HR, 03-01-2012, nr. 10/01352

De Enkelvoudige Kamer van het Gerechtshof te Amsterdam heeft bij arrest van 15 maart 2010 verdachte wegens ‘diefstal’ veroordeeld tot hechtenis voor de duur van zes weken.

De verdachte heeft zelf beroep in cassatie ingesteld en namens hem heeft mr. B.P. de Boer, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur twee middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel behelst de klacht dat het Hof door aan de verdachte een straf op te leggen van zes weken hechtenis een straf heeft opgelegd die niet op het bewezenverklaarde feit is gesteld.

Het Hof heeft de verdachte veroordeeld tot hechtenis voor de duur van zes weken ter zake van overtreding van art. 310 Sr. Aldus heeft het Hof miskend dat dit feit zoals blijkt uit voornoemde bepaling is bedreigd met een gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of een geldboete van de vierde categorie en niet (ook) met hechtenis.1.

Ik heb me nog afgevraagd of de Hoge Raad de zaak in navolging van HR 19 december 2006, LJN AZ2176, NJ 2007/30 om doelmatigheidsredenen zelf zou kunnen afdoen door — na vernietiging van de bestreden uitspraak wat betreft de strafoplegging — de verdachte te veroordelen tot een gevangenisstraf voor de duur van zes weken.2. De oplegging van hechtenis betreft immers een misslag, terwijl in de uitvoeringsregels (Penitentiaire beginselenwet en dergelijke) en in de uitvoeringspraktijk het onderscheid tussen gevangenisstraf en hechtenis niet of nauwelijks nog betekenis heeft.

Het probleem is echter dat het in het onderhavige geval niet zonder meer evident is dat het Hof kennelijk een gevangenisstraf van zes weken heeft willen opleggen. De door de Politierechter opgelegde straf en de door de Advocaat-Generaal gevorderde straf wijken hier namelijk van af,3. terwijl de raadsman van de verdachte — met de nodige goede wil gelezen — een ‘strafmaatverweer’ heeft gevoerd.4. Bovendien volgt uit de rechtspraak van de Hoge Raad dat in soortgelijke gevallen de uitspraak in beginsel wordt vernietigd (wat betreft de strafoplegging) en de zaak (in zoverre) wordt teruggewezen.5. In aanmerking genomen dat de zaak vanwege het slagen van het tweede middel wat betreft de strafoplegging dient te worden vernietigd en teruggewezen, ligt zelf afdoen door de Hoge Raad hier overigens überhaupt niet in de rede.

Het middel slaagt.

Het tweede middel bevat de klacht dat de opgelegde straf niet voldoende is gemotiveerd, nu het Hof in strijd met art. 359, zesde lid, Sv heeft nagelaten in de strafmotivering in het bijzonder de redenen op te geven die de keuze voor de aan de verdachte opgelegde vrijheidsstraf hebben bepaald en de omstandigheden aan te geven waarop bij de vaststelling van de duur van die vrijheidsstraf is gelet.

Het Hof heeft de opgelegde straf onder het hoofd ‘opgelegde straffen’ als volgt gemotiveerd:

Ingevolge art. 359, zesde lid, Sv dient de rechter het opleggen van een vrijheidsbenemende straf in het bijzonder te motiveren.6. Hij moet in de strafmotivering als zijn oordeel tot uitdrukking brengen dat niet kan worden volstaan met een andere of lichtere sanctie dan een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf.

Het Hof heeft in de motivering van de opgelegde straf enkel een uiteenzetting gegeven van de ernst van het feit — meer in het bijzonder gerefereerd aan het heimelijke karakter van het feit en het treden in andermans privédomein —, de omstandigheden waaronder dit is begaan en over de persoon van de verdachte, waarbij het Hof meer in het bijzonder heeft gerefereerd aan de omstandigheid dat de verdachte een zeer omvangrijke justitiële documentatie heeft.

Aldus heeft het Hof niet als zijn oordeel tot uitdrukking gebracht dat niet kan worden volstaan met een andere of lichtere sanctie dan een straf welke onvoorwaardelijke vrijheidsbeneming meebrengt. Het Hof heeft immers enkel volstaan met ‘de standaardformule’ (ernst van het feit, omstandigheden en persoon van de verdachte) en verwezen naar het karakter van het delict en de justitiële documentatie van de verdachte. De strafmotivering voldoet daarom niet aan de op grond van art. 359, zesde lid, Sv te stellen eisen. Hierbij zij aangetekend dat de raadsman van de verdachte — zoals bij de bespreking van het eerste middel reeds is opgemerkt — ten aanzien van de strafmaat heeft aangevoerd dat hij een gevangenisstraf van drie maanden voor een dergelijk feit erg fors vindt en dat de maatschappij meer is gediend bij een werkstraf.7.

Het middel slaagt.

Beide middelen slagen. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de strafoplegging, tot terugwijzing van de zaak naar het Gerechtshof te Amsterdam teneinde in zoverre op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, en tot verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG