HR, 23-01-2018, nr. 15/04617

“Als raadsvrouwe van verdachte is ter terechtzitting aanwezig mr. K.G.L. Bovens, advocaat te Tilburg.

De raadsvrouwe deelt desgevraagd het volgende mede.

Ik had verwacht dat mijn cliënt vandaag ter terechtzitting aanwezig zou zijn. Ik heb hem daarom gebeld. Hij heeft zich blijkbaar verslapen. Hij is dus van deze zitting op de hoogte.

Ik ben uitdrukkelijk gemachtigd tot het voeren van de verdediging, maar aangezien cliënt in eerste aanleg niet ter terechtzitting is verschenen, wil hij graag bij de behandeling in hoger beroep aanwezig zijn. Ik verzoek uw hof daarom om de behandeling van de zaak aan te houden.

De advocaat-generaal deelt mede dat hij zich verzet tegen aanhouding van de zaak.

De voorzitter deelt als zijn beslissing mede dat het verzoek om aanhouding van de zaak wordt afgewezen, omdat verdachte op de hoogte is van deze terechtzitting en het feit dat hij zich verslapen heeft, mede gelet op het huidige tijdstip van 11.30 uur, geen geldig excuus is om niet ter terechtzitting te verschijnen.”

5. Bij de beslissing op een verzoek tot aanhouding van de behandeling van de zaak dient de rechter een afweging te maken tussen alle daarbij betrokken belangen, waaronder het belang van de verdachte bij het kunnen uitoefenen van zijn aanwezigheidsrecht, het belang dat niet alleen de verdachte maar ook de samenleving heeft bij een doeltreffende en spoedige berechting en het belang van een goede organisatie van de rechtspleging.1.

6. Het middel klaagt dat het hof deze belangenafweging niet heeft gemaakt.

7. Het hof heeft het aanhoudingsverzoek afgewezen en daartoe overwogen dat de verdachte op de hoogte is van de terechtzitting en het feit dat hij zich verslapen heeft, mede gelet op het zittingstijdstip van 11.30 uur, geen geldig excuus is om niet ter terechtzitting te verschijnen. Kennelijk heeft het hof geoordeeld dat aan een ander belang dan het belang van de verdachte om in zijn aanwezigheid te worden berecht, voorrang moest worden gegeven.2.Het hof heeft kennelijk als zijn oordeel tot uitdrukking willen brengen dat, aangezien het zich verslapen voor rekening en risico van de verdachte komt, de belangen bij een doeltreffende en spoedige berechting en van een goede organisatie van de rechtspleging in de onderhavige zaak zwaarder wegen dan het belang van de verdachte bij het kunnen uitoefenen van zijn aanwezigheidsrecht.3.De vereiste belangenafweging ligt aldus in de overwegingen van het hof besloten.4.

8. De afwijzing van het aanhoudingsverzoek geeft ook geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is evenmin onbegrijpelijk. In dat oordeel sta ik niet alleen. Fokkens noemde de verdachte die zich heeft verslapen als voorbeeld van iemand die niet kan klagen over schending van zijn aanwezigheidsrecht indien zijn aanhoudingsverzoek wordt afgewezen.5.En Knigge schreef dat wie de wekker niet zet het aan zichzelf heeft te wijten dat van zijn recht op aanwezigheid niets terecht komt.6.Bijzondere omstandigheden waarom dat in de onderhavige zaak anders zou liggen zijn door de raadsvrouw ter terechtzitting van het hof niet aangevoerd. Bij het voorgaande neem ik voorts in aanmerking dat in hoger beroep sprake was van een raadsvrouw die op de voet van art. 279, eerste lid, Sv de verdediging heeft gevoerd, zodat niet kan worden gezegd dat de afwezigheid van de verdachte bij het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep ertoe heeft geleid dat zijn belangen niet zijn behartigd.

9. In de toelichting wordt nog betoogd dat de verdachte in eerste aanleg bij verstek is veroordeeld, zodat hij op geen enkel moment in het geding zijn verhaal kon doen. Uit de gedingstukken blijkt echter dat in twee van de drie zaken die ter terechtzitting in eerste aanleg zijn gevoegd, de dagvaarding om ter terechtzitting van de politierechter van 28 november 2014 te verschijnen in persoon aan de verdachte is uitgereikt op 17 september 2014,7.terwijl niet blijkt dat de verdachte in eerste aanleg om aanhouding heeft verzocht. Tegen die achtergrond staat het geenszins vast dat de verdachte op geen enkel moment zijn verhaal heeft kunnen doen. Daarbij kan ook in aanmerking worden genomen dat de raadsvrouw ter terechtzitting in hoger beroep niet heeft aangegeven dat en waarom de verdachte in de onmogelijkheid verkeerde de terechtzitting in eerste aanleg bij te wonen. Al met al is het zeer wel denkbaar dat de verdachte er zelf voor gekozen heeft om bij de politierechter zijn verhaal niet te doen.

10. Het middel faalt.

11. Het tweede middel bevat de klacht dat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, EVRM in de cassatiefase is overschreden, doordat het hof de stukken te laat heeft ingezonden.

12. Het beroep in cassatie is ingesteld op 2 oktober 2015. De stukken van het geding zijn op 12 april 2017 bij de Hoge Raad binnengekomen, zodat de inzendtermijn van acht maanden is overschreden. Dit moet leiden tot strafvermindering.

13. Het middel slaagt.

14. Het eerste middel faalt en kan worden afgedaan met de aan art. 81 RO ontleende motivering. Het tweede middel slaagt. Ambtshalve wijs ik erop dat de Hoge Raad uitspraak zal doen nadat meer dan twee jaren zijn verstreken na het instellen van het cassatieberoep, zodat ook in zoverre sprake is van een overschrijding van de redelijke termijn. Voor het overige heb ik ambtshalve geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

15. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de duur van de opgelegde gevangenisstraf, tot vermindering daarvan naar de gebruikelijke maatstaf en tot verwerping van het beroep voor het overige.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG