrijpelijk het in onderdeel 3.7 vermelde verzoek van belanghebbende niet als een zodanig verzoek opgevat.’

De reden dat de Rederij thans incidenteel beroep in cassatie instelt is het onjuiste, c.q. onbegrijpelijke oordeel van het Hof, opgenomen in rov. 7.12, dat de exploitatie van zee- en riviercruiseschepen feitelijk en rechtens verschilt van die van rondvaartboten. Om deze reden laat het Hof de door de Rederij in de rubrieken B en C opgenomen exploitanten ten onrechte buiten beschouwing bij de beoordeling of heffing van de retributie in de meerderheid van de gelijke gevallen achterwege is gebleven. Het is hiertegen dat het incidentele cassatieberoep zich richt met als cassatiemiddel dat het Hof in zijn uitspraak het recht heeft geschonden, althans vormen heeft verzuimd waarvan de niet-inachtneming nietigheid met zich brengt, door te overwegen en op grond daarvan rechte doen als in haar uitspraak is weergegeven, (…).’

Het Hof is van oordeel dat de exploitatie van zee- en riviercruiseschepen feitelijk en rechtens verschilt van die van rondvaartboten. Zee- en riviercruiseschepen hebben in hoofdzaak tot doel om passagiers van en naar Amsterdam te vervoeren waarna zij vervolgens in de stad kunnen verblijven en deze, bijvoorbeeld aan boord van een rondvaartboot, kunnen bezichtigen. Voor rondvaarten geldt dat daarmee passagiers, die reeds in Amsterdam verblijven, worden vermaakt. Het Hof leidt voorts uit artikel 3 van de Verordening en de Toelichting af dat niet is bedoeld om exploitanten van zee- en riviercruiseschepen onder de vermakelijkheidsretributie te laten vallen. Noch in de Verordening noch in de Toelichting worden deze schepen, die als een bijzondere categorie moeten worden aangemerkt, expliciet vermeld. Een en ander leidt tot de conclusie dat exploitanten van deze schepen feitelijk en rechtens verschillen van belanghebbende. Het Hof volgt daarom de heffingsambtenaar in zijn standpunt dat exploitanten, vermeld in de rubrieken B en C in het in 2.3 vermelde overzicht, niet kunnen worden meegeteld voor de beoordeling of heffing van de retributie in de meerderheid van de vergelijkbare gevallen achterwege is gebleven.’

(…) Het Hof leidt voorts uit artikel 3 van de Verordening en de Toelichting af dat niet is bedoeld om exploitanten van zee- en riviercruiseschepen onder de vermakelijkheidsretributie te laten vallen. Noch in de Verordening noch in de Toelichting worden deze schepen, die als een bijzondere categorie moeten worden aangemerkt, expliciet vermeld. (…)’

‘In het wetsontwerp is de vermakelijkhedenbelasting (voorshands nog) gehandhaafd. De ondergetekenden menen echter, dat deze belasting door de maatschappelijke ontwikkeling haar bestaansredenen heeft verloren. Voor een bijzondere verbruiksbelasting, zoals de onderhavige belasting er een is, is naast een algemene verbruiksbelasting alleen dan plaats indien bijzondere redenen het wenselijk en gerechtvaardigd doen zijn om van een bepaald verbruik een extra-belasting te heffen. Thans kan echter niet meer worden volgehouden, dat uitgaven voor deelneming aan vermakelijkheden een dermate van andere uitgaven afwijkend karakter hebben, dat een hogere belasting voor de hand ligt. Bovendien is de belasting, die in beginsel op de vermaakzoekenden dient te drukken, in vele gevallen, mede als gevolg van de veranderende vermaakgewoonten van het publiek — te denken valt in het bijzonder aan het sterk verminderde bioscoopbezoek — van wat zij bedoelt te zijn — een verbruiksbelasting — tot een soort van bedrijfsbelasting geworden, omdat de ondernemer de belasting niet meer (volledig) op de bezoekers kan verhalen. Hierin ligt de reden voor een zo spoedig mogelijke beëindiging van de heffing der vermakelijkhedenbelasting.’

