HR, 18-11-2008, nr. S 01721/07

Nr. 01721/07

Mr. Bleichrodt

Zitting 2 september 2008

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Het Hof te Amsterdam, zitting houdende te Arnhem heeft de verdachte op 12 februari 2007 terzake van 1. "medeplegen van een gewoonte maken van het kopen van goederen met het oogmerk om zonder volledige betaling zich of een ander de beschikking over die goederen te verzekeren", 2. primair "oplichting" en 4. "verduistering" veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren. Voorts heeft het Hof de vorderingen van de benadeelde partijen geheel dan wel gedeeltelijk toegewezen en schadevergoedingsmaatregelen opgelegd, een en ander als in het arrest vermeld.

2. Mr. S. Burmeister, advocaat te Amsterdam, heeft namens verdachte cassatie ingesteld. Mr. G.P. Hamer en mr. B.P. de Boer, beiden advocaat te Amsterdam, hebben een schriftuur ingezonden, houdende drie middelen van cassatie.(1)

3.1 Het eerste middel richt zich tegen de bewezenverklaring van het onder 1. bewezen verklaarde feit.

3.2 Het Hof heeft ten laste van verdachte onder 1 bewezen verklaard dat:

"zij op tijdstippen in of omstreeks de periode van 08 januari 2003 tot en met 20 april 2004 op na te noemen plaatsen, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander (telkens) een gewoonte heeft gemaakt van het kopen van goederen met het oogmerk om zonder volledige betaling zich en/of (een) ander(en) de beschikking over die goederen te verzekeren, hebbende zij, verdachte, en of haar mededader telkens met voormeld oogmerk, de navolgende goederen - op tijd en plaats daarbij vermeld - gekocht, te weten:

- voedsel en drank en lunchpakketten (bij het [A] Hotel te [vestigingsplaats]), in de periode van 12 september 2003 tot en met 19 september 2003 te Hilversum en

- (o.a.) levensmiddelen, althans een of meer goederen (ter waarde van 722,37 Euro) bij [G] te [vestigingsplaats], in de periode van 08 januari 2003 tot en met 16 juli 2003;

- voedsel en drank bij hotel restaurant "[B]" in of omstreeks de periode van 13 september 2003 tot en met 14 september 2003 te Baarn;"

3.3 Die bewezenverklaring van kort gezegd flessentrekkerij heeft het Hof blijkens de aanvulling op het verkorte arrest gebaseerd op de volgende bewijsmiddelen:

"Ten aanzien van feit 1:

1. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 22 april 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 1] en [verbalisant 2], respectievelijk brigadier en aspirant van politie Gooi en Vechtstreek, opgemaakt proces-verbaal (PL1400/04-007731) (pag. 47 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van [getuige 1], zakelijk weergegeven:

Als bevoegd persoon doe ik namens de benadeelde, [A] Hotel te [vestigingsplaats], aangifte van flessentrekkerij.

Op 12 september 2003 werd hotelkamer 71 en 73 van het [A] Hotel te [vestigingsplaats] geboekt door [verdachte]. Door [verdachte] werden de navolgende persoonsgegevens opgegeven: [verdachte en medeverdachte], [a-straat 1] [postcode] [woonplaats]. Er werd een paspoort als identiteitsbewijs door die persoon getoond bij de inschrijving.

Deze familie heeft de kamer daadwerkelijk in die periode betrokken. De boeking was eigenlijk van de 12e tot de 20e september 2003. De overnachtingen werden door haar vooruit betaald met een creditcard van American Express.

Er werd door mij een afspraak gemaakt met [verdachte] dat zij iedere avond na het diner de kosten daarvan zou betalen. Uiteindelijk op vrijdag 19 september 2003 bleek dat er niets van de overige kosten was betaald.

Voorts werd door die persoon gebruik gemaakt van hotelfaciliteiten zoals het restaurant, verstrekking van lunchpakketten.

Na een en ander te hebben uitgezocht, bleek dat [verdachte] niet kon betalen. Aan collega's gaf zij als reden op geen geld hiervoor te hebben. Er werd afgesproken dat zij de volgende week zou betalen, doch tot op heden zijn de kosten niet afgerekend.

2. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 22 april 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 8], hoofdagent van politie Amsterdam-Amstelland, Wijkteam Diemen, opgemaakt proces-verbaal (2003185695-1) (pag 43 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van [getuige 6], zakelijk weergegeven:

Ik ben namens de benadeelde [G] te [vestigingsplaats], gerechtigd tot het doen van aangifte. Wij zijn een groothandel in Food, Non Food, Diepvries en Dranken. Tussen 8 januari 2003 en 16 juli 2003 werd in perceel de [c-straat 1], [postcode] [vestigingsplaats] door [verdachte] flessentrekkerij gepleegd. Ik wil aangifte doen van flessentrekkerij.

Op 8 januari 2003 hebben wij, naar aanleiding van een bestelling, voor € 722,37 aan goederen afgeleverd op de [c-straat 1] te [vestigingsplaats]. Dit was bij de firma [C] NV.

Er was overeengekomen dat binnen 14 dagen na levering van de goederen het verschuldigde bedrag van € 722,37 naar ons zou worden overgemaakt.

Na het verstrijken van de betalingstermijn was het verschuldigde bedrag niet op onze rekening gestort.

Vervolgens hebben wij meerdere malen telefonisch contact gehad met de directeur van het bedrijf, [verdachte]. Mevrouw verzekerde ons dat het bedrag zou worden overgemaakt. Ondertussen hebben wij meerdere herinneringen aangetekend verstuurd, alsmede een deurwaarder ingeschakeld. Dit alles zonder resultaat.

De laatst verstuurde aangetekende herinnering is retour gekomen. Dit was omstreeks 18 juni 2003. Tevens wordt de telefoon niet meer opgenomen. Toen ik namens het bedrijf bij het pand [c-straat 1] te [vestigingsplaats] polshoogte ging nemen, zag ik dat het pand leeg stond.

3. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 25 mei 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 9], brigadier van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-132031) (pag. 56 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van [medeverdachte], zakelijk weergegeven:

Mijn vrouw heeft een eigen bedrijf "[C]".

4. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 25 mei 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 3] en [verbalisant 4], respectievelijk agent en aspirant van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-164800) voor zover inhoudende als verklaring van [getuige 2], zakelijk weergegeven:

Ik doe aangifte van oplichting namens Hotel [B] te [vestigingsplaats].

Tussen zaterdag 13 september 2003 en vrijdag 14 mei 2004 verbleef bij ons vermoedelijk [verdachte en medeverdachte] (het hof leest: [verdachte en medeverdachte]). Zij hebben zich niet gelegitimeerd.

[Verdachte en medeverdachte] hebben tijdens hun verblijf van 1 nacht niks betaald. [Verdachte en medeverdachte] hebben ons gevraagd om de rekening op te sturen. Zij hebben ons het volgende adres opgegeven: [postbusnummer], [postcode] [plaats A].

De rekening is opgestuurd, maar er is niet betaald. Ik heb meerdere malen geprobeerd om de rekening van € 404, 23 te innen. Echter het bleek achteraf dat het adres dat [verdachte en medeverdachte] hadden doorgegeven niet correct was.

5. Een geschrift, namelijk een zich bij de stukken bevindende factuur d.d. 14 september 2002 (het hof leest: 2003) van kasteel [B] aan "[C]", [verdachte], houdende onder meer posten wegens "Restaurant" en "Breakfast";

6. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 18 oktober 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 5], hoofdagent van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-298429) voorzover inhoudende als verklaring van [getuige 3], zakelijk weergegeven:

Ik ben assistent financial controller bij het [hotel D] te [vestigingsplaats]. Vanaf 9 oktober 2002 heeft een vrouw, die zich inschreef onder de reserveringsnaam [medeverdachte], tot 11 oktober 2002 verbleven in het genoemde hotel. De genoemde vrouw heeft bij aankomst in het hotel een creditcard (American Express) als garantie afgegeven. De creditcard is voorzien van een handtekening. Duidelijk zijn de achternaam en de voorletters [medeverdachte] in deze handtekening te zien. Voordat de vrouw in het genoemde hotel kwam, is er in het hotel een reserveringsbevestiging per fax binnengekomen. Deze bevestiging is gedateerd op dinsdag 8 oktober 2002, voorzien van de bedrijfsnaam [C], corr.adres [postbusnummer], [postcode] [plaats A]. De bevestiging is ondertekend onder de naam [verdachte]. Na een factuur verstuurd te hebben op 14 oktober 2002, zijn er diverse aanmaningen verstuurd naar het eerdergenoemde postbusnummer van het genoemde bedrijf [C]. Op die aanmaningen werd niet gereageerd.

(Het hof bezigt deze aangifte omdat het daarin een versterking ziet van de juistheid van de aangifte van Hotel [B].)"

en

"Ten aanzien van de feiten 1, 2 primair en 4:

12. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 22 april 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 6], brigadier van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-132031) (pag. 59e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van [medeverdachte], zakelijk weergegeven:

Ik ben sinds 1980 op huwelijkse voorwaarden getrouwd met [verdachte].

U vraagt mij waarom er een nieuwe auto besteld is bij een Renaultdealer in [vestigingsplaats]. Mijn vrouw wilde mij verrassen. U vraagt mij op wat voor wijze mijn vrouw de auto zou gaan betalen. Binnenkort wordt er geld verwacht. U vraagt mij van wie wij geld verwachten. Dat weet ik niet.

U vertelt mij dat er een aangifte van oplichting is gedaan door het [A] hotel te [vestigingsplaats].

Volgens die aangifte hebben wij daar in september 2003 een week gezeten. Wat moet je doen als je geen onderdak hebt? Wat moet je? Ja, wij hebben daar met het hele gezin gezeten. U vraagt mij op wat voor wijze wij daar vertrokken zijn. Ik weet dat niet. Ik weet wel dat er politie bij geweest is om te bemiddelen.

Zo ongeveer van af 2000 ben ik samen met mijn gezin gevlucht uit [plaats B]. Tot aan heden hebben we in diverse hotels overnacht. Het zou best wel eens kunnen dat er niet betaald is. Bij veel hotels hebben wij gedeeltelijk tot driekwart de rekeningen betaald.

13. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 22 april 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 7] en [verbalisant 3], beiden agent van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-132031) (pag. 63 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van [medeverdachte], zakelijk weergegeven:

Ik handel zelf wel eens financiële zaken af.

U vraagt mij wat ik ervan vind dat er nooit rekeningen betaald zijn. Ik kan niks anders. Ik krijg maar € 925,-- in de maand. Ik heb geen reden voor het feit dat ik de rekeningen niet betaal. Ik krijg maar € 925,-- in de maand. We moeten maar wat. Dit is een manier om rond te komen. Op deze wijze het land doortrekken, is de enige manier. Ik heb geen geld. We kunnen nergens meer onderdak krijgen. Het is voor mij onmogelijk om fatsoenlijk te leven. U vraagt mij waarom ik dan naar dure hotels/accomodaties ga. Dat weet ik niet. Dat is een verrassing steeds. Mijn vrouw bedenkt dat. U zegt mij dat het zo is dat wij vele mensen benadelen. Ik heb geen keuze. Ik moet wel.

14. De verklaring van verdachte afgelegd ter terechtzitting van het hof van 29 januari 2007, voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

- Voor wat betreft [G] kan ik het volgende verklaren. Het ging om leveringen aan mijn bedrijf. Of de geleverde diepvriesmaaltijden zijn betaald weet ik niet meer.

- Met betrekking tot feit 2, kan ik u zeggen dat ik Renault dealer [H] te [vestigingsplaats] kwam om een auto te kopen. Ik kreeg een leenauto in plaats van korting."

3.4 Voorts heeft het Hof in het bestreden arrest de volgende nadere bewijsoverweging met betrekking tot feit 1 opgenomen:

"Met betrekking tot het onder 1 tenlastegelegde overweegt het hof dat de factuur van hotel "[B]" is gericht aan "[C] [verdachte]". Dat op voormelde factuur als aankomst- en vertrekdatum staat vermeld 13.09.02 respectievelijk 14.09.02, ziet het hof als kennelijke verschrijving gelet op de in de aangifte vermelde data."

3.5 Allereerst houdt het middel de klacht in dat uit de gebezigde bewijsmiddelen niet zou volgen dat wat betreft de gebeurtenissen in het [A] Hotel in [vestigingsplaats] sprake is van flessentrekkerij in de zin van art. 326a Sr. Daartoe wordt gesteld dat uit de bewijsmiddelen enkel volgt dat verdachte en haar gezin daar een bepaalde periode hebben verbleven en vervolgens de rekening met betrekking tot de overige kosten niet hebben voldaan. Dat verdachte tezamen met een ander de in de bewezenverklaring opgesomde goederen - voedsel, drank en lunchpakketten - heeft gekocht met het oogmerk daarvoor niet (volledig) te betalen zou echter uit die bewijsmiddelen niet kunnen volgen.

3.6 Uit de als bewijsmiddelen 12 en 13 gebezigde verklaringen van verdachtes mededader - haar echtgenoot [medeverdachte] - volgt onder meer dat het gezin van verdachte vanaf 2000 geen vaste woon- en verblijfplaats meer had en geregeld in hotels over heel Nederland overnacht. Volgens [medeverdachte] zijn de financiële middelen van het gezin dermate beperkt dat het op voormelde wijze het land doortrekken de enige manier is om rond te komen, waarbij hij wijst op zijn uitkering van € 925,-- per maand. Verder heeft hij verklaard dat het best wel eens zou kunnen dat diverse hotelrekeningen in het geheel niet zijn betaald en dat in ieder geval in veel hotels de rekening maar gedeeltelijk werd betaald. Verdachtes echtgenoot ziet volgens zijn verklaring voor het gezin geen andere keuze dan door het niet betalen van rekeningen mensen te benadelen.

3.7.1 De bewijsmiddelen houden specifiek voor wat betreft het verblijf bij [A] te [vestigingsplaats] in dat verdachte daar twee hotelkamers heeft gereserveerd voor de periode van 12 tot 20 september 2003 en dat deze kamers door haar vooruit zijn betaald met een creditcard. Bij aankomst in het hotel is door een medewerkster van voormeld hotel met verdachte de afspraak gemaakt dat zij iedere avond de kosten van het diner zou betalen. Op 19 september bleek uiteindelijk dat verdachte zich niet aan die afspraak had gehouden en geen enkele rekening betreffende het avondeten had afgerekend. Verder bleek die dag dat ook de overige gemaakte kosten in het restaurant, alsmede de verstrekte lunchpakketten niet waren betaald en dat verdachte deze ook niet bij vertrek heeft betaald. Verdachte heeft daarbij als reden aangegeven geen geld hiervoor te hebben, waarna - volgens haar echtgenoot na bemiddeling door de politie - werd afgesproken dat zij de week erop alsnog de uitstaande kosten zou voldoen. Op de dag van de aangifte, 5 februari 2004, stond die rekening nog steeds open.

3.7.2 Verdachte heeft volgens de bewijsmiddelen met haar gezin in het hotel gedineerd, waarbij naar kan worden aangenomen ook drank zal zijn besteld, en lunchpakketten die waren besteld en het hotel had verstrekt niet betaald.

De klacht houdt kennelijk onder meer in dat het enkele gebruik maken van hotelfaciliteiten nog niet meebrengt dat men bepaalde goederen koopt (en zou moeten betalen). Ik moet de steller van het middel toegeven dat er diverse faciliteiten in hotels aanwezig kunnen zijn waarvan de gasten over het algemeen zonder betaling gebruik mogen maken en waarbij geen goederen worden afgenomen - gedacht kan worden aan een hotelzwembad, een fitnessruimte etc. Maar dat geldt niet voor zover gebruik wordt gemaakt van het restaurant, in de aangifte ook een faciliteit genoemd.

Het lijkt mij een feit van algemene bekendheid dat voor in een hotel gebruikte consumpties, genuttigd in het restaurant, de hotelbar of simpelweg gepakt uit de minibar, steeds op enigerlei wijze dient te worden afgerekend. Dan is wel degelijk sprake van de koop van goederen, te weten maaltijden, drank en lunchpakketten. Met betrekking tot de dinerkosten is verdachte ook nog eens vooraf uitgelegd dat en op welke wijze zij daarvoor diende te betalen.

3.7.3 Voor zover het middel nog de klacht inhoudt dat uit de bewijsmiddelen niet kan worden afgeleid dat bij verdachte reeds voorafgaand aan gebruikmaking van de faciliteiten het oogmerk zou hebben bestaan om deze niet te betalen, faalt het eveneens. Verdachtes echtgenoot heeft verklaard dat in veel hotels waarin het gezin vanaf 2000 heeft verbleven slechts een gedeelte van de rekening is betaald, omdat verdachte en haar medeverdachte simpelweg structureel de middelen daartoe niet hadden. Zoals gezegd is aan verdachte aan het begin van haar verblijf in het [A] door een hotelmedewerkster uitgelegd dat in ieder geval de dinerkosten telkens na het eten dienden te worden afgerekend, hetgeen verdachte vanaf het begin heeft nagelaten. Op het einde van de rit heeft zij verklaard geen geld te hebben om ook maar een gedeelte van de gemaakte overige kosten te betalen. Uit de gebezigde bewijsmiddelen, waaronder de daaruit blijkende gegevens aangaande het levenspatroon van het gezin vanaf het jaar 2000, heeft het Hof het bewezenverklaarde oogmerk kunnen afleiden.

3.8.1 In de tweede klacht van het middel wordt aangevoerd dat uit de bewijsmiddelen niet kan volgen dat verdachte in Hotel [B] heeft verbleven, en (samen met een ander) de in de bewezenverklaring genoemde goederen heeft gekocht, zodat de bewezenverklaring reeds daarom ontoereikend zou zijn gemotiveerd.

3.8.2 Uit de gebezigde bewijsmiddelen blijkt voor zover hier van belang het volgende. Volgens de door Hotel [B] te [vestigingsplaats] gedane aangifte, bewijsmiddel 4, heeft op 13 september 2003 vermoedelijk - een legitimatie is niet overgelegd - een echtpaar [verdachte en medeverdachte] (het hof leest dit als: [verdachte en medeverdachte]) voor één nacht ingecheckt in voormeld hotel. Gevraagd werd de rekening van dit verblijf (€ 404,23) op te sturen naar het adres [postbusnummer], [postcode] te [plaats A]. Dit adres bleek uiteindelijk niet juist te zijn. Verder heeft het Hof onder meer tot het bewijs gebruikt een aangifte van een ander hotel - dat niet op de tenlastelegging is vermeld - te weten die van het [hotel D] te [vestigingsplaats] (bewijsmiddel 6). Deze aangifte heeft het Hof kennelijk en niet onbegrijpelijk als steunbewijs gebezigd omdat de aan dit hotel door verdachte gestuurde reserveringsbevestiging, ondertekend met [verdachte], voorzien was van de bedrijfsnaam [C] - het bedrijf van verdachte - en daarbij ook het correspondentieadres [postbusnummer], [postcode] [plaats A] was vermeld (op de naar deze postbus gestuurde factuur en op aanmaningen werd vervolgens niet gereageerd). Verder werd bij aankomst in dit hotel een creditcard op naam van [verdachte] overgelegd.

Bij het voorgaande komt nog dat de door Hotel "[B]" naar genoemd adres verstuurde factuur is gesteld op naam van verdachte (bewijsmiddel 5). Het Hof heeft kennelijk en niet onbegrijpelijk geoordeeld dat die naam toch wel, tegelijkertijd met het correspondentieadres voor het opsturen van de factuur, is opgegeven. Door de verdediging is in dit kader niet aangevoerd dat iemand anders zich van personalia en bedrijfsnaam van verdachte zou bedienen.

3.8.3 Verdachte heeft inderdaad ontkend ooit in "[B]" te zijn geweest. Uit de genoemde bewijsmiddelen, beschouwd in onderling verband en in samenhang met de bewijsmiddelen 12 en 13, heeft het Hof echter kunnen afleiden dat de verdachte de bewezenverklaarde goederen met meergenoemd oogmerk heeft gekocht, en wel samen met haar echtgenoot. Tot een nadere motivering van de bewezenverklaring op dit punt was het Hof niet gehouden. Niet van belang is wie in concreto de bestellingen heeft gedaan. Evenmin is van belang dat, naar uit andere bewijsmiddelen kan worden afgeleid, het echtpaar voor het gezin voor die nacht ook in [A] over een kamer beschikte om in de behoefte aan onderdak te voorzien.

3.9 De bewezenverklaring van feit 1 is toereikend gemotiveerd, zodat het middel faalt.

4.1 Het tweede middel klaagt over de bewezenverklaring van feit 2.

4.2 Onder 2 primair is ten laste van verdachte bewezen verklaard dat:

"zij in de periode van 06 april 2004 tot en met 19 april 2004 te Soest, met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse hoedanigheid en door een samenweefsel van verdichtsels, [H] heeft bewogen tot de afgifte van een (personen)auto (merk Renault, type Megane Scenic, kenteken [00-CC-DD]), hebbende verdachte met vorenomschreven oogmerk - zakelijk weergegeven - opzettelijk valselijk en bedrieglijk en/of in strijd met de waarheid

- aan een medewerker van die [H] medegedeeld dat zij, verdachte, dringend een auto zocht vanwege een verhuizing en deze auto een ruime auto zou moeten zijn en deze auto snel geleverd zou moeten worden en

- aan een medewerker van die [H] medegedeeld dat in het geval zij, verdachte, een zogenaamde leenauto mee zou krijgen die medewerker van [H] geen korting hoefde te geven op de koopprijs van de door haar, verdachte bestelde nieuwe auto (een Renault Grand Scenic 1.5 dci)

- een (personen)auto merk Renault, type Grand Scenic 1.5 dci, bij een medewerker van die [H] besteld en een koopakte op laten maken en ondertekend en het rijbewijs ten name van haar, verdachte, achtergelaten bij die [H],

waardoor die [H] werd bewogen tot bovengenoemde afgifte;"

4.3 Die bewezenverklaring berust, naast de hiervoor reeds vermelde bewijsmiddelen 12, 13 en 14, op de volgende bewijsmiddelen:

"7. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 25 mei 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 10], agent van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-118933) (pag. 28 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van [getuige 7] d.d. 19 april 2004, zakelijk weergegeven:

Ik doe namens [H] te [vestigingsplaats] aangifte van verduistering. Ik ben door [H] gemachtigd tot het doen van aangifte.

Ik ben werkzaam als verkoopadviseur bij Renaultdealer [H]. Dit bedrijf is gevestigd te [vestigingsplaats]. Op 6 april 2004 kwamen twee personen de showroom binnen. Het betrof twee vrouwen. Een meisje van ongeveer 16 jaar oud en een wat oudere vrouw. De oudere vrouw vertelde mij dat ze in een verhuizing zat en dat ze snel een auto nodig had. Deze moest ruim zijn en snel geleverd worden. Ik bood haar een Renault Grand Scenic 1.5 dci aan. Het betrof een nieuwe auto.

De vrouw bood aan dat als ze een leenauto kreeg tot aan de levering van de nieuwe auto, ik geen korting hoefde te geven. Dit was een goede deal voor ons en de koop was gesloten.

De koopakte werd opgemaakt. De vrouw liet haar rijbewijs achter zodat wij direct haar auto op haar naam konden zetten. De auto zou op 13 april aan haar afgeleverd worden. We kwamen overeen dat ze direct een auto van ons zou meekrijgen. Deze auto, een blauwe Renault Megane Scenic, voorzien van het kenteken [00-CC-DD], werd aan haar meegegeven. Dit werd op beide koopakten bijgeschreven. Er werd dus geen aparte huurovereenkomst voor opgemaakt.

Deze auto zou voor zeven dagen aan haar "uitgeleend" worden, in afwachting van de levering van haar nieuwe auto. De vrouw kreeg geen kenteken van de auto mee. Het is haar duidelijk kenbaar gemaakt dat ze de auto weer moest inleveren bij de levering van haar nieuwe auto. Ik heb haar heel vaak proberen te bellen. Ik heb haar een (1) keer aan de telefoon gekregen. Dit was op 13 of 14 april 2004. Zij vertelde mij toen dat de dag erna het bedrag voor de nieuwe auto € 34.500,-- contant zou komen betalen. We hebben echter nooit geld van haar mogen ontvangen.

De vrouw bleek aan de hand van haar rijbewijs en naar opgave genaamd te zijn: [verdachte], woonachtig: [d-straat 1], [postcode] [woonplaats].

8. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 22 april 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 7] en [verbalisant 3], beiden agent van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-132031) (pag. 52 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van verdachte d.d. 21 april 2004, zakelijk weergegeven:

Ik heb een auto geleend. Ik zou de auto al op 13 april 2004 terugbrengen.

Ik heb bij [H] een nieuwe auto gekocht. Tot die tijd dat de auto werd geleverd, heb ik een leenauto meegekregen. Het gaat allemaal om de verduistering van de leenauto.

U laat mij een formulier zien, dat is het koopcontract van de aanschaf van de nieuwe auto. Mijn handtekening staat inderdaad onder de koopovereenkomst.

Het gaat om een rode Renault Scenic. De auto die ik geleend heb is een Renault Megane Scenic. Er zat een geel kenteken op. Ik zou gaan verhuizen naar de [d-straat 1] te [woonplaats]. Deze verhuizing ging niet door."

4.4 Verdachte heeft ter terechtzitting van 29 januari 2007 ten aanzien van feit 2 primair verklaard:

"Met betrekking tot feit 2, kan ik u zeggen dat ik bij Renaultdealer [H] te [vestigingsplaats] kwam om een auto te kopen. Ik kreeg een leenauto in plaats van korting. Ik had bij mijn aanhouding nog contant geld bij mij. Ook het geld voor de auto. Ik heb dat geld aan mijn zoon gegeven."

4.5 De raadsvrouw van verdachte heeft blijkens het van voormelde zitting opgemaakte proces-verbaal onder meer aangevoerd dat volgens haar (hooguit) feit 2 primair kon worden bewezenverklaard, dat de vordering van [H] toewijsbaar is tot een bedrag van € 393,95 en dat de desbetreffende leenauto is teruggegaan naar voormeld bedrijf.

4.6.1 Het middel houdt in de eerste plaats de klacht in dat uit de bewijsmiddelen niet kan volgen dat verdachte autodealer [H] te [vestigingsplaats] tot afgifte van de Renault Scenic heeft bewogen door het aannemen van een valse hoedanigheid, zoals bewezen verklaard. Daarnaast wordt in de toelichting aangevoerd dat evenmin uit de bewijsmiddelen kan worden afgeleid dat verdachte gebruik heeft gemaakt van een samenweefsel van verdichtsels.

4.6.2 De bewijsmiddelen houden onder meer in dat verdachte op 6 april 2004 een bezoek heeft gebracht aan de showroom van Renaultdealer [H]. Daar vertelde zij aan een medewerker dat zij bezig was te verhuizen en dat zij om die reden een ruime auto nodig had, die snel moest worden geleverd. Verdachte bestelde vervolgens een Renault Grand Scenic voor een bedrag van € 34.500,- . Bij de koopovereenkomst werd, overeenkomstig een desbetreffend aanbod van verdachte, overeengekomen dat zij afstand zou doen van korting op de te leveren auto, maar in plaats daarvan tot de leveringsdatum van de nieuwe auto de beschikking zou krijgen over een leenauto (een Renault Megane Scenic). Als leveringsdatum voor de nieuwe auto werd 13 april 2004 overeengekomen, waarbij tevens werd afgesproken dat verdachte de leenauto op diezelfde dag zou retourneren. Tijdens een telefoongesprek op 13 dan wel 14 april 2004 vertelde verdachte aan de medewerker van de autodealer dat zij de bestelde auto de volgende dag contant zou betalen. Die betaling heeft echter nooit plaatsgevonden. De geleende Scenic is blijkbaar op enig moment na die datum weer in het bezit gekomen van de dealer.

4.6.3 Het middel voert allereerst aan dat van het aannemen van een valse hoedanigheid geen sprake kan zijn, nu verdachte zich bij de autodealer heeft gelegitimeerd met haar rijbewijs, terwijl nergens uit blijkt dat het hier om een vals dan wel vervalst rijbewijs zou gaan.

4.6.4 Inderdaad blijkt dat niet uit de bewijsmiddelen, maar de stellers van het middel miskennen dat ten laste van verdachte ook niet is bewezen verklaard dat zij de autodealer zou hebben opgelicht door het gebruik maken van een valse naam, maar dat zij een valse hoedanigheid heeft aangenomen. Gelet op de bewezenverklaring heeft het Hof die valse hoedanigheid kennelijk gezien in het feit dat verdachte - teneinde de beschikking te krijgen over een leenauto - bij een medewerker van de autohandelaar een nieuw voertuig heeft besteld voor ruim € 34.000, - een koopakte dienaangaande heeft doen opmaken en heeft ondertekend, alsmede haar rijbewijs bij het bedrijf heeft achtergelaten (om de nieuwe auto zogenaamd op haar naam te kunnen laten zetten).

4.6.5 Toegegeven moet worden dat voor het aannemen van een valse hoedanigheid als bedoeld in art. 326 Sr onvoldoende is het enkele zich voordoen als een bonafide huurder dan wel koper van een bepaald goed. Daar moet nog iets bijkomen, zoals de voormalige Advocaat-Generaal Van Dorst heeft uiteengezet in zijn conclusie bij HR NJ 1999, 182 . Van het aannemen van een valse hoedanigheid kan in een zodanig geval wel sprake zijn bij een "bedrieglijk gebruik van een verwachtingspatroon".

4.6.6 De Hoge Raad heeft in dat verband in het arrest inzake de Groningse eetpiraat (HR NJ 1998, 497) onder meer overwogen:

"Het Hof heeft blijkens de (...) bewijsmiddelen vastgesteld dat de verdachte zich aanvankelijk telkens als een normale restaurantbezoeker heeft gedragen doch dat hij toen hij maaltijden en consumpties bestelde reeds wist dat hij daarvoor niet zou of niet kon betalen en daaruit heeft het Hof kennelijk en niet onbegrijpelijk afgeleid dat de verdachte aldus op bedrieglijke wijze gebruik heeft gemaakt van het in het maatschappelijk verkeer geldende patroon op grond waarvan enerzijds de restauranthouder aan de bezoeker van zijn restaurant de door deze bestelde maaltijden en consumpties verschaft in de verwachting dat zijn gast bij zijn vertrek daarvoor zal betalen en anderzijds de restaurantbezoeker overeenkomstig die verwachting handelt."

Volgens de Hoge Raad gaf het oordeel van het Hof dat verdachte aldus "de valse hoedanigheid van een persoon die tegen betaling in een restaurant een maaltijd en andere consumpties wilde gebruiken" heeft aangenomen, geen blijk van een verkeerde opvatting omtrent de term "valse hoedanigheid" in de zin van art. 326 Sr.

4.6.7 In verband met de onderhavige zaak kan ook op een eerder arrest van de Hoge Raad worden gewezen, waarin sprake was van een (aspirant)koper van schilderijen (HR NJ 1992, 592). De dader had zich de schilderijen volgens het gebruik in de kunstwereld op zicht laten toezenden met het oog op een mogelijke koop ervan. Kort na de ontvangst van die schilderijen en het tekenen van de bruikleenovereenkomst had hij de schilderijen evenwel volgens een vooropgezet plan doorverkocht. Het Hof kon volgens de Hoge Raad uit een en ander afleiden dat verdachte door zijn handelwijze "opzettelijk bedrieglijk en in strijd met de waarheid de bewezenverklaarde hoedanigheid van aspirant-koper van schilderijen heeft aangenomen" en zich op deze wijze heeft bediend van een valse hoedanigheid als bedoeld in art. 326 Sr.

4.6.8 Voor de vraag of de verdachte een "valse hoedanigheid" in de zin van art. 326 Sr heeft aangenomen is dus van belang of gezegd kan worden dat zij misbruik heeft gemaakt van een bepaald, maatschappelijk geaccepteerd, verwachtingspatroon dat de autohandelaar aan haar handelwijze mocht ontlenen. Het Hof heeft uit de bewijsmiddelen afgeleid, hetgeen niet onbegrijpelijk is, dat verdachte zich bij de autohandelaar opzettelijk bedrieglijk en in strijd met de waarheid heeft voorgedaan als koper van een nieuwe Renault Grand Scenic, teneinde voor een bepaalde periode de beschikking te verkrijgen over een (gratis) leenauto van een soortgelijk type(2), waarbij zij afzag van een korting op de aanschafprijs van de nieuwe auto. Hoewel dit geval minder duidelijk ligt dan dat van de eetpiraat, meen ik dat 's Hofs oordeel dat verdachte in casu een valse hoedanigheid heeft aangenomen, niet blijk geeft van een verkeerde rechtsopvatting en evenmin onbegrijpelijk is.

Immers, zoals het niet ongebruikelijk is dat een klant die zijn auto ter reparatie aanbiedt voor de duur daarvan een leenauto van de dealer meekrijgt, zo heeft verdachte hier een leenauto meegekregen om de tijd te overbruggen tussen het moment van de aankoop van de nieuwe auto en het tijdstip waarop deze kon worden afgeleverd. Dat is een service die de dealer aan een klant die een auto in die tussentijd hard nodig zegt te hebben, zal verlenen in de veronderstelling dat de betrokkene inderdaad de (goede) klant is die zij voorgeeft te zijn en in de verwachting dat de auto door haar wordt geleend voor de duur van de periode die gemoeid is met de aflevering aan haar en de betaling door haar van de bestelde nieuwe auto.(3)

4.6.9 Maar ook als men daar anders over denkt(4), behoeft dit niet tot cassatie te leiden. Wat verdachte heeft gezegd levert naar mijn oordeel, anders dan het middel wil, namelijk in ieder geval een samenweefsel van verdichtsels op. Van één enkele leugen, zoals de stellers van het middel aanvoeren, is hier gelet op de - onder 4.6.2 samengevatte - inhoud van de bewijsmiddelen geen sprake.

4.6.10 Voor zover het middel wijst op bewijsmiddel 14 waaruit zou volgen dat verdachte wel degelijk de intentie had om de auto te kopen, kan worden opgemerkt dat het Hof die verklaring kennelijk, gelet op de overige bewijsmiddelen, enkel heeft gebezigd voor het bewijs dat verdachte inderdaad bij de autodealer [H] in [vestigingsplaats] is geweest, dat daar gesproken is over de aankoop van een auto (een rode Renault Scenic), dat zij een koopcontract heeft getekend en de beschikking heeft gekregen over een leenauto. In zoverre bevestigt deze verklaring wat de aangever heeft verklaard.

Voor zover het middel wijst op bewijsmiddel 8, inhoudende onder meer als verklaring van verdachte dat zij zou verhuizen naar de [d-straat 1] te [woonplaats], wat niet is doorgegaan, geldt in de eerste plaats dat verdachte tegen de verkoper heeft gezegd dat zij "in een verhuizing zat en snel een auto nodig had", wat iets anders is. Wat die verhuizing zelf betreft, heeft zij nader gepreciseerd dat het een verhuizing naar [d-straat 1] te [woonplaats] betrof. Dat is echter niet te verenigen met bewijsmiddel 7, waaruit volgt dat verdachte bij het eerste contact met autobedrijf [H] een op haar naam staand rijbewijs heeft overgelegd dat als adres vermeldde [d-straat 1] te [woonplaats]. Mede gelet op het feit dat rijbewijzen wel eens achterhaalde adressen plegen te vermelden doch in de regel niet een toekomstig adres, acht ik 's Hofs kennelijke oordeel, inhoudende dat het verhaal over de verhuizing en het feit dat betrokkene in verband daarmee dringend een auto nodig had, onjuist is, niet onbegrijpelijk. Dit levert op zichzelf een samenweefsel van verdichtsels op, waarbij verder nog kan worden betrokken dat de verdachte zich in strijd met de waarheid heeft gepresenteerd als een klant die een auto ter waarde van ruim € 34.000, - wilde aanschaffen en betalen en die, om het kentekenbewijs op haar naam te doen stellen een rijbewijs bij de dealer achterliet.

4.7.1 Tot slot wordt in het middel nog aangevoerd dat uit de bewijsmiddelen niet kan volgen dat verdachte al ten tijde van het sluiten van de koopovereenkomst van plan zou zijn geweest het voertuig niet daadwerkelijk af te nemen. Gewezen wordt op bewijsmiddel 12. Bewijsmiddel 12 houdt in dat verdachtes echtgenoot op 22 april 2004 tegenover de politie op de vraag hoe de auto zou moeten worden betaald heeft verklaard dat het gezin binnenkort geld verwachtte, maar dat hij niet wist van wie. Kennelijk heeft het Hof uit die verklaring afgeleid dat verdachte ten tijde van het sluiten van de koopovereenkomst niet over de vereiste financiële middelen beschikte om deze na te komen en dat er evenmin een serieus te nemen verwachting was dat die situatie ten tijde van de geplande aflevering zou zijn veranderd. Dat oordeel is niet onbegrijpelijk gelet op wat haar echtgenoot verder nog heeft verklaard over het structurele geldgebrek van het gezin. Uit de als bewijsmiddel 8 gebezigde, namens de autodealer gedane, aangifte volgt verder dat verdachte op 13 dan wel 14 april 2004 in een telefoongesprek heeft medegedeeld dat zij de dag erna het bedrag voor de nieuwe auto (€ 34.500, -) contant zou komen betalen, hetgeen zij evenwel niet heeft gedaan. Ondertussen heeft zij in strijd met de gemaakte afspraken de leenauto - in ieder geval tot haar aanhouding op 20 april 2004 - onder zich gehouden. Uit die verklaringen, in samenhang bezien met de overige gebezigde bewijsmiddelen, heeft het Hof kunnen afleiden dat verdachte bij voorbaat al niet van plan was om de bestelde auto daadwerkelijk af te nemen, doch de koopovereenkomst enkel heeft gesloten teneinde voor een bepaalde periode over vrij vervoer te kunnen beschikken.

4.7.2 Voor zover de steller van het middel nog wijst op de ter zitting in hoger beroep afgelegde verklaring van verdachte dat zij ten tijde van haar aanhouding contant geld bij zich had, waaronder de € 34.500,-, geldt dat het Hof die verklaring kennelijk niet geloofwaardig heeft geacht en ter zijde heeft gesteld, wat het Hof kon doen.(5)

4.8 De bewezenverklaring van feit 2 is toereikend gemotiveerd, zodat het middel faalt.

5.1 Het derde middel richt zich tegen de bewezenverklaring van feit 4.

5.2 Onder 4 is ten laste van verdachte bewezen verklaard dat:

"zij omstreeks 03 februari 2004 tot en met 06 april 2004 te Hilversum, althans in Nederland, opzettelijk een auto (merk Opel, type Astra) toebehorende aan [E] BV, welk goed verdachte anders dan door misdrijf, te weten uit hoofde van een huurovereenkomst, onder zich had, wederrechtelijk zich heeft toegeëigend."

5.3 Die bewezenverklaring steunt, behalve op de onder 3.2 reeds genoemde bewijsmiddelen 12, 13 en 14, op de volgende bewijsmiddelen:

"Ten aanzien van feit 4:

9. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 29 april 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 6], brigadier van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt procesverbaal (04-140642) (pag. 43 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van [getuige 5] d.d. 27 april 2004, zakelijk weergegeven:

Ik doe aangifte van oplichting namens [E] BV te [vestigingsplaats]. Ik ben als after sales manager werkzaam bij het garagebedrijf [E] BV gevestigd te [vestigingsplaats]. Op 3 februari 2004 verscheen er een klant in de garage. Het was een dame. Later bleek dat deze klant de naam [verdachte] had opgegeven. Deze klant bood een Opel Omega met het kenteken [AA-00-BB] ter reparatie aan. In afwachting van de reparatie vroeg deze klant ons een vervangende auto ter beschikking te stellen. Dat was geen probleem. Wij boden deze mevrouw een huurauto aan. De klant kon zich in de huurovereenkomst vinden en tekende een contract. Nadat de klant de zaak met de huurauto had verlaten, werd er een diagnose gesteld op de auto van de klant. Nadat de diagnose gesteld was, werd er telefonisch contact opgenomen met deze klant. Wij hebben haar toen verteld dat het absoluut niet rendabel was om die auto te repareren. De klant deelde mede dat de auto niet gerepareerd hoefde te worden en vroeg ons of zij de huurauto 14 dagen kon gebruiken. Daarin werd toegestemd. Na 14 dagen nam deze klant telefonisch contact op met ons bedrijf en vroeg ons de huurauto nog langer ter beschikking te stellen. Dat was geen probleem maar haar werd wel gevraagd om een voorschot van € 750,-- over te maken op onze rekening. Dat was volgens die klant geen probleem en er zou geld overgemaakt worden.

Het was vrij snel duidelijk dat deze klant geen geld had overgemaakt en hierop gingen wij actie ondernemen. Er werd door mij op diverse manieren contact opgenomen met deze klant. Haar mobiele telefoon werd ingesproken en ik stuurde haar diverse brieven. Een van deze brieven hebben wij zelfs zelf in de brievenbus gedeponeerd op het adres [b-straat 1] te [woonplaats]. Dit was het adres waarop die klant had opgegeven te verblijven. De strekking van die brieven was dat er gewoon betaald zou moeten gaan worden. Uiteindelijk nam deze klant op 6 april telefonisch contact op met ons bedrijf. Met de klant werd de afspraak gemaakt dat zij op 6 april 2004 voor 17:00 uur de huurauto zou komen terugbrengen en de rekening voldoen. De uiteindelijke rekening voor deze klant bedroeg € 2.116,36.

Op 6 april 2004 omstreeks 16:30 verscheen deze klant alleen in ons bedrijf. Het was snel duidelijk dat ze geen geld bij zich had. De klant vertelde mij dat ze op 7 april zou komen betalen. Het was haar niet gelukt om het geld van de spaarrekening over te maken. Als of namens de benadeelde partij wil ik de ontstane schade in het kader van een eventueel

strafproces verhalen op de verdachte.

10. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 29 april 2004 gevoegde factuur van Autobedrijf [E] BV van 2 april 2004, factuurnummer 02702286 (pag. 49), betreffende de verhuur van een Opel Astra, kenteken [00-CC-DD], aan [verdachte], p/a [b-straat 1] [postcode] [woonplaats].

11. Een als bijlage bij het stamproces-verbaal van 22 april 2004 gevoegd, in de wettelijke vorm door [verbalisant 7] en [verbalisant 3], beiden agent van politie regio Utrecht, district Eemland-noord, opgemaakt proces-verbaal (PL0930/04-1 32031) (pag. 54 e.v.) voor zover inhoudende als verklaring van verdachte, zakelijk weergegeven:

U vraagt mij naar autobedrijf [E]. [E] heeft mijn auto, een Opel Omega op het terrein staan. U noemt mij de reparatie en het huurbedrag van de auto bij [E]. Dat is ruim € 2.000.--. Het huurbedrag is het bedrag dat wij moeten betalen voor het huren van een rode Opel. U zegt mij dat het een Opel Astra Station was.

Dit kan kloppen ja."

5.4 Ten aanzien van feit 4 heeft het Hof de volgende nadere bewijsoverweging in het bestreden arrest opgenomen:

"Ten aanzien van feit 4 overweegt het hof dat verdacht[E]ebedrijf [E] BV als haar adres heeft opgegeven [b-straat 1] te [woonplaats], terwijl uit het dossier blijkt dat verdachte toen feitelijk verbleef op bungalowpark [F] te [vestigingsplaats]. Mede hierop en op het feit dat zij blijkens de aangifte vanaf circa 17 februari 2004 tot 6 april 2004 voor dit bedrijf ook telefonisch onbereikbaar bleek, terwijl zij in gebreke was en bleef de huurtermijnen te voldoen, grondt het hof het oordeel dat verdachte zich de auto die zij anders dan door misdrijf onder zich had, wederrechtelijk heeft toegeëigend."

Verdachte heeft ter terechtzitting, voorzover hier van belang, ten aanzien van feit 4. het volgende verklaard:

"- Over het vierde feit kan ik verklaren dat de Opel Omega gerepareerd zou worden. Ik heb de portemonnee getrokken en de huurauto betaald. U houdt mij een brief van de garage voor. Die heb ik niet gehad. Ik heb alleen een telefoontje gehad."

De raadsvrouw van verdachte heeft aldaar aangevoerd:

"Ten aanzien van feit 4: Dat er sprake is van wederrechtelijke toeëigening blijkt niet. De brief is van 1 april. Op 6 april belt mijn cliënte en vervolgens wordt de auto teruggegeven."

5.5 Het middel richt zich allereerst op de nadere bewijsoverweging van het Hof, waarbij wordt aangevoerd dat het Hof niet met de voldoende mate van nauwkeurigheid heeft aangegeven op welk dossierstuk het de omstandigheid grondt dat verdachte op 3 februari 2004 feitelijk zou hebben verbleven op bungalowpark [F] te [vestigingsplaats].

5.6 Indien in een nadere bewijsoverweging een beroep wordt gedaan op redengevend geachte feiten en omstandigheden die niet in de gebezigde bewijsmiddelen voorkomen, moet de rechter in zijn overwegingen met voldoende nauwkeurigheid aangeven aan welk wettig bewijsmiddel hij in een zodanige overweging genoemde, niet in de bewijsmiddelen voorkomende, feiten en omstandigheden die volgens hem redengevend zijn, heeft ontleend.(6)

5.7 Aan verdachte was onder 3 tenlastegelegd dat zij, kort gezegd, in de periode van 12 maart 2004 tot en met 26 maart 2004 het vakantie-bungalowpark [F] heeft opgelicht. Ten aanzien van dit feit, waarvan verdachte overigens in hoger beroep is vrijgesproken, heeft zij ter terechtzitting bij het Hof verklaard dat zij daar weliswaar heeft verbleven maar voor 4 weken vooruit heeft betaald. In het dossier bevindt zich de aangifte van [getuige 8], eigenaar van voormeld bungalowpark, van 14 mei 2004 (dossierpagina's 68-69). Daaruit volgt dat het gezin [van verdachte en medeverdachte] in een bungalow op dit park heeft verbleven in ieder geval in de periode 1 februari 2004 tot en met 26 maart 2004. Het kan eigenlijk niet anders dan dat het Hof in de nadere bewijsoverweging het oog heeft gehad op dit stuk.

5.8 Hoewel men daarom zou kunnen stellen dat voldoende duidelijk is op welk dossierstuk de nadere bewijsoverweging betrekking heeft, roept die bewijsoverweging op een ander punt vragen op. Nadere beschouwing van bedoelde aangifte van feit 3 leert dat op het dossierstuk als pleegplaats van de oplichting is vermeld: [b-straat 1] te [woonplaats]. Hieruit zou dus kunnen worden afgeleid dat verdachte op 3 februari 2004 bij garagebedrijf [E] BV wel het adres heeft opgegeven waar zij feitelijk verbleef.(7) Het Hof heeft zijn oordeel dat verdachte zich de leenauto wederrechtelijk heeft toegeëigend volgens de nadere bewijsoverweging mede gegrond op de omstandigheid dat verdachte bij het garagebedrijf (opzettelijk) een onjuist adres zou hebben opgegeven, met het kennelijk door het Hof aangenomen doel om in zoverre voor de verhuurder onbereikbaar te zijn. Dat oordeel is echter gelet op het voorgaande, niet zonder meer begrijpelijk.

5.9 De tweede in het middel vervatte klacht houdt samengevat in dat het enkele huren van een goed zonder daarvoor (uiteindelijk) de huur te voldoen, onvoldoende is om te kunnen spreken van wederrechtelijke toe-eigening van dat goed als bedoeld in art. 321 Sr. Daarvoor moet, aldus het middel, uit de bewijsmiddelen blijken dat de verdachte zich heeft voorgenomen het aan de ander toebehorende goed voor zichzelf te gaan houden en niet meer terug te geven; verwezen wordt in dit verband naar (de conclusie voor) HR 3 december 2002, NJ 2003, 622.

5.10 Geen toe-eigening is het als gebruiker uitsluitend nalaten van moeite om het goed aan de eigenaar terug te geven. (8) Zie in dit verband de casus van HR NJ 1941, 742 m.n.T. Tijdens een evacuatie in de meidagen van 1940 werd een fiets "geleend", en degene die de fiets in gebruik kreeg deed geen enkele moeite die fiets terug te bezorgen. De Hoge Raad oordeelde dat het enkele opzettelijk onder zich houden van een in bruikleen gegeven goed, wanneer het doel waarvoor het in bruikleen was gegeven heeft opgehouden te bestaan, (nog) geen daad van toe-eigening oplevert. De annotator wees er op dat daarnaast moet blijken dat de bruiklener zijn houding ten opzichte van het voorwerp heeft gewijzigd, en zich heeft voorgenomen het goed niet meer terug te geven.

Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich gedragingen van de houder waardoor het onmogelijk wordt dat de eigenaar zijn goed terugkrijgt, bijvoorbeeld doordat degene die het goed onder zich heeft, het goed verbruikt, vervreemdt of vernielt. Dan is er zeker sprake van toe-eigening. Gelet op HR NJ 2003, 622 kunnen, lijkt mij, daarmee onder omstandigheden op een lijn worden gesteld gedragingen waardoor dat terugkrijgen weliswaar niet onmogelijk wordt, maar - gedurende een aanzienlijke periode van inmiddels wederrechtelijk gebruik, waarin bewust de gerechtvaardigde wens tot teruggave van de eigenaar wordt genegeerd - aanmerkelijk wordt bemoeilijkt.

5.11 De Hoge Raad oordeelde in dat arrest dat het Hof, gelet op de gebezigde bewijsmiddelen, klaarblijkelijk had geoordeeld dat de verdachte zich de huurauto in de periode 1 januari 2000 tot en met 28 augustus 2000 wederrechtelijk heeft toegeëigend door daarover zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester te gaan beschikken en overwoog dat dit oordeel niet van een onjuiste uitleg van enige in de bewezenverklaarde tenlastelegging voorkomende en aan art. 321 Sr ontleende term getuigde. Verder houdt dit arrest in:

"Dit oordeel is voorts niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen dat uit de bewijsmiddelen volgt dat:

i) de verdachte vanaf januari 2000 is gestopt met de betaling van huurtermijnen, doch de auto blijkens nadien bij het garagebedrijf binnengekomen bekeuringen en een schademelding is blijven gebruiken;

ii) de garagehouder een aantal malen telefonisch contact heeft gehad met de verdachte om afspraken te maken over het inleveren van de huurauto, welke afspraken door de verdachte niet zijn nagekomen;

iii) de verdachte sedertdien onbereikbaar bleek omdat zijn telefoon was afgesloten, aangetekende post door hem niet werd afgehaald en hij niet reageerde op ingesproken voice-mail berichten, zodat het voor het garagebedrijf onmogelijk, althans aanmerkelijk bemoeilijkt werd de auto weer terug te krijgen."

5.12 Anders dan in die zaak kan hier mijns inziens uit de gebezigde bewijsmiddelen niet worden afgeleid dat verdachte op enig moment, zonder daartoe gerechtigd te zijn, als heer en meester over de leenauto is gaan beschikken in die zin, dat zij deze niet langer (slechts) als huurder onder zich wilde hebben. De auto is op 3 februari 2004 gehuurd voor in ieder geval (na een tussentijdse verlenging) een periode van in totaal vier weken. Verdachte heeft de auto op 6 april 2004 teruggebracht bij het garagebedrijf. Uit de bewijsmiddelen blijkt niet dat verdachte een brief van het garagebedrijf heeft ontvangen, terwijl verder de inhoud van die brieven volgens de aangever was dat er gewoon (de huurprijs) betaald moest worden. Dat en wanneer de verhuurder de auto terug wilde hebben en dat verdachte die wens heeft genegeerd, blijkt uit de bewijsmiddelen niet. Wat de inhoud van de op de mobiele telefoon ingesproken berichten was, blijkt evenmin. Gelet op het voorgaande kan, zelfs indien moet worden aangenomen dat de huurauto enkele weken te laat is geretourneerd, die vertraging in de teruggave niet de conclusie dragen dat de verdachte zich de auto heeft toegeëigend. Daaraan doet niet af dat verdachte de rekening voor de huurperiode uiteindelijk niet heeft voldaan en zo civielrechtelijk in gebreke is gebleven.

5.13 Ook de tweede klacht van het middel is dus gegrond.

5.14 Gelet op het voorgaande, dat naar mijn mening moet leiden tot een partiële vernietiging van de bestreden uitspraak zoals hieronder te vermelden, behoeft de derde klacht, die zich richt tegen de toewijzing van de vordering van de benadeelde partij [E] BV, geen bespreking meer.

6. De eerste twee middelen falen en kunnen naar het mij voorkomt met de aan art. 81 RO te ontlenen korte motivering worden afgedaan. Het derde middel is gegrond. Ambtshalve heb ik geen grond gevonden die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

7. Deze conclusie strekt ertoe dat de Hoge Raad

(i) het bestreden arrest zal vernietigen, doch uitsluitend voor wat betreft de beslissingen ten aanzien van het onder 4. tenlastegelegde, de strafoplegging, de toewijzing van de vordering van de benadeelde partij [E] B.V. en de desbetreffende schadevergoedingsmaatregel,

(ii) de zaak zal terugwijzen naar het Hof, opdat de zaak in zoverre in hoger beroep opnieuw zal worden berecht en afgedaan en

(iii) het beroep voor het overige zal verwerpen.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

1 Deze zaak hang samen met die tegen [medeverdachte] (nr. 01720/07), waarin ik vandaag ook concludeer.

2 De Grand Scenic is volgens diverse autobladen de (nog) iets ruimere variant van de Renault Scenic. Beide varianten behoren tot de Mégane-serie van Renault.

3 Ik verwijs in dit verband nog naar de conclusie van de voormalige Advocaat-Generaal Wortel voor HR 7 maart 2000, NJ 2000, 383, waarin hij schrijft, dat "als het in het maatschappelijk of handelsverkeer gebruikelijk genoemd kan worden dat met iemand in een zekere hoedanigheid zonder meer de verlangde rechtsbetrekking wordt aangegaan, dan levert het zich ten onrechte voordoen in die hoedanigheid als spoedig het aannemen van een valse hoedanigheid in de zin van art. 326 Sr op".

4 In welk geval de Hoge Raad de bewezenverklaring verbeterd kan lezen.

5 Deze verklaring is overigens in strijd met bewijsmiddel 12, inhoudende dat "binnenkort", maar dus na de aanhouding, geld wordt verwacht.

6 HR NJ 2004, 165. HR NJ 2008, 69 en HR NJ 2008, 70 m.n. Borgers. Hier is inderdaad sprake van een "nieuw", niet in de bewijsmiddelen voorkomend, door het Hof redengevend geacht feit.

7 Op de website van het bungalowpark [F] (www.[F].nl) staat vermeld dat dit park zich bevindt: [b-straat 1], [postcode] [woonplaats]. Met uitzondering van de "b" betreft het hier dus het adres dat bij [E] is opgegeven; het weglaten van die letter in het door aangever opgenomen adres kan op een vergissing berusten.

8 NLR aantek. 1c op art. 321.