HR, 21-03-2014, nr. 13/01510

In rov. 7 heeft het Hof op de navolgende gronden beslist dat tussen [verzoekster] en SRC geen arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd tot stand is gekomen:

De onder 15. weergegeven beslissing in rov. 7 laat zich slechts aldus lezen dat het Hof tot de beslissing is gekomen dat tussen [verzoekster] en SRC geen arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd tot stand is gekomen omdat

Zulks omdat in casu een objectieve rechtvaardiging zou bestaan voor het hanteren van steeds maar weer opvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Aldus is het Hof uitgegaan van een onjuiste, want te beperkte, rechtsopvatting en wel door klaarblijkelijk aan te nemen dat in een geval waarin niet aan de door art. 7:668a BW gestelde voorwaarden voor het ontstaan van rechtswege van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd is voldaan, nog slechts een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd tot stand kan komen door opvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd, indien door misbruik niet is voldaan aan de vereisten van art. 7:668a BW. Die rechtsopvatting is evenwel onjuist omdat voor de totstandkoming van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd in een geval waarin een groot aantal arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd elkaar heeft opgevolgd — zij het dat niet voldaan is aan de vereisten van art. 7:668a BW — ook ruimte kan bestaan onder andere bijzondere omstandigheden die niet als misbruik van de wettelijke regeling van art. 7:668a BW zijn te duiden, maar die er wel toe leiden dat geoordeeld moet worden dat de gemaakte afspraak om slechts een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan te gaan op grond van de derogerende werking van de norm van goed werkgeverschap als verankerd in art. 7:611 BW, moet wijken voor de constatering dat (inmiddels) sprake is van een overeenkomst voor onbepaalde tijd. Vide Kamerstukken I, 2001/2002, 27 661, nr. 322b, p. 3.

Indien het Hof niet op de hiervoor onder 16. weergegeven gronden is uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting, is zijn oordeel als vervat in rov. 7 in elk geval onvoldoende gemotiveerd, nu het Hof niet heeft gerespondeerd op de argumenten die zijdens [verzoekster] naar voren zijn gebracht ter onderbouwing van haar betoog dat het in casu naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is dat in haar geval geen sprake is van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, te weten

Zie voor deze argumenten voorts de memorie van grieven onder 21, 22, 24.

Voor zover, overigens, het oordeel van het Hof zo moet worden begrepen dat het Hof niet op deze drie stellingen is ingegaan omdat deze naar het oordeel van het Hof per definitie niet zouden kunnen bijdragen aan het oordeel dat gelet op het bepaalde in art. 7:611 BW een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd moet worden aangenomen, ook al is niet voldaan aan de eisen die art. 7:668a BW daarvoor stelt, getuigt het oordeel van het Hof van een onjuiste rechtsopvatting. Zulks omdat die feiten en omstandigheden, indien juist, wel degelijk (mede) redengevend kunnen zijn voor dat oordeel.

In rov. 8 is het Hof ingegaan op de vraag of SRC [verzoekster] in de maand oktober 2005 terecht niet heeft opgeroepen voor de begeleiding van een reis, terwijl op dat moment een arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur (van 23 april 2005 tot 1 november 2005) tussen partijen gold en het in de voorgaande jaren steeds gebruikelijk was dat [verzoekster] in oktober werd opgeroepen voor een reis. Het Hof heeft die vraag terecht ontkennend beantwoord en in het voordeel van [verzoekster] beslist dat SRC haar zonder valide redenen niet heeft opgeroepen. Tegen deze beslissing van het Hof is dit cassatieberoep niet gericht.

In rov. 9 is het Hof vervolgens ingegaan op de vraag of SRC na een kerstreis in december 2005 gehouden was een nieuwe arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan te bieden voor het reisseizoen 2006. Het Hof heeft die vraag, anders dan door SRC bepleit, in het voordeel van [verzoekster] bevestigend beantwoord en wederom, kort gezegd, geoordeeld dat er geen valide redenen waren om [verzoekster] in 2005 geen nieuw contract aan te bieden. Het Hof overwoog in dit verband in rov. 9 als volgt:

Ook tegen deze rov. 9 is dit cassatieberoep niet gericht. Dit cassatieberoep richt zich daarentegen wel tegen de wijze waarop het Hof vervolgens, in rov. 10, heeft beslist met betrekking tot de vraag of SRC ook gehouden was om [verzoekster] in 2007 en in de jaren daarna een arbeidsovereenkomst aan te bieden en — in samenhang daarmee — of [verzoekster] over die jaren een aanspraak op schadevergoeding heeft. Die beslissing luidt als volgt:

De onder 20. geciteerde beslissing van het Hof in rov. 10 is rechtens onjuist, althans onvoldoende en/of onbegrijpelijk gemotiveerd, in het licht van de klachten als vervat in de navolgende drie subonderdelen.

In de eerste plaats is de beslissing van het Hof als vervat in de laatste volzin van rov. 10 dat de beslissing van [verzoekster] om het haar door SRC gedane aanbod om voor (het zomerseizoen van) 2007 een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aan te gaan, af te wijzen, voor haar rekening en risico moet blijven, onvoldoende begrijpelijk gemotiveerd.

Het Hof licht immers niet toe waarom die beslissing voor rekening en risico van [verzoekster] heeft moeten blijven. Dat die beslissing bij gebreke van die motivering onbegrijpelijk, althans onvoldoende gemotiveerd is, geldt des te sterker, wanneer in ogenschouw wordt genomen dat er in cassatie, naar hiervoor onder 10. is weergegeven, — (deels:) bij wijze van hypothetische feitelijke grondslag — vanuit moet worden gegaan

In het licht van die met (a.) en (b.) weergegeven feiten en omstandigheden — waarvan in cassatie moet worden uitgegaan — is zonder nadere motivering, die hier ontbreekt, niet navolgbaar waarom het in de risicosfeer van [verzoekster] zou vallen dat zij in 2007 de keuze heeft gemaakt om niet in te gaan op de oproep zijdens SRC. Dat alles geldt des te sterker nu het Hof in rov. 9 heeft beslist dat [verzoekster] in 2006 ten onrechte niet is opgeroepen door SRC, waarin besloten ligt dat het arbeidsconflict dat tussen partijen is ontstaan — en ten gevolge waarvan [verzoekster] ziek is geworden — aan SRC te wijten is.

Voor zover de beslissing van het Hof in rov. 10 aldus moet worden begrepen dat SRC niet gehouden was om [verzoekster] in 2007 een nieuwe arbeidsovereenkomst aan te bieden, getuigt die beslissing van een onjuiste rechtsopvatting, dan wel is deze onvoldoende gemotiveerd, in het licht van het navolgende. Het Hof heeft die beslissing, als men rov. 10 beziet, ten gronde slechts gebaseerd op de overweging dat het [verzoekster] vanaf de ontvangst van de brief van SRC d.d. 2 maart 2006 duidelijk was dat haar manier van optreden jegens reizigers en SRC het risico met zich bracht dat SRC niet meer met haar zou willen werken en dat zij, indien zij niet in staat of bereid zou zijn om aan de wensen en verlangens van SRC tegemoet te komen, op zoek kon gaan naar alternatieve bronnen van inkomsten. Aldus heeft het Hof ten gronde geoordeeld dat het enkele feit dat SRC aan [verzoekster] in maart 2006 heeft kenbaar gemaakt dat zij (mogelijk) niet meer met haar wilde werken, ongeacht of daarvoor in werkelijkheid/materieel bezien redelijke gronden waren, en ongeacht of van [verzoekster] in redelijkheid verwacht kon worden om bereid en in staat te zijn om aan de wensen van SRC tegemoet te komen, aan SRC het recht gaf om [verzoekster] een jaar later niet meer op te roepen.

Aldus heeft het Hof miskend, dat een oproepwerkgever bij een zodanig vaste en langdurige oproeprelatie als waarvan in deze zaak in cassatie moet worden uitgegaan, gelet op het bepaalde in art. 7:611 BW, (gelezen in samenhang met) art. 30 Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en art. 24 ESH, een daadwerkelijk redelijke grond moet hebben om een werknemer aan te geven dat hij die werknemer (mogelijk) niet meer zal oproepen, waarmee de arbeidsrelatie tot een einde zal komen. Dat betekent, in het verlengde daarvan, dat ook de rechter in het geval van zo een langdurige en vaste oproeprelatie slechts tot het oordeel zal kunnen komen dat een oproepwerkgever niet tot een nieuwe oproep gehouden was, wanneer door de rechter is vastgesteld dat voor het niet meer oproepen een redelijke grond bestond, althans minst genomen dat de werkgever in redelijkheid kon menen daarvoor een redelijke grond te hebben. Anders gezegd: het Hof heeft klaarblijkelijk miskend, dat bij een zodanig vaste en langdurige oproeprelatie als waarvan in deze zaak uitgegaan moet worden het enkele feit dat een werkgever tijdig aanzegt dat hij een werknemer mogelijk niet meer wil oproepen, in zichzelf niet voldoende is om het oordeel te dragen dat de oproepwerkgever niet heeft gehandeld in strijd met zijn verplichtingen onder art. 7:611 BW, door de werknemer niet langer op te roepen.

De beslissing van het Hof in rov. 10 dat SRC niet gehouden was [verzoekster] in 2007 en daarna nog op te roepen is voorts onbegrijpelijk. Als gezegd berust die beslissing op de overweging als vervat in de tweede volzin van rov. 10 dat het [verzoekster] ‘vanaf de ontvangst van de brief van 2 maart 2006 (…) duidelijk (was, toevoeging SFS) dat haar manier van optreden jegens reizigers én jegens SRC (door de kantonrechter niet onbegrijpelijk als eigengereid omschreven) het risico met zich bracht dat SRC niet langer met haar in zee zou willen, zodat zij zich daarop geruime tijd — anders dan in maart 2006 — kon instellen en eventueel — ingeval zij niet in staat of bereid zou zijn aan de wensen en verlangens van SRC tegemoet te komen — op zoek kon gaan naar alternatieve bronnen van inkomsten.’ Die beslissing is in die zin onbegrijpelijk dat het Hof daarmee een onbegrijpelijke uitleg heeft gegeven aan de brief d.d. 2 maart 2006. Blijkens rov. 10 heeft het Hof die brief klaarblijkelijk aldus uitgelegd dat SRC [verzoekster] in die brief slechts een aankondiging heeft gedaan dat zij haar modus operandi diende aan te passen aan de wensen van SRC, en dat [verzoekster] niet meer zou worden opgeroepen als zij niet aan de wensen en verlangens van SRC tegemoet zou willen of kunnen komen. Die uitleg is onbegrijpelijk in het licht van de desbetreffende brief — productie 15 bij inleidende dagvaarding — die zich slechts aldus laat duiden dat SRC de samenwerking met die brief onvoorwaardelijk beëindigde (en derhalve: zonder Publiekhuijsen de mogelijkheid te bieden om haar gedrag aan te passen aan de wensen en verlangens van SRC). Die brief vermeldt immers reeds in de eerste regel: ‘Helaas moet ik je door middel van deze brief laten weten dat SRC-Cultuurvakanties je niet meer zal oproepen als reisleider voor onze organisatie’, waarna die beslissing in het vervolg slechts wordt toegelicht zonder enige opening te laten voor voortzetting van de samenwerking en waarna wordt afgesloten met het wensen van ‘veel geluk met je verdere loopbaan.’

In het verlengde van de motiveringsklacht als vervat onder 25. geldt dat nu de beslissing van het Hof in rov. 10 dat SRC in 2007 niet langer gehouden was om [verzoekster] op te roepen, is gebaseerd op de vaststelling dat [verzoekster] voldoende tijd heeft gehad om wanneer zij zich niet wilde aanpassen aan de wensen van SRC, emplooi elders te vinden, is die beslissing ook onbegrijpelijk is en wel omdat niet valt in te zien dat Publiekhhuysen met de brief d.d. 2 maart 2006 überhaupt de mogelijkheid heeft gekregen om zich voorafgaand aan het seizoen van 2007 aan te passen aan die wensen.

De beslissing van het Hof in rov. 11 dat de grieven I, II, III, IV, VI, VIII en IX in het principaal appel falen, alsmede dat geen belang bestaat bij grief VII, bouwt voort op de door de onderdelen 1 en 2 bestreden beslissingen en kan derhalve op de in die onderdelen weergegeven gronden evenmin stand houden.

In rov. 13 is het Hof ingegaan op Grief V zijdens [verzoekster]. Met die grief kwam [verzoekster] op tegen de beslissing van de Kantonrechter dat haar over 2006 geen schadevergoeding toekomt voor niet genoten (doorbetaalde) vakantiedagen over 2006. Het Hof heeft die grief verworpen. In dat verband heeft het Hof allereerst, met juistheid, beslist dat de schadevergoeding over 2006 beoogt [verzoekster] in de situatie te brengen waarin zij had verkeerd indien SRC haar wél een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (met uitgestelde prestatieplicht) had aangeboden. Daartegen wordt in cassatie niet opgekomen. Maar vervolgens heeft het Hof overwogen dat [verzoekster] op grond van de arbeidsovereenkomst alleen vakantiedagen opbouwde indien zij werkte en nu zij in 2006 niet heeft gewerkt, is er volgens het Hof ‘dan ook’ geen aanleiding om haar schadeloos te stellen voor niet genoten vakantiedagen.

Die beslissing van het Hof is onbegrijpelijk, nu het Hof juist heeft vastgesteld dat SRC schadeplichtig is wegens het niet in staat stellen van [verzoekster] om in 2006 werkzaamheden te verrichten, zodat zonder nadere toelichting — die ontbreekt — niet valt in te zien waarom [verzoekster] de schade bestaande in het niet opbouwen van vakantiedagen die zij tengevolge van het feit dat haar de mogelijkheid van werken ten onrechte is onthouden, niet vergoed zou moeten krijgen. Dat die schadepost geen rechtstreeks gevolg is van de tekortkoming van SRC om [verzoekster] niet toe te laten tot het werk in 2006, valt — anders gezegd — zonder nadere motivering niet in te zien.

In rov. 15 is het Hof ingegaan op de vordering van [verzoekster] tot vergoeding van immateriële schade. Beziet men hetgeen zijdens [verzoekster] is gesteld op het punt van deze vordering, dan blijkt dat zij het toebrengen van zowel psychisch letsel als lichamelijk letsel ten grondslag heeft gelegd aan haar vordering. Zie conclusie na enquête tevens vermeerdering van eis d.d. 2 april 2008 onder 65, waar onder verwijzing naar een medische verklaring is gesteld dat het conflict ‘ernstige schade aan de gezondheid van [verzoekster] heeft opgeleverd’. Zie in dit verband ook de memorie van grieven onder 58 waar nogmaals, onder verwijzing naar twee ingebrachte verklaringen van de huisarts, in het kader van de vordering tot vergoeding van immateriële schade erop is gewezen dat sprake is van het berokkenen van geestelijk en lichamelijk leed aan [verzoekster] in welk verband is geciteerd uit de verklaring van de arts dat het conflict met SRC heeft geleid tot een ernstig verhoogde bloeddruk op een niveau als nog nooit bij [verzoekster] vertoond.

Blijkens de eerste volzin van rov. 15 heeft het Hof ook onderkend dat [verzoekster] zich ter onderbouwing van haar vordering ex art. 6:106 BW niet alleen op het toebrengen van geestelijk letsel, maar ook op het veroorzaken van lichamelijk letsel heeft beroepen. Beziet men echter het vervolg van rov. 15, dan blijkt dat het Hof daarin alleen maar is ingegaan op de vraag of sprake is van geestelijk letsel dat de toekenning van smartengeld rechtvaardigt. Op dat punt acht het Hof de vordering onvoldoende onderbouwd. Met dat alles is echter in het geheel niet gerespondeerd op het — zeker in het licht van de overgelegde medische verklaringen — voldoende onderbouwde betoog dat sprake is van lichamelijk letsel (zoals het veroorzaken van ernstig verhoogde bloeddruk) dat aanspraak geeft op smartengeld. Aldus is het oordeel van het Hof op dit punt niet en daarmee onvoldoende gemotiveerd.

De slotsom van het Hof als vervat in rov. 17, inclusief de daarin vervatte beslissing inzake de compensatie van de proceskosten, bouwt voort op de door de onderdelen 1 tot en met 5 bestreden beslissingen en kan derhalve op de in die onderdelen weergegeven gronden evenmin stand houden.

vordert [verzoekster] dat het arrest waartegen het cassatieberoep is gericht door de Hoge Raad zal worden vernietigd, met zodanige verdere beslissing als de Hoge Raad passend zal achten, kosten rechtens.

Deurwaarder

De kosten van dit exploot zijn: € 76,71 (in debet).