‘Het belasten van dagrecreanten zal overigens veelal op praktische moeilijkheden stuiten. Een duidelijke mogelijkheid daartoe is slechts aanwezig, indien de evenementen tegen betaling van een toegangsprijs kunnen worden bezocht. Er zijn echter recreatie-objecten waarvoor geen toegangsprijzen worden geïnd. Het gaat hier primair om de vraag, op welke wijze na afschaffing van de vermakelijkhedenbelasting de kosten die bepaalde evenementen vaak voor de gemeenten met zich brengen op de bezoekers kunnen worden verhaald. Daarbij denk ik b.v. aan de Keukenhof te Lisse, de Efteling in Kaatsheuvel, de TT-races in Assen, het autocircuit in Zandvoort en voetbalwedstrijden in de grote steden. De oplossing hiervoor moet wellicht eerder worden gezocht in de door de heer Koning bij amendement voorgestelde invoering van een soort van vermakelijkheidsretributie.’

‘De heer Koning (V.V.D.) verkrijgt het woord tot toelichting van zijn amendement en zegt: Mijnheer de Voorzitter! Ik meen, dat aan een toelichting van dit amendement te meer behoefte bestaat, omdat ik de indruk heb, dat de Regering de toch wel ruime bewoordingen van het voorgestelde artikel 277, eerste lid, letter b, veel te eng opvat, met name het woord ‘voorzieningen’ daarin te eng ziet, enger dan de voorsteller voor ogen staat. Laat ik een voorbeeld noemen. In een gemeente, hier niet ver vandaan, is een renbaan en naar die renbaan loopt een weg. Die weg wordt zeer zwaar door het gemotoriseerde verkeer bereden, veel zwaarder dan voor de die renbaan er niet was. Die weg moet breder zijn en zwaarder worden uitgevoerd. Het onderhoud van die weg kost veel meer dan wanneer die renbaan en daarmee het verkeer dat naar die renbaan gaat er niet waren. Deze extra zaken zie ik mede als een voorziening, die hierop slaat, en ter zake waarvan van de bezoekers van de renbaan door middel van een heffing op het entreegeld belasting kan worden geheven. Daarom meen ik ook, dat dit een goede zaak is en dat de bezwaren, die bestaan tegen het wegvallen van de vermakelijkheidsbelasting, daarmee voor een goed deel kunnen worden ondervangen. (…)’

‘Bij de vermakelijkhedenretributie gaat het om een heffing ter bestrijding van de gemeentelijke lasten. Het is ons inziens noodzakelijk dat de gemeente ten minste kan aangeven dat er lasten aan de heffing ten grondslag liggen. Indien het niet mogelijk is om op enigerlei wijze lasten te bepalen, dan zijn wij van oordeel dat de relatie tussen betalen en genieten dusdanig is, dat er geen vermakelijkhedenretributie kan worden geheven. (…) gemeenten in bepaalde gevallen zeker wel lasten hebben die veroorzaakt worden door het geven van vermakelijkheden en waarbij gebruik wordt gemaakt van door of vanwege het gemeentebestuur tot stand gebrachte of in stand gehouden voorzieningen. Gemeenten die relatief veel recreanten en toeristen ontvangen treffen veelal voorzieningen bijvoorbeeld in de vorm van een VVV, van extra wegenaanleg of -onderhoud, extra politie- en andere ambtenaren. Wij achten het gewenst dat gemeenten kunnen beschikken over een effectief instrument om de lasten ter zake te verhalen.’

‘(…) moet ervan worden uitgegaan dat de wetgever de in artikel 229, lid 1, aanhef en letter c, bedoelde heffing slechts in zoverre het karakter van retributie heeft willen toekennen dat aan de heffing ten grondslag dient te liggen dat een vermakelijkheid profiteert van een door of vanwege het gemeentebestuur tot stand gebrachte of in stand gehouden voorziening, welke voor de gemeente lasten meebrengt. (…)’

De retributie kan op grond van de Gemeentewet worden geheven. De reden waarom tot nu toe geen enkele gemeente de vermakelijkhedenheffing voert, is gelegen in het feit dat de wetgever nu nog de limiet van art. 229 van de Gemeentewet aan deze retributie verbindt; de geraamde opbrengst mag ten hoogste gelijk zijn aan de geraamde kosten. Aangezien de raming van ‘gemeentelijke kosten ten behoeve van vermakelijkheden’ vrijwel niet uitvoerbaar is, is een heffing niet te verwezenlijken. In de nieuwe materiële belastingbepalingen van de Gemeentewet wordt om vorenstaande redenen de vermakelijkheidsretributie buiten de werking van art. 229 van de Gemeenteraad gebracht. Voorwaarde voor heffing blijft wel dat de gemeente categorieën van kosten moet kunnen aanwijzen. De gemeente zal dus wat vrijer zijn in de tariefstelling, zij het dat uiteraard altijd geldt dat een heffing niet willekeurig of onredelijk mag zijn.

(…)

(…) Op het water staan ons, zoals vermeld, tot nu toe vrijwel geen instrumenten tot kostenverhaal ter beschikking. (…) Het voorstel is om een verordening vast te stellen waarbij uiteraard het gelijkheidsbeginsel van toepassing is: alle situaties waarbij vermakelijkheden worden gegeven op het water, worden (voor zoveel mogelijk, tenzij de doelmatigheid zulks in de weg staat) bij de heffing betrokken. Het moet dan gaan om vermakelijkheden van enige omvang: de rondvaart, waterfietsen, partyboten en dergelijke. (…)

(…) In principe kan iedereen die vermakelijkheden van een zekere importantie geeft op het water derhalve bij de heffing worden betrokken. Gedacht moet worden aan rondvaartrederijen, waterfietsexploitanten, andere soorten vervoer op het water met overwegende vermakelijkheidsaspecten (watertaxi, museumboot), partybootexploitanten en organisatoren van evenementen op het water. (…)

De gemeente heeft vaak te maken met evenementen en permanente situaties waarbij allerlei soorten vermaak worden geboden door derden. Dergelijke zaken veroorzaken, zoals de wetgever ook zegt, vaak aanzienlijke kosten voor de gemeente: speciaal toezicht, extra baggeren, stadsilluminatie, parkeerplaatsen voor bussen, extra onderhoud en verfraaiing van openbare ruimten, extra schoonmaakkosten, VVV, representatie, verkeerscirculatieplannen, afmeervoorzieningen, kadeonderhoud enz. (…) Als het echter gaat om kosten die momenteel uit de algemene rijksuitkeringen of uit gemeentelijke belastingen worden gefinancierd, staat het de gemeente vrij om deze voortaan te verhalen via de retributie. (…) De rondvaart en het overige passagiersvervoer (met uitzondering van veerdiensten) maken gebruik van de stad bij wijze van openluchtmuseum. Zonder mooie grachten, afmeervoorzieningen, authentieke bruggen, steigers en goed onderhouden monumenten zou de bestaansgrond van de passagiersvaart wegvallen.

(…)

De hierna volgende niet-limitatieve inventarisatie van kostencategorieën geeft een indruk van de gemeentelijke voorzieningen en diensten ter zake, waarbij voor zover mogelijk het totale globale bedrag is aangegeven dat met deze kosten is gemoeid. Een deel van deze kosten is toe te rekenen aan het bieden van vermakelijkheden te water.

‘De rondvaart en het overige passagiersvervoer (met uitzondering van veerdiensten) maken gebruik van de stad bij wijze van openluchtmuseum. Zonder mooie grachten, afmeervoorzieningen, authentieke bruggen, steigers en goed onderhouden monumenten zou de bestaansgrond van de passagiersvaart wegvallen.

(…)

De hierna volgende kosten (begroting voor 1994) betreffende hoofdzakelijk het deel dat aan de binnenstad is toe te rekenen: