3.3.9 Late verandering of vermeerdering van eis

Op grond van artikel 130 Rv kan de eiser zijn eis veranderen of vermeerderen, mits dit gebeurt voor het eindvonnis en mits de rechter niet op verzoek van de wederpartij of ambtshalve beslist dat het verzoek in strijd is met de goede procesorde. Strijd met de goede procesorde wordt vooral aangenomen als het verzoek later in de procedure wordt gedaan, terwijl het eerder had gekund, of wanneer de aard van de verandering niet in de lijn ligt van het ten processe gevoerde debat.1 Dit gold ook voor een dergelijk verzoek in hoger beroep, totdat de Hoge Raad in het arrest Willemse/NOM besliste dat een verandering of vermeerdering van eis als grief moet worden aangemerkt en daarom op grond van de tweeconclusiesregel in beginsel niet later dan bij memorie van grieven of antwoord kan worden verzocht.2 In beginsel, want er zijn uitzonderingen mogelijk, waaronder het geval waarin de nieuwe grief (in dit geval de vermeerdering of verandering van eis) redelijkerwijs niet eerder naar voren had kunnen worden gebracht.3

Een verandering of vermeerdering van eis valt onder de definitie van onnodig vertragend en kostenverhogend gedrag, wanneer deze extra vertraging en/of kosten met zich meebrengt, terwijl deze voorkomen hadden moeten worden, omdat de eiser al eerder bekend was met de omstandigheden waarop hij zijn verzoek baseert. De gevallen die onder die definitie vallen, stroken dus niet precies met de gevallen die door de rechter op grond van de goede procesorde geweigerd worden.