Artikel 78 Taken en bevoegdheden van de regulerende instantie

1.

a)

vaststellen of goedkeuren, volgens transparante criteria, van transmissie- of distributietarieven of de berekeningsmethoden hiervoor, of beide;

b)

goedkeuren van de gezamenlijke scenario's voor de tienjarige netontwikkelingsplannen overeenkomstig artikel 55, lid 2, punt f), indien de lidstaat in dergelijke goedkeuring voorziet;

c)

vaststellen of goedkeuren volgens transparante criteria, van tarieven voor toegang tot waterstofnetten of de methoden daarvoor, of beide, onverminderd de besluiten van de lidstaten op grond van artikel 35, lid 4;

d)

vaststellen of goedkeuren, volgens transparante criteria, van…:

i)

de omvang en duur van de specifieke heffing en de financiële overdracht of de methoden daarvoor of beide;

ii)

de waarde van de overgedragen activa en de bestemming van eventuele winsten en verliezen die daaruit kunnen voortvloeien, en

iii)

de toewijzing van de bijdragen aan de specifieke heffing;

e)

waarborgen van de naleving door transmissiesysteembeheerders en distributiesysteembeheerders en in voorkomend geval systeemeigenaars, alsook waterstofnetbeheerders, aardgas- en waterstofbedrijven en andere marktdeelnemers van hun verplichtingen op grond van deze richtlijn en Verordening (EU) 2024/1789, de netcodes en richtsnoeren die zijn vastgesteld op grond van de artikelen 70, 71 en 72 van Verordening (EU) 2024/1789, Verordening (EU) 2017/1938 en andere relevant Unierecht, inclusief bij grensoverschrijdende kwesties, alsmede van beslissingen van ACER;

f)

er in nauwe samenwerking met de andere regulerende instanties voor zorgen dat het ENTSB voor gas, de overeenkomstig de artikelen 52 tot en met 57 van Verordening (EU) 2019/943 opgerichte Europese entiteit van distributiesysteembeheerders (de ‘EU-DSB-entiteit’) en het overeenkomstig artikel 57 van Verordening (EU) 2024/1789 opgerichte Europees netwerk van waterstofnetbeheerders (European Network of Network Operators for Hydrogen — ENNOH) hun verplichtingen op grond van deze richtlijn en Verordening (EU) 2024/1789, de netcodes en richtsnoeren die zijn vastgesteld op grond van de artikelen 70 tot en met 74 van Verordening (EU) 2024/1789, en ander relevant Unierecht, waaronder wat betreft grensoverschrijdende kwesties, evenals de besluiten van ACER naleven, en gezamenlijk de niet-naleving door het ENTSB voor gas, de EU-DSB-entiteit en het ENNOH van hun respectievelijke verplichtingen vaststellen; indien de regulerende instanties er niet in zijn geslaagd overeenstemming te bereiken binnen een periode van vier maanden na het begin van de raadplegingen met het oog op de gezamenlijke vaststelling van niet-naleving, het voorleggen van de kwestie aan ACER voor een beslissing op grond van artikel 6, lid 10, van Verordening (EU) 2019/942;

g)

toezicht houden op de ontwikkeling van de gaskwaliteit en het beheer van de gaskwaliteit door transmissiesysteembeheerders en, in voorkomend geval, distributiesysteembeheerders, met inbegrip van toezicht op de ontwikkeling van de kosten in verband met het beheer van de gaskwaliteit door systeembeheerders en de ontwikkelingen in verband met het bijmengen van waterstof in het aardgassysteem en het isoleren ervan uit dat systeem, door aardgasopslagsysteembeheerders en door LNG-installatiebeheerders en, indien een lidstaat reeds een andere bevoegde instantie met het vergaren van deze informatie heeft belast, deelt die bevoegde instantie de informatie met de regulerende instantie;

h)

toezicht houden op de ontwikkeling van de waterstofkwaliteit en het beheer van de waterstofkwaliteit door waterstofnetbeheerders, in voorkomend geval zoals bedoeld in artikel 50, met inbegrip van toezicht op de ontwikkeling van de kosten in verband met het beheer van de waterstofkwaliteit;

