HR, 13-04-2018, nr. 17/02091

De rechtbank heeft geoordeeld dat — gelet op het grote aantal zaken — sprake is van samenhangende zaken in de bezwaarfase.

Uit de feiten, zoals volgt uit bladzijde 7 van het proces-verbaal van het Hof, heeft belanghebbende, vertegenwoordigd door zijn gemachtigde, in casu op 28 november 2011 (per post ontvangen op 1 december 2011), niet gelijktijdig of nagenoeg gelijktijdig met de andere tijdens de mondelinge behandeling van 30 oktober 2013 bij de rechtbank behandelde zaken, bezwaar ingesteld.

Dat het gerechtshof later — met toepassing van bijzondere omstandigheden — tot eenzelfde bedrag komt, dat overeenkomt met het bedrag dat de Inspecteur en de rechtbank hebben vastgesteld, laat onverlet dat het besluit van de rechtbank — anders dan het oordeel van de Inspecteur overigens, die wel toepassing geeft aan bijzondere omstandigheden — is herroepen.

Het Hof heeft zich bij zijn oordeel dat sprake is van een vergoeding voor de bezwaarfase — naar het zich laat aanzien — laten leiden door de stelling dat sprake is van bijzondere omstandigheden omdat vasthouden aan de forfaitaire bedragen — zonder rekening te houden dat de gemachtigde van belanghebbende in duizenden soortgelijke zaken rechtsbijstand verleent en — los van de feitelijke geschillen omtrent de hoogte van de handelsinkoopwaarde — in alle zaken, zij het in steeds wisselende combinaties, voornamelijk juridische standpunten aan de orde zijn gesteld, waarbij d gebezigde argumenten — per geschil in belangrijke mate overeenkomen, zal dit naar het oordeel van het Hof leiden tot een vergoeding die de in redelijk gemaakte kosten ver overtreft.

Daarmee is het gegeven oordeel, een proceskostenvergoeding in de bezwaarfase, verworden tot een resultaat dat nader onderzoek naar de werkelijke kosten benodigd, omdat anders het gegeven oordeel, dat een procesvergoeding overeenkomstig van de forfaitaire bedragen de in redelijkheid gemaakte kosten ver overtreft, verworden is tot een onbegrijpelijke rechtsopvatting.

Daarbij geldt te meer dat het Hof heeft geoordeeld, dat er ook sprake is van feitelijke geschillen omtrent de hoogte van de handelsinkoopwaarde en dat geen sprake is van samenhangende bezwaarschriften, omdat geen sprake is van bezwaren die gelijktijdig of nagenoeg gelijktijdig zijn ingediend.

Aldus moet worden vastgesteld, op grond van de feiten en omstandigheden — die het Hof als grondslag heeft genomen voor zijn oordeel dat;

Aldus moet — naar belanghebbende tracht te begrijpen — teneinde aan toepassing van bijzondere omstandigheden te ontkomen — welk oordeel nadere toelichting behoeft teneinde (voldoende) begrijpelijk te zijn, zijn professioneel rechtsbijstand verlenende gemachtigde, niet alleen betogen, aantonen en berekenen dat er materieel teveel belasting is geheven, zoals in casu, door toepassing van in strijd met bepalingen van de hoogste rechtsorde zijnde nationale regelingen, maar moet hij tevens aantonen dat de overige (juridische) standpunten, zoals rente, proceskosten en schadevergoeding, in unieke, niet wisselende combinaties, naar belanghebbende tracht te begrijpen, bij voorkeur door verschillende rechtsbijstandsverleners, aangebracht worden, teneinde aanspraak te kunnen maken op de forfaitaire bedragen van het Besluit proceskosten bestuursrecht en daarbij mogelijk aangenomen moet worden dat belanghebbende voor het inschakelen van zijn rechts-bijstandsverlener (restant)schade heeft ondergaan?!

Het oordeel is niet alleen onbegrijpelijk, omdat een daadwerkelijk onderzoek naar de kosten van de belanghebbende aan zijn gemachtigde in enigerlei vorm ontbreken, maar tevens in strijd met het recht.

Daarmee vervalt grief I in principe in 3 deelgrieven.

Belanghebbende heeft betoogd dat de Inspecteur niet had hoeven of kunnen toekomen aan samenhangende bezwaren in de bezwaarfase, omdat geen sprake was van samenhangende zaken in de zin van de ten tijde van het geschil in de bezwaarfase van toepassing zijnde recht, meer bepaald artikel 3, lid 2 Besluit Proceskosten bestuursrecht.

Ook in het geval de gemachtigde — aan wie de proceskostenvergoeding niet wordt toegekend, het is immers een vergoeding, toegekend aan de belanghebbende — zich bedient van repeterende grieven en standpunten, nu het geschil in iedere zaak mede de vraag betreft of de aanslag naar de juiste heffingsgrondslag is opgelegd.

