Hof 's-Hertogenbosch, 05-07-2023, nr. 21/01591, nr. 21/01592, nr. 21/01593, nr. 21/01594

De inspecteur heeft in het door hem in hoger beroep ingediende verweerschrift en ter zitting bij het hof het standpunt ingenomen dat het hoger beroep met betrekking tot alle aanslagen niet-ontvankelijk verklaard dient te worden wegens het ontbreken van belang.

Bij beoordeling van deze stelling stelt het hof voorop dat een (incidenteel) hoger beroep niet-ontvankelijk verklaard moet worden als de indiener van dat rechtsmiddel geen belang daarbij heeft. Daarvan is sprake als het aanwenden van het rechtsmiddel, ongeacht de gronden waarop het steunt, de indiener niet in een betere positie kan brengen met betrekking tot het bestreden besluit en eventuele bijkomende (rechterlijke) beslissingen zoals die met betrekking tot proceskosten en griffierecht. Indien het aangewende rechtsmiddel de indiener ervan wel in een betere positie kan brengen met betrekking tot het bestreden besluit dan wel eventuele bijkomende beslissingen en voldaan is aan de overige ontvankelijkheidsvereisten, moet het rechtsmiddel ontvankelijk worden geacht, de door de indiener aangevoerde gronden worden onderzocht en beoordeeld worden of het rechtsmiddel wel of niet gegrond is.6.

Met betrekking tot de aanslag IB/PVV 2005 overweegt het hof dat alhoewel deze aanslag en bijbehorende beschikking heffingsrente naar aanleiding van een hierover gevoerde procedure zijn verminderd (zie onder 2.4 tot en met 2.6), geen vermindering tot nihil heeft plaatsgevonden. Om deze reden kan niet gezegd worden dat belanghebbende geen belang heeft bij een procedure over die aanslag en beschikking. Hier doet niet aan af dat het verzoek tot ambtshalve vermindering uitsluitend gericht lijkt te zijn tegen de premieheffing en de premieheffing tot nihil is verminderd, aangezien voornoemde beoordeling niet afhankelijk is van de gronden die zijn aangevoerd (zie onder 4.2).

Met betrekking tot de aanslag IB/PVV 2011 lijkt de inspecteur te miskennen dat alhoewel het op die aanslag te betalen bedrag nihil is, daarmee niet het bewijs is geleverd dat belanghebbende geen belang heeft bij het aanwenden van een rechtsmiddel tegen de beslissing op een verzoek tot ambtshalve vermindering van die aanslag. Het verzamelinkomen is immers vastgesteld op € 239.116. Belanghebbende zou het standpunt kunnen innemen dat dit verzamelinkomen te hoog is. Reeds daarom heeft belanghebbende, los van het feit dat de toegepaste verliesverrekening geresulteerd heeft in een te betalen bedrag van nihil en in het aanslagbiljet is opgenomen dat belanghebbende bezwaar kan maken tegen de verliesverrekeningsbeschikking zoals bedoeld in artikel 3.153, lid 3, Wet IB 2001, (potentieel) belang bij het aanwenden van rechtsmiddelen.

Met betrekking tot de aanslag IB/PVV 2013 en de bijbehorende beschikking belastingrente dient aan de inspecteur toegegeven te worden – zoals ook belanghebbende heeft erkend – dat in verband met de op 16 december 2020 (zie onder 2.25) verleende teruggaaf het op die aanslag en beschikking verschuldigde bedrag nihil is. Bij verminderingsbeschikking van 16 december 2020 is immers teruggaaf verleend van het bedrag dat belanghebbende aanvankelijk op deze aanslag en beschikking heeft voldaan van € 2.367. Het voorgaande brengt echter niet mee dat belanghebbende geen belang meer heeft bij een procedure over deze aanslag en beschikking. Zoals hierboven onder 4.2 tot uitdrukking is gebracht, volgt uit vaste jurisprudentie van de Hoge Raad dat het belang ook gelegen kan zijn in nevenbeslissingen. Belanghebbende heeft ter zitting aangevoerd dat het belang gelegen is in een nevenbeslissing, namelijk de vergoeding van (proces)kosten. Het hof volgt belanghebbende in dit betoog aangezien hij in het bezwaar gericht tegen de afwijzing van het verzoek tot ambtshalve vermindering van de aanslag IB/PVV 2013 verzocht heeft om toekenning van een kostenvergoeding en de inspecteur dit verzoek, wegens niet-ontvankelijkverklaring van het bezwaar, heeft afgewezen. Aangezien een potentiële uitkomst van een procedure zou kunnen zijn dat een kostenvergoeding voor de bezwaarfase aan belanghebbende toegekend wordt, heeft belanghebbende (potentieel) belang.

Ook met betrekking tot de aanslag IB/PVV 2017 kan niet gezegd worden dat het belang ontbreekt, aangezien het verzamelinkomen op een positief bedrag is vastgesteld. Het hof verwijst naar hetgeen met betrekking tot de aanslag IB/PVV 2011 over dergelijke situaties is overwogen en voegt deze overwegingen op deze plaats in (zie onder 4.4). De omstandigheid dat het verzoek tot ambtshalve vermindering uitsluitend gericht lijkt te zijn tegen de premieheffing en het premie-inkomen op nihil is vastgesteld leidt niet tot een andersluidend oordeel, aangezien – zoals hierboven tot uitdrukking is gebracht – de beoordeling of sprake is van een belang niet afhankelijk is van de gronden die zijn aangevoerd.

Uit het vorenoverwogene volgt dat het hof geen aanleiding ziet om het hoger beroep niet-ontvankelijk te verklaren. Dit betekent dat het hof overgaat tot een inhoudelijke behandeling van het hoger beroep.

Ten aanzien van het geschil

Vraag 1 (ontvankelijkheid bezwaren tegen beslissingen op verzoeken tot ambtshalve vermindering van aanslagen IB/PVV 2005, 2011 en 2013)

2005

De rechtbank heeft als volgt geoordeeld over de niet-ontvankelijkverklaring van het bezwaar gericht tegen de beslissing op het verzoek tot ambtshalve vermindering van de aanslag IB/PVV 2005:

“2.2.1. De beslissing om de aanslag niet ambtshalve te verminderen is een beslissing op grond van artikel 65 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Een dergelijke beslissing is niet voor bezwaar en beroep vatbaar. De inspecteur heeft het bezwaar dus terecht niet-ontvankelijk verklaard.7.”

Het hof maakt dit oordeel en de gronden waarop het berust tot de zijne, met dien verstande dat het hof hier het volgende aan toevoegt. Met ingang van 1 januari 2010 is artikel 9.6 Wet IB 2001 in de wet opgenomen.8.In lid 3 van dat artikel is opgenomen dat indien de inspecteur een verzoek tot ambtshalve vermindering geheel of gedeeltelijk afwijst dit vastgelegd dient te worden in een voor bezwaar vatbare beschikking. Op het moment van het indienen van het verzoek tot ambtshalve vermindering van de aanslag IB/PVV 2005 (10 mei 2020, zie onder 2.7), was artikel 9.6 Wet IB 2001 derhalve al ingevoerd. Met betrekking tot de inwerkingtreding van artikel 9.6 Wet IB 2001 is echter in artikel XXVII, lid 1, letter a, Fiscale vereenvoudigingswet 2010 geregeld dat eerstgenoemd artikel voor het eerst toepassing vindt met betrekking tot belastingaanslagen IB/PVV voor tijdvakken die aanvangen op of ná 1 januari 2010. Artikel 9.6 Wet IB 2001 kan derhalve niet toegepast worden op de aanslag IB/PVV 2005, hetgeen tot gevolg heeft dat deze situatie onder artikel 65 Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) valt. Om deze reden is het op laatstgenoemde artikel gebaseerde oordeel van de rechtbank juist.9.

2011 en 2013

De rechtbank heeft met betrekking tot de niet-ontvankelijkverklaring van het bezwaar gericht tegen de beslissingen op de verzoeken tot ambtshalve vermindering van de aanslagen IB/PVV 2011 en 2013 als volgt overwogen:

“2.2.2. De afwijzingen van de verzoeken om ambtshalve vermindering hebben als dagtekening 17 juli 2020. Er zijn geen aanwijzingen dat verzending aan belanghebbende pas na die dagtekening heeft plaatsgevonden. De wettelijke termijn voor het indienen van een bezwaarschrift bedraagt zes weken. Deze termijn eindigde op 28 augustus 2020. Een bezwaarschrift is tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn is ontvangen. Ook is het tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn ter post is bezorgd en niet later dan een week na afloop van de termijn is ontvangen op grond van artikel 6:9, tweede lid van de Awb.

Het bezwaarschrift is, gelet op de poststempel op de enveloppe, op 28 augustus 2020 per reguliere post verzonden uit Liechtenstein en later dan een week na afloop van de termijn ontvangen.

De wetsartikelen over bezwaartermijnen zijn dwingend van aard. Dit betekent dat bij een termijnoverschrijding een niet-ontvankelijkverklaring moet volgen. Dat is alleen anders indien “redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener van het bezwaarschrift in verzuim is geweest”, oftewel indien de termijnoverschrijding ‘verschoonbaar’ is.

Blijkens de wetsgeschiedenis van artikel 6:9, tweede lid, van de Awb, is door de wetgever onderkend dat de termijn van artikel 6:9, tweede lid, van de Awb onvoldoende kan zijn voor verzendingen vanuit het buitenland. Onder omstandigheden kan in die gevallen artikel 6:11 van de Awb worden toegepast. Daarvoor is wel vereist dat belanghebbende het beroepschrift heeft verzonden op een tijdstip dat en met gebruikmaking van een middel dat niet het ernstige risico in zich draagt dat de termijn van artikel 6:9, tweede lid, van de Awb wordt overschreden.10.Naar het oordeel van de rechtbank is echter van een dergelijke situatie geen sprake, aangezien belanghebbende op de laatste dag van de termijn per reguliere post het stuk vanuit het buitenland heeft opgestuurd. Belanghebbende draagt dan het risico van een te late bezorging bij de inspecteur.

Belanghebbende betwist de ontvangst op 10 september 2020 door de inspecteur en stelt dat deze het bezwaarschrift eerder ontvangen moet hebben. Belanghebbende voert hiervoor aan dat de inspecteur zijn werk niet goed heeft gedaan.

Als uitgangspunt geldt dat het bezwaarschrift is binnengekomen op de datum die is vermeld op het stempel dat er bij binnenkomst op is geplaatst.11.De enkele stelling van belanghebbende dat de inspecteur het bezwaarschrift eerder moet hebben ontvangen, kan hem niet baten. Het gevolg van de discussie die is ontstaan over de ontvangst van het bezwaarschrift, komt voor risico van belanghebbende door het bezwaarschrift niet eerder, dan wel niet aangetekend, te verzenden. Niet is gebleken dat belanghebbende het bezwaarschrift niet (veel) eerder ter post heeft kunnen bezorgen.

Belanghebbende heeft geen andere redenen aangevoerd op basis waarvan kan worden geconcludeerd dat de termijnoverschrijding verschoonbaar is.

De bezwaren zijn dan ook, gelet op de artikelen 6:7 tot en met 6:11 van de Awb terecht niet-ontvankelijk verklaard. De beroepen zijn daarom in zoverre ongegrond.”

Het hof maakt dit oordeel en de gronden waarop het berust tot de zijne.

Alhoewel de rechtbank ervan uit is gegaan dat het bezwaarschrift dat zowel betrekking heeft op de afwijzing van het verzoek tot ambtshalve vermindering van de aanslag IB/PVV 2011 als van de aanslag IB/PVV 2013 per reguliere post is verzonden en in hoger beroep vast is komen te staan dat het bezwaarschrift per aangetekende post is verzonden (zie onder 2.14 en 2.23), leidt dit niet tot een ander oordeel.

De omstandigheid dat het bezwaarschrift aangetekend is verzonden brengt niet met zich mee dat – in tegenstelling tot hetgeen de rechtbank heeft overwogen – de op het bezwaarschrift geplaatste ontvangststempel niet meer tot uitgangspunt genomen mag worden bij beantwoording van de vraag wanneer het bezwaarschrift is ontvangen. Voorts leidt deze omstandigheid er niet toe dat de bewijslast met betrekking tot de ontvangstdatum naar de inspecteur verschuift, in die zin dat hij aannemelijk dient te maken dat hij het bezwaarschrift niet vóór 10 september 2020 (de dagtekening van de ontvangststempel) heeft ontvangen. Voor zover belanghebbende onder verwijzing naar de uitspraak van hof Arnhem-Leeuwarden van 1 november 201612.(hierna: de uitspraak van 1 november 2016) betoogt dat de door het postvervoerbedrijf op de envelop geplaatste poststempel van 28 augustus 2020 leidend is bij het vaststellen van de ontvangstdatum treft deze verwijzing geen doel, aangezien hof Arnhem-Leeuwarden in voornoemde uitspraak uitsluitend geoordeeld heeft dat deze poststempel als bewijsrechtelijk uitgangspunt genomen dient te worden bij het vaststellen van de datum van terpostbezorging.

Voor zover de verwijzing door belanghebbende naar de uitspraak van 1 november 2016 voorts aldus verstaan dient te worden dat hij zich op het standpunt stelt dat de vertraging in de postbezorging aan de betrokken (buitenlandse) postvervoerbedrijven is te wijten, overweegt het hof het volgende. Dat wellicht sprake is van vertraging aan de zijde van de postvervoerbedrijven – waarvan het dossier overigens geen enkele aanwijzing oplevert – doet niet af aan het verwijt dat belanghebbende treft doordat hij ervoor gekozen heeft om op de dag dat de bezwaartermijn verstreek het bezwaarschrift per internationale post te versturen. Mede gelet op de omstandigheid dat internationale postbezorging meer tijd in beslag neemt dan postbezorging binnen de landsgrenzen, heeft belanghebbende welbewust het risico aanvaard dat bezorging buiten de bezwaartermijn dan wel buiten de in artikel 6:9, lid 2, Awb genoemde termijn plaats zou vinden. De omstandigheid dat sprake is van aangetekende internationale postbezorging maakt dit niet anders. Het hof ziet derhalve evenals de rechtbank geen aanleiding om de termijnoverschrijding, onder verwijzing naar artikel 6:11 Awb, verschoonbaar te achten.

Belanghebbende heeft in hoger beroep daarnaast de stelling ingenomen dat niet-ontvankelijkverklaring van het bezwaarschrift wegens termijnoverschrijding discriminatoir is aangezien de wet de inspecteur de mogelijkheid biedt om, bijvoorbeeld bij het doen van uitspraak op bezwaar, de aan hem gestelde beslistermijn te verlengen, terwijl deze mogelijkheid niet wordt geboden aan belastingplichtigen.

Het hof stelt voorop dat belanghebbende wordt tegengeworpen dat hij niet binnen de uit artikel 6:7 Awb tot en met artikel 6:9 Awb volgende termijn bezwaar heeft gemaakt. Alhoewel het ondenkbaar is dat de inspecteur bezwaar zal maken tegen een door hem zelf opgelegde aanslag dan wel beschikking, is het daarentegen zeer goed denkbaar dat de inspecteur hoger beroep instelt tegen een beslissing van de rechtbank waar hij het niet (volledig) mee eens is. Bij de beoordeling van de ontvankelijkheid van een (door de inspecteur ingesteld) hoger beroep gelden de uit de hierboven aangehaalde artikelen volgende termijn eveneens13., zonder dat hiervoor – naast de eveneens voor belanghebbende geldende verschoningsmogelijkheid uit artikel 6:11 Awb – bijzondere verlengingsmogelijkheden voor de inspecteur bestaan. Van een ongelijke toepassing van deze wettelijke bepalingen is derhalve geen sprake. Ook overigens is geen sprake van ongeoorloofde ongelijke behandeling van gelijke gevallen.

Uit het vorenoverwogene volgt dat het hof vraag 1 bevestigend beantwoordt.

