HR, 09-05-2003, nr. 37 517

Belanghebbende is opgericht op 3 september 1975 door zeven Westlandse gemeenten en de Westlandse (tuinbouw- en bloemen)veilingen. Blijkens artikel 4, lid 1, van de op 9 oktober 1991 gewijzigde statuten bestaat het bestuur uit een oneven aantal van ten minste zeven en ten hoogste elf leden; drie hiervan worden benoemd door de Westlandse gemeenten, verenigd in het Samenwerkingsorgaan Westland, vier door de Westlandse veilingen en de overige door de zittende bestuursleden. In het onderhavige jaar bestond het bestuur uit zeven leden. De Westlandse gemeenten hebben belanghebbende gefinancierd met een achtergestelde lening van f 2.500.000; de Westlandse veilingen hebben financieel niet bijgedragen.

Belanghebbende heeft krachtens artikel 3, lid 1, van de statuten ten doel: "het oprichten, het doen aanleggen, de instandhouding en de exploitatie van één of meer afvalverwerkingsinrichtingen". Belanghebbende is bij het begin van het onderhavige jaar genothebbende krachtens zakelijk recht en gebruikster van een composteringsinrichting; in deze inrichting wordt het tuinafval van de Westlandse (glas)tuinbouwbedrijven verwerkt tot compost.

Vóór 1992 ging het afvalwater direct naar de waterzuiveringsinstallatie "Nieuwe Waterweg", die in beheer is bij het Hoogheemraadschap van Delfland. Aangezien deze installatie het door belanghebbende aangeboden afvalwater niet kon verwerken, heeft belanghebbende zelf een waterzuiveringsinstallatie gebouwd. Sinds 1992 gaat het afvalwater eerst naar laatstbedoelde - in eigen beheer zijnde - installatie, waarna het voor een tweede maal wordt gezuiverd door evenbedoelde installatie van het Hoogheemraadschap. Tussen beide zuiveringsinstallaties zit geen verschil in de (biologische) wijze van zuivering.

De door de gemeente gehanteerde heffingsmaatstaf voor de onderhavige composteringsinrichting bedraagt f 9.928.000 waarin f 2.790.000 is begrepen voor de waterzuiveringsinstallatie. In artikel 4, lid 1, aanhef en letter i, van de Verordening onroerende-zaakbelastingen 1996 is bepaald:

Het geschil betreft het antwoord op de vraag of belanghebbende in aanmerking komt voor de hiervoor vermelde vrijstelling. Het Hof oordeelt dat het publiekrechtelijke karakter van belanghebbende onvoldoende is gewaarborgd om haar aan te merken als een orgaan, instelling of dienst van een publiekrechtelijke rechtspersoon als bedoeld in artikel 4. Het Hof honoreert belanghebbendes beroep op het gelijkheidsbeginsel. Naar het oordeel van het Hof zijn publiekrechtelijke en niet-publiekrechtelijke zuiveringsinstallaties als de onderhavige feitelijk en rechtens gelijke gevallen en bestaat er geen objectieve en redelijke rechtvaardiging voor het onderscheid in behandeling. De Hofuitspraak is gepubliceerd in Belastingblad 2001/885.

De in paragraaf 1.3 geciteerde bepaling is gelijkluidend aan die in artikel 220d, lid 1, aanhef en letter h, van de Gemeentewet. Laatstgenoemde bepaling1. is ingevoerd bij de Wet van 22 december 1982, Stb. 1982, 723, tot wijziging van de gemeentewet met betrekking tot de gemeentelijke belastingen en van de Bevoegdhedenwet waterschappen met betrekking tot waterschapsbelastingen. Door deze wet werden incourante onroerende zaken in feitelijke zin weer aan onroerend-goedbelastingen onderworpen2.. In de Nota naar aanleiding van het verslag3. reageerden de staatssecretarissen op vragen van de diverse fracties omtrent het al dan niet opnemen van vrijstellingen voor onroerende goederen van organen met een publiekrechtelijke taak, in het bijzonder waterstaatswerken. Zij antwoordden dat een dergelijke vrijstelling niet noodzakelijk was aangezien reeds vrijwel alle gemeenten in de verordening een vrijstelling hadden opgenomen voor waterverdedigings- en waterbeheersingswerken en dat het goedkeuringsbeleid van Binnenlandse Zaken er op gericht was om deze situatie te handhaven, hetgeen impliceerde dat vrijwel alle waterstaatswerken buiten de belastingheffing zouden blijven.

Bovengenoemde bepaling is in de Gemeentewet opgenomen naar aanleiding van amendementen van het tweede kamerlid Van Rossum c.s4.. Deze amendementen hielden in dat vrijstellingen werden verleend voor "waterverdedigings- en waterbeheersingswerken die worden beheerd door organen, instellingen of diensten van publiekrechtelijke rechtspersonen" en "onroerende goederen die zijn bestemd voor de zuivering van riool- en ander afvalwater en die worden beheerd door organen, instellingen of diensten van publiekrechtelijke rechtspersonen". In de Toelichting hierbij is het volgende opgemerkt:

Bij de behandeling in de Tweede Kamer (Handelingen II, december 1982) werd opgemerkt:

Hennekam (CDA, blz. 1095):

Hennekam (CDA, blz. 1106):

Van Rossum (SGP, blz. 1107):

Staatssecretaris Van Amelsvoort (blz. 1110):

Hennekam reageerde daarop (dezelfde blz.): "De een heeft een publiekrechtelijke functie en de andere niet!". Staatssecretaris Van Amelsvoort antwoordde (dezelfde blz.): "Ja. De een zou dan belast worden en de andere niet!".

In het Eindverslag van de Vaste Commissie voor binnenlandse zaken en de hoge colleges van staat van de Eerste Kamer wordt opgemerkt:

In de Nota naar aanleiding van het eindverslag wordt opgemerkt:

Bij de behandeling in de Eerste Kamer (Handelingen I, december 1982) werd opgemerkt:

Feij (VVD, blz. 234):

Tjeerdsma (CDA, blz. 235):

Staatssecretaris Van Amelsvoort (blz. 235):

Kruimel5. betoogt dat de vrijstelling van waterzuiveringsinstallaties in zekere mate een subjectief karakter heeft6., de toepassing is namelijk afhankelijk van de persoon die de installatie beheert. Dat dient een publiekrechtelijke rechtspersoon te zijn7..

Sio8. meent:

De vrijstellingsbepaling voor zuiveringsinstallaties in de Gemeentewet dient te worden getoetst aan de verdragsrechtelijke mensenrechten. Toetsing moet derhalve plaatsvinden aan artikel 26 van het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (hierna: IVBPR).

De recente uitspraak van het EHRM inzake de conformiteit van het zogenoemde verhoogde autokostenforfait, Auerbach vs. Nederland (29 januari 2002, nr. 45600/99, V-N 2002/10.13 en BNB 2002/126, m.nt. Wattel) kan, zoals annotator Wattel betoogt, worden opgevat als gestoeld op het, door hem als zodanig aangeduide, "kniesoorbeginsel".

Dit beginsel houdt in dat: "van schending van een mensenrecht geen sprake is in fiscaal-technocratische flutkwesties".10. Naar mijn mening brengt Wattel met zijn pregnante omschrijving tot uitdrukking dat wanneer de wetgever een fiscaaltechnisch onderscheid aanbrengt tussen gevallen, welk onderscheid niet prima facie een schending van een mensenrecht oplevert, voor ingrijpen van de rechter geen plaats is. Als ik die omschrijving als een toets formuleer dan luidt die: is het in het algemeen waarschijnlijk dat de betreffende bepaling van een belastingwet een onwenselijk effect sorteert dat in de beschermingssfeer van de door artikel 26 IVBPR beschermde mensenrechten ligt? Zo nee, dan is voor ingrijpen van de rechter geen plaats.

Nu zou men ten aanzien van die toets kunnen aanvoeren dat het ongelijk behandelen van gelijke gevallen op zichzelf al een onwenselijk effect sorteert dat in de beschermingssfeer van de mensenrechten ligt. Ik zou daarom in belastingzaken voor het aanleggen van de toets willen aanknopen bij de in artikel 26 IVBPR - zij het niet limitatief ("such as") - opgesomde gevallen waarin zich discriminatie kan voordoen: "race, colour, sex, language, religion, political or other opinion, national or social origin, property, birth or other status". Die opgesomde gevallen geven immers aan welke aanknopingspunten voor mensenrechtenschendingen de verdragsluitende staten voor ogen stonden.11.

Bij de toetsing aan het in artikel 26 IVBPR neergelegde gelijkheidsbeginsel is de aard van de betreffende bepaling in de belastingwet maatgevend en niet het kwantitatieve effect daarvan, dat wil zeggen de hoogte van de (betwiste) belasting die wordt belopen door degeen die zich op de schending beroept.12. Indien het kwantitatieve effect van de schending wel onderdeel van de toets is, wordt in wezen een "de minimis non curat praetor" benadering gevolgd. Ik ben van zo'n benadering geen voorstander, omdat deze miskent dat in een benadeling voor een kwartje uit mensenrechtenoogpunt een "laesio enormis" verscholen kan liggen. Het voorbeeld van een tariefbepaling met de strekking: vrouwen een kwartje meer, moge dit verduidelijken.

In het onderhavige geval is het onwenselijke effect dat de vrijstellingsbepaling sorteert in het licht van artikel 26 IVBPR niet door het Hof vastgesteld. Dat is niet vreemd, omdat naar de huidige stand van de rechtspraak van de Hoge Raad het Hof zich die vraag ook niet behoefde te stellen. Belanghebbende doet een beroep op het substantiële financiële belang: de zuiveringsinstallatie is voor f 2.790.000 in de voor de aanslag gehanteerde heffingsmaatstaf begrepen, hetgeen een bedrag aan onroerende-zaakbelastingen, zowel eigenaren- als gebruikersbelasting, van f 13.726, meebrengt. Zoals ik hiervoor heb betoogd, is het kwantitatieve aspect echter geen zelfstandige beoordelingsfactor bij deze vraag.

Men zou kunnen betogen dat de verschuldigdheid van belasting in casu afhankelijk is van het antwoord op de vraag wie eigenaar is van de installatie (het property-element in artikel 26 IVBPR). Dat betoog acht ik niet juist; de installatie - in de terminologie van de verordening: het werk - moet worden beheerd door een orgaan, instelling of dienst van een publiekrechtelijke rechtspersoon om voor vrijstelling in aanmerking te komen. Het is niet de toestand of rechtspositie van de installatie die maatgevend is, maar de wijze waarop zij wordt beheerd, hetgeen tevens meebrengt dat de restcategorie "other status" van artikel 26 IVBPR evenmin het gemaakte onderscheid in de mensenrechtensfeer trekt.

In deze zaak doet zich de bijzonderheid voor dat de Staatssecretaris van Financiën tijdens de parlementaire behandeling zelf de mening was toegedaan dat het onderscheid tussen publiekrechtelijk beheerde waterzuiveringsinstallaties en andere discriminatoir zou zijn. Ik meen dat voor het antwoord op de vraag of zich schending van artikel 26 IVBPR voordoet de mening van de (mede)wetgever geen rol speelt. Dat zal algemeen worden aanvaard als het een mening in ontkennende zin is, maar het geldt evenzeer voor het - uitzonderlijker - omgekeerde geval.13.

Naast het gelijkheidsbeginsel zoals dat is neergelegd in artikel 26 IVBPR is voor het onderhavige geval ook van belang het gelijkheidsbeginsel van artikel 14 van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) in verbinding met artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM, de bescherming van - ongestoord genot van - eigendom. Het Europese Hof voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EHRM) is van oordeel dat de verplichting tot het betalen van belasting valt binnen het toepassingsbereik van artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM en daarmee tevens onder artikel 14 van dat verdrag (Della Ciaja v. Italië, 22 juni 1999, nr. 46757/99, Hudoc REF 0000 4769). Het EHRM overweegt in die uitspraak tevens: "Moreover in the field of taxation the Contracting States enjoy a wide margin of appreciation in assessing whether and to what extent differences in otherwise similar situation justify a different treatment (cf. the Karlheinz Schmidt v. Germany judgment of 18 July 1994, Series A no. 291-B, p. 32, par. 24 and the Darby judgment (Darby v. Sweden judgment of 23 October 1990, Series A no. 187, TG) p. 12, par. 31; see also Eur. Comm. HR, No 11089/84, Dec. 11.11.86, D.R. 49, pp. 181, 190-191). In particular, it is not sufficient for the applicants to complain merely that they have been taxed more than others, but they must show that the tax in question operates to distinguish between similar taxpayers on discriminatory grounds (see, mutatis mutandis, Eur. Comm. HR, No 13013/87, Dec. 14.12.88, D.R. 58, pp. 163, 188).".

