145 Onderscheid bevrijdend verweer en eis in reconventie

Bij een bevrijdend verweer voert verweerder een verweer waarbij hij een beroep doet op de rechtsgevolgen van door hem gestelde feiten. Het verweer is erop gericht om de vordering van eiser te doen stranden. Een oordeel over een bevrijdend verweer wordt gedaan in een rechtsoverweging. Een geslaagd beroep op een bevrijdend verweer kan tot afwijzing van de vordering leiden. Een bevrijdend verweer kan – tenzij het een gedekt verweer betreft (art. 348 Rv)1 – voor het eerst in appel worden gedaan.2

Een eis in reconventie (art. 136 Rv) is een door verweerder bij zijn conclusie van antwoord tegen de eiser ingestelde (eigen) rechtsvordering, voorzien van een petitum. Verweerder stelt zijnerzijds een vordering in, doet een beroep op de rechtsgevolgen van door hem gestelde feiten en heeft stelplicht en zo nodig bewijslast ter zake van die feiten.

Een reconventionele vordering dient te voldoen aan de vereisten van art. 111 lid 3 Rv (de substantiërings- en bewijsaandraagplicht), moet dadelijk bij conclusie van antwoord worden gedaan (art. 137 Rv) en kan alleen in eerste aanleg worden gedaan.5 Slaagt die partij in haar eis in reconventie, dan leidt deze vordering ingeval van een veroordeling tot een dictum met een executoriale titel. Ook kan bij toewijzing van zowel de eis in conventie als de eis in reconventie verrekening plaatsvinden indien het geldvorderingen (gelijksoortige prestaties (art. 6:127 lid 2 BW)) betreft. Een eis in reconventie kan voorwaardelijk worden ingesteld; pas indien en voor zover de vordering van eiser geheel of gedeeltelijk wordt toegewezen, wenst verweerder een beoordeling van de eis in reconventie.6