Vraag 2 (aanslag IB/PVV 2017)

Met betrekking tot de aanslag IB/PVV 2017 heeft de rechtbank het volgende geoordeeld:

“2.2.10. Belanghebbende stelt dat de aanslag te hoog is vastgesteld omdat er een zogenaamde ‘schone lei verklaring’ van de ontvanger van de Belastingdienst zou liggen.

De rechtbank is van oordeel dat een eventueel besluit van de ontvanger van de Belastingdienst om niet in te vorderen, zover al aangenomen moet worden dat dit van toepassing is op het (gehele) belastingjaar 2017, niet meebrengt dat de aanslag naar een onjuist bedrag is vastgesteld. Immers volgt de hoogte van de aanslag uit de wet en de feitelijke omstandigheden van het geval. De eventuele betaling van die aanslag staat daar los van.

Belanghebbende heeft geen verdere gronden aangevoerd. Het beroep is daarom in zoverre ongegrond.”

Het hof maakt dit oordeel en de gronden waarop dit oordeel berust tot de zijne. Het onder 2.29 geciteerde e-mailbericht van [persoon] doet niet af aan de juistheid van het oordeel van de rechtbank. Het hof voegt aan het voorgaande toe dat [persoon] de aanslag IB/PVV 2017 niet opgenomen heeft in de opsomming van aanslagen die, gelet op de schone lei-verklaring, niet meer ingevorderd zullen worden.

De aanslag IB/PVV 2017 – waarvan belanghebbende ook in hoger beroep niet heeft betwist dat die materieel bezien juist is – blijft gelet op het vorenoverwogene in stand. Het hof beantwoordt vraag 2 ontkennend.

Vraag 3 (immateriële schadevergoeding)

Belanghebbende heeft ter zitting bij het hof verzocht om toekenning van een vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn voor beslechting van dit belastinggeschil.

Het hof stelt voorop dat bij de beoordeling van de vraag of de redelijke termijn voor beslechting van een belastinggeschil is overschreden de volgende uitgangspunten gelden. De in aanmerking te nemen termijn begint op het moment waarop het bestuursorgaan het bezwaarschrift ontvangt. Als uitgangspunt geldt dat de redelijke termijn is overschreden indien de rechtbank niet binnen twee jaar na die datum uitspraak doet. Voor de berechting van de zaak in hoger beroep heeft als uitgangspunt te gelden dat het hof uitspraak doet binnen twee jaar nadat het hoger beroepschrift door het hof is ontvangen.14.De, in beginsel, als redelijk geachte periode tussen ontvangst van het bezwaarschrift door het bestuursorgaan en de datum waarop het hof uitspraak doet, is derhalve vier jaar.

Uit de beantwoording van vraag 1 volgt dat het hof – evenals de rechtbank – met betrekking tot het bezwaar gericht tegen de afwijzing van het verzoek tot ambtshalve vermindering van de aanslagen IB/PVV 2011 en 2013 uitgaat van een ontvangstdatum door de inspecteur van 10 september 2020. Aangezien belanghebbende bij hetzelfde geschrift bezwaar heeft gemaakt tegen de afwijzing van het verzoek tot ambtshalve vermindering van de aanslag IB/PVV 2005 gaat het hof ook met betrekking tot dat bezwaar uit van een ontvangstdatum van 10 september 2020. Belanghebbende heeft bij afzonderlijk geschrift bezwaar gemaakt tegen de aanslag IB/PVV 2017. Tussen partijen lijkt niet in geschil te zijn dat dit bezwaarschrift op de datum van dagtekening daarvan, zijnde 25 augustus 2020, is ontvangen. Het hof ziet geen aanleiding om af te wijken van die ontvangstdatum.

Gelet op voornoemde ontvangstdata is de onder 4.22 genoemde redelijk geachte termijn van vier jaar op het moment dat deze uitspraak wordt gedaan nog niet verstreken.

Het hof beantwoordt vraag 3 ontkennend.

Tussenconclusie

De slotsom is dat het hoger beroep ongegrond is.

Ten aanzien van het griffierecht

Het hof ziet geen aanleiding om het griffierecht te laten vergoeden.

Ten aanzien van de proceskosten

Het hof oordeelt dat er geen redenen zijn voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 Awb.