In een tweetal arresten van 12 juli 2002, nrs. 35.900 en 36.254, betreffende het verschil in behandeling tussen kosten van kinderopvang in de loon- en inkomstenbelasting, neemt de Hoge Raad de "ruimteregeling" van het EHRM over met de overweging dat: "moet worden vooropgesteld dat die bepalingen (artikel 26 IVBPR en artikel 14 EVRM in verbinding met artikel 1 Protocol nr. 1, TG) niet iedere ongelijke behandeling van gelijke gevallen verbieden, doch alleen die welke als discriminatie moet worden beschouwd omdat een redelijke en objectieve rechtvaardiging ervoor ontbreekt. Hierbij verdient opmerking dat op fiscaal gebied aan de wetgever een ruime beoordelingsvrijheid toekomt bij het beantwoorden van de vraag of gevallen voor de toepassing van de bedoelde verdragsbepalingen als gelijk moeten worden beschouwd, en of, in het bevestigende geval, een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestaat om die gevallen niettemin in verschillende zin te regelen" (ro. 3.10 resp. 3.4).

Het verschil tussen de toetsing aan artikel 26 IVBPR en aan artikel 14 EVRM in verbinding met artikel 1 van het Eerste Protocol is naar mijn mening dat in tegenstelling tot de eerste, bij de tweede toets het kwantitatieve effect wel degelijk een rol speelt. Voordat een inbreuk op - het ongestoorde genot van - eigendom kan worden aangenomen moet een aanzienlijk financieel nadeel zijn geleden. Het nadeel moet zodanig van omvang zijn dat het tendeert naar onteigening. Het belang van het nadeel kan derhalve niet louter worden vastgesteld op grond van de hoogte van het bestreden belastingbedrag, maar dat bedrag moet worden gerelateerd aan de waarde in het economische verkeer van het vermogensbestanddeel ten aanzien waarvan het nadeel belopen wordt.14.

Het door belanghebbende gestelde nadeel ad f 13.726 is, gerelateerd aan een waarde in het economische verkeer van de zuiveringsinstallatie ad f 2.790.000, niet aanzienlijk in de hiervoor aangegeven zin; ook niet indien in de beschouwing wordt betrokken dat het jaarlijks opkomt.

Het primaire cassatiemiddel richt zich tegen het oordeel van het Hof dat er sprake is van feitelijk en rechtens vergelijkbare gevallen.

Hoewel ik, zoals hiervoor betoogd, van mening ben dat, ongeacht de vraag of in deze zaak gelijke gevallen aanwezig zijn, van schending van een mensenrecht in de zin van artikel 26 IVBPR of artikel 14 EVRM in verbinding met artikel 1 van het Eerste Protocol geen sprake is, zal ik de op de huidige lijn in de jurisprudentie van de Hoge Raad geënte middelen, volgens die lijn behandelen.

Uitgangspunt bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van gelijke gevallen, is de (wettelijke) bepaling die van toepassing is en met name de doelstelling hiervan. De doelstelling bepaalt het perspectief van waaruit de beoordeling plaatsvindt of bepaalde gevallen gelijk zijn15.. De Blieck e.a16. betogen:

Bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van gelijke gevallen komt aan de wetgever ruime beoordelingsvrijheid toe (zie de citaten uit de arresten van 12 juli 2002, opgenomen in paragraaf 3.9).

In het kader van de gelegitimeerdheid van het onderscheid tussen beheer door de overheid en door andere entiteiten trek ik een parallel met de behandeling van leveringen en diensten door publiekrechtelijke lichamen in de omzetbelasting. Krachtens artikel 4, lid 5, van de Zesde Richtlijn worden publiekrechtelijke lichamen niet als belastingplichtigen aangemerkt voor de werkzaamheden die zij als overheid verrichten (tenzij deze behandeling als niet-belastingplichtige zou leiden tot concurrentievervalsing van enige betekenis). Wat in dit kader onder overheid moet worden verstaan, kan worden afgeleid uit de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen van 17 oktober 1989, nrs. 231/87 en 129/88, Jur. 1989, blz. 3233-3279, FED 1990/312 m.nt. Bijl.17. Daarin oordeelde het Hof dat als werkzaamheden als overheid verricht hebben te gelden:

De bouw en exploitatie van een parkeergarage door een gemeente werd door de Hoge Raad18. niet gezien als een overheidstaak, ondanks het oogmerk van de gemeente een doelstelling van overheidsbeleid te realiseren. In het geval dat een publiekrechtelijk lichaam na zuivering van afvalwater een deel van het overblijvende slib liet verwerken tot compost en het daarna verkocht, was naar het oordeel van de Hoge Raad19. sprake van het verrichten van een overheidstaak, namelijk de zuivering van afvalwater.

Voor de heffing van de omzetbelasting is derhalve maatgevend voor de belastingplicht van een publiekrechtelijk lichaam of de werkzaamheden van dat lichaam plaatsvinden onder een specifiek voor dat lichaam geldend juridisch regime.

De hier van belang zijnde vrijstelling is ingevoerd bij de in paragraaf 2.2 vermelde amendementen. Van belang is derhalve wat de indieners van de amendementen beoogden. De Toelichting noemt het bijzondere karakter van waterstaatswerken. In de wetsgeschiedenis is door leden van de CDA-fractie hierover opgemerkt:

(Kamerstukken II 1982/83, 17 653, nr. 5, blz. 1-2).

De indieners achtten de beperking van de vrijstelling tot installaties beheerd door (organen van) publiekrechtelijke rechtspersonen derhalve gerechtvaardigd door de bijzondere aard en functie van die installaties. Die installaties dienen ter vervulling van een publiekrechtelijke waterstaatstaak (zie in dit verband ook de in het citaat in paragraaf 2.3 door het Kamerlid Hennekam genoemde "publiekrechtelijke functie"). Ik meen dat die publiekrechtelijke functie, welke tot uitdrukking komt in het beheer door een publiekrechtelijke rechtspersoon, een wezenlijk verschil oplevert met andere beheersituaties. Dat wezenlijke verschil maakt dat publiekrechtelijk beheerde en niet publiekrechtelijk beheerde zuiveringsinstallaties geen gelijke gevallen zijn. Het publiekrechtelijke beheer moet geen formaliteit zijn. Indien het beheer van de installatie door een publiekrechtelijk lichaam zou zijn uitbesteed aan een privaatrechtelijke entiteit, zodanig dat die laatste handelt als elke andere privaatrechtelijke entiteit en het beheer louter formeel door het publiekrechtelijke lichaam wordt uitgeoefend, dan is dat beheer gelijk te stellen aan niet-publiekrechtelijk beheer. Ik sluit hiervoor aan bij de in paragraaf 4.2.2 geciteerde overweging van het Hof van Justitie EG; er is dan sprake van werkzaamheden die onder dezelfde juridische voorwaarden als door particuliere economische subjecten worden verricht. Omgekeerd zou ook kunnen worden gesteld dat indien een privaatrechtelijke entiteit in opdracht en voor rekening en risico van een publiekrechtelijke rechtspersoon een overheidstaak vervult en daarbij handelt als zo'n rechtspersoon, sprake is van publiekrechtelijk beheer. In de onderhavige casus doet zich het laatstgenoemde geval niet voor. Overigens zou, indien dat wel zo zou zijn, het gelijkheidsbeginsel niet aan de orde zijn. De belanghebbende zou zich rechtstreeks kunnen beroepen op de wettelijke norm: "onder beheer van een publiekrechtelijke rechtspersoon".

Ik meen derhalve dat het middel slaagt; installaties beheerd door publiekrechtelijke rechtspersonen ter vervulling van een publiekrechtelijke taak kunnen niet gelijk worden gesteld aan installaties beheerd door andere (rechts)personen.

De absolute aard van het gemaakte onderscheid - beheer al of niet door een publiekrechtelijke rechtspersoon - brengt mee dat het aanleggen van de toets of het verschil in behandeling niet overduidelijk onevenredig is, niet passend is. Het onderscheid is rechtens acceptabel of het is dat niet.

Voor het geval de Hoge Raad van oordeel is dat er toch sprake is van gelijke gevallen en het primaire cassatiemiddel faalt, ga ik in paragraaf 4.5 in op het subsidiaire middel.

Het subsidiaire cassatiemiddel betoogt dat een objectieve en redelijke rechtvaardigingsgrond aanwezig is voor de ongelijke behandeling van gelijke gevallen. Daartoe wordt het volgende aangevoerd:

In zijn arrest van 12 november 199720., nr. 30981, BNB 1998/22 m.nt. Wattel gaf de Hoge Raad de werkingssfeer aan van de exceptie van de objectieve en redelijke rechtvaardiging. Daar kan niet met vrucht een beroep op worden gedaan indien met de ongelijke behandeling van gelijke gevallen "niet een gerechtvaardigd doel wordt nagestreefd of indien er niet een redelijke verhouding bestaat tussen de ongelijke behandeling en het doel dat wordt nagestreefd.".

Gelet op de beoordelingsvrijheid die de (nationale) wetgever in dit verband heeft, gaat het er om of hij op grond van de door hem gebezigde argumenten tot de vrijstelling, of beter gezegd de beperking van de vrijstelling, kon komen. Daarbij is het niet van belang dat men aan (sommige van) de gebezigde argumenten wellicht ook een ander gewicht zou kunnen toekennen dan de wetgever deed. Daar gaf Staatssecretaris Van Amelsvoort blijk van toen hij betoogde dat hij de relevantie van het onderscheid tussen publieke en private werken in dit verband niet inzag, omdat de industrie meer en meer aan zelfzuivering deed (zie paragraaf 2.3). De Staatssecretaris gaf daarmee een waardering van de gebezigde argumenten, maar die waardering is in beginsel niet van belang. Het gaat er om of de wetgever - in casu dus de indieners van de amendementen en de rest van de meerderheid in de Kamer die de amendementen steunde - op grond van van die argumenten tot een beperkte vrijstelling kon besluiten. Die vraag beantwoord ik bevestigend. De wetgever kon waterzuivering als een publieke taak zien en, daarvan uitgaande, de vrijstelling beperken op de wijze zoals hij deed. Moest hij dan niet de vrijstelling uitstrekken tot een ieder die aan waterzuivering doet? Naar mijn mening was hij daartoe niet gehouden. Een werkzaamheid kan als een publieke taak worden gezien, omdat het algemeen belang dat vordert. Door die taak te vervullen, dient de overheid het algemeen belang. Schiet de overheid bij het vervullen van haar publieke taak tekort en gaan de burgers het niet verrichte werk zelf maar doen, dan dienen zij hun eigen belang en daarmee wellicht tevens het publieke belang, maar het is geen publiekrechtelijke taakvervulling. Dat geldt m.m. ook voor een bedrijf of een organisatie van burgers dat of die in het gat springt dat de overheid bij de vervulling van een publieke taak laat vallen. Het is daarbij niet van belang of dat bedrijf of die organisatie winst beoogt of niet.

Enkele Kamerleden (zie het citaat van Feij in paragraaf 2.4) beschouwden de inperking van de vrijstelling als een vorm van concurrentievervalsing. Daarmee miskenden zij mijns inziens, dat de zuivering als een publiekrechtelijke taak werd gezien. Indien men van mening is dat de overheid op een bepaald terrein in het algemeen belang een minimumvoorziening moet bieden, dan wordt in zoverre het marktmechanisme uitgeschakeld. De markt heeft dan de ruimte om te voorzien in behoeften die boven dat minimum uitgaan. Dat is echter geen concurrentievervalsing, maar beperking van de mogelijkheden tot concurrentie.

In het hiervóór door mij betoogde, ligt besloten dat voor het geval het subsidiaire middel aan bod komt, het naar mijn mening slaagt.

Het primaire middel acht ik gegrond en tevens, in zoverre het aan bod komt, het subsidiaire middel. Ook ambtshalve acht ik grond voor cassatie aanwezig, omdat de Auerbachuitspraak van het EHRM meebrengt dat de gelijkheidstoets, zoals die door het Hof is uitgevoerd, niet aan de orde is.

Mijn conclusie strekt tot gegrondverklaring van het cassatieberoep, tot vernietiging van de uitspraak van het Hof en tot bevestiging van de uitspraak van de directeur.

De Procureur-Generaal bij de

Hoge Raad der Nederlanden

a-g