HR, 28-08-2012, nr. 11/03291

Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage vrijgesproken van het hem onder 5, 6 sub A, B en C, 8 eerste en derde cumulatief/alternatief, 9, 13 en 16 tenlastegelegde en wegens misdrijven waaronder onder meer handelen in strijd met art. 26 lid 1 van de Wet wapens en munitie veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 7 jaren. Ook heeft het Hof een tweetal voorwerpen onttrokken aan het verkeer. Voorts bevat het bestreden arrest enige bijkomende beslissingen, een en ander als in het arrest vermeld.

Namens verdachte heeft mr. M. van Stratum, advocaat te 's-Gravenhage, elf middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel ziet eraan voorbij dat tegen een beslissing op een verzoek tot wraking als bedoeld in art. 512 Sv ingevolge het bepaalde in art. 515, vijfde lid, Sv geen rechtsmiddel openstaat, en dat tegen een beslissing op een verzoek van raadsheren om zich te verschonen als bedoeld in art. 517 Sv ingevolge het bepaalde in art. 518, derde lid, Sv evenmin enig rechtsmiddel openstaat. De verdachte dient derhalve in zoverre in zijn cassatieberoep niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Voorts merk ik op dat de in het middel geformuleerde klacht dat het bestreden arrest zou zijn gewezen door partijdige raadsheren niet van een zelfstandige onderbouwing is voorzien. In de toelichting op het middel worden slechts klachten geformuleerd tegen de beslissingen op de wrakingsverzoeken c.q. de beslissing op het verzoek tot verschoning, resulterend in de conclusie dat de beslissingen op die verzoeken dienen te worden vernietigd. Voor zover het middel een beroep op schending van het bepaalde in art. 6 EVRM behelst kan het dus buiten bespreking blijven.

Het middel faalt.

Het tweede middel klaagt dat de afwijzing door het Hof van het door de verdediging gedane verzoek tot het beluisteren van ovc-gesprekken en nog niet beluisterde telefoongesprekken en het ter zitting voorhouden van bepaalde afgeluisterde gesprekken, in het licht van hetgeen door de verdediging is aangevoerd, ontoereikend en/of onbegrijpelijk is gemotiveerd.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2010 - inhoudende de weergave van al hetgeen vóór het op die zitting gedane wrakingsverzoek van de verdediging is voorgevallen - houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2010 - inhoudende de weergave van al hetgeen ná de beslissing op het op die zitting gedane wrakingsverzoek van de verdediging is voorgevallen - houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het bestreden arrest houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, onder het hoofdje "Verzoeken van de verdediging" in:

Het Hof heeft het door de verdediging gedane verzoek tot het beluisteren van ovc-gesprekken, van nog niet beluisterde telefoongesprekken en het ter zitting voorhouden van bepaalde afgeluisterde gesprekken, afgewezen op de grond dat de van deze gesprekken opgemaakte processen-verbaal van het bewijs zullen worden uitgesloten, en genoemd verzoek van de verdediging op die grond niet noodzakelijk geoordeeld. Dat oordeel is niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen dat de verdachte, noch zijn raadsman, heeft uitgelegd waarin de gestelde ontlastende omstandigheden zouden zijn gelegen, het Hof overeenkomstig de conclusie van verdachtes raadsman geen van de ovc-gesprekken voor het bewijs heeft gebezigd, en de verdachte ter terechtzitting van 2 december 2010 met betrekking tot de hem tenlastegelegde bedreiging van [betrokkene 2] een bekennende verklaring heeft afgelegd.

Het middel faalt.

Het derde middel klaagt dat het Hof niet uitdrukkelijk op het verzoek van de verdediging tot overlegging van een index c.q. lijst van alle ter beschikking gestelde tapgesprekken heeft beslist.

De aan het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 3 december 2009 gehechte pleitaantekeningen houden, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 3 december 2009 houdt voorts, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in4.:

Het hof heeft geoordeeld dat het een zaak tussen het Openbaar Ministerie en de verdediging is of eerstgenoemde een index behorende bij de aan de verdediging verstrekte dvd's aan de verdediging zal doen toekomen, en het verzoek van de verdediging daarom voorlopig aangehouden. In aanmerking genomen dat de verdediging na de terechtzitting van 3 december 2009 niet op het op genoemde zitting gedane verzoek is teruggekomen, heeft het Hof kennelijk en niet onbegrijpelijk geoordeeld dat de verdediging genoemd verzoek heeft laten varen dan wel dat het Openbaar Ministerie en verdediging de kwestie van de index in onderling overleg hebben opgelost en dat dus een uitdrukkelijke beslissing op genoemd verzoek niet meer was vereist. Daarbij merk ik nog op dat in het oordeel van het Hof dat de processen-verbaal van alle afgeluisterde gesprekken voor het bewijs zullen worden uitgesloten, zoals hiervoor bij de bespreking van het tweede middel aan de orde kwam, besloten ligt dat het Hof het verzoek tot overlegging van een index (overigens) niet noodzakelijk heeft geacht.

Het middel faalt.

