165 Nader stellen door verweerder

In deze subparagraaf wordt enigszins vooruitgelopen op de chronologie en wordt ervan uitgegaan dat er voor eiser voldoende gelegenheid is geweest voor betwisting en dat de betwisting van eiser terzake van het gevoerde bevrijdende verweer voldoende is.1

Het debat dat partijen voeren bepaalt de nadere stelplicht.2 Het verweer van eiser kan voor verweerder aanleiding geven nader op feiten in te gaan. De (nadere) stelplicht van verweerder wordt mede bepaald door het verweer ter zake van eiser: bij beter tegenspel van eiser gaan als vanzelf de eisen gesteld aan verweerder omhoog.3 Of eiser nu (bij voorbaat) schriftelijk verweer heeft gevoerd naar aanleiding van het bevrijdend verweer4 of mondeling bij de mondelinge behandeling, verweerder zal in het licht van een gemotiveerde betwisting door eiser en de eventueel in het geding gebrachte stukken ervoor moeten zorgen dat hij nader concreet en gedetailleerd ingaat op het verweer van eiser; hij moet voldoende responderen op de betwisting van eiser (reageerplicht). Gelet op de aard en de inhoud van de reactie van eiser kan verweerder in sommige situaties niet volstaan met een herhaling van zetten. Van hem mag meer worden verlangd. Is de reactie van eiser gemotiveerd en gedocumenteerd, dan kan van verweerder worden gevergd dat hij, ter voldoening aan zijn stelplicht, niet volstaat met wat hij aanvankelijk heeft gesteld, maar dat hij zijn stellingen aanvult en nadere gegevens inbrengt.5 Van tekortschieten door verweerder in zijn stelplicht kan sprake zijn als de gemotiveerde betwisting van een stelling van eiser nadere instructie van die betwisting noodzakelijk maakt en een nadere instructie vervolgens achterwege blijft.6 Dat betekent dat de advocaat van verweerder hetzij met een schriftelijke reactie – gedacht kan worden aan schriftelijke verklaringen van potentiële getuigen, een expertiserapport of documenten7 – hetzij tijdens de mondelinge behandeling in dient te gaan op de gemotiveerde betwisting van eiser. Het betreft dan niet meer zozeer de vraag of verweerder voldoende elementen heeft gesteld voor honorering van zijn verweer, maar veeleer of de aanwezigheid van deze elementen voldoende aannemelijk is in het licht van de gemotiveerde betwisting door eiser. De rechter kan constateren dat geen nadere feiten en/of omstandigheden door verweerder zijn gesteld. Aan bewijslevering wordt niet toegekomen wanneer verweerder gelet op de gemotiveerde betwisting door eiser, zeker wanneer eiser een uitvoerige toelichting heeft gegeven, zijn stelling betreffende het bevrijdend verweer onvoldoende handhaaft. Bij onvoldoende bevonden nader stellen, is er geen reden verweerder toe te laten tot bewijslevering. Het standpunt van verweerder wordt verworpen indien – gelet op het verweer van eiser – aanvullend bewijs voor het standpunt van verweerder ontbreekt en evenmin bewijs is aangeboden. Het ligt op de weg van verweerder zijn verweer nader toe te lichten, aan te vullen of te concretiseren, wil hij worden toegelaten tot bewijs van zijn stelling.8 Welke onderbouwing van een partij kan worden verlangd is afhankelijk van het verloop van het debat. De rechter zal de stellingen en verweren van partijen over en weer waarderen.