Stelplicht & Bewijslast, commentaar op art. 6:74 BW:Schadevergoeding
Archief

Stelplicht & Bewijslast, commentaar op art. 6:74 BW

Schadevergoeding

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.

Verbintenis (lid 1)

De partij die aanspraak maakt op schadevergoeding draagt de stelplicht en bewijslast ten aanzien van het bestaan en de inhoud van de verbintenis waarin de wederpartij tekortgeschoten zou zijn.1 Voor de bij de verschillende typen verbintenissen behorende bewijslastverdeling, zij verwezen naar de wettelijke bepalingen inzake overeenkomst, onrechtmatige daad, ongerechtvaardigde verrijking en zaakwaarneming.2 Ten aanzien van de overeenkomst geldt voorts dat specifieke wettelijke bepalingen ter zake van bijzondere overeenkomsten kunnen leiden tot nuancering van het navolgende.3

Tekortkoming (lid 1)

De partij die aanspraak maakt op schadevergoeding draagt ook de stelplicht en bewijslast ten aanzien van de tekortkoming in de nakoming van de verbintenis.4 Deze — direct uit de hoofdregel van art. 150 Rv volgende — bewijslastverdeling ligt voor de hand. De implicatie daarvan is dat de betwisting van de tekortkoming door de wederpartij in beginsel niet als een bevrijdend verweer moet worden aangemerkt. Dit kan in contractuele verhoudingen soms tot enige verwarring leiden.

Teneinde die verwarring te vermijden, dient in de eerste plaats de vordering tot schadevergoeding te worden onderscheiden van de vordering tot nakoming.5 Wie zich tegen de nakomingsvordering verweert met de stelling reeds te hebben gepresteerd (betaald), voert een bevrijdend verweer (gebaseerd op het rechtsgevolg van de betaling, namelijk het tenietgaan van de verbintenis). Daaruit volgt dat de partij die zich aldus tegen een nakomingsvordering verweert wèl de bewijslast draagt van de gestelde nakoming.6

In afwijking van het voorgaande oordeelde de Hoge Raad in de zaak-Toure/Heyne7 dat in de specifieke context van dat geval (een huurzaak waarin enerzijds nakoming werd gevorderd ten aanzien van achterstallige huurtermijnen en anderzijds ontbinding van de overeenkomst) ook ten aanzien van de gevorderde ontbinding (waarvoor een tekortkoming vereist was, art. 6:265 lid 1 BW) kan gelden dat de wederpartij een bevrijdend verweer voert door zich op betaling te beroepen. Nu de gestelde tekortkoming uitsluitend bestond uit de stelling dat de huur niet (volledig) was betaald, was het verweer van Toure dat hij wel betaald had (waardoor de betalingsverplichting zou zijn tenietgegaan) volgens de Hoge Raad een bevrijdend verweer, zodat op Toure de bewijslast rustte van zijn gestelde betaling.8

Daarnaast impliceert deze verdeling van de bewijslast dat de partij die aanspraak maakt op schadevergoeding in sommige gevallen zal moeten bewijzen dat bepaalde feiten zich niet hebben voorgedaan (soms aangeduid als het bewijs van een ‘negatief feit’). Die omstandigheid leidt echter niet tot een afwijkende bewijslastverdeling.9 Een voorbeeld is te vinden in het arrest Van Haeren c.s./Fortis,10 waarin beleggers de bank aanspreken op grond van hun stelling dat de bank is tekortgeschoten in haar zorgplicht door hen onvoldoende te waarschuwen voor bepaalde beleggingsrisico’s. De Hoge Raad corrigeert de bewijslastverdeling van het hof, dat de bank belast had met het bewijs van haar stelling dat zij haar cliënten afdoende had gewaarschuwd: ‘waar Van Haeren c.s. gesteld hebben dat Fortis is tekortgeschoten in de op haar rustende zorgplicht door niet te waarschuwen voor de risico’s van het aanhouden van het hele pakket aandelen Predictive, en Fortis deze stelling heeft bestreden door te stellen dat zij wèl heeft gewaarschuwd voor deze risico’s, rust de bewijslast van de feitelijke grondslag van de gestelde tekortkoming van Fortis in de nakoming van haar zorgplicht ingevolge de hoofdregel van art. 150 Rv. op Van Haeren c.s.’.

Schade (lid 1)

De partij die aanspraak maakt op schadevergoeding zal in ieder geval moeten stellen dat hij schade heeft geleden.11 Voor het antwoord op de vraag welke schade tot welk bedrag voor vergoeding in aanmerking komt, zij verwezen naar art. 6:95 BW e.v.12

Causaal verband tekortkoming-schade (lid 1)

Voorts draagt de partij die aanspraak maakt op schadevergoeding in beginsel de stelplicht en de bewijslast ten aanzien van het causaal verband tussen de schade en de tekortkoming. Deze stelplicht en bewijslast ziet in ieder geval op het condicio sine qua non-verband13 tussen de tekortkoming en de schade. De vraag of en in welke omvang vervolgens daadwerkelijk een schadevergoedingsplicht bestaat, dient te worden beantwoord aan de hand van art. 6:98 BW.14

Toerekenbaar (lid 1)

Zie voor de invulling en uitwerking van de (op de schuldenaar rustende) stelplicht en bewijslast ten aanzien van de (niet-)toerekenbaarheid het commentaar op art. 6:75 BW.15 Aldaar wordt ook aandacht besteed aan het verband tussen de inhoud van de verbintenis (resultaat dan wel zorg of inspanning) en de wijze waarop een verweer van de schuldenaar behoort te worden gekwalificeerd (namelijk hetzij als een betwisting van de tekortkoming, hetzij als een beroep op niet-toerekenbaarheid).

Blijvende onmogelijkheid of verzuim (lid 2)

Ook de nadere voorwaarde die lid 2 stelt aan het bestaan van een aanspraak op schadevergoeding leidt — op grond van de hoofdregel van art. 150 Rv — tot een op de schuldeiser rustende stelplicht en bewijslast. De schuldeiser zal in beginsel moeten stellen, en zo nodig bewijzen, hetzij dat nakoming blijvend onmogelijk is, hetzij dat de schuldeiser in verzuim is. In de gevallen waarin de onmogelijkheid (voor het verleden) voortvloeit uit het duurkarakter van de overeenkomst, is pas sprake van verzuim nadat de schuldenaar de schuldeiser van de gebreken op de hoogte heeft gesteld. Ten aanzien van die mededeling draagt de schuldenaar de stelplicht en bewijslast, waarvan hij echter is ontheven indien hij stelt en zo nodig bewijst dat de schuldeiser anderszins met de gebreken bekend is.16

Zie verder het commentaar op art. 6:81-83 BW.17 Aldaar komt ook aan de orde dat de stelplicht ten aanzien van het verzuim slechts een bescheiden rol speelt in die gevallen waarin het verzuim geen onderwerp is van het partijdebat.

Het gegeven dat één tekortkoming tot verschillende categorieën van schade kan leiden, brengt mee dat per categorie bezien moet worden of aan dit vereiste is voldaan, hetgeen doorwerkt in de vraag hoe ver de stelplicht en de bewijslast op dit punt reiken.

Deze functie is alleen te gebruiken als je bent ingelogd.