HR, 04-02-2014, nr. 12/02234

Nr. 12/02234

Mr. Spronken

Zitting: 3 december 2013

Conclusie inzake:

[verdachte]

‘hij in de periode van 10 augustus 2009 tot en met 26 februari 2010 op na te noemen plaatsen, een gewoonte heeft gemaakt van het kopen van goederen met het oogmerk om zonder volledige betaling zich en/of (een) ander(en) de beschikking over die goederen te verzekeren, hebbende verdachte, telkens met voormeld oogmerk, de navolgende goederen - op tijd en plaats daarbij vermeld - gekocht, te weten:

5. Die bewezenverklaring berust, blijkens de aanvulling op het verkorte arrest, voor wat het onder 1 bewezenverklaarde feit op de navolgende bewijsmiddelen:

‘In de hierna te melden bewijsmiddelen onder 3 tot en met 9, 11 12 en 24 wordt telken verwezen naar de bijlagen van het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van de regiopolitie Noord en Oost Gelderland, genummerd PL0640/2010052425-39, opgemaakt door [verbalisant], hoofdagent van politie, gesloten en getekend op 13 april 2010.

1. De verklaring van verdachte ter terechtzitting bij dit hof op 3 april 2012, zakelijk weergegeven:

Ik heb op 18 januari 2010 in Gendringen, op 8 februari 2010 in Didam en op 26 februari 2010 in Elten benzine getankt en ik ben weggereden zonder te betalen.

Ik heb in de periode van 10 augustus 2009 tot en met 26 september 2009 in Ulft computers, computerapparatuur, een mobiele telefoon, kantoorartikelen, een navigatiesysteem en een softwarepakket gestolen. Ze zeiden dat ze de goederen op rekening zouden zetten en dat ik ze kon meenemen.

2. De verklaring van verdachte ter terechtzitting bij de politierechter in de rechtbank Zutphen op 9 november 2010, zakelijk weergegeven:

(na voorhouden aangifte [betrokkene 2])

Ik heb mij toen voorgedaan als ene [betrokkene 3]. Ik had toen geen geld bij mij. Van het verhaal dat ik toen heb opgehangen heb ik geen flauw idee meer.

3. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van verhoor (pagina 51-52), voor zover inhoudende de verklaring van verdachte, zakelijk weergegeven:

Rond de zomer ben ik naar de computerwinkel [B] in Ulft gegaan. Ik ben er naartoe gegaan om te kijken naar computerapparatuur. Ik heb toen tegen de verkoper gezegd dat ik een eigen bedrijf wilde beginnen en daarvoor apparatuur nodig had. Hij adviseerde mij een computer en deze heb ik toen gekocht. Dat zal rond de 900 euro zijn geweest. Hij adviseerde mij ook om een laptop te nemen en andere apparatuur en dat heb ik allemaal meegenomen. In totaal heb ik daar voor 3.100,00 euro gekocht. De tweede keer ben ik een paar weken later geweest. Toen heb ik er een laptop bijgekocht.

4. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van verhoor (pagina 87-89), voor zover inhoudende de verklaring van verdachte, zakelijk weergegeven:.

Ik denk dat ik ongeveer een stuk of acht keer getankt heb zonder te betalen. Ik kan mij herinneren dat ik van een tankstation in Gendringen een rekening heb ontvangen. Die rekening werd gestuurd naar mijn adres op [adres].

5. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van verhoor (pagina 53-55), voor zover inhoudende de verklaring van verdachte, zakelijk weergegeven:

Vraag: We laten je een vijftal rekeningen zien van [C], ten name van [verdachte], in Varsseveld, herken jij deze rekeningen?

Antwoord: Ja die rekeningen herken ik. De goederen die op de rekening staat heb ik ook gekocht bij [B] in Ulft. De naam is niet goed geschreven er staat [verdachte], en geen [verdachte] en mijn voornaam is in een keer [voornaam] en niet [voornaam].

De handtekeningen onder de rekeningen zijn van mij.

6. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van aangifte (pagina 36-41) met bijlagen (46-50), voor zover inhoudende de verklaring van aangever [betrokkene 4], zakelijk weergegeven:

Ik doe aangifte namens de eigenaar van computerwinkel [B] gevestigd in Ulft, Oude IJsselstreek. Ik ben gerechtigd om namens de directeur aangifte te doen.

Doordat de verdachte een valse hoedanigheid aannam, dan wel gebruik maakte van listige kunstgrepen/samenweefsel van verdichtsels werd ik bewogen tot afgifte van goederen bestaan uit computerapparatuur, een mobiele telefoon en een navigatiesysteem. Als ik zou hebben geweten dat de verdachte een valse hoedanigheid aannam, dan wel gebruik maakte van listige kunstgrepen/samenweefsel van verdichtsels, dan zou ik niet tot afgifte zijn overgegaan.

Op 10 augustus 2009 bevond ik mij in de genoemde computerzaak. Ik werd gebeld door een man die zich [verdachte] noemde. Hij vertelde dat hij een eigen bedrijf had en op vakantie was. Tijdens zijn vakantie zou er in zijn bedrijf zijn ingebroken, waarbij men alle computerapparatuur had meegenomen. Hij had achter een serviceauto van onze zaak gereden en daarom belde hij.

Door de gepleegde inbraak had hij dus helemaal geen computers meer. Een dag erna of mogelijk ook diezelfde dag kwam er een man in de zaak. Hij zei dat hij [verdachte] heette en legitimeerde zich met, volgens mij, een rijbewijs. Ik zag daarop de naam [verdachte] staan. Hij vertelde zijn verhaal, wat hij mij via de telefoon al had verteld, nogmaals en zei na de inbraak weer zo snel mogelijk aan het werk te willen. Hij bestelde vervolgens bij mij voor zijn zaak [C] bij mij een computer, een breedbeeldscherm, een 17 inch laptop, een extra verzekering en een USB-stick voor zijn zaak. Dit alles ter waarde van 2.019,90 euro.

Op 14 augustus 20091.heeft hij de bestelde spullen opgehaald. Hij vroeg toen ook nog naar een printer voor de computer.

Op 5 september 2009 kwam [verdachte] weer in de zaak. Ik kende hem direct terug. Hij vertelde toen dat tijdens de inbraak in zijn zaak ook goederen uit zijn bestelbus waren weggenomen, waaronder een navigatiesysteem. Daarom wilde hij nu een printer, een inktset en een navigatiesysteem kopen. Ik heb toen nog tegen hem gezegd dat wij nog geen betaling binnen hadden gekregen van de eerste rekening. [verdachte] zei dat hij bezig was op een nieuwe zaak te openen in Varsseveld, maar dat hij het openstaande bedrag direct zou overmaken. Ik had geen enkele reden om daaraan te twijfelen. [verdachte] maakte een betrouwbare indruk op mij. Ik dacht van hem op aan te kunnen en gaf hem de printer, de inktset en de Tomtom mee, alsmede een rekening voor deze goederen ter waarde van 459 euro.

Op 10 september 2009 kwam [verdachte] wederom in de winkel van [B]. Hij vertelde dat zijn vrouw de planning deed van zijn klussenbedrijf. Zij vond het beeldscherm van de laptop die hij eerder bij ons zaak had gehaald te groot. Zij had liever een 15 inch beeldscherm. Hij zocht zo'n laptop uit samen met een computermuis. Ik heb hem toen weer gewezen op de openstaande rekeningen. Hij zei dat de rekeningen bij de boekhouder lagen en dat hij deze zou overmaken. Die boekhouder zou nu op vakantie zijn. Hij bracht dit weer met zoveel overtuiging, dat ik [verdachte] geloofde op zijn woord. Hij zei ook dat het geld aan het eind van de week overgemaakt zou worden in één keer. Ik gaf hem hierop de door hem uitgezochte laptop en computermuis ter waarde van 774,00 euro mee en de daarbij behorende factuur.

Op 12 september 2009 kwam [verdachte] binnen in de computerzaak om een computermuis voor een kennis van hem te kopen. Die kennis had de computermuis die hij bij ons had gekocht bij hem gezien en de kennis wilde er ook zo één. Ik heb hem toen zo'n muis verkocht en hij heeft deze ter waarde van 45 euro meegenomen. Hij daarvan ook een rekening gekregen.

Op 26 september 2009 kwam hij weer in de zaak. Ik adviseerde hem een softwarepakket van 100 euro. Ik vroeg [verdachte] hoe het met de betalingen van de rekeningen stond. Hij zei dat deze onderweg waren. Volgens mijn chef [betrokkene 5] waren die betalingen nog steeds niet binnen. Hij vertelde weer over het starten van een nieuw bedrijf. Uiteindelijk wist hij het zo te praten dat hij het weer voor elkaar kreeg dat ik hem het softwarepakket met een rekening aan hem meegaf.

Daarna heb ik hem meerdere keren gebeld omtrent het niet betalen van de rekeningen. [verdachte] had iedere keer een ander excuus zoals dat hij in het ziekenhuis had gelegen. Die middag zou hij langskomen om te betalen. Hij zou samen met zijn boekhouder komen, maar zij zijn nooit meer in de zaak geweest. Toen ik bleef bellen nam [verdachte] op een gegeven moment helemaal niet meer op.

Door het vertellen van verschillende verhalen door [verdachte] en doordat hij mijn goede vertrouwen schond, heeft hij mij gedwongen tot afgifte van die genoemde goederen uit de computerzaak [B]. Door zijn verhalen wekte hij bij mij geen argwaan en kreeg ik het gevoel hem te kunnen vertrouwen op zijn woord. Ik ga er vanuit dat hij zijn afspraken na kwam en de betalingen, die wij tegoed hadden, zou overmaken. Dat bleek echter met zo te zijn. Als ik had geweten dat hij de verhalen had verzonnen, dan had ik nooit de goederen afgegeven. Hij heeft mijn vertrouwen geschaad.

Factuur Bedrag in euro's

14 augustus 2009 2019,90

5 september 2009 459,00

10 september 2009 744,00

12 september 2009 45,00

26 september 2009 100,00

Alle geadresseerd aan [C], [verdachte] te Varsseveld.

7. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van aangifte (pagina 81-85), voor zover inhoudende de verklaring van aangeefster [betrokkene 2], zakelijk weergegeven:

Op 18 januari 2010 werd in Gendringen, binnen de gemeente Oude IJsselstreek het feit gepleegd.

Doordat de verdachte een valse naam/valse hoedanigheid aannam, dan wel gebruik maakte van listige kunstgrepen/samenweefsel van verdichtsels werd ik bewogen tot afgifte van geld/goed. Als ik zou hebben geweten dat de verdachte een valse naam/valse hoedanigheid aannam, dan wel gebruik maakte van listige kunstgrepen/samenweefsel van verdichtsels, dan zou ik niet tot afgifte zijn overgegaan.

Op 18 januari 2010 zag ik dat er een auto stopte bij het tankstation en dat een onbekende man uitstapte om te tanken. Ik gaf het tanken vrij waar de man benzine tankte voor een bedrag van 55 euro. Toen de man binnenkwam zag ik dat die man zich met zijn handen op de borst klopte. Ik hoorde dat de man zei dat hij zijn portemonnee in zijn auto had laten liggen. Hierop liep de man terug naar zijn auto en kwam vervolgens weer teruglopen. De man zei toen tegen mij dat hij zijn portemonnee vermoedelijk had laten liggen op het gemeentehuis. De man pakte vervolgens zijn mobiel en ik had het idee dat hij naar het gemeentehuis belde. Ik hoorde dat die man zei dat hij [betrokkene 3] heette en dat hij zich had laten inschrijven bij burgerzaken op een adres in Gendringen. Ik hoorde dat die man zei dat er wel 800 euro in de portemonnee zat. Vervolgens begreep ik dat de portemonnee gevonden was bij burgerzaken. De man zei tegen mij dat hij even naar het gemeentehuis in Gendringen reed om daar zijn portemonnee op te halen. Daarna zou hij terugkomen om het bedrag van 55 euro te betalen. Door het verhaal wat de man vertelde en wat ik hem had horen zeggen over zijn mobiel, geloofde ik hem en ging ik er akkoord mee dat hij zijn portemonnee ging ophalen bij het gemeente huis. Die man stapte in de auto reed, reed weg en daarna heb ik hem nooit meer gezien. Ik ben er achtergekomen dat die man [verdachte] heet en dat hij woont aan de [a-straat 1] in Silvolde. Wij hebben een rekening naar het adres gestuurd maar deze is nooit voldaan.

8. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van aangifte (pagina 91-95), voor zover inhoudende de verklaring van aangeefster [betrokkene 6], zakelijk weergegeven:

Op 8 februari 2010 werd in Didam, binnen de gemeente Montferland het feit gepleegd. Een auto parkeerde bij pomp drie om daar benzine te tanken. Nadat de bestuurder getankt had, zag ik dat de man naar binnen kwam om te betalen. De man moest 37,34 euro betalen. Ik hoor de man tegen mij zeggen dat hij zijn portemonnee vergeten was. Hij vertelde dat deze nog in zijn werkbroek zat. De man vertelde dat hij bij bouwbedrijf [D] werkte, dat is hier om de hoek. Hij vroeg aan mij of het goed was dat hij zijn portemonnee even mocht ophalen. De man heeft op zijn kassabon de naam [betrokkene 3] geschreven, het kenteken en een telefoonnummer en is weggereden. Na een tijdje wachten heb ik het telefoonnummer gebeld, dat de man op de kassabon had geschreven. Ik vond het namelijk wel erg lang duren. Ik kreeg geen gehoor op dat nummer. Vervolgens heb ik op internet het kenteken opgezocht. Ik zag dat het kenteken hoorde op een rode Volvo terwijl de auto waarmee getankt was een groene Ford was.

9. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van aangifte (pagina 116- 118), voor zover inhoudende de verklaring van aangever [betrokkene 7], zakelijk weergegeven:

Op 26 februari 2010 in Etten, binnen de gemeente Oude IJsselstreek is het feit gepleegd.

Doordat de verdachte een valse hoedanigheid aannam, dan wel gebruik maakte van listige kunstgrepen/samenweefsel van verdichtsels werd ik bewogen tot afgifte van geld/goed. Als ik zou hebben geweten dat de verdachte een valse hoedanigheid aannam, dan wel gebruik maakte van listige kunstgrepen/samenweefsel van verdichtsels, dan zou ik niet tot afgifte zijn overgegaan.

Op 26 februari 2010 zag ik dat er een personenauto Ford Escort kleur groen kwam tanken. Ik zag dat de bestuurder begon te tanken. De bestuurder heeft voor 66,03 euro getankt. Nadat de man klaar was met tanken, kwam hij de tankshop in. Hij vroeg mij of hij wat servetjes mocht pakken op zijn oliepeil te controleren. Toen hij, met de servetten richting, zijn auto loep zag ik dat hij achter het stuur plaats nam. Hij verreed de auto vervolgens een stukje. Het moment dat ik daarna keek, was de auto weg.’

6. In zijn overweging met betrekking tot het bewijs heeft het hof – voor zover relevant – het volgende opgenomen:

‘Verdachte heeft ter zitting van het hof betoogd dat hij de bedoeling had om voor de geleverde computerapparatuur, de mobiele telefoon en het navigatiesysteem te betalen en dat hij zich niet bewust schuldig heeft gemaakt aan flessentrekkerij. Voor zover verdachte daarmee het verweer heeft willen voeren dat bij hem het tenlastegelegde oogmerk heeft ontbroken om zonder betaling over de goederen in kwestie te beschikken en hij voor het gedeelte van de tenlastelegging dat hierop betrekking heeft dient te worden vrijgesproken, wordt dat verweer verworpen.