Het vierde middel komt op tegen 's Hofs oordeel dat volstaan kan worden met de constatering dat de redelijke termijn is overschreden. Voorts wordt geklaagd dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM in de cassatiefase is overschreden, omdat de stukken te laat door het Hof zijn ingezonden.

Het bestreden arrest houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, onder het hoofdje "Ontvankelijkheid van het openbaar ministerie", in:

In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat het Hof bij zijn oordeel dat de overschrijding van de duur van het onderzoek in hoger beroep mede is veroorzaakt door inwilliging van de arbeidsintensieve onderzoekswensen van de verdediging en derhalve volstaan wordt met een enkele vaststelling dat de redelijke termijn is geschonden, onder meer is voorbijgegaan aan de omstandigheid dat door de actieve opstelling van de verdediging een veelheid aan afgeluisterde en niet vernietigde gesprekken met geheimhouders zijn ontdekt welke voor het bewijs zijn uitgesloten en het openbaar ministerie toegezegde termijnen over de uitwerking van tapgesprekken heeft geschonden.

Bij de beoordeling van het middel dient te worden vooropgesteld dat het rechtsgevolg dat de feitenrechter heeft verbonden aan de door hem vastgestelde schending van de redelijke termijn in cassatie slechts op zijn begrijpelijkheid kan worden getoetst.5.

Het Hof heeft blijkens het bestreden arrest vastgesteld dat zowel de in deze toepasselijke inzendtermijn van acht maanden6. als ook de afdoeningstermijn van zestien maanden - nu de verdachte zich ten tijde van het instellen van het hoger beroep in verband met de onderhavige zaak in voorlopige hechtenis bevond - zijn overschreden, waarbij ten aanzien van de termijn van afdoening van de zaak in hoger beroep sprake is van een overschrijding van de afdoeningstermijn met maar liefst dertig maanden en een week. Het oordeel van het Hof dat genoemde overschrijding mede is veroorzaakt door arbeidsintensieve onderzoekswensen van de verdediging, en derhalve kan worden volstaan met de constatering dat de redelijke termijn is geschonden, is gelet op de ruime mate waarin genoemde termijn is overschreden en niet is uiteengezet in hoeverre genoemde overschrijding voor rekening komt van de verdachte, niet zonder meer begrijpelijk. Terzijde merk ik op dat - anders dan in de toelichting op het middel wordt gesteld - de zaak in eerste aanleg voortvarend is behandeld, nu de behandeling van de zaak binnen zestien maanden7. - te weten binnen 9 maanden en 17 dagen - met een vonnis is afgerond.

Ten aanzien van de klacht inzake overschrijding van de redelijke termijn in de cassatiefase merk ik het volgende op. Namens verdachte, die ten tijde van het instellen van het cassatieberoep in de onderhavige zaak gedetineerd was, is op 22 december 2010 beroep in cassatie ingesteld. De stukken van het geding zijn blijkens een daarop gezet stempel op 27 juni 2011 bij de Hoge Raad binnengekomen. Dat brengt met zich dat de inzendtermijn van zes maanden is overschreden. Gelet op de geringe mate waarin genoemde termijn is overschreden - te weten met slechts vijf dagen - kan hier mijns inziens met de enkele constatering dat de redelijke termijn is overschreden worden volstaan. Deze klacht kan echter onbesproken blijven indien de Hoge Raad met mij van oordeel is dat het bestreden arrest om andere redenen niet in stand kan blijven en de zaak dient te worden teruggewezen of verwezen.8.

Het middel slaagt.

Het vijfde middel komt op tegen de afwijzing door het Hof van een aantal verzoeken tot het horen van getuigen.

In de eerste plaats wordt geklaagd over de afwijzing door het Hof van het verzoek van de verdediging tot het (hernieuwd) oproepen van [betrokkene 2] als getuige. Deze afwijzing zou in het licht van de omstandigheid dat na het verhoor van [betrokkene 2] bij de rechter-commissaris nieuwe informatie aannemelijk is geworden die voor de beoordeling van zijn bij de politie en rechter-commissaris afgelegde verklaringen van belang kan zijn, ontoereikend zijn gemotiveerd.

Het (eerste) verzoek [betrokkene 2] als getuige te horen is door de raadsman van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep van 25 september 2008 gedaan. Blijkens het proces-verbaal van genoemde terechtzitting9. wenste de verdediging hem te horen over de aan de verdachte tenlastegelegde bedreiging en de teruggave van verdachtes spullen, nu dat allemaal niet zou kloppen. Het horen van genoemde getuige zou volgens de verdediging derhalve noodzakelijk zijn. Het Hof heeft genoemd verzoek toegewezen, en bevolen dat [betrokkene 2] door de rechter-commissaris zou worden gehoord. Bij brief van 16 oktober 2010 heeft verdachtes raadsman een hernieuwd verzoek gedaan om [betrokkene 2] als getuige te doen oproepen. Dit verzoek is door de Advocaat-Generaal bij brief van 11 november 2010 afgewezen.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2010 - inhoudende de weergave van al hetgeen vóór de beslissing op het op die zitting gedane wrakingsverzoek van de verdediging is voorgevallen - houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het bestreden arrest houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, onder het hoofdje "Verzoeken van de verdediging" in:

Vooropgesteld moet worden dat het Hof bij de afwijzing van het (hernieuwde) verzoek om [betrokkene 2] nader als getuige te horen het juiste criterium, te weten het noodzakelijkheidscriterium (art. 418 lid 3 Sv), heeft toegepast.

