2.7 Samenvatting

De vraag naar zekerheid omtrent de belastingpositie van een belastingplichtige is groot. In de eerste plaats wil een belastingplichtige zelf natuurlijk weten waar hij aan toe is. En als dat niet met zekerheid kan worden gezegd, dan zal een belastingplichtige toch in ieder geval willen weten wat de waarschijnlijkheid is van de mogelijke uitkomsten. Vooral als een beslissing moet worden genomen waarbij de fiscale consequenties een (al dan niet doorslaggevende) rol spelen, zal informatie omtrent de mogelijke uitkomsten en de waarschijnlijkheid daarvan gewenst zijn.

Een belastingplichtige staat in het algemeen ook in relatie tot anderen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de financiers van een onderneming. Verstrekkers van eigen en vreemd vermogen aan een onderneming verlangen in het algemeen een getrouw beeld van de omvang en de samenstelling van het vermogen van de onderneming waaraan zij hun middelen ter beschikking hebben gesteld of voornemens zijn dat te doen. Tot dat vermogen behoren ook de (al dan niet latente) belastingschulden en -vorderingen. De verschillende Nederlandse en internationale jaarverslaggevingsrichtlijnen1 bevatten nadere regels voor de waardering van belastingschulden en -vorderingen. Het algemene uitgangspunt bij onzekere belastingposities is dat alle mogelijke uitkomsten van de belastingpositie in kaart worden gebracht en dat de waarschijnlijkheid van elk van de mogelijke uitkomsten wordt ingeschat. Dit lijkt in de praktijk echter erg lastig te realiseren.

De kernvraag is dan in hoeverre het mogelijk is om bij een onzeker fiscaal rechtsvindingsvraagstuk een waarschijnlijkheidswaarde te verbinden aan elk van de mogelijke uitkomsten van dat vraagstuk. In de volgende hoofdstukken zal ik trachten deze vraag te beantwoorden. Voordat ik met deze theoretische exercitie aanvang, wil ik echter eerst stilstaan bij de voor de praktijk belangrijke vraag welke standpunten een belastingplichtige in een onzekere situatie kan innemen zonder het risico te lopen te worden geconfronteerd met een administratieve boete. Deze vraag komt in het volgende hoofdstuk aan de orde.