HR, 03-04-2007, nr. 01860/06

Nr. 01860/06

Mr. Machielse

Zitting: 6 februari 2007

Conclusie inzake:

[verdachte](1)

1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch op 6 maart 2006 vrijgesproken van het tenlastegelegde onder 1. het medeplegen van subsidiair de medeplichtigheid bij/tot moord en onder 2. het medeplegen van een lijk verbergen, wegvoeren en/of wegmaken met het oogmerk om het feit of de oorzaak van het overlijden te verhelen (art. 151 Sr) subsidiair de medeplichtigheid bij/tot dat misdrijf. De benadeelde partij is dientengevolge niet-ontvankelijk verklaard in de vordering.

2. Mr. J.M. Fröberg, Advocaat-Generaal bij het Hof, heeft cassatie ingesteld - het beroep keert zich blijkens de akte mede tegen alle ter terechtzitting genomen beslissingen - en een schriftuur houdende twee middelen van cassatie ingediend.

3. Het eerste middel komt op tegen de afwijzing van een "verzoek" van de Advocaat-Generaal om de getuige [medeverdachte 1] op een nadere terechtzitting te horen.

4. Het arrest is mede gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 20 februari 2006 waaromtrent het proces-verbaal onder meer inhoudt:

"De voorzitter constateert dat aan het dossier voorts is toegevoegd een brief van de advocaat-generaal aan de officier van justitie mr. M.M. Lemstra, d.d. 20 december 2005 met het verzoek de politie opdracht te geven [medeverdachte 1] als getuige te horen, een brief van de advocaat-generaal d.d. 27 december 2005, met als bijlage een proces-verbaal van verhoor van [medeverdachte 1], welk verhoor kennelijk op 21 december 2005 heeft plaatsgevonden op verzoek van de advocaat-generaal, doch buiten aanwezigheid van de raadsman van verdachte en de raadslieden van de medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] (...)."(2)

en als het door de advocaat-generaal naar voren gebrachte standpunt over het door de raadsman gevoerde verweer met betrekking tot de voeging bij het dossier van een proces-verbaal van de door [medeverdachte 1] tegenover de politie afgelegde getuigenverklaring:

"Zoals ik (...) uiteen heb gezet, werd ik op 13 december 2005 geconfronteerd met het gegeven dat medeverdachte [medeverdachte 1] alsnog bereid bleek te zijn om een verklaring af te leggen over de rol van verdachte in deze zaak. (...) Indien ik [medeverdachte 1] alsnog ter zitting had willen horen, had dat mogelijk geleid tot een vertraging in het verdere procesverloop. Ik heb er daarom voor gekozen om [medeverdachte 1] vóór de terechtzitting op 10 januari 2006 nader door de politie te laten horen. Ik heb de raadsman daarvan in kennis gesteld. Ik heb nadien echter niets meer van hem gehoord.

(...)

Op grond van artikel 414 van het Wetboek van Strafvordering ben ik bevoegd om nieuwe stukken over te leggen en dat heb ik gedaan. Naar mijn mening kan de betreffende verklaring van [medeverdachte 1] dan ook aan het dossier worden toegevoegd."

en:

"Na hervatting van het onderzoek ter terechtzitting deelt de voorzitter als beslissing van het hof mede:

- dat naar het oordeel van het hof de overlegging door de advocaat-generaal van de door [medeverdachte 1] op 21 december 2005 afgelegde verklaring ter voeging in het dossier van verdachte, in strijd is met de beginselen van een behoorlijke procesorde, nu de advocaat-generaal medeverdachte [medeverdachte 1], nadat het onderzoek ter terechtzitting reeds was aangevangen en de feiten waarvoor verdachte terecht moet staan al waren behandeld, door de politie als getuige heeft laten horen buiten aanwezigheid van de verdediging;

- dat deze schending echter niet kan worden aangemerkt als dermate ernstig dat daardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan haar recht op een eerlijke behandeling is tekort gedaan, zodat een niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie niet aan de orde is. Het hof heeft daarbij mede rekening gehouden met de omstandigheid dat de advocaat-generaal de raadsman wel vóór het verhoor in kennis heeft gesteld van haar voornemen om [medeverdachte 1] nader door de politie te laten horen. Het verweer van de raadsman wordt daarom in zoverre verworpen;

- dat het subsidiair gevoerde verweer van de raadsman wordt toegewezen, dat de schending van de beginselen van een behoorlijke procesorde zodanig is, dat overlegging door de advocaat-generaal van de op 21 december 2005 afgelegde verklaring van [medeverdachte 1] niet had mogen plaatsvinden en dat derhalve de betreffende verklaring niet kan en mag bijdragen aan het bewijs van het ten laste gelegde;

- dat het hof, gelet op voormelde beslissing, niet toekomt aan de door de raadsman meer subsidiair gedane verzoeken.

De advocaat-generaal antwoordt daarop het volgende.

Gelet op deze beslissing van uw hof, verzoek ik uw hof [medeverdachte 1] ter terechtzitting van heden als getuige te horen.

De raadsman deelt daarop het volgende mede.

Ik maak bezwaar tegen het alsnog horen van [medeverdachte 1] als getuige ter terechtzitting, omdat hierdoor de sanctie van bewijsuitsluiting teniet zou worden gedaan.

De voorzitter deelt hierop mede dat het hof het verzoek van de advocaat-generaal om medeverdachte [medeverdachte 1] ter terechtzitting als getuige te horen reeds had voorzien en heeft meegenomen bij zijn beraadslaging over het verweer.

De voorzitter deelt als beslissing van het hof mede dat het hof niet zal overgaan tot het horen van getuige [medeverdachte 1] ter terechtzitting.

Gelet op de beslissing van het hof dat de schending van de beginselen van een behoorlijke procesorde zodanig is dat overlegging van de betreffende verklaring van [medeverdachte 1] ter voeging in het dossier niet had mogen plaatsvinden en dat deze verklaring derhalve niet voor het bewijs kan en mag worden gebruikt, zou toewijzing van het verzoek van de advocaat-generaal om [medeverdachte 1] als getuige ter terechtzitting te horen, in deze fase van de procesvoering, het gevolg van de beslissing van het hof in feite te niet doen."(3)

5. De steller van het middel voert aan dat de afwijzing(4) van het getuigenverzoek onbegrijpelijk is gemotiveerd. Geen rechtsregel zou eraan in de weg staan om de medeverdachte [medeverdachte 1] ter terechtzitting als getuige te horen en die verklaring eventueel tot het bewijs te bezigen, ook al is de getuige vóór de nadere terechtzitting buiten aanwezigheid van de verdediging door de politie gehoord zodat het van dat verhoor opgemaakte proces-verbaal in strijd met de beginselen van een behoorlijke procesorde bij het dossier is gevoegd en dat proces-verbaal van het bewijs moet worden uitgesloten.

6. Bij mij rijst de vraag welk beginsel van behoorlijke proces-orde volgens het Hof door de handelwijze van de AG is geschonden. Ik vermoed dat twee elementen hier een rol hebben gespeeld. In de eerste plaats de doorkruising door de AG van de verdeling van verantwoordelijkheden na de aanvang van het onderzoek ter terechtzitting. Na de aanvang van het onderzoek ter terechtzitting beslist de rechter over de voortgang van het onderzoek en over de inhoud daarvan, dat alles binnen de wettelijke kaders van art. 348 en 350 Sv. Het OM treedt terug als verantwoordelijke voor de gang van zaken.(5)

Het andere element is het feit dat er kennelijk onduidelijkheid heeft bestaan over de bevoegdheid van de verdediging. [Medeverdachte 1] is door de politie gehoord buiten aanwezigheid van de verdediging, hoewel het Hof erop wijst dat de AG de advocaat van verdachte tevoren wel op de hoogte heeft gesteld van haar voornemen [medeverdachte 1] als getuige nader door de politie te doen horen.

De consequenties die het Hof aan deze schending van beginselen van een behoorlijke procesorde heeft verbonden zijn tweeërlei; eerstens heeft het Hof de afgenomen verklaring niet tot het dossier toegelaten en tweedens heeft het Hof de vordering van de AG om [medeverdachte 1] alsnog als getuige ter terechtzitting te horen afgewezen omdat dan de eerste consequentie zou worden teniet gedaan.

De vraag is thans of de tweede consequentie op goede gronden aan deze schending is verbonden.

Om die vraag te beantwoorden maak ik een korte uitstap naar art. 359a Sv.

7. Wanneer er vormen zijn verzuimd die niet meer kunnen worden hersteld en de rechtsgevolgen hiervan niet uit de wet blijken, reikt art. 359a Sv de rechter een gevarieerd kader van sancties aan waarbinnen aan de hand van factoren als het belang van het geschonden voorschrift, de ernst van het verzuim en het veroorzaakte nadeel door hem van geval tot geval een passende sanctie kan worden bepaald. Blijkens de aanhef van art. 359a Sv staat de mogelijkheid van herstel voorop.(6) In het arrest van 30 maart 2004 (NJ 2004, 376 m.nt. YB) geeft de Hoge Raad algemene regels voor de toepassing van dat artikel en benadrukt nogmaals het belang van herstel van het verzuim. Het zojuist genoemde arrest houdt onder meer in:

"3.3. De Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel dat heeft geleid tot de Wet van 14 september 1995, Stb. 441, tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering (Wet vormverzuimen), houdt ten aanzien van art. 359a Sv onder meer in:

"(...) Het voorgestelde artikel 359a stelt het herstel van het verzuim voorop door in de aanhef te bepalen dat vormverzuimen pas mogen worden gesanctioneerd als herstel niet meer mogelijk is. Indien bijvoorbeeld blijkt dat een stuk niet rechtsgeldig is betekend of een getuige of deskundige niet is beëdigd, en deze verzuimen nog hersteld kunnen worden, dan dient de rechter hiertoe over te gaan in plaats van het verzuim te sanctioneren. Dit sluit aan bij het stelsel van de artikelen 199 en 256 dat eveneens het herstel van een verzuim voorop stelt. Laatstgenoemde artikelen hebben echter betrekking op herstel van tijdens het voorbereidend onderzoek begane al dan niet met nietigheid bedreigde vormverzuimen door de rechter-commissaris respectievelijk de raadkamer, terwijl artikel 359a ziet op herstel van niet met nietigheid bedreigde vormverzuimen door de rechtbank ter terechtzitting. (...)"

(Kamerstukken II 1993-1994, 23 075, nr. 3, blz. 25-26)

(...)

3.4.3. Voorts heeft art. 359a Sv uitsluitend betrekking op onherstelbare vormverzuimen. Ingeval het vormverzuim is hersteld of alsnog kan worden hersteld, is deze bepaling niet van toepassing. Blijkens de hiervoor aangehaalde Memorie van Toelichting moet de rechter zoveel mogelijk naar zulk herstel van het verzuim streven."

8. In een zaak als de onderhavige, waarbij het vormverzuim is begaan gedurende een onderbreking van het (aangehouden) onderzoek op de terechtzitting in hoger beroep, is het artikel niet van toepassing omdat de toepassing ervan beperkt is tot vormverzuimen die bij het voorbereidend onderzoek, waaronder dient te worden verstaan (vgl. art. 132 Sv) het onderzoek dat voorafgaat aan het onderzoek ter terechtzitting, zijn begaan. De wetgever heeft echter met art. 359a Sv uitdrukking gegeven aan een procesordenend beginsel dat het toepassingsbereik van art. 359a Sv overstijgt. Ook verzuimen tijdens het onderzoek ter terechtzitting begaan moet de rechter eerst trachten te herstellen. Dat is ook het uitgangspunt van de wetgever geweest. Ik citeer:

"Dit voorstel wijkt in twee opzichten af van het voorstel van de Commissie-Moons. In de eerste plaats heeft dit artikel alleen betrekking op vormverzuimen begaan bij het voorbereidend onderzoek. In artikel 359a, eerste lid, in de aanhef zijn daartoe de woorden "of bij het onderzoek ter terechtzitting" geschrapt. De reden hiervan is dat dit beter aansluit bij de bestaande systematiek waarin de beoordeling van vormverzuimen ter zitting met uitsluiting van anderen is voorbehouden aan de appel- of cassatierechter, terwijl verzuimen begaan in het voorbereidend onderzoek ook door de rechter in eerste aanleg kunnen worden beoordeeld. Behalve dat dit systematisch juister is, is er ook geen behoefte aan de mogelijkheid dat de zittingsrechter zijn eigen handelen of nalaten met één van de voorgestelde sancties sanctioneert. Indien hij een verzuim begaat, en hij zich dit realiseert, bijvoorbeeld indien hij vergeet een getuige te beëdigen, dan zal hij dit verzuim herstellen."(7)

In dit citaat is sprake van een verzuim van de rechter zelf, maar ik zie geen grond om de basisgedachte niet evenzeer van toepassing te achten op verzuimen van andere procesbetrokkenen, zoals het OM.(8)

9. Als ik mij niet vergis is dit ook het standpunt van de Hoge Raad. HR 16 augustus 2005, LJN AT6058 houdt onder meer in:

3.2. Het Hof heeft het in het middel bedoelde verweer als volgt samengevat en verworpen:

"(...) Het hof stelt voorop dat verbalisanten die betrokken zijn geweest bij het opsporingsonderzoek in een strafzaak, tijdens de behandeling van de strafzaak ter terechtzitting zich in beginsel dienen te onthouden van contact met de ter terechtzitting in de zaak gehoorde of nog te horen getuigen, althans voorzover dat contact de inhoud van de strafzaak betreft. Verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] zijn als opsporingsambtenaren werkzaam geweest in het opsporingsonderzoek inzake de vermissing van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] en ook in het daarop aansluitende zogenaamde Reigersbek opsporingsonderzoek. Blijkens hun proces-verbaal van 2 februari 2004 hebben zij op 18 december 2003 met de ter terechtzitting in hoger beroep van 15 december 2003 gehoorde getuigen [getuige 1] en [getuige 2] (de ouders van [slachtoffer 1] en de grootouders van [slachtoffer 2]) in hun woning gesproken en heeft dat contact onder andere betroffen de inhoud van de strafzaak, te weten het bekijken en beluisteren van de videobanden met fragmenten van opnamen van de uitgezonden televisie interviews op 2 augustus 2002, zijnde de opnamen die ter terechtzitting van het hof van 15 december 2003 ook waren bekeken en beluisterd en waarvan toen delen aan de getuigen zijn voorgehouden, over welke delen de getuigen toen ook hebben verklaard.

In hun proces-verbaal relateren verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] omtrent de gang van zaken op 18 december 2003 het volgende. (...) Het voorgaande brengt mee dat het contact, dat verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] op 18 december 2003 met het echtpaar [getuige 1 en getuige 2] hebben gehad, de inhoud van de strafzaak heeft betroffen.

Dit onregelmatige handelen van verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] behoeft evenwel niet te leiden tot niet ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de strafvervolging. Het hof overweegt hieromtrent als volgt nader.

Het proces-verbaal van verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] van 2 februari 2004 is opgemaakt op verzoek van de advocaat-generaal, zulks nadat verbalisanten de advocaat-generaal in kennis hadden gesteld van hun bezoek aan en gesprek met het echtpaar [getuige 1 en getuige 2] op 18 december 2003 (hofdossier, proces-verbaal van 11 februari 2004).

De advocaat-generaal heeft vervolgens het proces-verbaal bij eerste gelegenheid aan het hof en de verdediging overgelegd.

Mede naar aanleiding hiervan heeft het hof ter terechtzitting van 11 februari 2004 beslist dat de getuigen [getuige 1] en [getuige 2] opnieuw als getuige zullen worden gehoord, zulks op verzoek van de verdediging, als ook dat verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] als getuigen ter terechtzitting zullen worden gehoord.

(...)

De nadere verhoren van de getuigen [getuige 1] en [getuige 2] en de verhoren van de getuigen [verbalisant 1] en [verbalisant 2] hebben plaatsgehad ter terechtzitting van 29 en 31 maart 2004. De verdediging heeft bij die gelegenheid de getuigen vragen kunnen stellen over de inhoud van het proces-verbaal van 2 februari 2004 en hun daarover ook vragen gesteld.

De door de getuigen ter zake afgelegde verklaringen houden geen aanwijzing in dat de verklaring van verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] in hun proces-verbaal van 2 februari 2004 over de redenen van hun bezoek aan en het te voeren gesprek met het echtpaar [getuige 1 en getuige 2] op 18 december 2003 niet of niet geheel in overeenstemming is met de waarheid.

Op grond hiervan stelt het hof vast dat het bezoek van verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] niet de bedoeling had contact te hebben met de getuigen [getuige 1] en [getuige 2] over de inhoud van de lopende strafzaak.

Dat verbalisanten tijdens het gesprek de getuigen [getuige 1] en [getuige 2] hebben gezegd dat zij hen al op donderdagavond 1 augustus 2002 hadden geïnformeerd over hetgeen de verdachte tegenover hen (verbalisanten) had verklaard, is weliswaar onregelmatig geweest, maar - gelet op het gerelateerde verloop van het gesprek - niet onbegrijpelijk. Het hof heeft hierbij in aanmerking genomen dat beide verbalisanten, in het bijzonder ook verbalisant [verbalisant 2], gedurende de lange tijd dat [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] werden vermist, vanuit de politie hebben gefunctioneerd als het contact van de politie op sociaal terrein met het echtpaar [getuige 1 en getuige 2].

Al het voorgaande in aanmerking genomen kan niet worden gezegd dat door het bezoek van verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] aan het echtpaar [getuige 1 en getuige 2] op 18 december 2003 en het gesprek dat zij toen met het echtpaar [getuige 1 en getuige 2] hadden, ernstige inbreuk is gemaakt op de beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte, aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan. Hieraan doet niet af dat het gesprek heeft plaatsgehad zonder voorafgaande kennisgeving aan de verdediging en zonder dat de verdediging in de gelegenheid is gesteld het gesprek bij te wonen. De verdediging heeft ter terechtzitting de gelegenheid gehad en ook genomen de betrokken getuigen betreffende het gesprek vragen te stellen.

Het verweer van de raadsman wordt mitsdien verworpen."

(...)

3.3.4. Het Hof heeft geoordeeld dat niet kan worden gezegd dat door het bezoek van de verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] aan de getuigen [getuige 1] en [getuige 2] op 18 december 2003 en het gesprek dat zij toen met het echtpaar [getuige 1 en getuige 2] hadden, ernstige inbreuk is gemaakt op de beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan. Gelet op hetgeen het Hof dienaangaande heeft overwogen, is de niet van een onjuiste rechtsopvatting getuigende verwerping door het Hof van het beroep op niet-ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie in de vervolging niet onbegrijpelijk."

In die zaak had de politie de getuigen over de zaak benaderd vóórdat deze op de nadere terechtzitting opnieuw door het Hof zouden worden gehoord. Van een inbreuk op de beginselen van een behoorlijke procesorde die het verval van het vervolgingsrecht moet meebrengen, was (nog) geen sprake. Voorzover hier van belang kon dit gevolg naar het oordeel van het Hof evenmin teweeggebracht worden door de omstandigheden dat het gesprek met de getuigen zonder voorafgaande kennisgeving aan de verdediging plaatsvond en zonder dat de verdediging in de gelegenheid was gesteld het gesprek bij te wonen. De verdediging had volgens het Hof immers op de terechtzitting de gelegenheid de getuigen over het "gesprek" te ondervragen, waarvan zij gebruik heeft gemaakt. Dat oordeel is volgens de Hoge Raad ook niet onbegrijpelijk.(9)

Daaruit valt af te leiden dat ook de vormverzuimen die plaatshebben na de aanvang van het onderzoek op de terechtzitting en vóór de nadere terechtzitting, in de eerste plaats voor herstel door de rechter in aanmerking komen.

10. Nu zou men mij kunnen tegenwerpen dat het Hof in de onderhavige zaak klaarblijkelijk heeft gemeend dat er ook sprake was van schending van beginselen van behoorlijke procesorde doordat het OM zich een bevoegdheid heeft aangematigd die, na het begin van het onderzoek ter terechtzitting, aan de rechter toekomt en niet alleen omdat de verdediging de verhoren van de getuige niet heeft kunnen bijwonen. Maar die schending heeft het Hof niet zo ernstig geoordeeld dat zij moest leiden tot niet-ontvankelijkverklaring van het OM. Er is dus geen sprake geweest van een schending met een fundamenteel karakter, zoals in HR 1 juni 1999, NJ 1999, 567 m.nt. Schalken het geval was. In die zaak had het OM een getuige toegezegd een eventueel door de rechter op te leggen vrijheidsstraf niet te zullen executeren. Daartegenover verbond de getuige zich een verklaring af te leggen. Die zaak kenmerkte zich er dus door dat het OM in ruil voor een verklaring een toezegging deed die dwars inging tegen de bevoegdheidsverdeling tussen de rechter en het OM. Van zo een toezegging is in deze zaak geen sprake geweest. Vandaar dat in mijn visie de aanmatiging van een bevoegdheid door de AG in deze zaak niet zo een overschaduwend karakter heeft als in de andere zaak.

11. Als het Hof ervan is uitgegaan dat de sanctie op het optreden van het OM voor de verdachte enig voordeel moest hebben en daarom niet voor herstel in aanmerking kwam heeft het Hof er blijk van gegeven uit te zijn gegaan van een onjuiste rechtsopvatting.(10) Als het Hof bedoeld zou hebben wel het juiste criterium voor de beoordeling van de vordering van de AG, te weten of toewijzing van het verzoek voor het onderzoek noodzakelijk is, toe te passen, is de beslissing van het Hof zonder nadere motivering, die ontbreekt, onbegrijpelijk. De beslissing van het Hof om een proces-verbaal houdende een verklaring van een getuige van het bewijs uit te sluiten, omvat niet meer dan de geverbaliseerde verklaring. Door het Hof is niets vastgesteld in de zin dat de waarheidsvinding bij een later getuigenverhoor niet gediend zou zijn, bijvoorbeeld omdat de getuige door het eerder politieverhoor op een (nadere) terechtzitting niet meer onbevangen zal kunnen verklaren.(11)

Het middel is dus terecht voorgesteld.

10. Voorts houdt de cassatieschriftuur in:

"4. Indien cassatiemiddel I geen doel treft, presenteert rekwirant nog het volgende cassatiemiddel. Dit cassatiemiddel heeft uitsluitend betrekking op de vrijspraak van het onder 1 subsidiair en onder 2 subsidiair tenlastegelegde."

In HR 14 november 2000, NJ 2001, 7 heeft de Hoge Raad de door het Openbaar Ministerie voorgestelde cassatiemiddelen buiten beschouwing gelaten overeenkomstig de mededeling in de schriftuur dat het door de Procureur-Generaal ingestelde cassatieberoep voorwaardelijk was ingesteld, namelijk voor het geval dat het bestreden arrest op het door de verdachte ingestelde beroep zou worden vernietigd, en de gestelde voorwaarde was vervuld. In die lijn past het dat de Hoge Raad in een zaak als de onderhavige waarbij een cassatiemiddel door de Advocaat-Generaal slechts wordt voorgesteld onder de voorwaarde dat geen ander middel doel treft, dat voorwaardelijk voorgestelde middel buiten beschouwing laat nu een ander middel slaagt.

11. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest en verwijzing naar een aangrenzend Hof teneinde op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden,

1 Deze zaak hangt samen met de zaken nummers 01862/06 ([medeverdachte 2]) en 01863/06 ([medeverdachte 1]) waarin ik ook heden concludeer.

2 P. 2

3 P. 6.

4 Saillant detail is dat het verzoek aanvankelijk was toegewezen. De voorzitter heeft op 10 januari 2006 over klaarblijkelijk dezelfde brief van 27 december 2005 medegedeeld dat de advocaat-generaal daarbij heeft laten weten alsnog [medeverdachte 1] als getuige te willen horen. Daarop gelastte het Hof de oproeping van die [medeverdachte 1] als getuige tegen de terechtzitting van 20 februari 2006. De strafkamer van het Hof was op 10 januari 2006 evenwel ander samengesteld en de bestreden uitspraak berust niet mede op het onderzoek ter terechtzitting van 10 januari 2006. De discrepantie dat het Hof op 20 februari 2006 onder verwijzing naar dezelfde brief het verzoek afwijst, moet dus buiten beschouwing blijven. De advocaat-generaal heeft het verzoek kennelijk op de zitting van 20 februari 2006 herhaald.

5 Corstens, Het Nederlands Strafprocesrecht, 5e druk, p. 546.

6 HR 3 juli 2001, LJN ZD2845; HR 1 juli 2003, NJ 2003, 695 m.nt. Mevis;

7 Kamerstukken II 1993-1994, 23 075, nr. 3, blz. 24.

8 Zie HR 31 maart 1998, NJB 1998, blz. 791, nr. 66. In die zaak had de officier van justitie na een vrijspraak door de rechtbank getuigen laten horen over het ongeval, nadat de weduwe van het slachtoffer had medegedeeld dat nog een ander het ongeval had gezien. Er was een beroep gedaan op niet-ontvankelijkheid van het OM, maar het hof had dit verweer verworpen. Bovendien had het hof overwogen dat de schade nog geheel kon worden hersteld door de getuigen alsnog ter terechtzitting in hoger beroep te horen.

9 Zie voor een vergelijkbare uitspraak HR 8 januari 1991, NJ 1991, 364 voor wat betreft een deskundige die buiten de terechtziting en de verdediging om gehoord werd.

10 HR 23 januari 2001, NJ 2001, 327.

11 Bijv. HR 5 december 1989, NJ 1990, 719 m.nt. Sch.