Bevrijdende verweren (BPP nr. XXII) 2023/21:21 Bijzondere ongeschreven regel

Bevrijdende verweren (BPP nr. XXII) 2023/21

21 Bijzondere ongeschreven regel

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Een bijzondere regel kan ook ongeschreven zijn. Om handhaving van de materiële norm te waarborgen is het soms nodig om in de verdeling van het bewijsrisico in te grijpen.1 Toepassing van de hoofdregel kan afbreuk doen aan de strekking van het materiële recht. Uit de strekking van de toepasselijke wetsbepalingen wordt een norm afgeleid en op grond van de norm wordt gekozen voor een bepaalde verdeling van stelplicht en bewijslast. Het gaat dan om de bescherming die het recht op dat terrein wil bieden om de materieelrechtelijke norm te kunnen verwezenlijken. Een bijzondere ongeschreven regel vindt onder meer toepassing in het arbeidsrecht en wordt daar hoofdzakelijk gevonden in de regels die bescherming van de werknemer tegen ontslag waarborgen. Bij toepassing van de hoofdregel van stelplicht- en bewijslastverdeling zou de werknemer de bewijslast dragen van bevrijdende omstandigheden en dat zou afbreuk doen aan de strekking van het materiële recht, die beoogt de arbeidsrechtelijke positie van werknemers te versterken.2

Voorbeelden van toepassing

Er geldt een opzegverbod bij ziekte en zwangerschap (art. 7:670 lid 1 BW).3 Wordt opgezegd terwijl onduidelijk blijft of de werknemer wel of niet ziek of zwanger was, dan wordt dat in het nadeel van de werkgever uitgelegd.4 Het leveren van bewijs dat iemand niet ziek was kan voor de werkgever problemen opleveren. Vaak kunnen zich omstandigheden voordoen waaruit de rechter een feitelijk vermoeden kan aannemen.5 Komt de werknemer ingeval van ongeoorloofd werkverzuim met een rechtvaardigingsgrond (anders dan ziekte), dan berust de bewijslast daarvan op de werknemer (een bevrijdend verweer).6

Indien een werknemer op staande voet is ontslagen wegens door de werkgever gesteld niet afdragen door een werknemer van door deze ten behoeve van de werkgever ontvangen gelden, dan geldt als bijzondere regel van bewijslastverdeling7 in de zin van art. 150 Rv dat de bewijslast voor het niet-afdragen door de werknemer van door hem voor de werkgever ontvangen bedragen in beginsel op de werkgever rust.8 De werknemer is namelijk in beginsel afhankelijk van de administratie van zijn werkgever.9

De vraag of zo’n bijzondere ongeschreven regel bestaat, is een rechtsvraag. De Hoge Raad kan toetsen of er een bijzondere rechtsregel bestaat op grond waarvan moet worden afgeweken van de gewone regel van stelplicht- en bewijslastverdeling. Soms wordt een beroep op een bijzondere ongeschreven regel expliciet verworpen.10

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.