HR, 11-05-2010, nr. 09/03718 U

De rechtbank te Alkmaar heeft bij uitspraak van 14 september 2009 de gevraagde uitlevering ter strafvervolging van de opgeëiste persoon aan de Republiek Kroatië toelaatbaar verklaard ter zake van het in de bestreden uitspraak omschreven feit.1.

Namens de opgeëiste persoon heeft mr. G. Spong, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur twee middelen van cassatie voorgesteld.

De opgeëiste persoon (met de Bosnische nationaliteit) wordt er — kort gezegd — van verdacht dat hij in de Filippijnen cocaïne heeft gekocht met de intentie om deze op de illegale Europese markt te verkopen. De cocaïne is daartoe overgebracht naar de haven van Rijeka (Kroatië), alwaar deze door de douane is onderschept.

Het eerste middel behelst de klacht dat de rechtbank haar oordeel omtrent de dubbele strafbaarheid heeft doen steunen op gronden die dat oordeel niet kunnen dragen en/of blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting inzake het bepaalde in art. 10a Opiumwet.

De stukken van het geding houden, voor zover voor de beoordeling van het middel van belang, het volgende in:

Blijkens het proces-verbaal van de zitting van 31 augustus 2009 heeft de raadsman van de opgeëiste persoon aldaar het woord gevoerd aan de hand van de door hem overgelegde pleitnotities. De raadsman heeft onder meer — ik beperk me hierbij tot het weergeven van de argumenten die betrekking hebben op het cassatiemiddel — bepleit dat de uitlevering ontoelaatbaar moet worden verklaard, nu van dubbele strafbaarheid ten aanzien van het kopen met de intentie te verkopen van cocaïne geen sprake is en de feitelijke omschrijving van het feit ontoereikend is om te spreken van vervoer en/of aanwezig hebben in de zin van art. 2, aanhef en onder B en C, Opiumwet. Het kopen van cocaïne met de intentie om deze stof te verkopen is naar Nederlands recht niet strafbaar.

In zijn repliek heeft de raadsman nogmaals naar voren gebracht dat de feitelijke omschrijving van het feit onvoldoende is om te spreken van invoer in de zin van art. 2, aanhef en onder A, Opiumwet en van voorbereidingshandelingen in de zin van art. 10a Opiumwet (en voorts herhaald dat de enkele vermelding van de opgeëiste persoon als ontvanger van de container onvoldoende is om hem als verdachte van overtreding van deze artikelen te bestempelen, nu art. 173 van het Kroatische Wetboek van Strafrecht betrekking heeft op een ander bewegen een strafbaar feit te plegen.) Hoewel niet alle bestanddelen van de buitenlandse en de Nederlandse strafbepaling overeen behoeven te komen, is het wel vereist dat de inhoud van de strafbepalingen naar de strekking overeenkomen, hetgeen hier niet het geval is.

De rechtbank heeft de verweren van de raadsman van de opgeëiste persoon onder het hoofd ‘mogelijkheid van inwilliging van het verzoek’ als volgt verworpen:

Blijkens de toelichting klaagt het middel erover dat de rechtbank de wetsgeschiedenis van art. 10a Opiumwet heeft miskend door het verboden (verdovende) middel zelf als voorbereidingsmiddel te beschouwen.

De raadsman geeft zelf in zijn toelichting aan dat de wetgever slechts een voorbeeld heeft gegeven van het gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaffen tot het plegen van een Opiumwetmisdrijf. De door hem aangehaalde andere voorbeelden uit de jurisprudentie zouden zich volgens hem (ook) kenmerken door hun faciliterende karakter. Een verdovend middel zelf is niet faciliterend, maar een essentieel element van een drugsmisdrijf. Voorts wordt in de toelichting betoogd, dat waar in art. 10a OW stoffen worden genoemd hiermee zogenaamde precursors zijn bedoeld, niet de verdovende middelen zelf. Nergens heeft de wetgever de verdovende middelen zelf aangemerkt als in art. 10a bedoelde middelen. Als via de omweg van art. 10a OW kopen van verdovende middelen strafbaar zou worden geacht zou sprake zijn van zeer extensieve wetsuitleg.

Blijkens de memorie van toelichting (Kamerstukken II 1982–1983, 17 975, nr. 3, p. 4)3. richt art. 10a Opiumwet zich primair op de bestrijding van de (internationale) handel in drugs met een onaanvaardbaar risico en op degenen die daarbij betrokken zijn, en beoogt het artikel het mogelijk te maken in een vroeg stadium van de organisatie van de handel in te grijpen. Deze strafbepaling was niet zozeer gericht tegen de klein- en straathandel van betrekkelijk geringe hoeveelheden, maar tegen de organisatoren en geldschieters die achter de handel schuil gaan. Het gaat om de grote jongens (Blom, T&C Sr, 7e, aant. 7 op art. 10a Opiumwet).

Het kopen van drugs kan zich in vele gedaanten voordoen: van de verslaafde die enkele (tienden van) grammen koopt voor eigen gebruik, tot de drugsbaronnen die (meestal gezamenlijk) in Afganistan of Colombia een partij van duizenden kilo's aankopen om op de markt af te zetten; en alles daar tussen in. Van de eigengebruiker kan niet gezegd worden dat hij een feit als bedoeld in art. 2 Ow aan het voorbereiden of bevorderen is. Van de hier aangeduide drugsbaronnen daarentegen wel: hun oogmerk bij de aankoop is gericht op import, vervoer, verkoop en aflevering van de aangekochte drugs. Het beschouwen van de aankoop van de drugs, en daarmee van de aangekochte drugs zèlf als middel om die gronddelicten te bevorderen past precies in de ratio van de uitbreiding van de Opiumwet met de strafbepaling van art. 10a: het aanpakken van de organisatoren en geldschieters achter de drugshandel. Dit houdt geenszins in dat via de omweg van art. 10a Ow aan de verboden van art. 2 Ow een algemene uitbreiding wordt gegeven. Voor de andere opvatting van de steller van het middel bestaat mijns inziens geen steun in het recht, met name niet in het door hem gemaakte onderscheid tussen faciliterende en essentiële middelen.

Zoals de rechtbank met juistheid heeft overwogen vergt het vereiste van de dubbele strafbaarheid niet dat een met de buitenlandse delictsomschrijving als zodanig overeenstemmende Nederlandse strafbepaling bestaat. Voldoende is dat die buitenlandse strafbaarstelling in de kern hetzelfde rechtsgoed beschermt als de Nederlandse.4.

In de hiervoor onder 8 weergegeven overwegingen heeft de rechtbank geoordeeld dat art. 173 van het Kroatische Wetboek van Strafrecht hetzelfde rechtsgoed beschermt als art. 10a, eerste lid onder 2^o, in verbinding met art. 10, vierde lid, en art. 2, onder B, Opiumwet. Dat oordeel geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is evenmin onbegrijpelijk. (Overigens lijkt mij, gelet op de feitsomschrijving, art. 2, onder A, Ow j^oart. 1, vierde lid, Ow ook een deugdelijke rechtsgrond voor de uitlevering.)

Het middel faalt.

Het tweede middel bevat de klacht dat de rechtbank het beroep op het onverwijld aantonen van onschuld door middel van het op 3 september 1999 afgegeven paspoort van de autoriteiten te Sarajevo, waarin geen uitreisstempel in of omstreeks het jaar 2000 voorkomt noch een inreisstempel van de douane in de Filippijnen, heeft verworpen op gronden die deze verwerping niet kunnen dragen.

Blijkens het proces-verbaal van de zitting van 1 april 2008 heeft de raadsman van de opgeëiste persoon aldaar het woord gevoerd aan de hand van de door hem overgelegde pleitnotities. De raadsman heeft onder meer bepleit dat de uitlevering ontoelaatbaar moet worden verklaard, nu de opgeëiste persoon onverwijld zijn onschuld kan aantonen. De raadsman heeft daartoe het volgende aangevoerd. De opgeëiste persoon kan in de tenlastegelegde periode (juli tot september 2000) niet in de Filippijnen zijn geweest, nu in het paspoort van de opgeëiste persoon (op 3 september 1999 afgegeven door de autoriteiten van Sarajevo en geldig tot 3 september 2004) noch een uitreisstempel in of omstreeks het jaar 2000 noch een inreisstempel van de douane in de Filippijnen voorkomt.