i)

rekening houden met het onderzoek en de beoordeling van de plannen voor de ontwikkeling van de waterstoftransportinfrastructuur die de waterstofnetbeheerders op grond van de artikelen 55 en 56 van deze richtlijn hebben ingediend, wanneer zij de specifieke heffingen in de zin van artikel 5 van Verordening (EU) 2024/1789 goedkeurt;

j)

samenwerken in verband met grensoverschrijdende kwesties met de regulerende instantie of instanties van de betrokken lidstaten en met ACER, met name door deel te nemen aan de werkzaamheden van de raad van regulators van ACER op grond van artikel 21 van Verordening (EU) 2019/942. Met betrekking tot de infrastructuur van en naar een derde land kan de regulerende instantie van de lidstaat waar zich het eerste interconnectiepunt met het net van de lidstaten bevindt, samenwerken met de bevoegde autoriteiten van het derde land, met inbegrip van de bevoegde autoriteiten van de landen die partij zijn bij de Energiegemeenschap, na overleg met de regulerende instanties van de andere betrokken lidstaten, teneinde, wat die infrastructuur betreft, deze richtlijn consequent toe te passen op het grondgebied van de lidstaten;

k)

naleven en uitvoeren van alle desbetreffende wettelijk bindende besluiten van ACER en de Commissie;

l)

op jaarlijkse basis verslag uitbrengen over haar activiteit en de uitvoering van haar taken aan de relevante autoriteiten van de lidstaten, ACER en de Commissie, en over de genomen maatregelen en behaalde resultaten voor elk van de in dit artikel genoemde taken;

m)

erover waken dat er geen kruissubsidies zijn tussen activiteiten met betrekking tot transmissie, distributie, waterstoftransport, aardgas- en waterstofopslag, LNG- en waterstofterminals en levering van aardgas en waterstof, onverminderd artikel 5, lid 2, van Verordening (EU) 2024/1789;

n)

toezicht houden op de investeringsplannen van de transmissiesysteembeheerders en waterstoftransmissienetbeheerders, in haar jaarverslag de samenhang beoordelen tussen het investeringsplan van de transmissiesysteembeheerders en waterstoftransmissienetbeheerders en de Uniebrede netontwikkelingsplannen die worden bedoeld in de artikelen 32 en 60 van Verordening (EU) 2024/1789, en in die beoordeling aanbevelingen opnemen tot wijziging van die investeringsplannen;

o)

toezicht houden op de naleving en controleren van de eerdere resultaten van de regels inzake zekerheid en betrouwbaarheid van het net, alsook vaststelling of goedkeuring van de normen en voorschriften van de kwaliteit van de diensten en de levering, of hier tezamen met andere bevoegde instanties toe bijdragen;

p)

toezicht houden op het transparantieniveau, met inbegrip van groothandelsprijzen, en waken over de naleving van de transparantieverplichtingen door de aardgas- en waterstofbedrijven;

q)

toezicht houden op het niveau en de doeltreffendheid van openstelling van de markt en de mededinging op groothandels- en retailniveau, inclusief aardgas- en waterstofbeurzen, tarieven voor huishoudelijke afnemers, inclusief systemen voor vooruitbetaling, transparantie van aanbiedingen, prijspieken en het effect daarvan op groothandels- en consumentenprijzen, het verband tussen de prijzen voor huishoudens en de groothandelsprijzen, overstappercentages, afsluitingspercentages, kosten en uitvoering van onderhoudsdiensten, klachten van huishoudelijke afnemers, en toezicht op vervalsing of beperking van de mededinging, inclusief toepasselijke informatie verstrekken en relevante gevallen onder de aandacht van de betrokken mededingingsautoriteiten te brengen, met name met betrekking tot kwetsbare afnemers en energiearme afnemers;

r)

toezicht houden op het vóórkomen van restrictieve contractuele praktijken, met inbegrip van exclusiviteitsbepalingen, die grote niet-huishoudelijke afnemers kunnen weerhouden van, of hen beperkingen kunnen opleggen met betrekking tot een keuze voor, het gelijktijdig sluiten van overeenkomsten met meer dan een leverancier, en in voorkomend geval de nationale mededingingsautoriteiten van dergelijke praktijken in kennis stellen;

s)

respecteren van de contractuele vrijheid met betrekking tot langetermijncontracten, mits deze voldoen aan het Unierecht, aansluiten bij het beleid van de Unie en bijdragen tot de decarbonisatiedoelstellingen, mits geen langetermijncontracten voor de levering van onbehandelde fossiele gassen worden gesloten die doorlopen na 31 december 2049;

t)

toezicht houden op de tijd die transmissie- en distributiesysteembeheerders voor aardgas of waterstofnetbeheerders nodig hebben om aansluitingen en herstellingen uit te voeren, met inbegrip van verzoeken om aansluiting op het net door installaties voor de productie van biomethaan;

u)

toezicht op en toetsing van de voorwaarden voor toegang tot aardgasopslag, aardgasleidingbuffer en andere ondersteunende diensten als bedoeld in artikel 33 of 37, met uitzondering van, indien de toegangsregeling voor aardgasopslag is ingesteld op grond van artikel 33, lid 3, de toetsing van de tarieven;

v)

tezamen met andere betrokken instanties helpen waarborgen dat de in bijlage I genoemde maatregelen ter bescherming van de consument doeltreffend zijn en gehandhaafd worden, en met name nagaan of er voor afnemers belemmeringen bestaan om rechten zoals overstappen, beëindigen van hun contract en toegang tot buitengerechtelijke geschillenbeslechtingsmechanismen, uit te oefenen;

w)

publiceren van aanbevelingen, ten minste jaarlijks, betreffende de conformiteit van de leveringsprijzen met artikel 7, en deze waar nodig aan de mededingingsautoriteiten doen toekomen;

x)

waarborgen van de niet-discriminerende toegang tot de verbruiksgegevens van de consument, het verstrekken, voor facultatief gebruik, van een gemakkelijk te begrijpen, geharmoniseerd formaat op nationaal niveau voor verbruiksgegevens en voor de onverwijlde toegang voor alle afnemers tot dergelijke gegevens op grond van de artikelen 23 en 24;

y)

toezicht houden op de uitvoering van regels betreffende de taken en verantwoordelijkheden van de transmissiesysteembeheerders, distributiesysteembeheerders, waterstofnetbeheerders, leveranciers en afnemers en andere marktdeelnemers op grond van Verordening (EU) 2024/1789;

z)

toezicht houden op de correcte toepassing van de criteria die bepalen of een aardgasopslaginstallatie onder artikel 33, lid 3 of lid 4, valt;

aa)

toezicht houden op de uitvoering van beschermingsmaatregelen als bedoeld in artikel 83;

bb)

bijdragen tot de compatibiliteit van gegevensuitwisselingsprocessen voor de belangrijkste marktprocessen op regionaal niveau;

cc)

uitvoeren van de op grond van de artikelen 70 tot en met 74 van Verordening (EU) 2024/1789. vastgestelde netcodes en richtsnoeren door middel van nationale maatregelen of, in voorkomend geval, gecoördineerde regionale maatregelen of maatregelen op Unieniveau;

dd)

zorgen voor een open, transparant, efficiënt en inclusief proces voor het opstellen van het nationale tienjarige netontwikkelingsplan overeenkomstig de in artikel 55 vastgelegde eisen, van het waterstofdistributienetontwikkelingsplan overeenkomstig de in artikel 56 vastgelegde eisen en, in voorkomend geval, van het netontmantelingsplan overeenkomstig de in artikel 57 vastgelegde eisen;

ee)

de in artikel 55 en, waar relevant, artikel 57 bedoelde netontwikkelingsplannen goedkeuren en wijzigen;

ff)

onderzoeken en, indien van toepassing, voorschrijven van wijzigingen van het in artikel 56, lid 4, bedoelde ontwikkelingsplan voor het waterstofdistributienet, indien op grond van lid 6 van dat artikel door een lidstaat in een dergelijke taak is voorzien;

gg)

opstellen van richtsnoeren als bedoeld in artikel 57, lid 6, met criteria en methoden voor een structurele aanpak van de ontmanteling van delen van het aardgasdistributienet, rekening houdend met de ontmantelingskosten en het specifieke geval van de assets die vóór hun oorspronkelijk geplande levenscyclus mogelijk moeten worden ontmanteld, en richtsnoeren verstrekken met betrekking tot de vaststelling van tarieven in dergelijke gevallen;

hh)

toezicht houden op de beschikbaarheid van vergelijkingswebsites, met inbegrip van vergelijkingsinstrumenten die voldoen aan de criteria van artikel 14;

ii)

toezicht houden op het wegnemen van ongerechtvaardigde belemmeringen en beperkingen voor het verbruik van zelfgeproduceerd hernieuwbaar aardgas;

jj)

alle andere taken uitvoeren die op grond van deze richtlijn en Verordening (EU) 2024/1789 aan de regulerende instantie zijn opgedragen.

2.

3.

a)

toezicht houden op de naleving door de transmissiesysteemeigenaar, de onafhankelijke systeembeheerder of de waterstoftransmissieneteigenaar en de onafhankelijke waterstoftransmissienetbeheerder van hun verplichtingen op grond deze richtlijn, en sancties opleggen bij niet-naleving van hun verplichtingen, op grond van lid 4, punt d);

b)

toezien op de betrekkingen en de communicatie tussen de onafhankelijke systeembeheerder en de transmissiesysteemeigenaar, of tussen de waterstoftransmissieneteigenaar en de onafhankelijke waterstoftransmissienetbeheerder, teneinde ervoor te zorgen dat de onafhankelijke systeembeheerder of de onafhankelijke waterstoftransmissienetbeheerder zijn verplichtingen naleeft, en in het bijzonder contracten goedkeuren en optreden als geschillenbeslechtingsinstantie tussen de onafhankelijke systeembeheerder en de transmissiesysteemeigenaar, of tussen de waterstoftransmissieneteigenaar en de onafhankelijke waterstoftransmissienetbeheerder, ten aanzien van een klacht die door één van beide is ingediend op grond van lid 11;

c)

onverminderd de in artikel 61, lid 2, punt c), vastgelegde procedure, in het kader van het eerste tienjarige netontwikkelingsplan, de investeringsplanning en het meerjarige netontwikkelingsplan goedkeuren dat door de onafhankelijke systeembeheerder of de onafhankelijke waterstoftransmissienetbeheerder wordt ingediend;

d)

ervoor zorgen dat de door de onafhankelijke systeembeheerders of de onafhankelijke waterstofnetbeheerders aangerekende tarieven voor nettoegang een vergoeding omvatten voor neteigenaars, die voorziet in een adequate vergoeding voor netactiva en nieuwe investeringen daarin, mits die op economisch verantwoorde en efficiënte wijze zijn uitgevoerd;

e)

inspecties uitvoeren, ook onaangekondigde, in de gebouwen van de eigenaren van de transmissiesystemen en de onafhankelijke systeembeheerders, of van de waterstoftransmissieneteigenaren en de onafhankelijke waterstoftransmissienetbeheerders.

4.

a)

vaststellen van bindende besluiten voor aardgasbedrijven en waterstofbedrijven;

b)

onderzoeken uitvoeren naar de werking van de markten voor aardgas en waterstof en besluiten tot en opleggen van noodzakelijke en evenredige maatregelen om daadwerkelijke mededinging te bevorderen en de goede werking van de markten voor aardgas en waterstof te waarborgen en, in passende gevallen, om samen te werken met de nationale mededingingsautoriteit en de regelgevende instanties voor de financiële markt of de Commissie in het kader van een onderzoek in verband met het mededingingsrecht;

c)

opvragen bij aardgasbedrijven en waterstofbedrijven van informatie die relevant is voor de uitvoering van haar taken, met inbegrip van verklaringen voor de weigering een derde toegang te geven en informatie over maatregelen die nodig zijn om het net te versterken;

d)