In aanmerking genomen dat het hernieuwde verzoek van de verdediging om [betrokkene 2] als getuige te horen in de kern is gegrond op de omstandigheid dat genoemde [betrokkene 2] ondervraagd zou dienen te worden over het mogelijk door [betrokkene 2] zelf verstuurd zijn van kogelbrieven, terwijl het versturen van kogelbrieven door de verdachte aan genoemde [betrokkene 2] niet aan de verdachte is ten laste gelegd, en mede gelet op verdachtes verklaring ter terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2010 inhoudende dat hij [betrokkene 2] op de ten laste gelegde datum heeft gebeld en het goed kan zijn dat hij [betrokkene 2] soortgelijke woorden als ten laste gelegd heeft toegevoegd, is 's Hofs oordeel dat het nader horen van genoemde [betrokkene 2] - die reeds eerder bij de rechter-commissaris is gehoord - niet noodzakelijk is, niet onbegrijpelijk.

In de tweede plaats wordt geklaagd over de afwijzing door het Hof van het verzoek van de verdediging tot het doen horen van de tapcoördinator van het ICE-onderzoek als getuige.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 3 december 2009 houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Genoemd aan het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 3 december 2009 gehecht schrijven, houdt onder meer in:

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 3 december 2009 houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het Hof heeft het verzoek van de verdediging tot het (doen) horen van de tapcoördinator van het ICE-onderzoek op de zitting van 3 december 2009 (voorshands) afgewezen op de grond dat genoemd verzoek onvoldoende was onderbouwd. In aanmerking genomen dat ter onderbouwing van het verzoek slechts wordt verwezen naar de inhoud van de door de Advocaat-Generaal bij het Hof overgelegde bijlage zonder dat concreet wordt aangegeven op welke punten de verdediging genoemde, qua persoon en functieomschrijving niet nader aangeduide en bij de Advocaat-Generaal en bij het Hof niet bekende13. "tapcoördinator" zou willen horen, is 's Hofs oordeel dat het verzoek als onvoldoende onderbouwd dient te worden afgewezen, niet onbegrijpelijk.

In de derde plaats wordt geklaagd over de afwijzing door het Hof van het verzoek van de verdediging om [betrokkene 4], tweede chef van de MIVD, als getuige te horen.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 25 september 2008 houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat de afwijzing van het verzoek [betrokkene 4] als getuige te horen zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet zonder meer begrijpelijk is, nu de verdediging aan genoemd verzoek ten grondslag heeft gelegd dat deze getuige uit eigen waarneming en ondervinding kan verklaren omtrent de wapenvondst in de kelder van de huurflat alsmede omtrent andere punten.

In aanmerking genomen dat het verzoek van de verdediging om [betrokkene 4] als getuige te horen niet van een onderbouwing is voorzien, in die zin dat concreet is aangegeven waarover genoemde [betrokkene 4] met betrekking tot de wapenvondst zou kunnen verklaren, is 's Hofs oordeel dat het verzoek als onvoldoende onderbouwd heeft te gelden en bijgevolg het Hof de noodzaak van het horen van genoemde [betrokkene 4] als getuige niet is gebleken, niet onbegrijpelijk.

In de vierde plaats wordt geklaagd over de afwijzing door het Hof van de verzoeken tot het horen als getuige de verbalisanten [verbalisant 1 t/m 4], verbalisant 15, verbalisant 32, verbalisant 92, de ingezette politiële informant(en), de chef van de ingezette politiële informant(en), het hoofd van de AIVD en het hoofd van het MOT. Deze afwijzingen zouden in het licht van hetgeen door de verdediging met betrekking tot genoemde verzoeken is aangevoerd niet zonder meer begrijpelijk zijn, nu op voorhand niet gezegd kan worden dat deze getuigen niets aangaande de zaak zouden kunnen verklaren. Met betrekking tot de afwijzing van de verzoeken tot het horen als getuige van de verbalisanten [verbalisant 1 t/m 4] wordt voorts opgemerkt dat het Hof zich schuldig maakt aan verboden prognose en 's Hofs motivering onbegrijpelijk is nu ook ingeval het belang van de verdachte niet wordt geschaad niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie aan de orde kan zijn. Ten aanzien van de afwijzing van de verzoeken tot het horen van de verbalisanten 15, 32 en 92 wordt opgemerkt dat het Hof door te oordelen dat de verdediging heeft verzuimd vooraf vragen op te geven een eis stelt die het recht niet kent.

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 25 september 2009 houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant15., in:

Daartoe door de voorzitter in de gelegenheid gesteld licht de verdachte deze verzoeken toe - zakelijk weergegeven -:

Toen mijn vrouw ([betrokkene 1]) werd verhoord, was zij zwanger. Zij is zeer onder druk gezet tijdens deze verhoren, terwijl ik al tegenover de politie had verklaard dat zij niets wist. Het was mensonterend en heeft mij mijn kind gekost.

Middels deze verhoren wil ik aantonen dat getuigen zijn gemanipuleerd en onder druk zijn gezet. Ik kreeg rechtmatig geld van die mensen; er is nooit sprake van een overval geweest.

Met betrekking tot het bovenstaande geeft de raadsman een korte aanvulling - zakelijk weergegeven -:

De politie heeft bepaalde personen tijdens verhoren onder druk gezet. Dit kan de ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de strafzaak jegens mijn cliënt raken.

(...)

De voorzitter deelt voorts mede dat er is verzocht om het horen van de verbalisanten 15, 32 en 92, welk verzoek door de advocaat-generaal is afgewezen wegens het ontbreken van enige nadere onderbouwing hiervan.

De raadsman verwijst hieromtrent naar zijn voornoemde faxbericht d.d. 14 september 2008.

(...)

Voorts deelt de voorzitter mede dat is verzocht om het horen van de op de voet van artikel 126j van het Wetboek van Strafvordering in de zaak ingezette politiële informanten, welk verzoek de advocaat-generaal heeft afgewezen met toepassing van het noodzakelijkheidscriterium.

(...)

De raadsman wordt in de gelegenheid gesteld hierop te responderen - zakelijk weergegeven -:

Ook dit raakt de ontvankelijkheid van het openbaar ministerie. Er staan veel vragen open: Waren de informanten Nederlanders, die zijn ingezet in het buitenland, of andersom? Wie had de regie, welke afspraken zijn er gemaakt, is er waarheidsgetrouw gerelateerd, is er inbreuk gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van mijn cliënt, is er ontlastend materiaal uit het dossier gehouden en is er sprake geweest van uitlokking? Onderhavig verzoek is meer dan een zogenoemde ' fishing expedition'.

(...)

De voorzitter doet voorts mededeling van het verzoek tot het horen van de chef van het ingezette politieel infiltratieteam, welk verzoek door de advocaat-generaal is afgewezen wegens het ontbreken van enige noodzaak hiertoe.

De raadsman handhaaft dit verzoek en verwijst hierbij naar zijn toelichting ter zake in zijn voornoemde faxbericht d.d. 14 september 2008.

(...)

Desgevraagd door de voorzitter verwijst de raadsman wat betreft zijn verzoek tot het doen horen van het hoofd van de AIVD naar zijn toelichting ter zake in zijn voornoemde faxbericht d.d. 14 september 2008.

(...)

Voorts deelt de voorzitter mede dat is verzocht om het horen van het hoofd van het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (hierna: MOT), welk verzoek door de advocaat-generaal is afgewezen wegens het ontbreken van enige nadere toelichting waaruit de noodzakelijkheid tot het horen van deze persoon zou blijken.

Daartoe door de voorzitter in de gelegenheid gesteld geeft de raadsman een nadere toelichting op het betreffende verzoek en merkt hiertoe op - zakelijk weergegeven -:

Ik wens het hoofd van het MOT te horen omtrent de meldingen van ongebruikelijke transacties van mijn cliënt. Ik vraag me af hoe ongebruikelijk deze waren, nu hij enkel kleine bedragen heeft overgemaakt. Er zijn criteria opgesteld wat betreft het melden van dergelijke transacties en die zijn opgerekt terzake van mijn cliënt, hetgeen alles te maken heeft met zijn persoon. Ook dit raakt de ontvankelijkheid van het openbaar ministerie.

De verdachte verklaart hieromtrent - zakelijk weergegeven -:

Gedurende die periode werd ik getapt, gevolgd en er liep ook al een strafrechtelijk financieel onderzoek jegens mij. Vervolgens kreeg ik een partij juwelen terug ter waarde van twee miljoen euro en zijn enkele van mijn panden verkocht, gewoon via de ABN AMRO bank, van welke transacties geen melding is gemaakt. Ik vind het vreemd dat er dan wel melding wordt gemaakt van het overmaken van € 2.000,- naar Rusland voor mijn gezin. Justitie heeft zich vooral beziggehouden een dossier tegen mij op te bouwen om mij zwart te maken; zelfs wanneer justitie zelf geld terugstortte op mijn rekening resulteerde dat wederom in een melding van het MOT.

(...)

Het hof wijst af de verzoeken [verbalisant 1 t/m 4] als getuigen te horen. Ondervraging van deze getuigen kan niet leiden tot de - voor zover betoogde - niet ontvankelijkheid van het openbaar ministerie, nu de veronderstelde onregelmatigheden in elk geval niet jegens de verdachte in het kader van zijn strafzaak zijn begaan.

Aan te nemen valt dan ook dat de verdachte door het niet horen van deze getuigen redelijkerwijs niet in zijn verdediging wordt geschaad.

(...)

Het hof wijst af het verzoek de verbalisanten 15, 32 en 92 als getuigen te horen, nu - gelet op hetgeen ter onderbouwing van het verzoek is aangevoerd - het verzoek onvoldoende is onderbouwd, noch heeft de raadsman aangegeven welke relevante vragen aan deze getuigen zouden kunnen worden gesteld. Aan te nemen valt dan ook dat de verdachte door het niet horen van deze getuigen redelijkerwijs niet in zijn verdediging wordt geschaad.

Het hof wijst af het verzoek de op de voet van artikel 126j van het Wetboek van Strafvordering in de zaak ingezette politiële informant(en) die stelselmatig informatie in de zaak heeft/hebben ingewonnen als getuigen te horen. Redelijkerwijs valt aan te nemen dat door het niet horen van voornoemde getuige(n), de verdachte niet in zijn verdediging wordt geschaad, nu de verdediging geen concrete feiten of omstandigheden of begin van aannemelijkheid van deze feiten en omstandigheden ten grondslag heeft gelegd aan haar verzoek.

Het hof wijst af het verzoek de chef van het ingezette politieel infiltratieteam als getuige te horen, nu - gelet op hetgeen ter onderbouwing van het verzoek is aangevoerd - het verzoek onvoldoende is onderbouwd. Aan te nemen valt dan ook dat de verdachte door het niet horen van deze getuige redelijkerwijs niet in zijn verdediging wordt geschaad.

Het hof wijst af het verzoek het hoofd van de AIVD als getuige te horen, nu de verdediging geen concrete feiten of omstandigheden ten grondslag heeft gelegd aan haar verzoek, slechts een 'gevoel' dat geenszins aannemelijk is gemaakt, zodat het verzoek onvoldoende is onderbouwd. Aan te nemen valt dan ook dat de verdachte door het niet horen van deze getuige redelijkerwijs niet in zijn verdediging wordt geschaad.

Het hof wijst af het verzoek het hoofd van het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties als getuige te horen, nu - gelet op hetgeen ter onderbouwing van het verzoek is aangevoerd - het verzoek onvoldoende is onderbouwd. Aan te nemen valt dan ook dat de verdachte door het niet horen van deze getuigen redelijkerwijs niet in zijn verdediging wordt geschaad."

Het in het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 25 september 2008 genoemde faxbericht van de raadsman van de verdachte van 14 september 2008 houdt, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Ik merk allereerst op dat het Hof bij de afwijzing van de verzoeken tot het horen als getuige van de verbalisanten [verbalisant 1 t/m 4], verbalisant 15, verbalisant 32 en verbalisant 92 de juiste maatstaf heeft gehanteerd, nu genoemde verzoeken door de verdediging tijdig bij appelschriftuur (art. 410, derde lid, Sv) zijn gedaan, zodat dienaangaande het criterium van het verdedigingsbelang geldt (art. 418, eerste lid, juncto art. 288 lid 1 onder c Sv). Met betrekking tot de overige verzoeken heeft het Hof ten onrechte het criterium van het verdedigingsbelang toegepast, nu genoemde verzoeken niet bij appelschriftuur zijn gedaan. Het Hof had deze verzoeken aan de hand van het noodzaakcriterium (art. 418 lid 3 Sv) dienen te beoordelen. Nu het Hof een voor de verdachte gunstigere maatstaf heeft gehanteerd16., wordt de verdachte door dit verzuim niet in zijn belangen geschaad.

Het Hof heeft de afwijzing van het verzoek van de verdediging om [verbalisant 1 t/m 4] als getuigen te horen doen steunen op de omstandigheid dat de ondervraging van deze getuigen niet kan leiden tot de betoogde niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie, omdat de veronderstelde onregelmatigheden niet jegens de verdachte in het kader van zijn strafzaak zijn begaan, en daarom aan te nemen valt dat de verdachte door het niet horen van deze getuigen redelijkerwijs niet in zijn verdediging wordt geschaad. Dat oordeel is niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen dat de verdachte door een mogelijk jegens een ander begaan vormverzuim in het voorbereidend onderzoek niet wordt geschaad in het belang dat het (mogelijk) overtreden voorschrift beoogt te beschermen17., en derhalve geen rechtsgevolg zal behoeven te worden verbonden aan het verzuim.

Het Hof heeft het verzoek van de verdediging om de verbalisanten 15, 32 en 92 als getuige te horen, afgewezen op de grond dat genoemd verzoek onvoldoende is onderbouwd, en de raadsman niet heeft aangegeven welke relevante vragen aan deze personen zouden kunnen worden gesteld. Blijkens de appelschriftuur wenste de verdediging genoemde verbalisanten vragen te stellen omtrent de door hen uitgevoerde observaties op het perceel [a-straat] te Rotterdam. Ter terechtzitting is door de raadsman ter onderbouwing van het verzoek verwezen naar zijn faxbericht d.d. 14 september 2008. In aanmerking genomen dat de appelschriftuur niet concreet inhoudt waarover de verdediging genoemde verbalisanten wenst te horen, en het faxbericht d.d. 14 september 2008 niet als (nadere) onderbouwing kan gelden nu dit faxbericht geen betrekking heeft op het verzoek tot het horen van de verbalisanten 15, 32 en 92, is 's Hofs oordeel dat het verzoek als onvoldoende onderbouwd dient te worden afgewezen niet onbegrijpelijk.

Het Hof heeft het verzoek van de verdediging de op de voet van artikel 126j Sv in de zaak ingezette politiële informant(en) die stelselmatige informatie in de zaak heeft/hebben ingewonnen als getuige(n) te horen, afgewezen op de grond dat de verdediging geen concrete feiten of omstandigheden of begin van aannemelijkheid van deze feiten en omstandigheden ten grondslag heeft gelegd aan haar verzoek, en bijgevolg redelijkerwijs valt aan te nemen dat door het niet horen van genoemde getuige(n) de verdachte niet in zijn verdediging wordt geschaad. Dat oordeel is niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen dat hetgeen in het faxbericht van de raadsman van 14 september 2008 en ter terechtzitting van 25 september 2008 door de verdediging aan het verzoek ten grondslag is gelegd, niet meer inhoudt dan het opwerpen van algemene vragen over gevolgde procedures en in dat kader mogelijk begane verzuimen, zonder dat concreet wordt aangegeven waarin het mogelijk niet naleven van de procedures zou bestaan, dan wel welke mogelijke schendingen zouden zijn begaan.

Het Hof heeft het verzoek van de verdediging de chef van het ingezette politieel infiltratieteam als getuige te horen als onvoldoende onderbouwd afgewezen. Dat oordeel is niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen dat de raadsman in zijn faxbericht van 14 september 2008 een groot aantal onderwerpen opwerpt waarover de verdediging de chef van het ingezette politieel infiltratieteam zou willen bevragen, zonder dat concreet wordt gemaakt wat de verdediging genoemde persoon over die onderwerpen zou willen vragen.

Het door de verdediging gedane verzoek het hoofd van de AIVD als getuige te doen horen, heeft het Hof afgewezen op de grond dat door de verdediging aan genoemd verzoek geen concrete feiten of omstandigheden ten grondslag zijn gelegd, maar slechts een geenszins aannemelijk gemaakt 'gevoel', en het verzoek derhalve als onvoldoende onderbouwd beschouwd. Het als onvoldoende onderbouwd aanmerken van genoemd verzoek door het Hof is niet onbegrijpelijk, nu het faxbericht van de raadsman van 14 september 2008 slechts inhoudt dat het hoofd van de AIVD vragen kan beantwoorden over de betrokkenheid van de AIVD in de onderhavige zaak, zonder dat wordt aangegeven wat de verdediging genoemde persoon daarover zou willen vragen.

Het Hof heeft het verzoek van de verdediging het hoofd van het MOT als getuige te horen eveneens als onvoldoende onderbouwd afgewezen. Dat oordeel is niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen dat door de verdediging niet is gesteld op welke punten de transacties van de verdachte zouden afwijken van de door het MOT gehanteerde criteria, en het gestelde verband tussen het afwijken van de criteria en de persoon van de verdachte evenmin nader is onderbouwd.

Ik merk nog op dat het Hof het merendeel van de verzoeken heeft afgewezen wegens het onvoldoende onderbouwd zijn daarvan. Dat brengt mee dat, anders dan in de toelichting op het middel wordt aangevoerd, het Hof niet is vooruitgelopen op hetgeen de verzochte getuigen zouden kunnen verklaren, en van de gestelde verboden prognose derhalve geen sprake is.

Het middel faalt in al zijn onderdelen.

Het zesde middel klaagt dat het Hof het verweer dat de gecombineerde inzet van BOB-bevoegdheden in totaal zo lang heeft geduurd dat daarmee artikel 8 EVRM is geschonden, in het licht van hetgeen door de verdediging op dit punt is aangevoerd, ontoereikend gemotiveerd heeft verworpen.

De door de raadsman ter terechtzitting van 2 december 2010 overgelegde pleitaantekeningen houden, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2010 - inhoudende de weergave van al hetgeen ná de beslissing op het op die zitting gedane wrakingsverzoek van de verdediging is voorgevallen - houdt voorts, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het Hof heeft het door de raadsman gevoerde verweer blijkens het bestreden arrest als volgt samengevat en verworpen:

In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat zelfs indien - zoals het Hof overweegt - de inzet van de bijzondere opsporingsmethoden op de wet berust, daarmee niet is gezegd dat tevens is voldaan aan de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit, en evenmin dat het recht op persoonlijke levenssfeer als bedoeld in art. 8 EVRM niet op ongerechtvaardigde wijze is geschonden.

Het Hof heeft blijkens het bestreden arrest geoordeeld dat van schending van artikel 8 EVRM geen sprake is, nu de inzet van de uitgeoefende BOB-bevoegdheden telkens heeft berust op de wet, en het soms gedurende langere tijd dan wel gecombineerd uitgeoefend zijn van bevoegdheden, gelet op de ernst van de tegen verdachte gerezen verdenkingen, niet maakt dat een ontoelaatbare inbreuk op het recht van de verdachte op respect voor zijn privé-leven is gemaakt. Anders dan in de toelichting op het middel wordt aangevoerd ligt in genoemd oordeel - gelet op de verwijzing door het Hof naar de ernst van de tegen verdachte gerezen verdenkingen - besloten dat het Hof de inzet van de BOB-bevoegdheden proportioneel heeft geacht, en verdachtes recht op respect voor zijn privé-leven niet op ongerechtvaardigde wijze is geschonden.

Het middel faalt.

Het zevende middel komt op tegen de verwerping door het Hof van het verweer dat de bij de R-C gehoorde getuigen [getuige 1 en 2] niet altijd waarheidsgetrouw, volledig en/of juist hebben verklaard, welke verwerping onbegrijpelijk en ontoereikend zou zijn gemotiveerd. Voorts wordt geklaagd dat het Hof heeft verzuimd te beslissen op het verweer dat door de R-C ten onrechte relevante vragen zijn belet.

De door de raadsman van de verdachte ter terechtzitting van 2 december 2010 overgelegde pleitaantekeningen houden, voor zover voor de beoordeling van het middel relevant, in:

Het Hof heeft het door de raadsman gevoerde verweer blijkens het bestreden arrest als volgt samengevat en verworpen:

Het oordeel van het Hof dat de door de verdediging aangegeven discrepantie tussen de verklaringen van [getuige 1 en 2] op zich onvoldoende zijn voor de gevolgtrekking van de verdediging dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in de vervolging, is in het licht van de aangevoerde discrepanties niet onbegrijpelijk. Voor het overige is het oordeel van het Hof zodanig verweven met waarderingen van feitelijke aard dat het zich niet leent voor verdere toetsing in cassatie.

Met betrekking tot de klacht dat door de R-C ten onrechte relevante vragen zouden zijn belet, merk ik op dat het Hof niet gehouden was daarop gemotiveerd te reageren, nu dit verweer niet van een nadere onderbouwing is voorzien, in die zin dat specifiek is aangegeven welke vragen zijn belet en waarom het antwoord op deze vragen van belang zou kunnen zijn voor enige door het Hof te nemen beslissing.

Het middel faalt.

Het achtste middel klaagt dat de bewezenverklaring van het onder 1 tenlastegelegde feit ontoereikend is gemotiveerd.

Ten laste van de verdachte is onder 1 bewezenverklaard dat:

In de toelichting op het middel wordt geklaagd dat het Hof de juistheid van verdachtes alternatieve lezing van de gebeurtenissen in het midden heeft gelaten, waardoor de mogelijkheid is opengebleven dat de verdachte zich niet schuldig heeft gemaakt aan strafbare voorbereidingshandelingen in de zin van art. 46 Sr.

Blijkens het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2010 - inhoudende de weergave van al hetgeen ná de beslissing op het op die zitting gedane wrakingsverzoek van de verdediging is voorgevallen - heeft de verdachte ten aanzien van het onder 1 tenlastegelegde het volgende verklaard:

In aanmerking genomen dat de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen onder meer inhouden dat medeverdachte [betrokkene 8] van de verdachte hoorde dat er een man in Aerdenhout woonde die geld achterover gedrukt zou hebben van een paar mensen, deze man zou moeten worden teruggepakt en het plan was om de man te ontvoeren (bewijsm. 7), vindt de lezing van de verdachte zijn weerlegging in de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen.21.

Voor zover in de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat de verdachte vrijwillig zou zijn teruggetreden, merk ik op dat een dergelijk verweer niet voor het eerst in cassatie kan worden gevoerd.

Het middel faalt.

Het negende middel klaagt dat de bewezenverklaring van de feiten 2, 3 en 4, in het licht van een door de verdediging dienaangaande gevoerd verweer, ontoereikend is gemotiveerd.

Bij de beoordeling van het middel dient het volgende te worden vooropgesteld. Voor een veroordeling ter zake van het voorhanden hebben van een wapen of munitie in de zin van art. 26 Wet wapens en munitie, verder WWM, is vereist dat sprake is geweest van een meer of mindere mate van bewustheid bij de verdachte omtrent de aanwezigheid van dat wapen of die munitie (vgl. HR 26 januari 1999, LJN ZD1169, NJ 1999, 537).22.

De door het Hof gebezigde bewijsmiddelen houden slechts in dat de door het Hof onder 2, 3 en 4 bewezenverklaarde wapens en munitie op 24 april 2006 in de kelderbox behorende bij de door de verdachte en zijn vriendin gehuurde woning aan de [a-straat 1] te Rotterdam zijn aangetroffen. In aanmerking genomen dat namens de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep van 2 december 2010 is betoogd dat de aangetroffen wapens en munitie niet in het zicht lagen en dat ook anderen dan de verdachte over een sleutel van de kelderbox waar de wapens en munitie zijn aangetroffen beschikten - welke omstandigheden niet door de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen weersproken worden -, is het kennelijke oordeel van het Hof dat sprake is geweest van een meer of mindere mate van bewustheid bij de verdachte omtrent de aanwezigheid van de onder 2, 3 en 4 bewezenverklaarde voorwerpen in de door hem gehuurde kelderbox, zonder nadere motivering die ontbreekt, niet begrijpelijk.23. De bewezenverklaring van de feiten 2, 3 en 4 is derhalve ontoereikend gemotiveerd.

Het middel slaagt.

Het tiende middel klaagt dat de bewezenverklaring van feit 12 ontoereikend is gemotiveerd.

Ten laste van de verdachte is onder 12 bewezenverklaard dat:

Vooropgesteld moet worden dat voor een veroordeling ter zake van bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht is vereist dat de bedreiging van dien aard is en onder zodanige omstandigheden is geschied dat bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat hij het leven zou kunnen verliezen.24. Dit brengt mee dat voor de vraag of sprake is van bedreiging niet van belang is dat volgens de verdachte geen sprake zou zijn van een reële bedreiging.

De door het Hof gebezigde bewijsmiddelen houden in dat de verdachte [betrokkene 2] op zijn werkplek boos heeft opgebeld en hem de woorden "Ik kom nu naar je toe en ik schiet je een kogel door je kop" heeft toegevoegd, en voornoemde [betrokkene 2] - die ambtshalve bekend was met de verdachte - gelet op verdachtes reputatie en antecedenten de bedreiging uiterst serieus nam en zich ernstig bedreigd voelde. Het kennelijke oordeel van het Hof dat genoemde bewoordingen bij [betrokkene 2] in redelijkheid de vrees konden doen ontstaan dat hij het leven zou kunnen verliezen, en genoemde bewoordingen derhalve een bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht van [betrokkene 2] opleveren, getuigt niet van een onjuiste rechtsopvatting, terwijl dat oordeel evenmin onbegrijpelijk is. Daarbij merk ik op dat het Hof niet gehouden was zijn beslissing tot het gebruik voor het bewijs van het proces-verbaal van aangifte inhoudende de verklaring van aangever [betrokkene 2] nader te motiveren, nu hetgeen omtrent de betrouwbaarheid van [betrokkene 2] ter terechtzitting in hoger beroep is aangevoerd in wezen niet meer inhoudt dan dat tegen [betrokkene 2] een disciplinair onderzoek is gestart - naar verdachte begrijpt - wegens integriteitsschendingen, en bovendien door de verdediging niet is gesteld dat genoemde verklaring niet voor het bewijs zou mogen worden gebezigd.25.

Terzijde merk ik nog op dat het sturen van een kogelbrief door de verdachte aan [betrokkene 2] in de onderhavige zaak niet is tenlastegelegd, en van een vrijspraak door het Hof van genoemd feit - zoals in de toelichting op het middel wordt gesteld - derhalve geen sprake kan zijn.

Het middel faalt.

Het elfde middel klaagt dat de bewezenverklaring van feit 15 ontoereikend is gemotiveerd.

Ten laste van de verdachte is onder 15 bewezenverklaard dat:

Bij de beoordeling van het middel moet vooropgesteld worden dat onder de term "bezit" als bedoeld in art. 231, tweede lid, Sr, feitelijke zeggenschap moet worden verstaan.26.

In aanmerking genomen dat de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen inhouden dat genoemde paspoorten in de woonkamer resp. in de kastenwand in de slaapkamer resp. in de slaapkamer, van het door de verdachte en zijn vriendin gehuurde huis, zijn aangetroffen (bewijsm. 10 en 11), heeft het Hof daaruit kunnen afleiden dat de verdachte feitelijke zeggenschap over genoemde paspoorten had en verdachte genoemde paspoorten derhalve in zijn bezit heeft gehad.27. Daarbij merk ik nog op dat de verdachte met betrekking tot de valse paspoorten die in de kast lagen - blijkens bewijsmiddel 11 betreft dat in ieder geval het paspoort dat op naam staat van [betrokkene 9] - heeft verklaard dat deze van hem waren (bewijsm. 8). Hetgeen door de verdediging ter terechtzitting in hoger beroep met betrekking tot dit feit is aangevoerd - kort gezegd inhoudende dat voor het bewijs niet redengevend is dat de verdachte slechts incidenteel in de woning verbleef en de paspoorten op niet zichtbare plaatsen zijn aangetroffen - maakt het voorgaande niet anders, en noopte het Hof niet tot een nadere motivering.

Het middel faalt.

De middelen kunnen, afgezien van het vierde en negende middel, worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen waarop het bestreden arrest zou dienen te worden vernietigd.

Deze conclusie strekt tot niet-ontvankelijkverklaring van de verdachte in zijn cassatieberoep voor zover dat is gericht tegen de beslissingen van het Hof op de wrakingsverzoeken en het verzoek tot verschoning, en tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft het onder 2, 3 en 4 tenlastegelegde en de strafoplegging, en tot terugwijzing van de zaak naar het Hof dan wel verwijzing van de zaak naar een aangrenzend Hof teneinde in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, met verwerping van het beroep voor het overige.