Het hof leidt uit de bewijsmiddelen het volgende af. In de periode van 10 augustus 2009 tot en met 26 februari 2010 geeft verdachte op verschillende data (10 augustus 2010, 5 september 2010, 10 september 2010, 12 september 2010 en 26 september 2010) in de computerwinkel van [betrokkene 5]/[B] te Ulft goederen aangeschaft. Verdachte heeft de leverancier van de spullen voorgehouden dat hij een bedrijf had. De goederen in kwestie werden hem op rekening geleverd. De rekeningen in kwestie zijn door verdachte ontvangen. De rekeningen zijn nooit betaald. Mede gelet op de kennelijke onjuistheid van zijn verhaal over zijn omstandigheden tegenover de computerwinkel en bezien in samenhang met de tenlastegelegde en door verdachte bekende gevallen van tanken zonder te betalen op respectievelijk 18 januari 2010, 8 februari 2010 en 26 februari 2010 acht het hof bewezen dat verdachte het oogmerk heeft gehad om telkens zonder betaling zich de beschikking over de bij [B]/[betrokkene 5] gekochte goederen te verzekeren.'

7. In het middel wordt een aantal klachten geformuleerd ten aanzien van de bewijsmotivering:

8. Alle klachten hebben betrekking op de bewezenverklaring van het oogmerk van verdachte niet voor de door hem aangeschafte goederen bij de computerwinkel te betalen. De tenlastelegging is toegespitst op art. 326a Sr, flessentrekkerij, waarbij het van belang is te onderkennen dat bij flessentrekkerij, anders dan bij oplichting, het bedrog niet in de trucs zit waardoor de verkoper wordt bewogen goederen af te geven. Het kwalijke oogmerk zit in het voornemen naderhand wanprestatie te plegen door niet te betalen.2.

9. De steller van het middel heeft dan ook een punt dat de kennelijke onjuistheid van het verhaal dat verdachte aan de verkoper in de computerwinkel heeft verteld, niet zonder meer iets zegt over het oogmerk van de verdachte niet te willen betalen. Iemand kan immers ook een onjuiste voorstelling van zaken geven om ‘op rekening’ te kunnen kopen, zonder dat gelijk sprake is van het niet willen betalen van die rekening. Ook is niet zonder meer begrijpelijk uit welke bewijsmiddelen het hof die ‘kennelijke onjuistheid’ van het verhaal heeft afgeleid. Afgezien van de (kwalificatieve) conclusies die in de verklaring van de aangever van de computerwinkel zijn opgenomen en die niet als redengevend mogen worden aangemerkt, bevatten de gebezigde bewijsmiddelen geen aanknopingspunten dat hetgeen verdachte tegenover de verkoper heeft verteld ‘kennelijk onjuist’ is. Tot slot acht ik het met de steller van het middel onbegrijpelijk, hoe het oogmerk van verdachte de goederen niet te zullen betalen, kan worden afgeleid uit de omstandigheid dat hij geruime tijd nadat hij de goederen van de computerwinkel heeft afgenomen in augustus en september 2009, zich in de maanden januari en februari 2010 heeft schuldig gemaakt aan drie maal tanken zonder betaling. Dit kan mijns inziens inderdaad niet als redengevend worden aangemerkt voor het bewijs dat verdachte het oogmerk heeft gehad zich zonder betaling de beschikking over de computerartikelen te verzekeren, zoals het hof in zijn bewijsoverweging heeft opgenomen. Ik acht de klachten dan ook gegrond.

10. Deze gebreken in de bewijsmotivering hoeven mijns inziens echter niet tot cassatie te leiden nu de door het hof gebezigde (overige) bewijsmiddelen zonder meer – ook zonder de nadere bewijsoverweging – dragend zijn voor het bewezenverklaarde oogmerk van niet (volledige) betaling. Dit oogmerk kan immers worden afgeleid uit het feit dat verdachte erkend heeft dat hij de goederen heeft gekocht (bewijsmiddelen 1-3 en 5) en vervolgens ondanks herhaaldelijke aanmaningen niet heeft betaald (bewijsmiddel 6).3.De verdachte heeft zelf tegenover het hof verklaard dat hij de computerartikelen heeft ‘gestolen’. Weliswaar is dat in juridische betekenis een ander feit, maar daaruit heeft het hof kunnen afleiden dat verdachte niet voornemens was de goederen die hij had “gekocht” te betalen. Het gebrek in de bewijsoverweging doet geen afbreuk aan de toereikendheid van de motivering van de bewezenverklaring zodat kan worden geoordeeld dat verdachte onvoldoende belang heeft bij dit middel nu de op zichzelf gegronde klacht na cassatie niet zal leiden tot een andere uitkomst.4.

