Box 3

Een belastingplichtige die voordeel behaalt uit sparen en beleggen, wordt belast in box 3 op basis van een forfaitair rendement. Over het forfaitaire rendement is met ingang van 1 januari 2021 31% inkomstenbelasting verschuldigd. Met ingang van 2017 is het forfaitaire rendement gebaseerd op een veronderstelde mix van spaartegoed en beleggingsvermogen (de vermogensmix). Het spaardeel kent in 2022 een forfaitair rendement van -0,01% en voor het beleggingsdeel is dit 5,53%. Bovendien geldt voortaan een systeem met drie schijven. Per schijf geldt een andere vermogensmix.

Op 24 december 2021 heeft de Hoge Raad echter geoordeeld dat de vermogensmix op stelselniveau in strijd is met het recht van eigendom en het gelijkheidsbeginsel. Volgens de Hoge Raad is voor het met ingang van 2017 geldende forfaitaire stelsel geen toereikende rechtvaardiging aan te wijzen. De Hoge Raad doet de zaak zelf af en biedt rechtsherstel door alleen het werkelijke rendement in de heffing te betrekken.

Mede naar aanleiding van dit arrest heeft het kabinet aangekondigd dat er vanaf 2027 een nieuw stelsel gaat komen, waarbij heffing gaat plaatsvinden op basis van het werkelijk rendement en de waardestijgingen. Voor de tussenliggende jaren heeft men in het Belastingplan 2023 overbruggingswetgeving aangekondigd. Voor de periode tot en met 2022 wordt er rechtsherstel geboden. Zowel voor het rechtsherstel als voor de overbruggingswetgeving geldt dezelfde systematiek. Er is wel een belangrijk verschil tussen het rechtsherstel en de overbruggingswetgeving. Bij het rechtsherstel wordt de nieuwe berekening vergeleken met de berekening uit het oude stelsel. De berekening die het meest gunstig is voor de belastingplichtige wordt toegepast. Onder de overbruggingswetgeving geldt alleen de nieuwe berekening.

Het is de bedoeling dat er vanaf 2027 een nieuw stelsel gaat komen waarbij heffing gaat plaatsvinden op basis van het werkelijk rendement. Dit werkelijk rendement bestaat uit zowel het directe rendement als uit indirect rendement. Welk tarief dan zal worden toegepast is nog niet bekend.

De peildatum voor de rendementsgrondslag is 1 januari van het kalenderjaar. Op basis van het oude systeem wordt het rendement berekend over het saldo van bezittingen minus schulden, gebaseerd op de waarde in het economische verkeer. In het systeem, zoals dat wordt toegepast onder het rechtsherstel en de overbruggingswetgeving, gaat men uit van de werkelijke vermogensmix. Er worden drie categorieën vermogensbestanddelen onderscheiden: banktegoeden, overige bezittingen en schulden. Per categorie wordt wel nog steeds een forfaitair rendement gehanteerd. Voor 2024 geldt voor banktegoeden een voorlopig rendement van 1,03%, voor overige bezittingen is dat 6,04% en voor schulden gaat men uit van een rente van 2,47%.

Voor woningen die onder de huurbescherming vallen geldt een afwijkende waarde, te weten de WOZ-waarde vermenigvuldigd met de zogenoemde leegwaarderatio. Met ingang van 2023 worden woningen die via een tijdelijk huurcontract worden verhuurd, uitgesloten van toepassing van de leegwaarderatio.

De kwalificatie van de activiteiten voor een bezitting bepaalt of sprake is van een voordeel uit beleggen. Een bezitting kwalificeert als een belegging als deze wordt aangehouden met het oog op het verkrijgen van de waardestijging en het rendement daarvan, zoals te verwachten bij normaal vermogensbeheer. Deze beoordeling is zeer feitelijk van aard. Als sprake is van meer dan normaal vermogensbeheer dan is het voordeel niet belast in box 3, maar in box 1.