Hof Den Haag, 15-11-2022, nr. 200.270.514 en 200.276.779

In het onderhavige geding vorderde Solidiam Vorderingen: I. een verklaring voor recht dat [appellant] (door de onterechte beslagleggingen) onrechtmatig heeft gehandeld jegens [bestuurder 1] en/of Solid Assets, II. veroordeling van [appellant] tot vergoeding van de door [bestuurder 1] en/of Solid Assets daardoor geleden schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet en III. veroordeling van [appellant] in de proceskosten en de kosten van de door Solidiam Vorderingen ter verzekering van de vorderingen gelegde beslagen.

Bij het vonnis waarvan beroep van 31 juli 2019 wees de rechtbank de gevorderde verklaring voor recht (vordering I) toe. Vordering II werd eveneens toegewezen met dien verstande dat de vordering werd afgewezen voor zover deze zag op door de [bestuurder 1] -vennootschappen beweerdelijk geleden schade. [appellant] werd als grotendeels in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de proceskosten doch de vordering van Solidiam Vorderingen tot vergoeding van de kosten van de gelegde conservatoire beslagen werd afgewezen. De rechtbank overwoog (r.o. 4.18 vs) dat Solidiam Vorderingen op een zeer groot aantal onroerende zaken (meer dan 300) en onder derden beslag had gelegd en dat die beslagen op bevel van de voorzieningenrechter waren teruggebracht tot het beslag op de onroerende zaken in Amersfoort en De Meern. Naar het oordeel van de rechtbank kwamen alleen de kosten van die laatste beslagen voor vergoeding in aanmerking. Bij gebreke van een specificatie van die kosten, werd de vordering ook voor die beslagen afgewezen.

[appellant] heeft in het door hem tegen het vonnis ingestelde hoger beroep (zaak 200.270.514) 20 grieven aangevoerd, genummerd 1 t/m 19 met tweemaal een grief 17. [appellant] heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden vonnis en tot afwijzing alsnog van de vorderingen van Solidiam Vorderingen en veroordeling van Solidiam Vorderingen in de proceskosten van beide instanties.

Solidiam Vorderingen heeft in het door haar ingestelde hoger beroep (zaak 200.276.779) één grief aangevoerd tegen het vonnis van 31 juli 2019. Deze grief is gericht tegen de afwijzing door de rechtbank (in de rechtsoverwegingen 4.12, 4.13 en 4.14) van de vordering tot schadevergoeding ten aanzien van de door de [bestuurder 1] -vennootschappen geleden schade.

Solidiam heeft in de beide zaken haar eis verminderd voor zover deze de gestelde schadeplichtigheid van [appellant] tevens Solid Assets betrof. Gezien de in kracht van gewijsde gegane veroordeling van Solid Assets jegens [appellant] , handhaaft zij haar vorderingen alleen voor zover deze betrekking hebben op onrechtmatig handelen en schadeplichtigheid van [appellant] jegens [bestuurder 1] .

Het hof zal in het navolgende de standpunten van partijen alleen bespreken voor zover deze de vorderingen van [bestuurder 1] betreffen.

de grieven 1 t/m 11 en grief 16 van [appellant]:

De grieven 1 tot en met 10 zijn gericht tegen de opsomming van de door de rechtbank tot uitgangspunt genomen feiten. In grief 11 klaagt [appellant] over een volgens hem door de rechtbank ten onrechte niet in de vaststelling opgenomen feit.

Deze grieven behoeven geen afzonderlijke bespreking nu het hof hierboven een eigen samenvatting van de feiten heeft gegeven, waarin enkele door [appellant] terecht geconstateerde onjuistheden zijn hersteld en enkele door de rechtbank opgesomde feiten achterwege zijn gelaten. Voor zover de grieven betreffende die feiten daarvoor van belang zijn, zal het hof deze bij de inhoudelijke behandeling betrekken. Datzelfde geldt voor de door [appellant] in grief 11 naar voren gebrachte omstandigheid. Het hof merkt op dat het aan de rechter is welke feiten en omstandigheden zij al dan niet onder de opsomming van feiten wil opnemen. Het enkele feit dat enig feit of enige omstandigheid niet onder de feiten is opgenomen, kan als zodanig niet tot vernietiging van het vonnis leiden. Relevant is alleen of een relevant feit of een relevante omstandigheid ten onrechte wel of niet bij de beoordeling is betrokken.

Grief 16 betreft de vordering van Solid Assets. Deze grief kan, gezien de vermindering van eis van Solidiam Vorderingen, onbesproken blijven.

de overige grieven van [appellant] en de grief van Solidiam Vorderingen

Na de vermindering van eis van Solidiam Vordering tot de vorderingen betreffende door [bestuurder 1] geleden schade, gaat het bij de overige grieven van [appellant] in essentie – naast het door [appellant] in de grieven andermaal aan de orde gestelde verwijt van misbruik van procesbevoegdheid van Solidiam Vorderingen - alleen nog om de vraag of het aannemelijk is dat [bestuurder 1] ten gevolge van de ten laste van hem gelegde beslagen in liquiditeitsproblemen is komen te verkeren en dientengevolge schade heeft geleden (r.o. 4.11 vs rb). Dezelfde vraag staat centraal in het door Solidiam Vorderingen ingestelde hoger beroep. In de grief van Solidiam Vorderingen wordt het oordeel van de rechtbank bestreden dat schade die [bestuurder 1] stelt te hebben geleden doordat aan hem gelieerde vennootschappen ten gevolge van de ten laste van hem gelegde beslagen schade hebben geleden (afgeleide schade) in elk geval niet als een gevolg van een ten laste van hem onrechtmatig gelegd beslag aan [appellant] kan worden toegerekend (r.o. 4.13 vs rb). Het hof zal de grieven van partijen betreffende voormelde vraag hierna gezamenlijk bespreken.

[appellant] betwist niet dat de afwijzing van zijn vordering jegens [bestuurder 1] tot gevolg heeft dat de voor die vordering ten laste van [bestuurder 1] gelegde conservatoire beslagen onrechtmatig zijn. Hij betwist wel dat aannemelijk kan worden geacht dat [bestuurder 1] ten gevolge van die beslagen schade heeft geleden. [appellant] wijst erop dat de beslagen ten laste van [bestuurder 1] slechts doel hebben getroffen voor wat betreft de onder de ABN Amrobank gelegde derdenbeslagen. Dit beslag betrof een zodanig gering bedrag (bedragen van € 6.835,95 en € 2.204,11 minus € 50 administratiekosten) dat niet aannemelijk kan worden geacht dat dit tot een financieringsnood bij [bestuurder 1] heeft geleid. [appellant] voegt daaraan toe dat in het rapport inzake indicatieve vermogensschade van de heer [bestuurder 1] en zijn ondernemingen van mevrouw I.K. Toxopeus-de Vries van Hermes Advisory (prod. 21 cva) de causaliteit van de gestelde schadeposten en het vexatoir beslag niet is onderzocht en slechts als een gegeven is beschouwd (p. 7 rapport), zodat dat rapport niet tot aannemelijkheid van schade ten gevolge van de beslagen kan bijdragen.

Solidiam Vorderingen betwist niet dat de door [appellant] ten laste van [bestuurder 1] gelegde beslagen slechts succesvol zijn gebleken voor het bedrag van ca. € 9.000,= onder de ABN AMRO bank, dat de onroerende zaken waarop ten laste van hem beslag is gelegd geen overwaarde hadden en dat het beslag op een bedrag van ca. € 9.000,= aan banktegoed na niet van enige relevante betekenis is geweest voor de gestelde financieringsnood waarin [bestuurder 1] door het onrechtmatig beslag is komen te verkeren.

Het hof deelt het standpunt van [appellant] dat, gezien het beperkte resultaat van het beslag, schade van [bestuurder 1] ten gevolge van het beslag niet zonder meer en zonder nadere onderbouwing daarvan door Solidiam Vorderingen aannemelijk kan worden geacht en het dus op de weg van Solidiam Vorderingen ligt om voldoende concrete feiten en omstandigheden te stellen waaruit zulks kan worden geconcludeerd.

Solidiam Vorderingen stelt in dat verband dat de beslagen, ook al hebben deze nagenoeg geen doel getroffen, ten gevolge hebben gehad dat een financieringstraject van [bestuurder 1] tot herfinanciering van de panden aan de [A-straat] te Amsterdam is spaak gelopen. [bestuurder 1] was, naar Solidiam Vorderingen stelt, met Rabobank in een vergevorderd stadium van overleg over een herfinanciering van de panden. Solidiam Vorderingen verwijst daarvoor naar een, niet door Rabobank maar door [bestuurder 1] op 14 juni 2017 ondertekende, Indicatieve Term Sheet d.d. 9 juni 2017 (prod. 13 inl. dagv., prod. 23 cva). Met de in de Term Sheet omschreven financiering voor een bedrag van € 5.000.000,= zou [bestuurder 1] volgens Solidiam Vorderingen de bestaande financiering van de panden van € 750.000,= van Vesting Finance en een bedrag van € 1.000.000,= op de hypotheek bij de Deutsche Bank hebben kunnen inlossen. Met het restant van de lening zou hij een lening van € 3.250.000,= aan zijn oom [oom van bestuurder 1] hebben kunnen inlossen, welke gelden door zijn oom vervolgens als werkkapitaal aan hem ter beschikking zouden worden gesteld. [oom van bestuurder 1] zou na inlossing van Vesting Finance en de Deutsche Bank eerste hypotheekhouder op de panden worden doch hij zou instemmen met rangwisseling waardoor [bestuurder 1] aan de voorwaarde van Rabobank van een recht van eerste hypotheek op de panden zou hebben kunnen voldoen.

Volgens Solidiam Vorderingen heeft [bestuurder 1] door het afketsen van de herfinanciering tweeërlei schade geleden:a. schade doordat hij objecten van vennootschappen waarbij hij betrokken was niet heeft kunnen voorfinancieren, die vennootschappen daardoor hun projecten op andere wijze hebben moeten financieren (noodgedwongen verkopen op minder gunstige tijdstippen en financieringen tegen minder gunstige tarieven), hetgeen voor [bestuurder 1] zou resulteren in minder rendement uit die vennootschappen;

b. schade doordat [bestuurder 1] over een bedrag van € 5.000.000,= zijn rentelasten niet heeft kunnen verlagen naar 1,75% (toev. hof: blijkens de sheet euribor vermeerderd met marge van 1,75% + liquiditeitstoeslag).

[appellant] betwist dat [bestuurder 1] zonder het beslag de in de Indicatieve Term Sheet omschreven financiering zou hebben verkregen. Het hof overweegt dienaangaande het volgende.

De Indicatieve Term Sheet houdt, naar [appellant] terecht heeft opgemerkt en anders dan Solidiam Vorderingen doet voorkomen, geen financieringsaanbod van Rabobank in maar een aanvraag - van Solidiam N.V. en/of [bestuurder 1] - voor een financiering als in de Term Sheet omschreven. Het stuk betreft een financiering die als rekening-courantfaciliteit zou moeten worden verstrekt voor de financiering van een verbouwing van de panden [A-straat] 2- 6, te Amsterdam waarvan het bedrag in delen, naar de stand van de verbouwing, zou kunnen worden opgenomen (als ware sprake van een bouwdepot). Solidiam Vorderingen voert voor de stelling, dat het financieringstraject in een vergevorderd stadium was maar de bank vanwege het beslag op de panden van [bestuurder 1] aan de [A-straat] de financiering niet heeft willen verlenen, onvoldoende concrete feiten en omstandigheden aan. Solidiam Vorderingen verwijst slechts, zonder vermelding van enige specifieke datum, tijd en/of bijzonderheid naar een telefonische mededeling van die strekking van de directeur [bankdirecteur] van Rabobank. Zij stelt niets waaruit kan blijken van het gestelde ‘vergevorderde’ stadium van de financieringsaanvraag, het moment waarop dit zou zijn bereikt en de gevraagde financiering kon worden verwacht noch over de te verwachten invulling van de gevraagde financieringsovereenkomst, de door de bank daaraan te verbinden voorwaarden en de vraag of door [bestuurder 1] aan die voorwaarden zou kunnen zijn voldaan. Soldiam Vorderingen heeft evenmin iets concreets gesteld over de aard van de verbouwplannen en het stadium waarin deze verkeerden. Aan de stelling van Solidiam Vorderingen dat de financieringsaanvraag is gestrand als gevolg van het beslag op de panden [A-straat] , wordt voorts afbreuk gedaan door het feit dat de financieringsaanvraag (d.d. 9 juni 2017 en door [bestuurder 1] ondertekend op 14 juni 2017) is gedaan op een moment dat op 6 juni 2017 al beslag op de panden was gelegd en op 5 juli 2017 nog een taxatierapport voor de panden in opdracht van Rabobank (prod. 26 cva) is uitgebracht op grond van een eveneens van na het beslag daterende offerte van 19-6-2017. Zonder een concrete, door Solidiam Vorderingen niet gegeven, verklaring daarvoor, wijzen deze feiten en omstandigheden er niet op dat de gevraagde financiering aan [bestuurder 1] ten gevolge van het beslag niet is verleend. Door Solidiam Vorderingen is verder niets gesteld waaruit kan worden geconcludeerd dat een krediet als in de term sheet aan de orde, een bouwkrediet, door [bestuurder 1] zou hebben kunnen worden aangewend voor andere doelen (aflossing andere schulden en verstrekking van financiële middelen aan derden) dan waarvoor de financiering werd gevraagd.

Naar het oordeel van het hof slaagt grief 14 van [appellant] reeds op grond van het voorgaande en behoeft hetgeen [appellant] in dit verband nog meer heeft opgemerkt, verder geen bespreking. Nu Solidiam Vorderingen geen bijzonderheden heeft gesteld over de slagingskans van de gevraagde financiering en geen concrete feiten en omstandigheden heeft aangevoerd waaruit kan volgen dat [bestuurder 1] de in de Indicatieve Term Sheet d.d. 9 juni 2017 omschreven rekening-courantfaciliteit voor een ander doel – meer specifiek de gestelde aflossing van schulden en het voorfinancieren van objecten ten behoeve van met hem gelieerde rechtspersonen - zou hebben kunnen aanwenden dan de in de Sheet specifiek aangegeven verbouwingsbestemming, acht het hof het enkele aanbod van Solidiam Vorderingen om de heer [bankdirecteur] , directeur van Rabobank, als getuige te doen horen, onvoldoende specifiek en niet ter zake dienende. Het hof passeert daarom dat aanbod.

Aangezien het slagen van grief 14 al tot vernietiging van het bestreden vonnis en afwijzing alsnog van de vorderingen van Solidiam Vorderingen moet leiden, kunnen de grieven van [appellant] voor het overige onbesproken blijven. Het hof is met [appellant] van oordeel dat Solidiam Vorderingen bij haar vordering onder I geen zelfstandig belang heeft nu [appellant] niet betwist dat een onterecht gelegd beslag onrechtmatig moet worden geacht.

In grief 13 stelt [appellant] opnieuw zijn verwijt aan de orde dat Solidiam Vorderingen misbruik van recht, althans misbruik van rechtspersonen maakt door ter zake de door [appellant] gelegde beslagen schadevergoeding te vorderen en de beweerdelijk geleden schade aan te grijpen met een overkill aan beslagen ten laste van [appellant] . Volgens [appellant] heeft Solidiam Vorderingen daarmee geen ander doel dan om hem, [appellant] , onder druk te zetten om zijn vordering jegens Solidiam NV, Solidiam Assets en [bestuurder 1] te laten varen, althans genoegen te nemen met betaling van slechts een deel van die vordering. Tekenend is volgens [appellant] in dit verband dat [bestuurder 1] de beweerdelijke vordering ter incasso heeft gecedeerd aan Solidiam Vorderingen, een door [bestuurder 1] opgerichte lege vennootschap waarvan een ‘stroman/katvanger’ als bestuurder werd benoemd en [bestuurder 1] de feitelijk leidinggevende is.

Aan [appellant] kan worden toegegeven dat de in r.o. 3.1 onder al t/m o gerelateerde gang van zaken ten aanzien van de oprichting van Solidiam Vorderingen steun geeft aan de veronderstelling van [appellant] dat Solidiam Vorderingen specifiek ten behoeve van de vorderingen van onder meer [bestuurder 1] is opgericht teneinde vorderingen jegens [appellant] te kunnen instellen en beslagen te zijnen laste te kunnen leggen waarvan eventuele negatieve consequenties niet op de materieel vorderingsgerechtigden kan worden verhaald. Het in r.o. 3.1.1 onder p gerelateerde vonnis in kort geding van 23 oktober 2018 geeft voorts steun aan de stelling van [appellant] dat Solidiam Vorderingen zich te buiten is gegaan aan een ‘overkill’ aan beslagen. Nu [appellant] in hoger beroep aan grief 13 niet meer een vordering heeft verbonden om Solidiam Vorderingen in de werkelijke kosten van het geding te veroordelen, behoeft ook deze grief geen verdere bespreking. Het hof zal daarom verder niet ingaan op het door [appellant] gestelde en door Solidiam Vorderingen betwiste misbruik van procesbevoegdheid en voor de proceskosten uitgaan van het gebruikelijke liquidatietarief.

De grief van Solidiam Vorderingen behoeft na het voorgaande evenmin verdere bespreking. Solidiam Vorderingen stelt op zichzelf terecht dat [bestuurder 1] in persoon schade ten gevolge van een jegens hem gepleegde onrechtmatige daad kan hebben geleden indien sprake is van schade van aan hem gelieerde ondernemingen die [appellant] zelf geen jegens hen gepleegde onrechtmatige daad kunnen verwijten. Echter, ook de vordering van Solidiam Vorderingen betreffende dergelijke schade stuit af op het slagen van grief 14.

conclusie:

Het slagen van de grieven in het door [appellant] ingestelde hoger beroep (zaak 200.270.514) en het falen van de grief in het door Solidiam Vorderingen ingestelde hoger beroep (zaak 200.276.779) leidt ertoe dat het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd. De na de vermindering van eis in hoger beroep nog resterende vorderingen van Solidiam Vorderingen zullen alsnog worden afgewezen. Solidiam Vorderingen zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van de eerste aanleg en in die van de beide zaken in hoger beroep worden verwezen. Het hof zal de akte tot referte van [appellant] in het voegingsincident als akte zonder bijzondere inhoud voor de kosten advocaat buiten beschouwing laten. De beslissingen over de proceskosten zullen op vordering van [appellant] uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard.