HR, 09-05-2017, nr. 15/05148

3.1. Nadat de cassatieschriftuur in de onderhavige zaak is ingediend, heeft de Hoge Raad bij arrest van 22 november 2016, ECLI:NL:HR:2016:2654, beslist dat een e-mail bericht niet als schriftelijke volmacht voor het instellen van cassatie kan worden aangemerkt, maar een als bijlage bij een e-mail gevoegde brief, mits wordt voldaan aan een aantal voorwaarden wel. De navolgende overwegingen zijn daarbij van belang1.:

“In zijn arrest van 22 december 2009, ECLI:NL:HR:2009:BJ7810, NJ 2010/102, rov 3.5, heeft de Hoge Raad beslist dat een door de verdachte bepaaldelijk gevolmachtigde advocaat op de wijze van art. 450, derde lid, Sv beroep in cassatie kan instellen door middel van het verlenen van een daartoe strekkende schriftelijke bijzondere volmacht aan een griffiemedewerker. Een e-mailbericht is niet zo een schriftelijke volmacht (vgl. HR 10 november 2015, ECLI:NL:HR:2015:3253, NJ 2015/473).Een als bijlage bij een e-mail gevoegde brief, inhoudende een schriftelijke volmacht waarmee een advocaat een griffiemedewerker machtigt om namens de verdachte een rechtsmiddel aan te wenden, moet echter wel als zo een schriftelijke volmacht worden aangemerkt, mits:

(i) het e-mailbericht, met bijlage, is verzonden naar een e-mailadres dat door het gerecht is aangewezen voor communicatie met de griffiemedewerkers inzake de aanwending van rechtsmiddelen in strafzaken en

(ii) de schriftelijke volmacht voldoet aan de in HR 22 december 2009, ECLI:NL:HR:2009:BJ7810, NJ 2010/102 geformuleerde eisen.”

3.2. Tot de aan de Hoge Raad gezonden stukken van het geding behoort een door de griffier van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden en de comparant ondertekende akte cassatie, inhoudende:

“Heden, 14 augustus 2015, verscheen ter griffie van het gerechtshof te Arnhem-Leeuwarden:

[betrokkene 1] ,

administratief ambtenaar bij dit gerechtshof,

blijkens de aan deze akte gehechte bijzondere volmacht schriftelijk gemachtigde van

- tot het aanwenden van onderstaand rechtsmiddel door

[verdachte] ,

geboren [geboortedatum] 1974 te [geboorteplaats] ,

wonende te [woonplaats] ,

bepaaldelijk te zijn gevolmachtigd;

- beroep in cassatie in te stellen tegen het arrest d.d. 3 augustus 2015, alsmede tegen alle ter terechtzitting genomen beslissingen, onder parketnummer 21-000750-15 door dit hof gewezen in de zaak tegen [verdachte] voornoemd.”

3.3. Aan deze akte is gehecht een – kennelijk door een medewerker van de strafgriffie van het hof Arnhem-Leeuwarden aan de administratief ambtenaar [betrokkene 1] doorgezonden – e-mailbericht van 14 augustus 2015 te 14:55 uur, inhoudende:

“Van: Sturla Spans [mailto:info@spans-advocaat.nl]

Verzonden: vrijdag 14 augustus 2015 14:55

Aan: Strafgriffie Arnhem (Hof Arnhem-Leeuwarden)

Onderwerp: parketnummer:21-000750-15, uitspraak 3 augustus 2015- cassatieverzoek

Urgentie: Hoog

Geachte heer, mevrouw,

Hierbij zend ik de eerder gezonden mail, doch thans gescand en voorzien van mijn handtekening.

Hierbij bevestig ik dat ik door [verdachte] uitdrukkelijk gemachtigd ben dit cassatieverzoek in te dienen.

Indien verder onduidelijkheden zijn, verneem dit gaarne per ommegaande.

Met vriendelijke groet,

Sturla Spans

(…)”

3.4. Aan de akte is voorts gehecht een – kennelijk door mr. Spans achtereenvolgens geprint, van een handtekening voorzien, ingescand en als bijlage bij het hiervoor weergegeven e-mailbericht verzonden – e-mailbericht van 14 augustus 2015 te 10:30 uur, inhoudende:

“Van: Sturla Spans

Verzonden: vrijdag 14 augustus 2015 10:30

Aan: 'strafgriffie.hof-arle.arnhem@rechtspraak.nl’

Onderwerp: parketnummer. 21-000750-15 uitspraak van 3 augustus 2015- cassatie verzoek

Geachte heer, mevrouw,

Op drie augustus 2015 is door het Hof een uitspraak gedaan in de zaak tegen [verdachte] , geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1974,

Zij heeft mij medegedeeld om ten deze uitspraak in cassatie te willen gaan.

Zoals hedenochtend telefonisch is besproken machtig ik hierbij uw griffie om een akte tot een cassatieverzoek op te stellen.

Gaarne ontvang ik van u deze akte ter bevestiging.

In afwachting van uw bericht verblijf ik,

Met vriendelijke groet,

Sturla Spans

(…)”

Dit geprinte e-mailbericht bevat bij de daarop geplaatste handtekening de handgeschreven tekst “Handtekening mr. S. Spans”.

3.5. Uitgaande van het hiervoor aangehaalde arrest van de Hoge Raad van 22 november 2016 kan het hiervoor weergegeven e-mailbericht van 14:55 uur niet gelden als een schriftelijke bijzondere volmacht aan een griffiemedewerker tot het instellen van beroep in cassatie.2.Dit ligt anders voor het geprinte, van een handtekening voorziene en ingescande e-mailbericht van 10:30 uur. Dit is een geschrift dat als bijlage bij de e-mail van 14:55 uur is verzonden naar het e-mailadres van de strafgriffie van het hof Arnhem-Leeuwarden. Het e-mailbericht van 10:30 uur kan derhalve worden aangemerkt als “een als bijlage bij een e-mail gevoegde brief”, zoals bedoeld in HR 22 november 2016, ECLI:NL:HR:2016:2654.

3.6. In deze bijlage heeft mr. Spans als advocaat van de verdachte een griffiemedewerker gemachtigd om namens de verdachte een beroep in cassatie in te stellen. De e-mail van 14:55 uur is kennelijk verzonden naar het e-mailadres dat door het hof Arnhem-Leeuwarden is aangewezen voor communicatie met griffiemedewerkers inzake de aanwending van rechtsmiddelen in strafzaken. Of daarmee is voldaan aan de vereisten van een rechtsgeldige volmacht tot het instellen van beroep in cassatie hangt ervan af of de schriftelijke volmacht tevens de verklaring inhoudt van de advocaat, dat hij door de verdachte bepaaldelijk is gevolmachtigd tot het instellen van beroep in cassatie.3.

3.7. Een dergelijke verklaring is niet opgenomen in de volmacht die is opgenomen in het geprinte e-mailbericht van 10:30 uur. Op dit punt kleeft er dus een onvolkomenheid aan de volmacht.

3.8. Dit hoeft echter niet te leiden tot niet-ontvankelijkverklaring van de verdachte in haar cassatieberoep omdat de verklaring dat de advocaat door de verdachte bepaaldelijk is gevolmachtigd beroep in cassatie in te stellen wel in het e-mailbericht van 14:55 uur is opgenomen. Daaruit kan worden afgeleid dat aan de onvolkomen volmacht bij het instellen van cassatieberoep, de wens van de verdachte ten grondslag heeft gelegen om (op rechtsgeldige wijze) beroep in cassatie te doen instellen.4.

3.9. De verdachte kan daarom in haar cassatieberoep worden ontvangen, hetgeen betekent dat ik kan overgaan tot de bespreking van de voorgestelde middelen.

4. Het eerste middel bevat de klacht dat het hof art. 6 EVRM heeft geschonden, in het bijzonder het daarin vervatte aanwezigheidsrecht, doordat het hof ten onrechte, althans onvoldoende gemotiveerd, het verzoek tot aanhouding van de behandeling van de zaak wegens de afwezigheid van de verdachte heeft afgewezen. Het middel doelt op de beslissing van het hof op de terechtzitting van 20 juli 2015.

4.1. Voor een goed begrip van de zaak zal ik eerst het procesverloop weergeven en – enigszins uitgebreid – citeren uit delen van de schriftelijke aanhoudingsverzoeken van de raadsman en de daarbij gevoegde bijlagen omdat kennisneming daarvan van belang is voor de beoordeling van de begrijpelijkheid van de afwijzing van het in het middel bedoelde aanhoudingsverzoek.

4.1.1. De verdachte is bij vonnis van 30 januari 2015 door de politierechter wegens de twee ten laste gelegde winkeldiefstallen veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden met een proeftijd van twee jaren met als bijzondere voorwaarde, kort gezegd, dat zij zich onder behandeling zal stellen van De Waag. Daarnaast heeft de politierechter de tenuitvoerlegging gelast van een gevangenisstraf van vier weken en van een geldboete van € 5.000, subsidiair 60 dagen hechtenis. De aantekening mondeling vonnis houdt in dat mr. Spans als gemachtigd raadsman ter terechtzitting is verschenen.5.

4.1.2. De verdachte heeft tegen dit vonnis hoger beroep ingesteld. Zij is in hoger beroep gedagvaard om op de terechtzitting van het hof van 4 juni 2015 te verschijnen.

4.1.3. De raadsman van de verdachte heeft bij faxbericht van 21 mei 2015 de voorzitter van het hof verzocht om aanhouding van de behandeling van de zaak op 4 juni 2015. In dit faxbericht schrijft de raadsman:

“Cliënte heeft mij bericht dat zij van 27 mei 2015 tot 12 juni 2015 vanwege een internal Audit van haar werkgever in Nigeria verblijft.

De mailwisseling ten aanzien van deze audit zend ik u hierbij toe.

In verband hiermee verzoek ik u in te stemmen met een latere behandeling van deze zaak. Dit zou wat mij betreft zo spoedig mogelijk na 12 juni aanstaande kunnen gaan plaatsvinden.”

Bij dit faxbericht is een e-mail van de verdachte aan haar raadsman van 20 mei 2015 gevoegd. Deze e-mail houdt onder meer in:

“Onderwerp: RE: Zitting d.d. 4 juni

Bijlagen: Scheduling Internal Audit – Compliance – 2015.04.08.xlsx

Geachte heer Spans,

Aangehecht ons Audit schema van, deze zijn inmiddels approved en de audits moeten op de genoemde data uitgevoerd worden. Schema is reeds in April opgesteld. (…) Uitstel inzake de audit zal niet gaan. Ik hoop op medewerking van het hof.”

4.1.4. Het proces-verbaal van de terechtzitting van 4 juni 2015 houdt het volgende in:

“De voorzitter deelt mondeling mede de inhoud van een faxbericht van 21 mei 2015 van mr. Spans. Daarin wordt verzocht de behandeling van de zaak aan te houden omdat verdachte verhinderd is in verband met het feit dat zij vanwege een Internal Audit van haar werkgever van 27 mei tot 12 juni 2015 in Nigeria verblijft.

De voorzitter deelt mede dat het verzoek voorafgaand aan deze terechtzitting reeds is gehonoreerd en dat dit ook aan mr. Spans is medegedeeld.

Het gerechtshof, gehoord de advocaat-generaal, schorst hierop het onderzoek voor onbepaalde tijd (…).”

4.1.5. Als nieuwe zittingsdatum is vervolgens 20 juli 2015 bepaald, waarop de raadsman op 18 juni 2015 het volgende faxbericht aan de voorzitter van het hof stuurt:

“In overleg met een van de medewerkers van het hof is een nieuwe zitting afgesproken met mij voor 20 juli aanstaande om 09.30 uur.

Ik heb [verdachte] per mail hiervan op de hoogte gesteld. Via een antwoordmail heeft zij mij laten weten dat zij vanwege audits in het kader van haar werk op 20 juli 2015 buiten Nederland zal verblijven. Uit haar berichten valt af te leiden dat zij van 27 juli 2015 tot eind augustus 2015 in Nederland zal verblijven.

Namens haar verzoek ik in tegenstelling met wat met uw medewerker is besproken een zitting te doen vaststellen in de periode dat zij in Nederland zal verblijven, met uiteraard mijn excuses voor het veroorzaakte ongemak.

Voor de goede orde zend ik u ter nadere toelichting bijgaand de mailwisseling tussen mij en cliënte. Daarbij bevindt zich ook haar werkschema tot het eind van het jaar.”

Bij dit faxbericht van de raadsman is een e-mail van de verdachte aan haar raadsman van 16 juni 2015 gevoegd. Deze e-mail met het onderwerp “Re: Nieuwe zittingsdatum” houdt onder meer in:

“Vraag in hoeverre heeft de rechtbank gekeken naar de beschikbaarheid?

Het overzicht, u toegezonden, gaf de geplande data weer, welke niet verzet kunnen worden.

Van 13-07 t/m 24-07 in Gabon / London voor de Gabon audit.

Ik kom hier niet onderuit. Vanaf 27-07 t/m 31-08 in Nederland.”

Tevens is bij het faxbericht van de raadsman een werkschema gevoegd met het opschrift “INTERNAL AUDIT SCHEDULING”.

4.1.6. Vervolgens schrijft de raadsman op 30 juni 2015 per fax aan de voorzitter van het hof:6.

“Naar aanleiding van mijn laatste brief aan u in deze zaak van 18 juni 2015 heb ik op 23 juni 2015 gesproken met een van uw medewerkers, [betrokkene 2] . Mij is door haar verteld dat u er weinig voor voelde de zaak opnieuw te doen aanhouden, nu deze zaak al enige tijd in behandeling is. Mij werd gevraagd of ik niet namens [verdachte] tijden[s] de zitting het woord zou kunnen gaan voeren.

In een mail heb [ik] dit voorstel aan cliënte voorgelegd. Zij heeft mij heden geantwoord. Een kopie van dit mail zend ik u hierbij.

Namens haar doe ik hierbij het dringen[de] verzoek om alsnog op haar argumenten in te willen gaan. Door mij is reeds eerder een overzicht gezonden van haar werkzaamheden in het buitenland. Dit overzicht geeft ook duidelijk aan wanneer cliënte wel bij een zitting aanwezig zal kunnen zijn.”

Bij dit faxbericht van de raadsman is een e-mail van de verdachte aan haar raadsman van 30 juni 2015 gevoegd. Deze e-mail met het onderwerp “Re: zitting 20 juli 2015” houdt onder meer in:

“Ik heb tijdig aangegeven op welke data ik in het buitenland verblijf in verband met mijn werkzaamheden. Is dit ook doorgegeven aan de Rechtbank?

Nu ontstaat (ten onrechte) de indruk dat ik de zitting steeds aan het verschuiven ben, hetgeen niet bevorderlijk is voor een positief beeldvorming.

Daarnaast vind ik het prettig als de rechtszitting heeft plaatsgevonden zodat ik dit kan afsluiten en verder kan.

Graag ben ik zelf bij de zitting aanwezig aangezien ik het beste de oorzaak van mijn recidive én de bereidheid om herhaling te voorkomen kan toelichten. Ook kan ik de aspecten toelichten die positief hebben bijgedragen aan het voorkomen van recidive in de afgelopen periode sinds de laatste aanhouding. Daarnaast wens ik zelf in te gaan op de vragen die de rechter(-s) voor mij heeft/hebben.

Ik verzoek u daarom de rechtbank aan te geven dat

 ik in de periode 13-07-2015 t/m 24-07-2015 in het buitenland verblijf en dit ruim vooraf heb aangegeven,

 mijn verblijf in het buitenland is als gevolg van mijn werkzaamheden en betreft een audit in meerdere landen die niet te herplannen is,

 ik graag aanwezig wens te zijn tijdens de zitting en mijn zaak zelf wil toelichten

Mijn dringende verzoek aan de rechtbank is daarom ook om de zittingsdatum van 20 juli te verschuiven.

Hierbij nogmaals een overzicht van de periode wanneer ik in het buitenland verblijf ivm mijn werkzaamheden: (…)”

Bij dit faxbericht van de raadsman is nogmaals het hiervoor genoemde werkschema met het opschrift “INTERNAL AUDIT SCHEDULING” gevoegd.

4.1.7. Het proces-verbaal van de terechtzitting van 20 juli 2015 houdt het volgende in:

“De verdachte genaamd:

(…)

is niet verschenen.

Ter terechtzitting is aanwezig mr. S. Spans, advocaat te Utrecht, die verklaart niet uitdrukkelijk door verdachte te zijn gemachtigd de verdediging te voeren.

De niet gemachtigde raadsman wordt in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken met betrekking tot de niet-aanwezigheid van verdachte. De raadsman verklaart, zakelijk weergegeven, als volgt:

Ik verzoek om aanhouding. Door mij is een beroepsfout begaan door niet eerst af te stemmen met cliënte of zij op de zittingsdatum in Nederland zou zijn. Ik dacht dat ze eenmalig in het buitenland was. Ik heb onvoldoende inzicht gehad in haar werkzaamheden. Ze werkt bij [A] , waar een grote fraude is ontstaan. Mijn cliënte is betrokken bij het onderzoek daarnaar. Ik realiseerde mij niet dat zij gedurende het hele jaar periodes in het buitenland verblijft. Ik had dit eerst met haar moeten overleggen. Ze wil hoe dan ook bij de zitting aanwezig zijn. Ik heb per e-mail met haar besproken of ze mij kon machtigen, maar ze heeft aangegeven dat ze absoluut zelf bij de zitting aanwezig wilde zijn. Ik heb ook een e-mail van de echtgenoot.

De raadsman overlegt een e-mail bericht van de echtgenoot van verdachte.

De advocaat-generaal voert, zakelijk weergegeven, als volgt het woord:

Ik verzet mij tegen aanhouding. Het gaat hier om een verdachte met een strafblad. De zaak is al vaker aangehouden, om allerlei redenen. Volgens de reclassering is verdachte een zorgwekkende zorgmijder. Er kan geen aanhouding meer plaatsvinden. Ik zie geen stukken met betrekking tot de baan van verdachte.

Na gehouden beraad deelt de voorzitter als beslissing van het hof mede:

Het aanhoudingsverzoek wordt afgewezen. Verdachte heeft hoger beroep ingesteld. Gelet op de baan die zij stelt te hebben, die kennelijk inhoudt dat ze veel in het buitenland moet verblijven, had het op de weg van verdachte gelegen om op voorhand aan haar raadsman de haar bekende data waarop zij wel en niet kan, op te geven. Voorts had het eveneens op de weg van raadsman gelegen om bij zijn cliënte te verifiëren of zij op de geplande zittingsdatum al dan niet in het buitenland zou zijn. Daarnaast heeft het hof meegewogen het belang dat de samenleving heeft bij een doeltreffende en voortvarende berechting en het belang van een goede organisatie van de rechtspleging. In dit verband is van belang dat de zaak al een keer eerder is aangehouden omdat verdachte in het buitenland verbleef.

Het hof verleent verstek tegen de niet verschenen verdachte en beveelt, dat met de behandeling van de zaak zal worden voortgegaan.

(…)

De advocaat-generaal voert het woord, zakelijk weergegeven:

Verdachte heeft beide feiten bekend. De politierechter heeft rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden van verdachte. Ik vraag om bevestiging van dat vonnis.”

4.1.8. Het door de raadsman ter terechtzitting van 20 juli 2015 overgelegde e-mailbericht van de echtgenoot van de verdachte bevindt zich bij de gedingstukken. Het gaat om een e-mailbericht van [betrokkene 3] aan de raadsman van 20 juli 2015 met het onderwerp “Toelichting inzake rechtszitting 20 juli 2015”. Deze e-mail houdt onder meer het volgende in:

“Zoals gisteren telefonisch besproken en na afstemming met [verdachte] (cliënte) hierbij per mail;

Reeds bij het vragen van uitstel van de zitting in mei jl. zijn alle verhinderdata doorgegeven aan zowel de raadsman als het Hof. Het had mede daarmee duidelijk mogen zijn dat de werkzaamheden van [verdachte] in deze maanden voornamelijk in het buitenland plaats vindt! Ten onrechte lijkt nu de indruk te ontstaan dat [verdachte] zich onttrekt aan de rechtszitting en/of de strafmaatregel. Voor de volledigheid: [verdachte] wenst de rechtszitting bij te wonen teneinde de vragen te kunnen beantwoorden die tijdens de rechtszitting gesteld worden. Daarnaast wenst zij de periode van winkeldiefstal / recidive af te sluiten zodat ze verder kan met haar leven. Dit is in de afgelopen periode aan u en het Hof herhaaldelijk benadrukt.

Noch de medeweker van het hof noch de raadsman hebben bij het bepalen van de nieuwe zitting rekening gehouden met de opgegeven verhinderdata. Het moge duidelijk zijn dat er geen overleg is geweest tussen raadsman en cliënte. Raadsman is ten onrechte ervan uitgegaan dat “het vakantieperiode is en dus goed zou zijn”, (zie email raadsman aan cliënte d.d. 17 juli jl.) Hiervan wordt [verdachte] nu ten onrechte de dupe. (…)

[verdachte] is werkzaam bij [A] B.V., een bedrijf dat sinds 2014 te maken heeft met fraude en omkoopschandaal. In 2015 heeft eea ergere vormen aangenomen. Vanuit de functie van [verdachte] moet zij tesamen met haar team niet alleen de jaarlijkse auditie van de joint ventures (JV) uitvoeren, maar ook onderzoek doen of de JV mogelijk betrokken is. Reeds in mei is aangegeven dat het schema niet aangepast kan worden en sprake is van verplichte aanwezigheid.

[verdachte] hecht veel waarde aan haar werk. Werk is belangrijk en zou zij niet graag op het spel zetten. (…)

Bij het bepalen van de datum van de rechtszitting is door de raadsman geen afstemming plaats gevonden met [verdachte] en is geen rekening gehouden met haar werkzaamheden in het buitenland. (…)

Naar mijn mening kan aangegeven worden dat de verhinderdata door u als raadsman niet correct is geïnterpreteerd. En dat buiten de schuld om van [verdachte] een datum voor de rechtszitting is gepland op het moment dat zij haar werkzaamheden in het buitenland verricht. De rechtszittingsdatum van 20 juli is tot stand gekomen tussen u en de medewerker van het Hof zonder dat dit is afgestemd met [verdachte] . Er is absoluut geen sprake van dat [verdachte] zich onttrekt aan de rechtszitting en/of de strafmaatregel, integendeel!

Het dringende verzoek is daarom nogmaals om de rechtszitting aan te houden en een rechtszitting te plannen op een moment zodat [verdachte] aanwezig kan zijn. Daarmee kan zij het beste geholpen worden teneinde vragen tijdens de rechtszitting te beantwoorden en om een periode van recidive gedrag achter zich te laten.”

4.2. Het hof heeft de verdachte bij verstek veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van twee weken en de tenuitvoerlegging gelast van een gevangenisstraf van vier weken en van een geldboete van € 5.000, subsidiair 60 dagen hechtenis.

4.3. Samengevat blijkt uit het voorgaande dat de raadsman ter terechtzitting van 20 juli 2015 heeft aangevoerd dat de verdachte hoe dan ook bij de zitting aanwezig wil zijn. In dit verband heeft de raadsman het hof medegedeeld dat hij met de verdachte heeft besproken of zij hem kon machtigen, maar dat zij heeft aangegeven absoluut zelf bij de zitting aanwezig te willen zijn. Hieruit kan worden afgeleid dat de raadsman namens de verdachte uitdrukkelijk een beroep heeft gedaan op het in art. 6 EVRM besloten liggende7.aanwezigheidsrecht van de verdachte. Dat de verdachte van dat recht gebruik wenste te maken, volgt ook uit de schriftelijke aanhoudingsverzoeken en de bijlagen daarbij.

4.4. Het is vaste rechtspraak dat de rechter bij de beslissing op een verzoek tot aanhouding van de behandeling van de zaak een afweging dient te maken tussen alle daarbij betrokken belangen, waaronder het aanwezigheidsrecht van de verdachte, het belang dat niet alleen de verdachte maar ook de samenleving heeft bij een doeltreffende en spoedige berechting en het belang van een goede organisatie van de rechtspleging.8.

4.5. De steller van het middel betoogt in de eerste plaats dat niet blijkt dat het hof deze belangenafweging heeft gemaakt, aangezien het hof in zijn motivering het aanwezigheidsrecht van de verdachte niet kenbaar heeft meegewogen.

4.6. De motivering van de afwijzing van het aanhoudingsverzoek houdt onder meer in dat het hof het belang dat de samenleving heeft bij een doeltreffende en voortvarende berechting en het belang van een goede organisatie van de rechtspleging heeft meegewogen, alsmede dat van belang is dat de zaak al een keer eerder is aangehouden omdat de verdachte in het buitenland verbleef. Hierin ligt besloten dat het hof een afweging heeft gemaakt tussen enerzijds het aanwezigheidsrecht van de verdachte en anderzijds de door het hof genoemde belangen. De klacht dat het hof heeft verzuimd de vereiste belangenafweging te maken, faalt daarom.

4.7. Daarmee is niet gezegd dat de motivering van de afwijzing van het aanhoudingsverzoek ook begrijpelijk is. Het hof heeft onder meer overwogen dat het op de weg van de verdachte had gelegen om op voorhand aan haar raadsman de haar bekende data op te geven waarop zij wel en niet op de zitting van het hof aanwezig kon zijn. Kennelijk is het hof ervan uitgegaan dat de verdachte dit niet heeft gedaan en heeft het hof mede op die grond geoordeeld dat de gemaakte belangenafweging in het nadeel van de verdachte moest uitvallen.

4.8. Ik ben het met de steller van het middel eens dat het kennelijke oordeel van het hof – en het verwijt dat daarin schuilt – dat de verdachte heeft verzuimd op voorhand aan haar raadsman de data op te geven waarop zij wel en niet ter terechtzitting aanwezig zou kunnen zijn, niet begrijpelijk is in het licht van hetgeen de raadsman op de terechtzitting van 20 juli 2015 heeft aangevoerd en de voorafgaand aan die terechtzitting verzonden faxberichten met bijlagen alsmede het op die terechtzitting overgelegde e-mailbericht van de echtgenoot van de verdachte.

4.9. De bij het faxbericht van de raadsman van 21 mei 2015 gevoegde e-mail van de verdachte van 20 mei 2015 houdt immers in dat een audit-schema is aangehecht en dat de audits op de genoemde data uitgevoerd moeten worden. Het gaat hierbij kennelijk om het bij die e-mail als bijlage verzonden bestand “Scheduling Internal Audit – Compliance – 2015.04.08.xlsx”. Voorts is bij het faxbericht van de raadsman van 18 juni 2015 een werkschema gevoegd9.en een e-mail van de verdachte die inhoudt: “Het overzicht, u toegezonden, gaf de geplande data weer, welke niet verzet kunnen worden.” In zijn faxbericht van 30 juni 2015 schrijft de raadsman bovendien dat hij reeds eerder een overzicht heeft gezonden van de werkzaamheden van de verdachte in het buitenland en dat dit overzicht duidelijk aangeeft wanneer zij ter terechtzitting aanwezig kan zijn. De overgelegde e-mail van de echtgenoot van de verdachte houdt ten slotte in dat reeds bij het vragen van uitstel van de zitting in mei 2015 alle verhinderdata zijn doorgegeven aan de raadsman.10.

4.10. Uit de stukken waarover het hof op de terechtzitting van 20 juli 2015 beschikte, volgt dus dat de verdachte op 20 mei 2015 aan haar raadsman heeft opgegeven op welke data zij verhinderd was. Het kennelijke oordeel van het hof dat zij de desbetreffende data niet op voorhand aan haar raadsman heeft opgegeven, acht ik daarom niet begrijpelijk.

4.11. Voor zover het hof met “op voorhand” heeft bedoeld dat de verdachte die data reeds bij het instellen van het hoger beroep aan haar raadsman had moeten opgeven, merk ik op dat – aangezien het hof de behandeling van de zaak op de terechtzitting van 4 juni 2015 op verzoek van de raadsman heeft aangehouden wegens het verblijf van de verdachte in het buitenland – niet goed valt in te zien waarom op een later moment in de procedure, namelijk ter terechtzitting van 20 juli 2015, alsnog aan de verdachte zou moeten worden tegengeworpen dat zij niet reeds bij het instellen van het hoger beroep haar verhinderdata heeft opgegeven. Ook in dat geval lijkt mij de afwijzing van het aanhoudingsverzoek niet zonder meer begrijpelijk.

4.12. Omdat het hierbij naar mijn mening gaat om een wezenlijk onderdeel van de motivering van de afwijzing van het verzoek tot aanhouding van de zaak, acht ik het middel reeds vanwege het voorgaande gegrond. Niettemin zal ik hierna nog kort ingaan op de overige motivering van die afwijzing.

4.13. Het hof heeft ook overwogen dat het op de weg van de raadsman had gelegen om bij de verdachte te verifiëren of zij op de geplande zittingsdatum in het buitenland zou zijn. Gelet op de inhoud van het faxbericht van de raadsman van 21 mei 2015, waarin hij schrijft dat de behandeling van de zaak wat hem betreft zo spoedig mogelijk na 12 juni 2015 zou kunnen plaatsvinden, is het niet verwonderlijk dat het hof de nadere terechtzitting heeft bepaald op 20 juli 2015. Die datum is bovendien kennelijk in overleg met de raadsman bepaald. Uit hetgeen de raadsman op die terechtzitting heeft aangevoerd en het overgelegde e-mailbericht van de echtgenoot van de verdachte blijkt dat de raadsman in de veronderstelling verkeerde dat de verdachte eenmalig in verband met haar werk in het buitenland zou verblijven. De raadsman heeft op die terechtzitting het boetekleed aangetrokken door te verklaren dat hij een beroepsfout heeft begaan en dat hij de nieuwe zittingsdatum eerst met de verdachte had moeten overleggen. Van een fout van de verdachte zelf is hier geen sprake. In het licht van het belang van het door art. 6 EVRM gewaarborgde aanwezigheidsrecht van de verdachte, waarop zij uitdrukkelijk en bij herhaling een beroep heeft gedaan, meen ik dat de omstandigheid dat de raadsman niet heeft geverifieerd of de verdachte op 20 juli 2015 ter terechtzitting aanwezig kon zijn onvoldoende grond vormt voor de afwijzing van het aanhoudingsverzoek.11.

4.14. Het hof heeft ten slotte verwezen naar het belang dat de samenleving heeft bij een doeltreffende en voortvarende berechting en het belang van een goede organisatie van de rechtspleging, in welk verband het hof erop heeft gewezen dat de zaak al een keer eerder is aangehouden omdat de verdachte in het buitenland verbleef. In aanmerking genomen dat de ten laste gelegde feiten dateren uit december 2013 en oktober 2014 en de politierechter uitspraak heeft gedaan op 30 januari 2015, valt zonder nadere motivering, die ontbreekt, niet in te zien waarom reeds op 20 juli 2015 de door het hof genoemde belangen zwaarder zouden moeten wegen dan het belang van de verdachte om in haar aanwezigheid te worden berecht. Ik neem hierbij tevens in aanmerking dat het in de onderhavige zaak gaat om twee winkeldiefstallen. Dat de belangen van de winkelbedrijven – waarop het hof overigens niet concreet is ingegaan – nopen tot afwijzing van het aanhoudingsverzoek lijkt mij overtrokken.12.De onderhavige zaak is van een geheel andere orde dan zaken waarin sprake is van slachtoffers van bijvoorbeeld gewelds- of zedendelicten, die een gerechtvaardigd belang hebben om niet te lang in onzekerheid te hoeven verkeren over de afloop van de strafzaak.13.

4.15. Ik kom dan ook tot de slotsom dat de door het hof genoemde gronden, afzonderlijk noch in samenhang bezien, de afwijzing van het aanhoudingsverzoek kunnen dragen.

4.16. Het middel slaagt.

5. Het tweede middel klaagt dat de strafmotivering van het hof in strijd met art. 359, zesde lid, Sv niet een opgave bevat van de redenen die in het bijzonder hebben geleid tot de keuze van het opleggen van een vrijheidsbenemende straf.

5.1. Het hof heeft de oplegging van de gevangenisstraf voor de duur van twee weken als volgt gemotiveerd:

“De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Het hof heeft bij de straftoemeting in het bijzonder in aanmerking genomen -en vindt daarin de redenen die tot de keuze van een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf van de hierna aan te geven duur leiden- dat:

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan twee winkeldiefstallen. Het plegen van winkeldiefstallen zorgt voor veel overlast voor de winkeliers. Het levert de middenstand jaarlijks bovendien een forse schadepost op. Daarnaast is verdachte al vaker veroordeeld voor winkeldiefstallen en liep zij bij het plegen van het delict in twee proeftijden van eerder gepleegde winkeldiefstallen.

Uit het reclasseringsadvies gedateerd op 27 februari 2014 blijkt dat verdachte niet wil meewerken aan behandeling in reclasseringskader.”

5.2. Art. 359, zesde lid eerste volzin, Sv luidt:

"Bij de oplegging van een straf of maatregel die vrijheidsbeneming medebrengt, geeft het vonnis in het bijzonder de redenen op die tot de keuze van deze strafsoort, dan wel tot deze soort maatregel hebben geleid."

5.3. In de rechtspraak van de Hoge Raad wordt dit vereiste zo ingevuld dat uit de strafmotivering expliciet moet blijken dat de rechter onder ogen heeft gezien dat hij een straf of maatregel oplegt die onvoorwaardelijke vrijheidsbeneming met zich brengt door in de strafmotivering tot uitdrukking te brengen dat zo'n sanctie wordt opgelegd en die sanctieoplegging te verbinden met in de strafmotivering opgegeven redenen.14.

5.4. De strafmotivering van het hof houdt in dat het hof redenen heeft gevonden die tot de keuze van een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf hebben geleid. Die redenen heeft het hof vervolgens in zijn strafmotivering genoemd. Daarmee heeft het hof in overeenstemming met art. 359, zesde lid, Sv in het bijzonder de redenen opgegeven die de opgelegde gevangenisstraf hebben bepaald.

5.5. Het middel faalt.

6. Het eerste middel slaagt. Het tweede middel faalt en kan worden afgedaan met de aan art. 81 RO ontleende motivering. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

7. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot terugwijzing van de zaak naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, en tot verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG