HR, 04-12-2012, nr. 11/05506 B

Bij beschikking van 20 september 2011 heeft de Rechtbank te 's-Gravenhage het klaagschrift strekkende tot teruggave aan klaagster van een aantal onder haar in beslag genomen goederen, waaronder een aantal onroerende zaken, ongegrond verklaard.

Er bestaat samenhang tussen de zaken met de nummers 11/05504, 11/05506 en 11/05508. In al deze zaken zal ik vandaag concluderen.

Namens klaagster heeft mr. R.A.J. Verploegh, advocaat te 's-Gravenhage, drie middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste middel klaagt dat de Rechtbank er geen blijk van heeft gegeven de juiste maatstaf te hebben aangelegd voor de beoordeling van het beklag. Het tweede middel klaagt dat de Rechtbank haar oordeel heeft doen steunen op de controlebevoegdheid van de rechter-commissaris gedurende het strafrechtelijk financieel onderzoek (hierna: sfo). Beide middelen richten zich tegen de motivering van de Rechtbank en lenen zich derhalve voor een gezamenlijke bespreking.

De bestreden beschikking houdt, voor zover hier van belang, in:

Bij de beoordeling van een beklag gericht tegen een beslag als bedoeld in art. 94a, eerste of tweede lid dient de rechter te onderzoeken a) of er ten tijde van zijn beslissing sprake was van een verdenking van of een veroordeling wegens een misdrijf waarvoor een geldboete van de vijfde categorie kan worden opgelegd en b) of zich niet het geval voordoet dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat de strafrechter, later oordelend, aan de verdachte een verplichting tot betaling van een geldboete dan wel de verplichting tot betaling van een geldbedrag ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel zal opleggen.1.

De Rechtbank heeft verzuimd na te gaan of zich niet het geval voordoet dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat de strafrechter, later oordelend, aan klaagster als verdachte2. een verplichting tot betaling van een geldboete dan wel de verplichting tot betaling van een geldbedrag ter ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel zal opleggen.

Met haar beschouwingen over de "bemoeienis en bevoegdheden van de Rechter-Commissaris" heeft de Rechtbank miskend dat de Rechtbank bij de beoordeling van een klaagschrift tegen inbeslagneming de hiervoor onder 6 genoemde maatstaven dient aan te leggen en zich niet kan verlaten op de beslissingen van de Rechter-Commissaris in het sfo, die immers niet betrekking hebben op beklag tegen inbeslagneming van voorwerpen in het kader van het sfo.

Het eerste en tweede middel slagen.

Het derde middel betoogt dat de behandeling van het klaagschrift niet voldoet aan "één van de beginselen van het strafproces en aanverwante procedures" en de vereisten die voortvloeien uit art. 6 EVRM, omdat zowel aan klaagster als aan de Rechtbank de van belang zijnde stukken zijn onthouden.

De bestreden beschikking houdt, voor zover hier van belang, in:

Onder de aan de Hoge Raad op de voet van art. 434 lid 1 Sv toegezonden stukken bevindt zich een beschikking van de Rechtbank te 's-Gravenhage van 12 juli 2011 waarin het bezwaarschrift van klaagster tegen de (stilzwijgende) beslissing van de Officier van Justitie en de Rechter-Commissaris om klaagster kennisneming van processtukken in de strafzaak te onthouden - voor zover hier van belang - ongegrond werd verklaard. Het argument van de Officier van Justitie voor onthouding van de stukken was vrees voor belemmering van de waarheidsvinding. De Rechtbank oordeelde dat die opstelling van de Officier van Justitie begrijpelijk was.

Ingevolge art. 23 lid 4 Sv dient de Officier van Justitie de op de zaak betrekking hebbende stukken aan de raadkamer over te leggen en heeft klaagster recht op kennisneming van die stukken, een en ander behoudens (art. 23 lid 5 Sv) voor zover het belang van het onderzoek hierdoor ernstig wordt geschaad.3.

Met betrekking tot het ontbreken van processtukken heeft klaagsters raadsman bij de behandeling van het klaagschrift aangevoerd:

Hetgeen klaagsters raadsman aldus heeft gesteld kan gelet op het bepaalde in art. 23 lid 4 Sv bezwaarlijk anders worden verstaan dan strekkende ten betoge dat de Officier van Justitie in strijd met het bepaalde in art. 23 lid 4 Sv heeft verzuimd de op de zaak betrekking hebbende stukken aan de raadkamer over te leggen en klaagster aldus ten onrechte de kennisneming van die stukken is onthouden. De Rechtbank heeft het aangevoerde louter opgevat als een bezwaar tegen onthouding van processtukken als bedoeld in art. 32 Sv. Derhalve heeft de Rechtbank het bepaalde in art. 23 lid 4 Sv miskend. Daarbij teken ik aan dat art. 23 lid 5 Sv een strengere eis stelt aan de onthouding van processtukken dan art. 30 lid 2 Sv.

Aangezien negeren van het bepaalde in art. 23 lid 4 Sv een wezenlijke inbreuk maakt op de beginselen van een behoorlijke procesorde4., had de Rechtbank niet aan het gestelde voorbij mogen gaan en kan de beschikking dus niet in stand blijven.

Het beroep op art. 6 EVRM faalt omdat art. 6 EVRM in beginsel niet van toepassing is op de beklagprocedure van art. 552a Sv aangezien in deze procedure geen rechten of verplichtingen van burgerrechtelijke aard worden vastgesteld.5. Van bijzondere omstandigheden waarin dat anders kan zijn, is hier niet gebleken.

Het middel slaagt.

Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen waarop de bestreden beschikking zou dienen te worden vernietigd.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden beschikking, en tot verwijzing van de zaak naar het gerechtshof te 's-Gravenhage teneinde op het bestaande beklag opnieuw te worden behandeld en afgedaan.