2.5.1 Inleiding

Rechtshandelingen die worden verricht en beslissingen die worden genomen en worden uitgevoerd, leiden bij belastingplichtige ondernemingen veelal tot een bepaald rechtsgevolg. De inkoop van goederen, de keuze voor een specifieke fiscale waarderingsmethode voor voorraad en de verkoop van goederen zijn allemaal handelingen en beslissingen die fiscale consequenties hebben. Dit werkt door naar de commerciële balans. (Latente) belastingverplichtingen moeten altijd op de commerciële balans worden opgenomen. Voor (latente) belastingvorderingen geldt als hoofdregel dat deze op de balans worden opgenomen indien er voldoende zekerheid bestaat ten aanzien van de vordering. Uiteraard zullen de belastingverplichtingen en -vorderingen dan ook moeten worden gewaardeerd.

In de praktijk is het niet altijd duidelijk of er een latente belastingverplichting of -vordering is. En als wel duidelijk is dat er een latente belastingverplichting of -vordering is, kan lang niet altijd met zekerheid worden vastgesteld wat de omvang is. Een dergelijke onzekerheid kan het gevolg zijn van onzekerheid over de interpretatie van een wettelijke bepaling of kwalificatie van de feiten, dan wel een lopende procedure met de fiscus. De vraag die hier speelt, is hoe in het jaarrekeningenrecht wordt omgegaan met onzekere belastingposities. Het is niet mijn bedoeling om een uitputtende beschrijving van de verschillende regelingen te geven. Wat ik daarentegen wil laten zien is dat het jaarrekeningenrecht tot op zekere hoogte van het management van bedrijven verlangt dat onzekere belastingposities goed in kaart worden gebracht en in voorkomende gevallen zo exact mogelijk worden berekend. Overigens is ‘exact’ hier wellicht een relatief begrip. In de jaarverslaggeving wordt niet verlangd dat alle balansposten exact worden vastgesteld. Als een exacte waardering niet mogelijk blijkt te zijn, kan ook tot een schatting worden overgegaan.