11. Het middel faalt.

12. Het tweede middel klaagt dat het hof ten onrechte heeft aangenomen dat de verklaring van verdachte tegenover de politie een volledige bekentenis inhoudt van het onder 3 bewezenverklaarde waardoor kon worden volstaan met een opgave van de bewijsmiddelen, zonder die nader uit te werken zoals bedoeld in art. 359 lid 3 Sv.

13. Het hof heeft als feit 3 ten aanzien van verdachte bewezen verklaard dat:

‘hij op 9 januari 2010 te Silvolde, gemeente Oude IJsselstreek, met het oogmerk om zich en/óf (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [betrokkene 1] (eigenaar van [A]) heeft bewogen tot de afgifte van 150 euro, hebbende verdachte met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - valselijk en in strijd met de waarheid gezegd/doen voorkomen

14. In de aanvulling op het verkort arrest heeft het hof ten aanzien van feit 3 als volgt volstaan met een opgave van de bewijsmiddelen:

‘Gelet op de bekennende verklaring van verdachte volstaat het hof conform artikel 359, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering, met een opgave van de bewijsmiddelen.

13. De verklaring van verdachte bij de politie (pagina 78-79), zakelijk weergegeven:

Ik moest wat en ik heb van te voren gebeld naar de eigenaar van deze supermarkt. Ik heb toen een verhaaltje opgehangen en ik heb zo geprobeerd boodschappen van hem los te krijgen. Ik ben toen naar die winkel gegaan en ik heb mijn rijbewijs als onderpand gegeven en de eigenaar van die winkel gaf mij, want hij kon mij wel geld geven maar geen boodschappen, want dat kon hij niet verantwoorden. Ik heb zoiets gezegd van dat mijn pin het niet deed. Ik heb die 150 euro nooit meer terugbetaald. Door een verhaaltje te vertellen tegen die eigenaar van de supermarkt heeft hij mij geld gegeven.

14. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van aangifte (pagina 73-77), voor zover inhoudende de verklaring van aangever [betrokkene 1].’

15. In het middel wordt gesteld dat de verklaring van verdachte bij de politie niet alle onderdelen betreft van het onder 3 bewezenverklaarde, met name niet dat verdachte “door het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een samenweefsel van verdichtsels” [betrokkene 1] heeft bewogen tot afgifte van € 150,-.

16. Naar mijn mening faalt het middel in zoverre, dat de bekentenis van verdachte ten aanzien van het samenweefsel van verdichtsels wel correspondeert met hetgeen in de bewezenverklaring is opgenomen.

17. De steller van het middel heeft echter wel een punt dat het hof heeft nagelaten in de bewezenverklaring te kiezen uit de openstaande mogelijkheden “het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of door een samenweefsel van verdichtsels” in welk geval de bewijsmiddelen de ruimte moeten laten voor alle opengelaten varianten.5.

18. Met de hierboven weergegeven verklaring heeft de verdachte immers niet alle varianten van oplichting voor zijn rekening genomen. Zo blijkt daaruit niet het aannemen van een valse naam of valse hoedanigheid. Het middel klaagt daarover terecht.

