311 Mogelijkheid van doorbreking van de verjaringstermijn op grond van onaanvaardbaarheid naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid

Een toepasselijke verjaringstermijn staat aan toewijzing van de vordering in de weg. Een uitzondering op de strikte handhaving van verjaringstermijnen kan worden gemaakt als de wederpartij van de partij die een beroep doet op verjaring aanvoert dat een beroep op verjaring (een bevrijdend verweer) in dit specifieke geval naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn (een contra-bevrijdend verweer). Gelet op de belangen die de verjaringsregel beoogt te dienen, waaronder in het bijzonder het belang van de rechtszekerheid, geldt dat van onaanvaardbaarheid slechts in uitzonderlijke gevallen sprake zal kunnen zijn. De rechtszekerheid en de belangen van de partij die een beroep doet op verjaring worden bij het oordeel of sprake is van onaanvaardbaarheid meegewogen. Bij het buiten toepassing laten van een verjaringstermijn1 op grond van art. 6:2 lid 2 of art. 6:248 lid 2 BW is terughoudendheid gepast.

Bij de korte verjaringstermijnen wordt het aanvangsmoment naar een later tijdstip verschoven indien niet gesproken kan worden van een daadwerkelijke mogelijkheid een rechtsvordering in te stellen.3 De termijnen gaan pas lopen wanneer eiser bekend is geworden met bepaalde feiten, waarbij ‘bekend’ in subjectieve zin moet worden uitgelegd: zolang de vorderingsgerechtigde de desbetreffende feiten en omstandigheden niet kent, loopt de verjaringstermijn niet.4 Toepassing van onaanvaardbaarheid naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid in geval van korte termijnen ligt dus niet in de rede.5

De lange termijn heeft in beginsel een objectief karakter; de rechtszekerheid eist een naar objectieve maatstaven vaststaand aanvangstijdstip. Voor het aanvangstijds­tip van de twintigjarige verjaring is beslissend het objectief gegeven tijdstip waarop de gebeurtenis plaatsvond waardoor de schade is veroorzaakt;6 voor de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid is geen plaats.7 Dat kan slechts onder bijzondere omstandigheden anders zijn indien eiser kan aanvoeren dat de verjaring is ingetreden voordat eiser bekend was met zijn vordering.