19.2.5.3 Niet voor gezamenlijke rekening en risico

Uit de in de literatuur gehanteerde definities van (pot- of) poolovereenkomsten vloeit voort dat partijen bij een poolovereenkomst met hetgeen is bijeengebracht geen handelingen verrichten om daarmee vermogensrechtelijk voordeel te behalen.1 In de parlementaire geschiedenis bij de totstandkoming van titel 7.13 BW is dit nogmaals tot uitdrukking gebracht.2 Het voordeel dat met de poolovereenkomst wordt behaald, wordt niet verkregen door te handelen met, of op basis van hetgeen werd ingebracht.3 Hetgeen is bijeengebracht, wordt dus niet aangewend om daarmee het individuele voordeel te behalen.4 De “inbreng” is niet per se het middel om het doel (het behalen van individueel voordeel) te bereiken.

Onder de zuivere poolovereenkomsten kunnen daardoor niet de personenvennootschappen worden verstaan.5 Van het begrip zuivere poolovereenkomst zijn hierdoor bovendien uitgesloten andere samenwerkingsovereenkomsten waarvoor kenmerkend is dat met de inbreng gehandeld wordt om daarmee het individuele doel te bewerkstelligen (zoals bijvoorbeeld bij beleggingsfondsen het geval is, zie hoofdstuk 23).

De eis dat niet voor gezamenlijke rekening en risico gehandeld mag worden, houdt ook in dat overeenkomsten die ertoe strekken dat de participanten contanten bijeenbrengen, waarmee vervolgens – al dan niet op een voor derden duidelijk kenbare wijze – voor gezamenlijke rekening goederen of diensten worden betrokken, niet onder de definitie van onbenoemde poolovereenkomsten vallen. De poolovereenkomst die een “inkooporganisatie” doet ontstaan, is dus geen zuivere poolovereenkomst. Bekende voorbeelden van dit type samenwerkingsverbanden zijn de (kosten)vennootschap (zie hoofdstuk 24), de - al dan niet informele -(kosten)vereniging en de (inkoop)coöperatie.

Dat niet voor gezamenlijke rekening en risico gehandeld mag worden, houdt bovendien in dat van een actieve samenwerking van de participanten geen sprake kan zijn. Er is geen sprake van een gezamenlijk optreden naar buiten toe of van “actieve samenwerking in het economisch verkeer”. Ieder van de participanten oefent zélf een beroep of bedrijf uit en treedt onder een eigen naam naar buiten toe op.6 Daaruit vloeit vervolgens de laatste eis die aan zuivere poolovereenkomsten moet worden gesteld voort. Deze laatste eis luidt dat de participanten niet naar gezamenlijk voordeel mogen streven.