8.7 Draagmoederschap moet een altruïstische activiteit blijven

In hoofdstuk 3 is ingegaan op de verschillende vormen van donatie die in Nederland algemeen zijn geaccepteerd. Onder andere is het ter voorkoming van uitbuiting in Nederland verboden om voor deze donaties geld te ontvangen. Afgezien van het feit dat dan de term donatie een onjuiste is, verschuift het karakter van deze handeling van altruïsme naar commercie. Met name de financieel, maar ook sociaal en psychisch zwakkeren zouden dan kunnen worden uitgebuit. Dezelfde visie ligt ook ten grondslag aan het verbieden van commercieel draagmoederschap. Deze visie is echter duidelijk cultuur- en tijdgebonden.

In talrijke landen heeft men het invoeren van een vergoeding voor ‘donaties’ en dus ook voor draagmoederschap geaccepteerd. Het grootste probleem is niet dat men een bepaalde vergoeding betaalt voor bijvoorbeeld bloed of een orgaan of draagmoederschap. Het echte probleem zit in de hoogte van deze vergoeding.

Bij de verschillende donaties ontstaat voor de schenker een in zwaarte wisselende belasting. Het is dus alleszins redelijk voor deze belasting een vergoeding te betalen. Alleen, wat is redelijk? Moet voor spermadonatie hetzelfde betaald worden als voor eiceldonatie? Neen, natuurlijk niet. Voor eiceldonatie moet de vrouw door een zeer belastend traject.

Echter, moet er ook betaald worden voor de eicellen die overgebleven zijn? En wat moet men voor het draagmoederschap betalen? Door verstandig nadenken en vergelijken met landen waar het draagmoederschap al is geaccepteerd, is een lijst ontstaan van kosten die in alle redelijkheid door de toekomstige (in de nieuwe visie: juridische) ouder moeten worden gedragen. Daarnaast zijn ook gerechtvaardigd een beloning voor de immateriële lasten van de draagmoeder en een beloning voor de erkentelijkheid om deze last voor deze ouders te dragen. De uiteindelijke som van al deze bedragen mag echter nooit zo hoog worden dat het bedrag het voor potentiële draagmoeders aantrekkelijk maakt om zich aan te bieden. Hoewel dit geen absolute garantie is, moet de hoogte van de totale vergoeding geen commerciële prikkel opleveren.

Omdat het gevaar bestaat dat bij de eenmaal vastgestelde vergoeding er toch mensen of organisaties zullen zijn die voor hun bemiddeling geld zullen vragen, hetzij van de wensouders, hetzij van de potentiële draagmoeder, moet dit verboden blijven. Het echte commerciële draagmoederschap van art. 151b Sr blijft verboden. Omdat wensouders en een potentiële draagmoeder elkaar moeten kunnen vinden, moeten natuurlijk wel stichtingen dan wel belangenverenigingen worden geaccepteerd, die uit idealistische overwegingen dit matchen bedrijven. Hoewel nog gedacht kan worden dat de financiering hiervan door de overheid kan plaatsvinden, zoals het FIOM en de raad voor de kinderbescherming, kan misschien beter vanwege het belang dat de vragende partij heeft bij het tot stand komen van een overeenkomst, aan deze partij om een kleine, de onkosten dekkende bijdrage worden gevraagd. Tenslotte dragen op dit moment ook de adoptiefouders het grootste deel van de met de adoptie gepaard gaande kosten.