opleggen van effectieve, evenredige en afschrikkende sancties aan aardgasbedrijven en waterstofbedrijven die hun verplichtingen op grond van deze richtlijn of enig toepasselijk wettelijk bindend besluit van de regulerende instantie of ACER niet naleven, dan wel een bevoegde rechtbank voorstellen dergelijke sancties op te leggen, waaronder de bevoegdheid om aan de transmissiesysteembeheerder, de waterstofnetbeheerder of het verticaal geïntegreerde bedrijf, naargelang het geval, sancties van maximaal 10 % van de jaaromzet van de transmissiesysteembeheerder, de waterstofnetbeheerder of van het verticaal geïntegreerde bedrijf op te leggen of voor te stellen deze op te leggen, wegens niet-naleving van hun respectieve verplichtingen op grond van deze richtlijn;

e)

passende bevoegdheden om onderzoek uit te voeren en onderzoeksbevoegdheden met het oog op geschillenbeslechting op grond van de leden 11 en 12.

5.

6.

a)

sancties opleggen op grond van lid 4, punt d), wegens discriminerend gedrag ten gunste van het verticaal geïntegreerd bedrijf;

b)

toezicht houden op de communicatie tussen de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstoftransmissienetbeheerder en het verticaal geïntegreerde bedrijf om ervoor te zorgen dat de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstoftransmissienetbeheerder zijn verplichtingen naleeft;

c)

optreden als instantie voor het beslechten van geschillen die zich tussen het verticaal geïntegreerde bedrijf en de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstoftransmissienetbeheerder kunnen voordoen naar aanleiding van krachtens lid 11 ingediende klachten;

d)

toezien op de commerciële en financiële betrekkingen, waaronder leningen, tussen het verticaal geïntegreerde bedrijf en de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstoftransmissienetbeheerder;

e)

haar goedkeuring hechten aan alle commerciële en financiële overeenkomsten tussen het verticaal geïntegreerde bedrijf en de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstoftransmissienetbeheerder, mits deze in overeenstemming zijn met de marktvoorwaarden;

f)

het verticaal geïntegreerde bedrijf na een melding door de nalevingsfunctionaris overeenkomstig artikel 67, lid 4, om een rechtvaardiging verzoeken die met name bewijsmateriaal bevat waaruit blijkt dat geen discriminerend gedrag ten voordele van het verticaal geïntegreerde bedrijf heeft plaatsgevonden;

g)

inspecties, ook onaangekondigde, verrichten in de gebouwen van het verticaal geïntegreerde bedrijf en de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstoftransmissienetbeheerder;

h)

alle of bepaalde taken van de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstoftransmissienetbeheerder aan een overeenkomstig artikel 68 aangewezen onafhankelijke systeembeheerder of onafhankelijke waterstoftransmissienetbeheerder toevertrouwen in geval van voortdurende overtreding, door de transmissiesysteembeheerder of de geïntegreerde waterstofnetbeheerder van diens verplichtingen op grond van deze richtlijn, en met name in geval van herhaalde discriminerende gedragingen ten voordele van het verticaal geïntegreerde bedrijf.

7.

a)

de aansluiting op en toegang tot nationale aardgasnetten, inclusief de transmissie- en distributietarieven en voorwaarden en tarieven voor toegang tot LNG-installaties, waarbij tarieven of methoden het mogelijk maken dat de noodzakelijke investeringen in de netten en LNG-installaties op een zodanige wijze worden uitgevoerd dat deze investeringen de levensvatbaarheid van de netten en de LNG-installaties kunnen waarborgen;

b)

de aansluiting op en toegang tot nationale waterstofnetten, met inbegrip van de tarieven voor waterstofnetten, indien van toepassing, en de voorwaarden en tarieven voor toegang tot waterstofopslag en waterstofterminals;

c)

de verstrekking van balanceringsdiensten, die zo economisch mogelijk worden uitgevoerd en passende stimuleringsmaatregelen bieden voor netgebruikers om hun input en output op elkaar af te stemmen op een billijke en niet-discriminerende wijze en op basis van objectieve criteria;

d)

de goedkeuring van en het toezicht op specifieke heffingen overeenkomstig artikel 5 van Verordening (EU) 2024/1789;

e)

de toegang tot grensoverschrijdende infrastructuren, inclusief de procedures voor de toewijzing van capaciteit en congestiebeheer.

8.

9.

10.