Vgl. in gelijke zin gerechtshof 's‑Hertogenbosch 23 januari 2012, ECLI:NL:GHSHE:2012:BV8493 met verwijzing naar rechtspraak van Uw Raad;

Aldus had — zoals belanghebbende terecht betoogd in de onderhavige procedure bij de Rechtbank en het Hof — de Inspecteur elke beslissing, met inachtneming van het recht ten tijde van het geschil in de bezwaarfase, met betrekking tot samenhang achterwege kunnen (en moeten) laten en had om die reden ook geen toepassing hoeven geven aan een opwaardering i.v.m. bijzondere omstandigheden.

De Inspecteur had de forfaitaire regeling in de bezwaarfase moeten toepassen voor het indienen van een bezwaarschrift en had al dan niet kunnen matigen voor de gevoerde ‘samenhangende hoorgesprekken’.

De proceskostenvergoeding voor belanghebbende hadden dan tenminste bepaald moeten worden op € 218,00, zijnde 1 punt volgens de forfaitaire regeling in het Besluit proceskosten bestuursrecht, te vermeerderen met een vergoeding voor het ‘gezamenlijk’ voeren van hoorgesprekken.

De rechtbank heeft — kort gezegd — geoordeeld dat sprake is van samenhangende zaken.

Uit de feiten volgt dat belanghebbende ervoor heeft geopteerd een gemachtigde in te schakelen voor het verlenen van beroepsmatig verleende rechtsbijstand in onderhavige kwestie.

Het Hof heeft zich bij zijn oordeel dat sprake is van een vergoeding voor de bezwaarfase — naar het zich laat aanzien — laten leiden door de stelling dat sprake is van bijzondere omstandigheden omdat vasthouden aan de forfaitaire bedragen — zonder rekening te houden dat de gemachtigde van belanghebbende in duizenden soortgelijke zaken rechtsbijstand verleent en — los van de feitelijke geschillen omtrent de hoogte van de handelsinkoopwaarde — in alle zaken, zij het in steeds wisselende combinaties, voornamelijk juridische standpunten aan de orde zijn gesteld, waarbij d gebezigde argumenten — per geschil in belangrijke mate overeenkomen, zal dit naar het oordeel van het Hof leiden tot een vergoeding die de in redelijk gemaakte kosten ver overtreft.

Daarmee geeft het Hof blijk van een opvatting, dat in het forfaitair systeem van vergoeding van de proceskosten ruimte is voor het inroepen van bijzondere omstandigheden in het geval een belastingplichtige opteert voor een ‘onjuiste’ keuze van de gemachtigde, zoals in casu, hij geconfronteerd gaat worden in een forfaitair systeem met de hoogte van de vergoeding die afhankelijk is van de keuze van de gemachtigde.

Immers, zoals in casu het Hof vaststelt dat hij opteert voor een keuze van een gespecialiseerd gemachtigde, die — mede uit oogpunt van specialisatie — bepaalde items een repeterend karakter kan meegeven, hij slechts een gedeeltelijke tegemoetkoming tegemoet kan zien in de vorm van proceskosten ter afdoening van de factuur van zijn gemachtigde.

Daarmee heeft het Hof het recht miskend en druist in tegen het karakter en doel en strekking van het Besluit proceskosten bestuursrecht.

Voor een uitleg van het forfaitaire karakter van het Besluit proceskosten bestuursrecht, de totstandkoming en ontstaan van het Bpb vgl. Hoge Raad 15 februari 1995, nr. 28 205, BNB 1995/94;

Uit de wetsgeschiedenis en de ontwikkeling van het karakter van het Besluit proceskosten bestuursrecht volgt dat een dergelijke opvatting zoals gebezigd door het gerechtshof, steun vindt in het recht. Dat volgt onder meer uit het feit dat de AMvB in het leven is geroepen ter beperking van de taakverzwaring en dat het oordeel van het hof er toe zou leiden dat de rechter telkenmale moet beoordelen of de argumenten ter zake van een bepaalde grond gelijkluidend zijn en in welke mate en dat een subjectief element in zich heeft dat kan leiden tot een verschillende toepassing van het bepaalde in het Besluit, hetgeen uit het oogpunt van een duidelijke, voorzienbare rechtszekerheid hoogst ongewenst is en niet eenvoudig toepasbaar.

In casu heeft het Hof een fors aantal overwegingen de zijne moeten maken om te komen tot zijn oordeel en motivering met betrekking tot de proceskostenvergoeding. Dat druist geheel in tegen doel en strekking van de forfaitaire regeling.

Daarbij komt dat de proceskostenvergoeding een tegemoetkoming is voor de belanghebbende in de — daadwerkelijke kosten — die hij voor rechtsbijstandsverlening gefactureerd krijgt van zijn gemachtigde. Die problematiek is een civielrechtelijke kwestie die in beginsel niet thuishoort in een geschil bij de belastingrechter.

Welk bedrag de gemachtigde aan belanghebbende in rekening brengt of zal brengen is niet relevant voor de vaststelling van de omvang van de forfaitaire proceskostenvergoeding, anders dan het Hof zich in casu daar hoofdzakelijk op heeft gefocust.

Indien een dergelijke overweging doel zou kunnen treffen, als dat de kosten de werkelijke kosten (ver) zouden overstijgen, kan dat impliceren dat onderscheid gemaakt moet worden in het forfaitair systeem tussen ‘goedkope’ gemachtigden en ‘dure’ gemachtigden.

In het eerste geval is mogelijk sprake van een vergoeding die de werkelijke kosten overtreft, in het tweede geval is sprake van een vergoeding die te kort schiet bij de betaling van de uiteindelijke nota.

Er is dan geen sprake meer van een forfaitair systeem, waarbij elk onderzoek moet uitblijven, maar van een systeem waar tal van componenten een relevante rol gaan spelen die voor elk geval afzonderlijk moet leiden tot een ‘passende’ proceskostenvergoeding, het liefst naar beneden bijgesteld, nu het feit dat hogere kosten niet leiden tot bijzondere omstandigheden (Hoge Raad 7 oktober 2005, Bosal).

De wetgever heeft juist een systeem beoogd, zéér bijzondere omstandigheden daar gelaten, waarbij dergelijke overwegingen achterwege gelaten kunnen worden.

Het betreft een forfaitair systeem waarin de omvang of tijdsbesteding van de gemachtigde geen rol speelt.

In dat kader past de overweging van het Hof in casu niet dat het vasthouden aan het puntensysteem leidt tot een vergoeding die de in redelijkheid gemaakte kosten ver overtreft en geeft blijk van een gebrek aan inzicht in het recht, in casu doel en strekking van puntensysteem van het Besluit proceskosten bestuursrecht en wordt het oordeel daarmee ook onbegrijpelijk.

Immers, zoals in casu, sprake is van een gegrond bezwaar, een gegrond beroep, een gegrond hoger beroep, belanghebbende de zitting in de bezwaarfase heeft bijgewoond, gemachtigde met 2 personen de mondelinge behandelingen in beroep en hoger beroep hebben bijgewoond, sprake is van een aaneenrijging van strijdigheden met bepalingen van de hoogste rechtsorde, het Unierecht, die succesvol zijn bestreden door de gemachtigde, etc. etc. kan een overweging dat sprake is van een verre overschrijding van de proceskosten bij toepassing van het puntensysteem uiteraard geen doel treffen bij gebrek aan een feitelijke grondslag en een noodzaak tot (intensief) feitelijk onderzoek.

Indien de overwegingen van het Hof in rechte stand zouden houden ontstaat binnen het forfaitair systeem een nieuw fenomeen, zijnde de toetsing van de identiteit en hoedanigheid van de gemachtigde die optreedt in rechte aan kennis, kunde, tijdsbesteding, diepgang en weet ik al wat niet meer, teneinde de omvang van de proceskostenvergoeding te bepalen en er ‘zeker’ van te zijn dat de vergoeding de werkelijke kosten niet overstijgt.

Dat druist ten zeerste in tegen doel en strekking van het Besluit proceskosten bestuursrecht, waaruit volgt dat elk onderzoek naar de daarvoor daadwerkelijk gemaakte kosten achterwege wordt gelaten en het Besluit proceskosten bestuursrecht in het leven is geroepen ter beperking van de taakverzwaring en dat het oordeel van het Hof er toe zou leiden dat de rechter telkenmale moet beoordelen of de argumenten ter zake van een bepaalde grond gelijkluidend zijn en in welke mate en dat een subjectief element in zich heeft dat kan leiden tot een verschillende toepassing van het bepaalde in het Besluit, hetgeen uit het oogpunt van een duidelijke, voorzienbare rechtszekerheid hoogst ongewenst is en niet eenvoudig toepasbaar.

Er zijn geen bijzondere omstandigheden die een afwijking van het puntensysteem rechtvaardigen. Het Hof had toepassing moeten geven aan het puntensysteem en elke overweging met betrekking tot bijzondere omstandigheden achterwege moeten laten, eenvoudigweg omdat die er niet zijn.

Indien de gebezigde opvattingen van het Hof in rechte zouden worden aanvaard, zou het ertoe leiden dat elk beroep op bijzondere omstandigheden ertoe zou kunnen leiden dat de rechter daarmee een instrument verkrijgt teneinde belanghebbende te matigen in de tegemoetkoming in de kosten van door derden beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Een dergelijke ontwikkeling, thans zéér breed te zien in de rechtspraak bij de feitenrechter, is allerhoogst ongewenst, met name omdat deze ontwikkeling er in beginsel met name op ziet om een verlaging van de proceskosten van belanghebbende te bewerkstelligen en de neveneffecten van een dergelijke situatie inhouden dat het nog moeilijker wordt dan thans reeds het geval is een geschil voor te leggen aan de bevoegde rechter omdat; a. de gemachtigde het risico niet wil dragen voor de vergoeding te procederen, dan wel b. dat het overbrugbare bedrag tussen de in rechte toegekende vergoeding en de factuur van de rechtsbijstandsverlener groter en groter wordt en er een ongewenste financiële ondergrens ontstaat waaronder belanghebbende geen (gespecialiseerde) rechtsbijstand kan verkrijgen.

Aldus moet worden vastgesteld dat het oordeel van het Hof blijk geeft van een […] met name het feit dat in casu bij de bepaling van de vergoeding wordt vastgehouden aan het puntensysteem dit tot een vergoeding leidt die de in redelijkheid gemaakte kosten ver overtreft, bij gebrek aan een feitelijke grondslag (anders dan mogelijk in het genoemde arrest van Uw Raad van 9 oktober 2015, waarin 199 zaken in 1 geschrift werden behandeld, welk oordeel overigens ook kritiek kreeg middels de annotaties bij de uitspraak).

Het oordeel van het Hof kan op grond van de onderliggende feiten en omstandigheden het gegeven oordeel ook niet zelfstandig dragen, nu sprake is van een individuele zaak en toepassing van het forfaitair systeem leidt tot een apenfooi en doorgaans de kosten van rechtsbijstand niet dekt.

Ook is het gegeven oordeel onbegrijpelijk.

Maar bovenal leidt het rechtens aanvaarden van dit oordeel tot allerhoogst onwenselijke praktijken omdat het mogelijk een signaal afgeeft op zoek te gaan naar een rechtsbijstandverlener die niet voldoet aan de in geschetste overwegingen, omdat in dat geval dan — mogelijk — een matiging uitblijft.

Het Hof heeft met zijn gegeven oordeel blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting waarbij hij ten onrechte is uitgegaan van de stelling dat het systeem van de proceskostenvergoeding is gericht aan de belanghebbende, anders dan de gemachtigde en dat de omvang van de toekenning niet gerelateerd is aan de hoedanigheid van de gemachtigde die optreedt als rechtsbijstandsverlener.

Het systeem is een forfaitair systeem, waarin alle hiervoor weergegeven overwegingen achterwege kunnen blijven en moeten blijven. Een gegrond beroep leidt tot een van de proceskosten conform het puntensysteem, in beginsel factor 1.

Elk onderzoek naar de daarvoor daadwerkelijk gemaakte kosten achterwege wordt gelaten (Hoge Raad 15 februari 1995, nr. 28 205, BNB 1995/94; in gelijke zin Hoge Raad 1 november 1995, nr. 30 720, BNB 1996/84. De Centrale Raad van Beroep en de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State hebben in vergelijkbare zin geoordeeld; zie Centrale Raad van Beroep 18 april 1995, nr. 1993/2127 AAW/WAO, FED 1995/492 en Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 23 juli 2008, nr. 200708379/1, AB 2009/73).’

Aanvaarding van dergelijke overwegingen als in casu door het Hof, met de focus op de inspanningen van de gemachtigde, zonder degelijk feitelijk onderzoek overigens, maar papegaaiend uit eerdere arresten van andere gerechtshoven, moeten als uiterst ongewenst worden aanvaard en om die reden een abrupte halt worden toegeroepen door Uw Raad.

Uit het vonnis van de rechtbank volgt dat tussen partijen niet in geschil is dat (een gedeelte van) de betaalde belasting in strijd is met het Unierecht is geheven.

Artikel 30f, lid 5 AWR maakt per 1 januari 2015 geen deel meer uit van de nationale wettelijke regeling.

De rechtbank doet uitspraak op 19 maart 2015.

Het gerechtshof oordeelt in 4.1 van zijn arrest dat per 1 januari 2013 het regime van de belastingrente is opgenomen in hoofdstuk VA van de AWR.

Het gerechtshof verwijst naar artikel 30ha, lid 2 AWR, waaruit volgt dat belanghebbende — onder beperkingen — in het geval de Inspecteur het standpunt inneemt dat recht bestaat op teruggaaf in het geval van voldoening van belasting op aangifte.

Met ingang van 1 januari 2015 is voor in strijd met het Unierecht geheven belasting artikel 28c van de Invorderingswet 1990 opgenomen in de nationale wettelijke regeling.

De rechtbank heeft zich niet uitgelaten over artikel 28c van de Invorderingswet 1990, maar had dat — nu artikel 30f, lid 5 van de AWR is vervallen per 1 januari 2015 moeten doen.

Belanghebbende heeft daarover geklaagd bij het Hof. Het Hof heeft een heel betoog gehouden over artikel 28c van de Invorderingswet 1990 en komt — kort gezegd — tot de overweging dat uit de bedoeling van de nationale wetgever volgt dat per 1 januari 2015 belanghebbende voor de rentevergoeding een verzoek moet doen bij de Ontvanger in het geval sprake is van in strijd met het Unierecht geheven belasting.

Daaruit volgt — aldus volgens het Hof — althans zo begrijpt belanghebbende het arrest — meer bepaald r.o. 4.2, 4.3 van het Hof, dat de rechtbank met zijn gegeven oordeel dat aan belanghebbende een hogere rentevergoeding is toegekend dan volgt uit hoofdstuk VA van de AWR, kan worden geconcludeerd, nog steeds volgens het Hof, dat het hoger beroep van belanghebbende op dit punt (t.a.v. de passende rentevergoeding, […]) faalt.

Het Hof heeft met zijn gegeven rechtsopvatting het recht miskend.

Vooropgesteld zij dat artikel 30f, lid 5 AWR geen werking meer heeft in de nationale regelgeving. Aldus stopt de wettelijke verplichting rente te vergoeden ex. artikel 30f, lid 5 AWR voor de Inspecteur per 31 december 2014.

Om die reden reeds is het oordeel van het Hof in r.o. 4.2, 4.3 op grond van de onderliggende feiten en omstandigheden, in het licht van de wettelijke regeling niet alleen rechtens onjuist, maar bovenal ook onbegrijpelijk.

Het tijdvak waarover de Inspecteur — naar belanghebbende begrijpt of tracht te begrijpen uit het oordeel van het Hof — aan belanghebbende rente moet vergoeden naar de opvatting van de rechtbank beloopt een hogere vergoeding dan volgt uit hoofdstuk VA van de AWR.

Het Hof heeft daarmee het recht miskend.

Het Hof had het oordeel van de rechtbank moeten herroepen, maar heeft het in het dictum in stand gelaten met betrekking tot de rentevergoeding, terwijl uit het arrest volgt dat het oordeel van de rechtbank dat verweerder over de hele periode rente moet vergoeden op grond van bepalingen van hoofdstuk VA van de AWR onjuist is.

Het oordeel van het Hof is mede ingegeven — naar belanghebbende tracht te begrijpen — hetgeen reeds om die reden nadere motivering had behoefd — dat de rentevergoeding vanaf 1 januari 2015 door de Ontvanger moet worden vergoed, die geen deel uitmaakt van het onderhavige geschil en nu de rechtbank heeft overwogen dat over het gehele tijdvak van onverschuldigde betaling rente moet worden vergoed, om die reden de rente tot een te hoog bedrag is vastgesteld.

Dat oordeel is onjuist. Indien het oordeel van het gerechtshof als rechtens juist wordt aanvaard, ontstaat een lacune in de overwegingen van de rechtbank en het gerechtshof.

Belanghebbende heeft volgens het Unierecht recht op een vergoeding van rente vanaf het moment van onverschuldigde betaling tot het moment van volledige terugbetaling, maar als het oordeel van de rechtbank overeind blijft, zoals bevestigd door het Hof, houdt de vergoeding van rente op per 1 januari 2015.

Maar bovenal, de wettelijke regeling ex. artikel 28c van de Invorderingswet 1990 heeft directe werking en daarmee terugwerkende kracht.

Het Hof had her oordeel van de rechtbank moeten herroepen, voor recht moeten verklaren dat het gegeven oordeel van de Inspecteur met betrekking tot de rentevergoeding moet worden herroepen, het oordeel van de rechtbank moet worden herroepen en zich onbevoegd moeten verklaren met betrekking tot de vergoeding van rente.

Het gevolg daarvan is dat belanghebbende voor de vergoeding van rente — naar nationale procedurele autonomie — voor het gehele bedrag — terecht moet bij de Ontvanger.

Belanghebbende had dan — tegen het voornoemde oordeel van het Hof — indien rechtens juist naar nationale regeling — zijn pijlen kunnen richten tegen die uitkomst door te klagen over het feit dat nu de verplichting dat de vergoeding van rente wegens in strijd met het Unierecht geheven belasting uit het Unierecht zelf voortkomt en dientengevolge van rechtswege moet geschieden, niet op verzoek en niet met een separate procedure.

Het Hof heeft het recht miskend.