Het proces-verbaal van de zitting van 1 april 2008 houdt voorts in dat de voorzitter het onderzoek ter zitting heeft gesloten en heeft medegedeeld dat op 14 april 2008 de uitspraak zal volgen. Op 14 april 2008 heeft de rechtbank bij ‘interlocutoire uitspraak’ het gesloten onderzoek ter zitting heropend teneinde de Kroatische autoriteiten te verzoeken nadere informatie te verschaffen en vervolgens het onderzoek ter zitting voor onbepaalde tijd geschorst. Het proces-verbaal van de zitting van 31 augustus 2009 houdt in dat de rechtbank het op de zitting van 1 april 2008 gesloten onderzoek, dat bij interlocutoire uitspraak van 14 april 2008 is heropend, heeft hervat, dat de rechtbank de behandeling van de zaak heeft hervat in de stand waarin deze zich op het tijdstip van de sluiting op de zitting van 1 april 2008 bevond, en dat de rechtbank heeft bevolen dat het onderzoek in verband met de gewijzigde samenstelling van de rechtbank opnieuw wordt aangevangen. Nu het onderzoek ter zitting in verband met de gewijzigde samenstelling van de rechtbank op 31 augustus 2009 opnieuw is aangevangen, is de bestreden uitspraak enkel naar aanleiding van het onderzoek ter zitting van 31 augustus 2009 gewezen.5.

De rechtbank heeft het op de zitting van 1 april 2008 gevoerde verweer van de raadsman van de opgeëiste persoon in de bestreden uitspraak onder het hoofd ‘mogelijkheid van inwilliging van het verzoek’ als volgt verworpen:

Blijkens de toelichting klaagt het middel erover dat de rechtbank de onschuldbewering op ontoereikende gronden heeft verworpen, nu de rechtbank niet had mogen uitgaan van de (veronderstelde) valsheid van het paspoort van verzoeker.

Geen rechtsregel verplicht de rechter te beslissen omtrent enig verweer dat niet door of namens de opgeëiste persoon uitdrukkelijk ter zitting is voorgedragen.6.

Gelet hierop was de rechtbank niet gehouden om een beslissing te geven omtrent het in het middel bedoelde verweer waarvan niet blijkt dat dit op de zitting van 31 augustus 2009 door of namens de opgeëiste persoon bij wijze van verweer uitdrukkelijk is voorgedragen. Hieraan doet niet af dat de raadsman van de opgeëiste persoon blijkens het proces-verbaal van de zitting van 31 augustus 2009 heeft verklaard te persisteren in de verweren zoals gevoerd op de zitting van 1 april 2008 en dat hij blijkens zijn op de zitting van 31 augustus 2009 overgelegde pleitnotities heeft aangegeven dat subsidiair het (op de zitting van 1 april 2008) gevoerde onschuldverweer wordt gehandhaafd.7.

Aldus heeft de rechtbank in zijn uitspraak onverplicht een beslissing gegeven op het op de zitting van 1 april 2008 door de raadsman van de opgeëiste persoon gevoerde onschuldverweer. Wanneer de rechter, hoewel niet verplicht, toch beslist omtrent enig door de verdediging gevoerd verweer dat niet door of namens de opgeëiste persoon ter zitting uitdrukkelijk is voorgedragen, zoals in casu, is deze reactie een onverplichte tegemoetkoming aan de opgeëiste persoon, over de inhoud waarvan in cassatie niet met vrucht kan worden geklaagd.8.

Ten overvloede zij nog het volgende opgemerkt. Het verband tussen art. 28, tweede en vierde lid, en art. 26, derde lid, Uitleveringswet brengt mee dat een onschuldbewering alleen dan zal opgaan indien de rechtbank onverwijld — dat wil zeggen zonder diepgaand onderzoek vergelijkbaar met dat in het strafgeding zelf — tot de overtuiging komt dat geen sprake kan zijn van een vermoeden van schuld.9.

In de hiervoor onder 19 weergegeven overwegingen heeft de rechtbank geoordeeld dat met het ontbreken van in- en uitreisstempels in zijn paspoort niet onverwijld de onschuld van de opgeëiste persoon is aangetoond. De rechtbank heeft daartoe overwogen dat als feit van algemene bekendheid geldt dat bij illegale activiteiten veelvuldig gebruik wordt gemaakt van valse reisdocumenten of anderszins illegale vormen van in- of uitreizen.

Dit oordeel geeft geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is niet onbegrijpelijk. Het ontbreken van een uitreisstempel in of omstreeks het jaar 2000 en het ontbreken van een inreisstempel van de douane in de Filippijnen in het paspoort van de opgeëiste persoon, sluiten immers niet uit dat de opgeëiste persoon op enig moment in de periode juli tot september 2000 in de Filippijnen is geweest.10.

Terzijde wil ik opmerken dat het ontbreken van stempels in een paspoort veel minder zegt dan de aanwezigheid ervan.

Het middel faalt.

Beide middelen falen. Het tweede middel kan worden afgedaan met de aan art. 81 RO ontleende overweging. Ambtshalve gronden waarop Uw Raad de aangevallen beslissing zou moeten vernietigen heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

A-G