HR, 08-03-2024, nr. 23/00578

Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar:

a. de vonnissen in de zaak C/09/561090 / HA ZA 18-1025 van de rechtbank Den Haag van 12 december 2018 en 31 juli 2019;

b. de arresten in de zaken 200.270.514 en 200.276.779 van het gerechtshof Den Haag van 8 december 2020 en 15 november 2022.

Solidiam Vorderingen heeft tegen het arrest van het hof van 15 november 2022 beroep in cassatie ingesteld.

Tegen de erven [erflater] is verstek verleend.

De zaak is voor Solidiam Vorderingen toegelicht door haar advocaat.

De conclusie van de Advocaat-Generaal T. Hartlief strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en tot verwijzing.

De advocaat van Solidiam Vorderingen heeft schriftelijk op die conclusie gereageerd.

In cassatie kan worden uitgegaan van de feiten en omstandigheden vermeld in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 1.2-1.17. Deze komen op het volgende neer.

(i) Wijlen [erflater] (hierna: [erflater]) heeft ter verzekering van een vordering tot terugbetaling van een lening van € 2 miljoen onder meer ten laste van [betrokkene 1] (hierna: [betrokkene 1]) conservatoire beslagen doen leggen. [erflater] heeft [betrokkene 1] nadien gedagvaard ter zake van deze vordering.

(ii) De ten laste van [betrokkene 1] gelegde beslagen hebben beperkt doel getroffen. Het beslag trof een banktegoed van ongeveer € 9.000 en de onroerende zaken waarop beslag was gelegd, hadden geen overwaarde.

(iii) De rechtbank Amsterdam heeft de hiervoor onder (i) bedoelde vordering op [betrokkene 1] afgewezen. [erflater] heeft de ten laste van [betrokkene 1] gelegde beslagen opgeheven.

(iv) In opdracht van [betrokkene 1] heeft Hermes Advisory B.V. een rapport opgemaakt van de schade die [betrokkene 1] en zijn ondernemingen hebben geleden als gevolg van de beslagen.

(v) [betrokkene 1] heeft zijn vorderingen op [erflater] gecedeerd aan Solidiam Vorderingen.

Solidiam Vorderingen vordert in deze procedure een verklaring voor recht dat [erflater] onrechtmatig jegens [betrokkene 1] heeft gehandeld en veroordeling van [erflater] tot vergoeding van de schade die [betrokkene 1] heeft geleden, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet.

De rechtbank heeft de vorderingen van Solidiam Vorderingen – op enkele concrete schadeposten na – toegewezen.1.Het hof heeft het vonnis van de rechtbank vernietigd en de vorderingen van Solidiam Vorderingen alsnog afgewezen.2.Het heeft in dat verband onder meer overwogen dat het alleen nog gaat om de vraag of het aannemelijk is dat [betrokkene 1] ten gevolge van de ten laste van hem gelegde beslagen in liquiditeitsproblemen is komen te verkeren en dientengevolge schade heeft geleden (rov. 3.4.1) en dat schade van [betrokkene 1] ten gevolge van het beslag niet zonder meer en zonder nadere onderbouwing daarvan door Solidiam Vorderingen aannemelijk kan worden geacht (rov. 3.4.4).

Onderdeel 1 van het middel klaagt dat het hof onder meer in rov. 3.4.1 en rov. 3.4.4 de maatstaf voor verwijzing van een zaak naar een schadestaatprocedure miskent. Voor een dergelijke verwijzing is volgens vaste rechtspraak voldoende dat de mogelijkheid van schade aannemelijk is. Het hof toetst uitsluitend of het aannemelijk is dat [betrokkene 1] schade heeft geleden. Daarmee legt het hof een onjuiste, want te strenge maatstaf aan, aldus het onderdeel.

De klacht slaagt. Voor toewijzing van een vordering tot vergoeding van schade op te maken bij staat is voldoende dat de mogelijkheid dat schade is of zal worden geleden aannemelijk is, hetgeen niet inhoudt dat aannemelijk moet zijn dat enige schade is geleden.3.Uit de overwegingen van het hof in rov. 3.4.1 en rov. 3.4.4 (zie hiervoor in 2.3) blijkt dat het hof niet de aannemelijkheid van de mogelijkheid van schade van [betrokkene 1] als maatstaf heeft gehanteerd, maar de maatstaf of schade van [betrokkene 1] aannemelijk is. Het hof heeft niet, ook niet elders in zijn arrest, beoordeeld of de mogelijkheid dat schade is of zal worden geleden aannemelijk is. Daarmee heeft het hof een onjuiste maatstaf gehanteerd.

De onderdelen 2, 3 en 4 behoeven geen behandeling. De in die onderdelen aan de orde gestelde punten kunnen na verwijzing aan de orde komen.

De klachten van onderdeel 5 kunnen niet tot cassatie leiden. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze klachten is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie art. 81 lid 1 RO).

De Hoge Raad:

- vernietigt het arrest van het gerechtshof Den Haag van 15 november 2022;

- verwijst het geding naar het gerechtshof Amsterdam ter verdere behandeling en beslissing;

- veroordeelt de erven [erflater] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van Solidiam Vorderingen begroot op € 963,04 aan verschotten en € 2.600,-- voor salaris.

Dit arrest is gewezen door de vicepresident M.J. Kroeze als voorzitter en de raadsheren F.J.P. Lock en F.R. Salomons, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer F.J.P. Lock op 8 maart 2024.