In hoger beroep waren — per individuele belanghebbende — in geschil vragen met betrekking tot de uit het Unierecht voortkomende verplichting tot het vergoeden van renteschade wegens het niet beschikbaar hebben van geldsommen, de hoogte van de proceskostenveroordeling en het afwijzen van de immateriële schadevergoeding, alsmede in sommige dossiers de hoogte van de verschuldigde belasting (Hof 15/00424, 15/00425, 15/00429, 15/00432 en 15/00435).

Zoals belanghebbende ook heeft betoogd, door het Hof weergegeven op bladzijde 7 van het proces-verbaal, warende werkzaamheden van de gemachtigde in hoger beroep reeds om die reden niet in alle gevallen identiek of nagenoeg identiek.

Indien de overwegingen van het Hof worden aanvaard, kan de forfaitaire regeling met betrekking tot de vergoeding van proceskosten op de schroothoop. Wacht tot van een bepaalde gemachtigde een pak hoger beroepschriften op de rol komen, werk ze af in 1 zitting en stuur de belanghebbende het bos in met een fool van een fool en probeer op die wijze hem de daadwerkelijke toegang tot het recht per direct en onvoorwaardelijk (verder) te ontnemen.

Wat er ook van zij, het oordeel is rechtens onjuist, mist feitelijke grondslag en om die reden (ook) reeds onbegrijpelijk en/of had nadere toelichting behoeft. Het Hof had niet kunnen volstaan met zijn standaard motivering zoals hij ook heeft gedaan in de andere gelijktijdig met deze uitspraak behandelde geschillen.

Onderhavig geschil week reeds af van de overige gelijktijdig ter zitting behandelde zaken doordat in casu gelijktijdig met het geschil in de hoofdzaak — ook uitspraak is gedaan met betrekking tot de schadevergoedingsprocedure wegens overschrijding van de redelijke termijn van berechting, het materiele belang, de proceskostenvergoeding en in bijvoorbeeld de zaak met hofnummer 15/01377 een naheffingsaanslag aan de orde was, waarbij elementen als dwanginvordering, verrekening van belastingschulden, rentevergoeding over de toegekende immateriële schadevergoeding door de rechtbank, daarmee verband houdende vergoedingen etc. etc., aan de orde waren, terwijl in andere zaken de afwijzing van de immateriële schadevergoeding door de rechtbank aan de orde was wegens gering financieel belang of bijzondere omstandigheden die een verlening van de termijn rechtvaardigen (o.m. hofnummer 14/01043), in zaken reeds is uitgegaan van marge-auto's (bladzijde 5 proces-verbaal, hofnummers 15/00424, 15/00425, 15/00429, 15/00432, 15/00435).

Het hof kan mogelijk van oordeel zijn dat het allemaal bezwaren zijn tegen de belasting BPM, gericht tegen Unierechtelijke geschillen, mogelijk eindigend bij de Hoge Raad, of weet ik al wat niet meer voor badinerende, faciliterende overwegingen, het Hof kan moeilijk volhouden dat sprake is van identieke of nagenoeg identieke werkzaamheden van de gemachtigde.

Ik merk op dat reeds het enkele feit dat het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting zoveel verschillende elementen bevat, op elke zaak afzonderlijk toegesneden, dat het Hof maar liefst 12 pagina's benodigd om het zakelijk weergegeven verhandelde ter zitting te noteren.

De zitting is aangevangen om 10.00 uur en beëindigd om 12.36 uur. Als alles gelijkluidend was, had het Hof — in het licht van de stelling dat het allemaal meer van hetzelfde is wat de gemachtigde in duizenden gelijkluidende zaken betoogd — wel (veel) eerder een eind kunnen maken aan de zitting.

Het klinkt als ‘de eerste naheffingsaanslag voor een belastingsoort kan worden uitgebracht tegen de werkelijke omvang, de rest tegen € 1,00 omdat de werkelijke kosten van het printen van de biljetten niet hoger ligt…. Onzin dus.

Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft in r.o. 4.7 van zijn arrest overwogen dat de redelijke termijn van berechting in de bezwaarfase verlengd moet woorden met 6 maanden omdat in onderhavige zaak sprake is van verknochtheid van het grote aantal in geschil zijnde zaken (door gemachtigde Verhoeven), onder verwijzing naar het arrest van Uw Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252 (r.o. 4.5).

In r.o. 4.17 stelt het hof dan weer — mede onder verwijzing naar rechtspraak van Uw Raad, rechtspraak van het CBB en het EHRM dat voor de onderhavige zaak hetgeen overwogen is onder 4.12 tet en met 4.16 naar het oordeel van het Hof niet leidt tot een nadere matiging.

Op grond van de feiten, belanghebbende heeft bezwaar gemaakt op 28 november 2011 en de rechtbank heeft uitspraak gedaan op 19 maart 2015, de redelijke termijn is met meer dan 15 maanden overschreden en zonder matiging zou een immateriële schadevergoeding moeten worden toegekend van € 1.500,00, in relatie tot het bepaalde in r.o. 4.7, namelijk dat WEL gematigd moet worden wegens verknochtheid, is het gegeven oordeel — volstrekt — onbegrijpelijk.

Wat is het nou, matigen, of niet matigen?

Volgens rechtspraak van het EHRM, o.m. in de zaak Arvanitaki-Roboti was sprake van schending van artikel 6 EVRM wegens overschrijding van de redelijke termijn. 91 klagers hebben hun individuele klachten gebundeld en gezamenlijk geprocedeerd en een vergoeding gevorderd ex. artikel 41 EVRM wegens immateriële schade volgens Scordino/Pizzati-criteria. Nu het gaat om een grote groep klagers die gezamenlijk hebben geprocedeerd (bundeling individuele klachten) volgt echter een vermindering van de schadevergoeding, zoals die volgens deze criteria normaal gesproken per persoon zou kunnen worden verkregen. Er is sprake van verknochtheid.

De vergelijking in casu met de onderhavige zaak van belanghebbende en de zaak Arvanitaki-Roboti gaat reeds mank op de stelling dat belanghebbende in casu niet in een gezamenlijke procedure heeft geprocedeerd, maar sec afzonderlijk, zowel in de bezwaarfase, in de beroepsfase en in de hoger beroepsfase (en nu in cassatie).

De motivering van het Hof is aldus wat dat aangaat onjuist en op grond van de onderliggende feiten en omstandigheden onbegrijpelijk. Het gegeven oordeel is onbegrijpelijk, nu het gebaseerd is op een onjuiste uitlegging van beslissingen van de hoogste rechtsorde en in strijd met rechtspraak van het hoogste rechtsorgaan met betrekking tot de rechten van de mens, het EVRM.

Simplistisch gesteld worden de rechten die belanghebbende kan ontlenen aan bepalingen van de hoogste rechtsorde, in casu het Europees Verdrag voor de Rechten van Mens, afhankelijk gesteld van de keuze van de belastingplichtige van zijn rechtsbijstandsverlener.

Klinkt als ‘de doodstraf wordt niet ten uitvoer gebracht volgens het EVRM, maar dat kan anders zijn als de keuze is gemaakt voor een bepaalde gemachtigde’ of ‘onderscheid naar ras en afkomst kan worden gerechtvaardigd als de betrokkene opteert zich in rechte te laten vertegenwoordigen door rechtsbijstandsverlener X..’ etc. etc..

Het gerechtshof heeft in zijn niet aflatende drang moraalridder te spelen, de meest fundamentele mensenrechten, het recht op een voortvarende behandeling van zijn zaak, terzijde gesteld, teneinde — naar het zich laat aanzien op strikt persoonlijke gronden — de gemachtigde — achter te stellen, anders valt een dergelijk oordeel eenvoudigweg niet te duiden.

Het hof verwijst voor de rechtvaardiging van zijn oordeel naar het verzamelarrest van Uw Raad van 19 februari 2016, ECLI:NL:HR:2016:252, r.o. 3.5.1., welke rechtsoverweging weer verwijst naar het arrest van Uw Raad van 22 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AO9006.

Uw Raad overwoog in het arrest van 22 april 2005;

Uw Raad overwoog in het arrest van 19 februari 2016, r.o. 3.5.1. en 3.5.2;

Het Hof heeft geoordeeld dat de verknochtheid van de zaak van belanghebbende met vele andere procedures die de gemachtigde van belanghebbende voert bij de diverse nationale rechtscolleges en de heffende autoriteit aanleiding geeft tot verlenging van de termijn (met 6 maanden).

Aldus moet worden vastgesteld dat het gerechtshof de schadevergoeding wegens de lange duur van behandeling door de heffende autoriteit en de rechtbank verlengd met 6 maanden omdat de invloed van de gemachtigde — die in veel zaken procedeert — daarbij doorslaggevend moet worden geacht.

Op grond van de onderliggende feiten en omstandigheden valt een dergelijk oordeel zonder nadere motivering niet te rechtvaardigen.

Immers, zowel in de bezwaarfase als in de beroepsfase komen beide instanties, welk oordeel door het Hof wordt bevestigd, tot de overweging dat sprake is van samenhangende zaken en/of bijzondere omstandigheden wegens repeterende grieven in wisselende omstandigheden. Daaruit volgt dat tenminste naar het oordeel van de betrokken instanties sprake zou zijn van een (zeer) geringe complexiteit van de onderliggende geschillen die een langdurige behandeling rechtvaardigen.

Aldus is het oordeel van het Hof, waarbij moet worden verondersteld dat het Hof bijzondere omstandigheden heeft ingeroepen die de termijn van berechting verlengen, zijn gestoeld op het feit dat het belanghebbende geen schadevergoeding toekomt omdat hij de onjuiste keuze heeft gemaakt bij de beslissing zich in rechte te laten bijstaan door een gemachtigde die meerdere soortgelijke zaken in behandeling had en die gemachtigde repeterende handelingen verrichtte (die reeds om die reden makkelijk tijdig afgedaan hadden kunnen worden, […]).

Het Hof heeft met zijn rechtsoordeel miskend dat de rechtbank de zaak in casu mondeling heeft behandeld op 30 oktober 2013, heeft geoordeeld dat sprake is van samenhang van alle op die dag behandelde zaken met betrekking tot de BPM en pas uitspraak doet op 19 maart 2015, bijna 16 maanden later!

Het feit dat de rechtbank de zaak bijna 16 maanden laat liggen, waardoor nagenoeg de gehele termijn van berechting wordt veroorzaakt, wordt nu belanghebbende toegerekend omdat hij zich in rechte laat bijstaan door een gemachtigde die veel soortgelijke zaken met betrekking tot de heffing van BPM voert??!!

Het oordeel van het Hof is op grond van de gedingstukken zonder nadere motivering onbegrijpelijk, nu de overschrijding van de redelijke termijn van berechting in het geheel niet is toe te schrijven aan enige invloed van belanghebbende of gemachtigde maar aan een verzuim van de rechtbank de zaak — zonder nadere motivering die ontbreekt of er niet is — 16 maanden op de plank te laten liggen.

Het gegeven oordeel van het Hof is in het licht van de gedingstukken zonder nadere motivering onbegrijpelijk. Er is geen enkel verband vast te stellen op grond van de gedingstukken — integendeel, de rechtbank heeft samenhang vastgesteld in de beroepsfase en had aldus indien dat oordeel als juist moet worden aanvaard — eenvoudig de zaak binnen de wettelijke termijn kunnen afdoen — anders dan de zaak 16 maanden op de plank te laten liggen.

De termijnoverschrijding van de duur van redelijke behandeling van de zaak van belanghebbende kan aldus onmogelijk in enig verband worden gebracht met complexiteit of de invloed van de belanghebbende of diens gemachtigde op de duur van het proces, nu de overschrijding (nagenoeg) volledig is toe te schrijven aan het feit dat de rechtbank de zaak na afloop van de mondelinge behandeling op 30 oktober 2016 heeft laten wachten met een uitspraak op 19 maart 2015.

Van bijzondere omstandigheden die een verlenging van de redelijke termijn van berechting rechtvaardigen kan geen sprake zijn. Het andersluidende oordeel van het gerechtshof is in het licht van de gedingstukken — zonder nadere motivering — onbegrijpelijk.

Het gegeven oordeel is niet alleen onjuist, nu de bijzondere omstandigheden geheel ten onrechte zijn ingeroepen, maar zijn ook in het licht van de gedingstukken volstrekt onbegrijpelijk en geven mijns inziens, evenals de rest van het arrest blijk van enige ‘hetze’ jegens de gemachtigde. Die krijgt immers alles tegengeworpen, alles is zijn schuld immers.

In een volgende arrest acht ik het — voor zover het ertoe doet — niet ondenkbaar dat de heffing in strijd met het Unierecht door dit Hof wordt toegeschreven aan de gemachtigde en om die reden hoeft er geen toepassing gegeven te worden aan terugbetaling? Het is welhaast zielig om op deze wijze justitiabelen aan de kant te zetten zoals het Hof doet. Ik acht een dergelijke wijze van berechting beschamend voor een lidstaat die meent zicht te kunnen profileren als een lidstaat die de praktijken van een gemiddelde bananenrepubliek (deels) ontgroeid is…

Uw Raad moet het gegeven oordeel van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden casseren.

Op grond van de feiten en omstandigheden staat vast dat de uitspraak van de rechtbank dateert van 19 maart 2015 en van het gerechtshof 28 maart 2017.

Aldus staat vast dat de redelijke termijn van berechting in hoger beroep is overschreden met minder dan 6 maanden.

Het Hof heeft geen blijk gegeven van een onderzoek naar de overschrijding, ambtshalve, dan wel geen acht geslagen op het verzoek van belanghebbende voor de hoger beroepsfase.

Het gerechtshof heeft het recht miskend. Het gerechtshof had de vergoeding voor immateriële schade voor de hogerberoepsfase moeten vaststellen op € 500,00.

Uw Raad moet doen wat het hof had moeten doen.