HR, 28-01-2011, nr. 09/03792

In cassatie kan worden uitgegaan van de volgende feiten1.:

Bij inleidende dagvaarding vordert [eiser] dat de rechtbank Haarlem [verweerder] veroordeelt om, binnen 14 dagen na het te wijzen vonnis, de serre te verwijderen en de oorspronkelijke betegeling en het muurtje weer aan te brengen, op straffe van een dwangsom van € 250,- per dag(deel). Hij legt hieraan ten grondslag dat [verweerder], door de serre aan zijn appartement op het betegelde plaatsje te realiseren, inbreuk heeft gemaakt op zijn, [eiser]s, eigendomsrecht. [Verweerder] voert als verweer aan: primair dat hij eigenaar is van het betegelde plaatsje, subsidiair en meer subsidiair dat hij daarvan de eigendom heeft verkregen op grond van onafgebroken bezit vanaf 17 mei 1974 (art. 3:99 BW resp. art. 3:105 jo 3:306 BW), en uiterst subsidiair dat [eiser] zich schuldig maakt aan misbruik van recht dan wel handelen in strijd met de redelijkheid en billijkheid.7.

Bij (tweede)8. tussenvonnis van 29 december 2004 verwerpt de rechtbank het verweer van [verweerder] dat hij eigenaar van het betegelde plaatsje is geworden door koop (rov. 5.1). Zij stelt [verweerder] in de gelegenheid door overlegging van de aan de in 1968 voorgenomen splitsing onderliggende notariële akte te bewijzen dat hij door (latere) splitsing eigenaar is geworden van het plaatsje (rov. 5.2–5.5). Het uiterst subsidiaire verweer wordt door de rechtbank verworpen (rov. 5.9).

Bij (derde) tussenvonnis van 15 juni 2005 stelt de rechtbank vast dat [verweerder] te kennen heeft gegeven voormelde akte niet te kunnen achterhalen, zodat de vraag voorligt of hij eigenaar van het plaatsje is geworden door verjaring (rov. 2.1–2.2). Het (subsidiaire) beroep van [verweerder] op verkrijgende verjaring ex art. 3:99 BW wordt door de rechtbank verworpen op grond dat hij, gelet op bij hem in 1995 bestaande twijfel, niet kan worden aangemerkt als een bezitter te goeder trouw (rov. 2.3–2.6). In het kader van zijn (meer subsidiaire) beroep op verkrijging ex art. 3:105 jo 3:306 BW laat de rechtbank [verweerder] toe tot het bewijs van zijn stelling dat er vanaf 1974, of vanaf een later tijdstip, ontsluiting was van zijn appartement naar het plaatsje door middel van een achterdeur en dat hij tussen 17 mei 1974 en 19 mei 20039. ook daadwerkelijk een periode van 20 aaneengesloten jaren het ongestoord bezit heeft gehad van het plaatsje.

Bij eindvonnis van 6 september 2006 oordeelt de rechtbank dat [verweerder] niet in de hem opgedragen bewijslevering is geslaagd. Zij veroordeelt [verweerder] om binnen zestig dagen na de betekening van het vonnis de serre op de grond van [eiser] af te (laten) breken, de oorspronkelijke betegeling weer aan te brengen tot de oorspronkelijke diepte en het betonnen muurtje aan te brengen op de grens van het betegelde gedeelte, op straffe van verbeurte van een dwangsom ad € 250,- per dag(deel) met een maximum van € 25.000,-.

Op het hoger beroep van [verweerder] verwijst het hof Amsterdam bij tussenarrest van 10 april 2008 de zaak naar de rol voor het nemen van akten tot overlegging (door [verweerder]) van de splitsingsakte, het (model)reglement, de statuten van de vereniging van eigenaars (hierna: de VvE) en andere relevante stukken en (door [eiser]) van de op bladzijde 8 van zijn antwoordakte na enquête genoemde kadastrale tekening.

Bij eindarrest van 10 februari 2009 stelt het hof voorop dat de grond en de woning waarop de appartementsrechten betrekking hebben in eigendom toebehoren aan de gemeenschap (rov. 2.2) en dat noch [verweerder] noch [eiser] krachtens overeenkomst met die gemeenschap eigenaar is geworden van het betegelde plaatsje. [Verweerder] is evenmin eigenaar van het plaatsje geworden door verjaring (rov. 2.3 – 2.4). Voorts oordeelt het hof dat — nu de betegelde strook aanvankelijk het toegangspad vormde tot de bergruimten — niet is komen vast te staan dat [eiser] gerechtigd was tot het uitsluitend gebruik daarvan, en uit de overgelegde kadastrale tekening geenszins valt af te leiden dat het appartementsrecht van [verweerder] niet tevens het betegelde plaatsje omvatte (rov. 2.5). Het hof oordeelt voorts dat [verweerder] na verkregen toestemming van de VvE en na het verkrijgen van de bouwvergunning de serre mocht realiseren, terwijl [eiser] onvoldoende feitelijk heeft onderbouwd dat hij daardoor in enigerlei gerechtvaardigd belang is geschaad (rov. 2.6). Het hof vernietigt de bestreden vonnissen en veroordeelt, opnieuw rechtdoende, [verweerder] om binnen 60 dagen na de betekening van het arrest het betonnen muurtje op de grens tussen het oorspronkelijk betegelde gedeelte en het perceel duingrond weer aan te brengen op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 50,- per (deel van een) week dat hij daarmee in gebreke blijft, met een maximum van € 500,-, met afwijzing van het meer of anders gevorderde.

[Eiser] heeft tegen het eindarrest tijdig10. beroep in cassatie ingesteld. [Verweerder] heeft geconcludeerd tot verwerping van het principaal cassatieberoep en tevens incidenteel cassatieberoep ingesteld. [Eiser] heeft geconcludeerd tot verwerping van het incidenteel cassatieberoep. Ieder van partijen heeft haar standpunt schriftelijk toegelicht. [Verweerder] heeft nog gedupliceerd.

Het principaal cassatiemiddel omvat zes genummerde onderdelen.

De eerste vijf onderdelen hebben betrekking op rov. 2.4 en 2.5 van het eindarrest, waarin het hof overweegt:

Onderdeel 1 is gericht tegen 's hofs overweging (in rov. 2.5) dat ‘niet (is) komen vast te staan dat [eiser] gerechtigd was tot het uitsluitend gebruik van (de) betegelde strook grond.’ Geklaagd wordt dat deze overweging innerlijk tegenstrijdig is met — althans onbegrijpelijk dan wel onvoldoende gemotiveerd is in het licht van — de omstandigheid dat het hof in rov. 2.4 aanneemt, althans de mogelijkheid openlaat, dat het appartementsrecht van [eiser] betrekking heeft op de betegelde strook grond. Aangevoerd wordt dat uit het appartementsrecht met betrekking tot de betegelde strook grond reeds volgt dat [eiser] gerechtigd was tot het uitsluitend gebruik van die strook.

Aangetekend kan worden dat de formulering van 's hofs vraagstelling in rov. 2.4 — of het appartementsrecht van [eiser] ‘betrekking heeft’ op de betegelde strook grond —wellicht enige nuancering behoeft. Volgens het ten tijde van de onderhavige splitsing geldende art. 638a BW (oud)12.) (vgl. thans art. 5:106 lid 4 BW) is het appartementsrecht immers een aandeel in de eigendom van een gebouw en de daarbij behorende grond, dat de bevoegdheid omvat tot het uitsluitend gebruik van bepaalde gedeelten daarvan die blijkens hun inrichting bestemd zijn of worden om als afzonderlijk geheel te worden gebruikt (de zogenaamde privé-gedeelten, die moeten worden onderscheiden van de zogenaamde gemeenschappelijke gedeelten). Als aandeel in de flat met bijbehorende grond heeft het appartementsrecht van [eiser] derhalve per definitie ‘betrekking op’ de strook grond achter de voormalige bergruimten. De vraag die het hof aan de orde stelt is echter of de strook grond behoort tot het privé-gedeelte van [eiser] waarvan hij het exclusief gebruiksrecht heeft. In deze sleutel betoogt het middel terecht dat een appartementsrecht ‘met betrekking tot’ de strook grond het exclusief gebruiksrecht daarvan impliceert.

De klacht faalt echter omdat zij berust op verkeerde lezing van het arrest. Zij ziet eraan voorbij dat het hof in rov. 2.4 slechts veronderstellenderwijs aanneemt dat het appartementsrecht van [eiser] mede betrekking heeft op de betegelde strook grond en voor dat geval overweegt — kennelijk naar aanleiding van de door [eiser] in feitelijke instanties ingenomen stelling dat sprake is van inbreuk op zijn eigendomsrecht13. — dat die strook daarmee niet in eigendom toebehoort aan [eiser]. De daarop volgende rov. 2.5 valt aldus te begrijpen dat het hof daarin onderzoekt of het appartementsrecht van [eiser] daadwerkelijk mede betrekking heeft op de betegelde strook grond. Met de bestreden overweging brengt het hof kennelijk tot uitdrukking dat zulks naar zijn oordeel niet is komen vast te staan.

De onderdelen 2 tot en met 5 richten zich tegen 's hofs overweging (in rov. 2.5) dat niet is komen vast te staan dat [eiser] gerechtigd was tot het uitsluitend gebruik van de betegelde strook grond

Volgens de rechtsklacht van onderdeel 2 heeft het hof aldus miskend dat ter bepaling van het krachtens appartementsrecht toekomende gebruiksrecht (hetzij exclusief, hetzij gemeenschappelijk) uitsluitend, althans met name dient te worden uitgegaan van de juridische splitsing zoals vastgelegd in de akte van splitsing met bijbehorende stukken, met name de splitsingstekening. Het hof heeft ten onrechte (beslissende) betekenis gehecht aan een feitelijke omstandigheid, te weten dat de strook het toegangspad vormde tot de aanvankelijke bergruimten en latere appartementen, aldus de klacht. Subsidiair wordt een motiveringsklacht toegevoegd. Onderdeel 3 herhaalt de rechtsklacht dat het hof aan de hand van de splitsingsstukken had moet beoordelen of het betegelde plaatsje tot een privé-gedeelte of een gemeenschappelijk gedeelte behoorde. Toegevoegd wordt de klacht, zo begrijp ik, dat 's hofs oordeel, inhoudende de verwerping van het standpunt van [eiser] dat de betegelde strook tot zijn privé-gedeelte behoort, in het licht van de akte van splitsing en de bijbehorende tekening onbegrijpelijk althans onvoldoende gemotiveerd is. Deze onderdelen lenen zich voor gezamenlijke bespreking.

De splitsing van het onderhavige flatgebouw met bijbehorende grond heeft plaatsgevonden in 1959. Krachtens het destijds geldende art. 638b BW (oud) diende splitsing in appartementsrechten te geschieden bij notariële akte gevolgd door overschrijving van die akte in de openbare registers (vgl. thans art. 5:109 lid 1 BW). De akte moest een nauwkeurige omschrijving bevatten van de gedeelten van de onroerende zaken die bestemd waren om als afzonderlijk geheel te worden gebruikt (art. 638f aanhef en sub 2 BW (oud), vgl. thans art. 5:111 aanhef en onder b BW). Volgens de toelichting diende hierin de grondslag voor de rechten van partijen te worden gezocht.14. Een splitsingstekening met vermelding van de privé-gedeelten was destijds slechts vereist in het kader van de aanvraag tot vaststelling door de hypotheekbewaarder van een kadastraal complexnummer.15. Krachtens art. 638s BW (oud) kon met toestemming van alle zakelijk gerechtigden wijziging van de splitsingsakte plaatsvinden door overschrijving van een notariële akte in de openbare registers (vgl. thans art. 5:139 BW). Als voorbeelden van een aanleiding tot een gewijzigde verdeling werd een latere verbouwing genoemd.16. Een wijziging is volgens de wetgever noodzakelijk indien de appartementseigenaars een verandering willen aanbrengen in de constructie of indeling van een gebouw, bijvoorbeeld indien zij een privé-gedeelte willen verkleinen.17. Bij de wetswijziging van 197218. werd de splitsingstekening zo essentieel geacht dat de wettelijke regelingen betreffende de splitsing en de wijziging van de splitsingsakte werden uitgebreid met de bepaling dat aan de minuut van de (gewijzigde) splitsingsakte een tekening moet worden gehecht die de begrenzing aangeeft van de onderscheiden gedeelten van het gebouw en de grond die bestemd zijn om als afzonderlijk geheel te worden gebruikt en waarvan volgens de akte van splitsing het gebruik in een appartementsrecht zal zijn begrepen (artt. 875d en 876l BW (oud), thans art. 5:109 lid 2 en 5:139lid 5 BW).19. Ook werd de bepaling toegevoegd dat de vereiste nauwkeurige omschrijving van de privé-gedeelten in de splitsingsakte kan plaatsvinden door verwijzing naar de aan te hechten splitsingstekening (art. 875e aanhef en sub b BW (oud), vgl. thans art. 5:111 aanhef en sub b BW).20. Ten slotte werd met onmiddellijke werking voor bestaande splitsingen21. een nieuwe bepaling ingevoerd krachtens welke de kantonrechter desverzocht een bevel tot (onder meer) wijziging van de akte van splitsing kan geven indien — onder meer en kort gezegd — de feitelijke situatie niet (meer) beantwoordt aan de omschrijving in de splitsingsakte, de splitsingstekening daaronder begrepen22. (art. 876q aanhef en sub c BW (oud), vgl. art. 5:144 lid 1 sub c BW). De ratio van deze bepaling is dat het voor elke betrokkene van het grootste belang is dat de akte van splitsing voldoet aan de wettelijke vereisten en dat de omvang van het appartementsrecht daaruit kan worden gekend.23.

Volgens vaste rechtspraak van Uw Raad is de strekking van de wettelijke regeling dat de akte van splitsing een juist beeld geeft van de omvang van de rechten (en verplichtingen) van de appartementsgerechtigden. Voor een wijziging in de constructie of de omgrenzing van (delen van) het gebouw die gevolgen heeft voor de goederenrechtelijke situatie is dan ook een wijziging van de akte van splitsing en de daarbij behorende tekening vereist.24. In de literatuur en jurisprudentie wordt ervan uitgegaan dat voor een wijziging in de begrenzing tussen de privé-gedeelten en gemeenschappelijke gedeelten, of tussen privé-gedeelten onderling, een wijziging van de akte van splitsing en de splitsingstekening noodzakelijk is; een feitelijk afwijkende situatie kan zodanige wijziging niet bewerkstelligen.25. Er wordt op gewezen dat een privé-gedeelte nooit kan ontstaan of worden gewijzigd door een besluit van de VvE; er zal altijd op grond van dit besluit een wijziging van de akte en de tekening moeten plaatsvinden.26.

In het licht van het ten aanzien van registergoederen in het algemeen geldende publicatiebeginsel en van voormelde wetgeving, wetsgeschiedenis, jurisprudentie en literatuur, betoogt het middel met juistheid dat voor de vaststelling van het recht tot uitsluitend gebruik dan wel medegebruik van een gedeelte van het in de splitsing betrokken registergoed bepalend is hetgeen daaromtrent is aangegeven in de op de splitsing betrekking hebbende ingeschreven splitsingsstukken. In de onderhavige zaak diende het hof derhalve uit te gaan van de (door [verweerder] overgelegde) splitsingsakte d.d. 8 juni 1959 en de volgens die akte daarbij (destijds onverplicht) aangehechte splitsingstekening. [eiser] heeft in dit verband een tekening betreffende voorgenomen splitsing uit 1959 overgelegd (MvA prod. 2), waarop het met een vette lijn omkaderde privé-gedeelte van appartementsrecht 7 doorlopend is ingetekend tot aan de appartementen 4, 5 en 6. [Verweerder] heeft te dien aanzien opgemerkt dat niet vaststaat dat de voorgenomen splitsing is uitgevoerd.27.

Wat daarvan zij, het hof geeft er in rov. 2.5 geen blijk van voormelde maatstaf te hebben gehanteerd. Het refereert aan de omstandigheid dat [verweerder] volgens de transportakte een appartementsrecht met betrekking tot (voormalige) bergruimten heeft verkregen en verbindt daaraan de gevolgtrekking dat de betegelde strook diende en dient als toegangspad. Indien het hof wel van de juiste maatstaf is uitgegaan, is zijn oordeel ontoereikend gemotiveerd. Wat betreft de eventuele uitleg van de splitsingsakte is daarbij van belang dat, naar het mij voorkomt, de zogeheten CAO-norm dient te worden gehanteerd, op grond waarvan in beginsel doorslaggevend gewicht toekomt aan de bewoordingen van de akte, gelezen in het licht van de gehele tekst (aangehaald onder 1.1 sub a hiervoor)28., waarin worden genoemd enerzijds ‘de bergruimten’ 4, 5 en 6, en anderzijds ‘het perceel erf gelegen achter de appartementen 4, 5 en 6’.

De onderdelen 2 en 3 zijn derhalve terecht voorgesteld.

In de schriftelijke toelichting sub 26 wordt in het kader van onderdeel 2 nog geklaagd dat het hof met zijn overweging omtrent de functie van de betegelde strook grond als toegangspad (rov. 2.5) ten onrechte de feitelijke gronden heeft aangevuld, welke aanvulling zich bovendien niet verdraagt met de gedingstukken. Nu deze klachten niet zijn opgenomen in de cassatiedagvaarding, komen zij niet voor behandeling in aanmerking.29.

De onderdelen 4 en 5 zijn met motiveringsklachten gericht tegen 's hofs vaststelling dat de betegelde strook aanvankelijk het toegangspad vormde tot de aan de zeezijde gelegen bergruimten en later tot de — naar in eerste aanleg is komen vast te staan — achterdeuren van de ter plaatse gerealiseerde appartementen.

Gelet op het slagen van de onderdelen 2 en 3 behoeven deze klachten geen bespreking.

Onderdeel 6 is gericht tegen 's hofs oordeel (in rov. 2.6) dat [verweerder] na verkregen toestemming van de VvE en na het verkrijgen van de bouwvergunning de serre mocht realiseren. In essentie wordt geklaagd dat een dergelijke toestemming en een dergelijke vergunning [eiser] als exclusief gebruiksgerechtigde tot het plaatsje niet regarderen.

De klachten falen. Zij zien eraan voorbij dat 's hofs overweging, gelet op het in rov. 2.5 overwogene, betrekking heeft op de situatie dat [eiser] geen exclusief gebruiksrecht op het plaatsje toekomt (en [verweerder] wel). Indien mocht komen vast te staan dat [eiser] dit recht inderdaad ontbeert, stuit zijn vordering af op de — in cassatie niet bestreden — overweging dat [eiser] zijn stelling dat hij door het bouwen van de serre in enigerlei (lees: overig) belang is geschaad, onvoldoende feitelijk heeft onderbouwd.

Het incidenteel cassatieberoep is, gelet op het gestelde onder 3 en 17 van de conclusie van antwoord tevens conclusie van eis in het incidenteel cassatieberoep, kennelijk ingesteld onder de voorwaarde dat het principaal beroep slaagt. Nu deze voorwaarde in vervulling is gegaan, behoeft het incidenteel beroep bespreking.

Met het incidenteel cassatiemiddel wordt opgekomen tegen rov. 2.2 tot en met 2.6 en het dictum van het eindarrest, naar zeggen van het middel omdat het hof daarin ten onrechte, althans onbegrijpelijk, althans onvoldoende (inzichtelijk) gemotiveerd heeft overwogen en beslist dat het beroep van [verweerder] op verjaring faalt.

Blijkens de toelichting bevat het middel slechts klachten tegen rov. 2.2 en 2.3. Voor zover het klachten heeft willen richten tegen rov. 2.4 tot en met 2.6 en het dictum voldoet het daarom niet aan de eisen van art. 407 lid 2 Rv.

Onder 6 — het middel bevat onder 1–5 slechts een inleiding — wordt primair geklaagd dat het hof in rov. 2.2 en 2.3 een zestal met betrekking tot het appartementsrecht en verjaring in het algemeen geldende regels en uitgangspunten (vermeld op p. 3, genummerd 1 t/m 6) heeft miskend. Volgens de subsidiaire klacht is het oordeel van het hof onbegrijpelijk gemotiveerd in het licht van de in het middel genoemde stellingen en bewijsaanbiedingen van [verweerder].30.

De rechtsklacht geeft niet met bepaaldheid en preciesie aan welke beslissing of overweging onjuist is en waarom daarmee het recht is geschonden, zodat de klacht niet aan de daaraan ingevolge art. 407 lid 2 Rv te stellen eisen voldoet en faalt.31. Voor zover de motiveringsklacht al aan de eisen van art. 407 lid 2 Rv voldoet, faalt zij eveneens. De aangehaalde stellingen en bewijsaanbiedingen van [verweerder] strekken kennelijk alle tot betoog dat [verweerder] bezitsdaden heeft uitgeoefend. In cassatie wordt echter niet opgekomen tegen 's hofs overweging (in rov. 2.3) dat [verweerder] het plaatsje van begin af aan als terras c.q. tuin gebruikte met goedvinden van de VvE, waarmee het hof kennelijk tot uitdrukking brengt dat naar zijn oordeel van meet af aan sprake is geweest van (ingevolge art. 3:111 BW niet voor interversie vatbaar) houderschap (vgl. art. 3:107 BW), zodat om die reden van verjaring geen sprake kan zijn.

Onder 7 wordt opgekomen tegen rov. 2.2 en 2.3 van het eindarrest zover daarin wordt overwogen:

De rechtsklacht keert zich tegen de kwalificatie van de gemeenschap dan wel de VvE als eigenaar van het gesplitste vastgoed.

De klacht is in zoverre gegrond dat het begrip ‘gemeenschap’ niet ziet op een rechtssubject maar op de onderlinge betrekking tussen de gezamenlijke deelgenoten (vgl. art. 3:166 BW).32. Niet de gemeenschap maar de deelgenoten tezamen, zoals verenigd in en vertegenwoordigd door de rechtspersoon VvE, zijn rechthebbende van de het gesplitste registergoed waarvan de woningen en de grond deel uitmaken. Ook de gelijkschakeling door het hof in rov. 2.3 van de ‘gemeenschap’ met de ‘VvE’ — voor zover daarin méér moet worden gelezen dan een enkele definitie c.q. aanduiding voor het vervolg — is niet juist, nu de VvE zelf geen eigenaar is en zij naast de gemeenschap van gezamenlijke deelgenoten staat.33.

Deze onjuiste aanduidingen kunnen echter op zichzelf niet tot cassatie leiden. Uit rov. 2.3 t/m 2.4 van het eindarrest blijkt dat het hof met de aanduiding ‘gemeenschap’ in rov. 2.2 kennelijk doelt op alle deelgenoten tezamen, die worden vertegenwoordigd door de VvE. Daarmee geeft het hof er blijk van — ondanks de onjuiste aanduiding — te zijn uitgegaan van de juiste rechtsopvatting dat alle deelgenoten/appartementseigenaren tezamen rechthebbende (eigenaar) van het totale gesplitste registergoed zijn.

Onder 8 en 10 van het incidenteel cassatiemiddel worden geen klachten geformuleerd. Voor zover de laatste volzin onder 9 een klacht bevat, voldoet deze niet aan de daaraan te stellen eisen.

De klacht onder 11 berust op de lezing dat het hof oordeelt dat [verweerder] zijn aandeel verkrijgt van de VvE. Zij faalt bij gebrek aan feitelijke grondslag. Het hof miskent niet dat [verweerder] zijn appartementsrechten nr. 3 en nr. 6 — en daarmee het aandeel in de gemeenschap — door overdracht heeft verkregen van [eiser] (rov. 4.1 onder b. van het tussenarrest van 10 april 2008). Het hof heeft slechts in het kader van de eventuele verkrijging door [verweerder] van de ‘volle’ eigendom van het betegelde plaatsje de vereiste betrokkenheid van de VvE benoemd (rov. 2.3 van het eindarrest).

Onder 13 — de passage onder 12 bevat geen klachten — wordt geklaagd dat het hof in rov. 2.2 en 2.3 is uitgegaan van een onjuiste rechtsopvatting dan wel zijn oordeel onbegrijpelijk heeft gemotiveerd34. door voor de beoordeling van het verjaringsverweer essentieel althans relevant te oordelen of een overeenkomst is gesloten tussen [verweerder] en de VvE op grond van welke [verweerder] eigenaar van het betegelde plaatsje is geworden als opvolger van de VvE.

Ook deze klacht faalt bij gemis aan feitelijke grondslag. Het hof heeft in rov. 2.3 eerst onderzocht of [verweerder] (volledig) eigenaar van het plaatsje is geworden op grond van een overeenkomst (kennelijk: tot overdracht) met de VvE, en, nadat het deze vraag ontkennend heeft beantwoord, vervolgens of hij de (volle) eigendom heeft verkregen op grond van verjaring. Anders dan het middel stelt, blijkt uit het arrest niet dat het hof een overeenkomst tussen [verweerder] en de VvE van belang acht voor verkrijging krachtens verjaring.

De passage onder 14 bevat geen klacht.

Onder 15 en 16 van het cassatiemiddel wordt een rechts- en motiveringsklacht gericht tegen het oordeel van het hof in rov. 2.3 waar het overweegt:

Voor zover de klachten berusten op de lezing dat het hof heeft overwogen dat het beroep op verjaring faalt omdat die niet gebaseerd kan worden op de toestemming van de VvE, falen zij bij gemis aan feitelijke grondslag. Voor zover wordt aangevoerd dat de door [verweerder] gevraagde en door hem verkregen toestemming van de VvE tot het aanbrengen van de serre geen afbreuk doet aan het beroep op verjaring maar juist dienstig is aan dat beroep — omdat die, samengevat, zou duiden op bezit van het plaatsje — berust de klacht eveneens op verkeerde lezing van het arrest. De toestemming waarop het hof doelt heeft immers, zoals hiervoor onder 3.4 werd opgemerkt, betrekking op de toestemming van de VvE — van begin af aan, mede in het licht van art. 9 van de splitsingsakte — om het plaatsje als terras c.q. tuin te gebruiken, welke naar 's hofs oordeel aan inbezitneming in de weg staat.

De conclusie strekt in het principaal cassatieberoep tot vernietiging en in het incidenteel cassatieberoep tot verwerping.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden,

A-G