Totstandkoming Wet aanpassing fiscaal kwalificatiebeleid rechtsvormen (36425)

Kwalificatieverschillen van rechtsvormen tussen verschillende belastingstelsels kunnen ertoe leiden dat er hybride mismatches ontstaan. De Wet aanpassing fiscaal kwalificatiebeleid rechtsvormen is erop gericht deze mismatches te voorkomen door de oorzaak, de kwalificatieverschillen, aan te pakken. In essentie gaat het om de aanvullende methoden van kwalificatie van buitenlandse rechtsvormen en de afschaffing van de open commanditaire vennootschap (hierna: cv).

Het kabinet kiest ervoor om de rechtsvormvergelijkingsmethode te behouden en te codificeren. Er wordt een tweetal methoden voorgesteld voor het geval dat er geen vergelijkbare Nederlandse rechtsvorm is aan te wijzen.

De eerste methode is de symmetrische methode en is van toepassing als het buitenlandse lichaam niet in Nederland is gevestigd. Op grond van deze methode wordt een lichaam als niet-transparant aangemerkt indien dat lichaam volgens de fiscale regelgeving van de staat die dat lichaam als inwoner behandelt zelfstandig belastingplichtig is.

De tweede methode is de vaste methode op basis waarvan een buitenlands lichaam dat in Nederland is gevestigd, en niet vergelijkbaar is met een Nederlandse rechtsvorm, altijd wordt aangemerkt als zelfstandig belastingplichtig (niet-transparant). De drie kwalificatiemethoden worden in de inkomsten-, vennootschaps-, dividend- en bronbelasting zoveel mogelijk verankerd.

Met ingang van 1 januari 2025 wordt iedere cv als fiscaal transparant aangemerkt. Het toestemmingsvereiste voor de cv vervalt waardoor het kenmerkende onderscheid tussen de open cv en de besloten cv niet meer zal bestaan. Vanaf dat moment worden ook de commanditaire vennoten rechtstreeks in de heffing van inkomsten- of vennootschapsbelasting betrokken. Doordat de zelfstandige belastingplicht van de open cv eindigt is er in overgangsrecht geregeld dat er sprake is van een vervreemdingsfictie en een eindafrekeningsfictie. De eindafrekeningsfictie geldt niet voor een open cv die belastingplichtig blijft, bijvoorbeeld doordat het lichaam wordt aangemerkt als omgekeerd hybride lichaam. Het overgangsrecht voorziet in een viertal faciliteiten: doorschuiffaciliteit, aandelenfusie, gespreide betaling en doorschuiffaciliteit bij terbeschikkingstellingssituaties.

De doorschuiffaciliteit is van toepassing op commanditaire vennoten die worden onderworpen aan een belasting naar de winst voor lichamen. De faciliteit is gebaseerd op de reorganisatiefaciliteiten in de vennootschapsbelasting (art. 14 e.v. Wet VPB 1969). Indien wordt voldaan aan de voorwaarden wordt de vervreemdingswinst niet in aanmerking genomen en treden de commanditaire vennoten met betrekking tot de verkregen vermogensbestanddelen in de plaats van de open cv.

Commanditaire vennoten, natuurlijke personen of lichamen, kunnen gebruik maken van de aandelenfusiefaciliteit. De faciliteit lijkt sterkt op de aandelenfusie in de Wet IB 2001. De commanditaire vennoot kan het aandeel in de open cv doorschuiven indien een houdstervennootschap wordt opgericht of verworven en het aandeel van de open cv in de houdstervennootschap wordt ingebracht. Omdat de aandelenfusie in het kalenderjaar 2024 plaats kan vinden, vindt de fictieve vervreemding door het vervallen van de open cv met ingang van 1 januari 2025 plaats onder de deelnemingsvrijstelling.

De doorschuiffaciliteit voor terbeschikkingstellingssituaties lijkt sterk op de doorschuiffaciliteit voor geruisloze terugkeer uit de bv. De commanditaire vennoot hoeft niet af te rekenen over de fictieve vervreemding van het vermogensbestanddeel en schuift de fiscale boekwaarde van de eerdere werkzaamheid door. Als niet wordt gekozen voor een van deze faciliteiten kan er nog verzocht worden om uitstel van betaling. Het gaat om een gespreide betaling over een periode van tien jaar in tien gelijke termijnen.

Voorgesteld wordt de wet in werking te laten treden op 1 januari 2024. In afwijking hiervan treden (globaal gezegd) de bepalingen die zien op het kwalificatiebeleid en het vervallen van de open cv in werking op 1 januari 2025. Omdat de overgangsbepalingen wel op 1 januari 2024 in werking treden hebben belastingplichtigen een jaar om te anticiperen op de wijzingen en gebruik te maken van de faciliteiten. Het overgangsrecht is niet van toepassing op situaties waarin een open cv tot stand is gekomen na 19 september 2023, 15:15 uur.

Lees ook het thema Wet aanpassing fiscaal kwalificatiebeleid rechtsvormen van Arend Jan van Lint.

Lees ook het thema Hybridemismatchmaatregelen (ATAD 2) van Frank Elsweier.