19. Maar dit hoeft niet te leiden tot cassatie. Naar mijn mening heeft verdachte door zijn verklaring ondubbelzinnig en duidelijk bekend in de zin van art. 359 lid 3 Sv, waardoor het hof op zichzelf kon volstaan met een opgave van bewijsmiddelen. Een van de uitzonderingen op deze regel, namelijk dat verdachte nadien anders heeft verklaard of dat ter zitting vrijspraak is bepleit, doet zich niet voor. Ik ga ervan uit dat er bij het niet wegstrepen van de onderdelen “het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid en/of” in de bewezenverklaring van het hof sprake is van een kennelijke misslag en dat de Hoge Raad de bewezenverklaring verbeterd kan lezen. Daardoor komt aan het middel de feitelijke grondslag te vervallen.

20. Het middel is tevergeefs voorgesteld.

21. Het derde middel klaagt dat het hof ten aanzien van feit 3 ten onrechte heeft bewezen verklaard dat sprake was van oplichting, althans die bewezenverklaring niet (voldoende) begrijpelijk heeft gemotiveerd.

22. De bewezenverklaring van feit 3 is hiervoor al onder punt 13 weergegeven en de onderdelen “het aannemen van een valse naam en/of van een valse hoedanigheid” betreft heb ik mij bij de bespreking van het voorgaande middel al uitgelaten.

23. Blijft staan of de handelingen van verdachte door het hof konden worden aangemerkt als samenweefsel van verdichtsels in de zin van art. 326 Sr. In het middel wordt betoogd dat de enkele leugenachtige mededeling van verdachte dat zijn bankpas niet meer werkte onvoldoende is om een samenweefsel van verdichtselen aan te nemen. Een enkele leugen is daarvoor niet genoeg. Dat laatste is op zichzelf juist.6.Het gaat om de stapeling van minstens twee leugens, waarbij bovendien niet alle mededelingen die in dat verband worden gedaan onwaar hoeven te zijn.7.

24. De Hoge Raad benadrukt in zijn jurisprudentie dat het bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van een samenweefsel van verdichtsels aankomt op de omstandigheden van het geval. Daarbij spelen een rol “de vertrouwenwekkende aard, het aantal en de indringendheid van de (geheel of gedeeltelijk) onware mededelingen in hun onderlinge samenhang, de mate waarin de in het algemeen in het maatschappelijk verkeer vereiste omzichtigheid degene tot wie de onwaarachtige mededelingen waren gericht aanleiding had behoren te geven die onwaarachtigheid te onderkennen of zich daardoor niet te laten bedriegen, en de persoonlijkheid van het slachtoffer”. Deze uitgangspunten heeft de Hoge Raad onder andere geformuleerd in zijn arrest van 15 november 2011 waarin de Hoge Raad de door een verdachte gebezigde leugenachtige mededelingen, te weten dat hij zijn vrouw naar het ziekenhuis had moeten brengen en daar alles had laten liggen zodat hij geen geld had, niet kwalificeerde als een samenweefsel van verdichtsels waardoor het slachtoffer werd bewogen tot de afgifte van geld.8.Hetzelfde gold voor de enkele leugenachtige mededeling dat de opbrengst van de verkoop van schoonmaakspullen voor een goed doel was bestemd, terwijl de verdachte in werkelijkheid voornemens was die opbrengst voor zichzelf te houden.9.Ook het onware verhaal dat “(verdachtes) oma in Afrika een operatie moest ondergaan en dat zij dat zelf niet kon betalen” werd door de Hoge Raad niet als samenweefsel van verdichtsels gekwalificeerd.10.

25. In het licht van deze voorbeelden – ik geef toe met enige aarzeling omdat ik onderhavige zaak een grensgeval vind – heeft het hof naar mijn mening kunnen aannemen dat er sprake was van een samenweefsel van verdichtsels. Het hof heeft twee leugens bewezen verklaard, namelijk dat verdachte heeft verteld dat zijn pinpas niet meer werkte en dat hij (de indruk heeft gewekt) dat hij het geld dat hij kreeg zou terugbetalen. Dat zoals is bewezenverklaard verdachte daarbij zijn rijbewijs als onderpand heeft afgegeven, doet voor mij de balans doorslaan naar het aannemen van een samenweefsel van verdichtsels.

26. Het middel faalt.

27. Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoort te geven.

28. Alle middelen zijn tevergeefs voorgesteld.

29. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG