4.2.5.1 Inleiding

Zoals beschreven in paragraaf 2.4, bestaat de kredietwaardigheidstoets uit drie stappen, te weten het onderzoek naar de betaalcapaciteit van de consument, de beoordeling van de kredietwaardigheid en de beslissing op de kredietaanvraag. Pas als de kredietgever deze stappen heeft doorlopen, is duidelijk in hoeverre het gevraagde krediet kan worden verstrekt aan de consument. In het publiekrecht zijn de stappen bij consumptief krediet grotendeels uitgewerkt in gedragscodes van de VFN en de NVB. De daarin te vinden leennormen worden door de AFM gezien als een minimuminvulling van art. 4:34 Wft. Dat betekent dat kredietgevers hun eigen leennormen mogen gebruiken mits ze dezelfde zichtbare bescherming tegen overkreditering bieden als de normen in de gedragscodes.1 Die laatste leennormen laten zien dat het in beginsel weinig uitmaakt wie een kredietaanvraag heeft ingediend. Na elke kredietaanvraag moet de kredietgever hetzelfde onderzoek uitvoeren naar het inkomen en de uitgaven van de consument om vervolgens op dezelfde manier te bepalen hoeveel diegene maximaal mag lenen. De kredietgever mag eventueel een groter krediet verstrekken mits hij kan uitleggen waarom dat in het concrete geval verantwoord is voor de consument. Tegen deze achtergrond wordt hierna verder ingegaan op de drie stappen van de kredietwaardigheidstoets.

Ter verduidelijking wordt erop gewezen dat hierna de nadruk ligt op de leennormen uit de VFN gedragscode van 1 januari 2020. Er wordt alleen ingegaan op de leennormen uit de NVB gedragscode als dit inhoudelijk relevant is.2 Overigens is niet altijd duidelijk of een specifieke leennorm uit de VFN gedragscode fungeert als een minimuminvulling van art. 4:34 Wft of dat deze slechts moet worden gezien als een private afspraak tussen de brancheorganisaties en diens leden.3 In het vervolg ligt daarom de nadruk op de leennormen die ook aan bod zijn gekomen in de boetebesluiten van de AFM.4