HR, 09-09-2011, nr. 10/05412

Tussen de echtgenoten zal geen vermogensrechtelijke gemeenschap bestaan, zodat ieder van hen eigenaar zal zijn en blijven van alle door hem of haar ten huwelijk aangebrachte en van alle gedurende het huwelijk verkregen goederen, (…).

Na echtscheiding (…) vindt de vermogensrechtelijke afwikkeling van het huwelijk plaats — en wordt dienovereenkomstig door partijen verrekend — alsof er ten tijde van het einde van de werking der huwelijkse voorwaarden tussen partijen een gemeenschap van inboedel zou hebben bestaan.’.

‘(rov. 2.7.) Vaststaat dat partijen op grond van het bepaalde in artikel 6 van voormelde voorwaarden gehouden waren jaarlijks de bespaarde inkomsten te verrekenen en deze te verdelen. Verder is gegeven dat partijen gedurende het huwelijk nimmer de bespaarde inkomsten hebben verrekend en verdeeld.

De vrouw wil dat alsnog wordt overgegaan tot verdeling van de bespaarde inkomsten waartoe het privé-vermogen van de man vastgesteld dient te worden, dat onder meer de 50% aandelen in Autobedrijf [A] B.V. bevat.

De man is daarentegen van mening dat partijen ingevolge artikel 7 van de huwelijkse voorwaarden alleen de inboedel tussen partijen moeten verrekenen.

Nu partijen gedurende het huwelijk niet periodiek hebben afgerekend, wordt ingevolge artikel 1:141, lid 3 BW het bij het einde aanwezige vermogen vermoed te zijn gevormd uit hetgeen verrekend had moetent worden, tenzij eisen van redelijkheid en billijkheid zich hiertegen verzetten. Dit bewijsvermoeden heeft in beginsel tot gevolg dat de aandelen van de onderneming van de man tot diens te verrekenen vermogen behoren en de waarde daarvan bij de verrekening betrokken moeten worden. Nu van dit artikellid niet kan worden afgeweken, faalt het beroep op artikel 7. Verrekening moet dan ook alsnog plaatsvinden. Een en ander houdt overigens niet in, zoals de man heeft betoogd, dat artikel 7 alsdan ‘een dode letter’ is, nu bij de finale verrekening ook de inboedelgoederen worden betrokken.

De rechtbank zal beide partijen in de gelegenheid stellen hun standpunten ten aanzien de op deze wijze vast te stellen verrekening kenbaar te maken en een voorstel te doen over de te benoemen deskundige voor de waardering van de aandelen van de B.V. Ingevolge artikel 1:142 BW heeft als peildatum 19 december 2006 (de datum van indiening van het echtscheidingsverzoek) te gelden.’.

‘(rov. 2.7.) Bij brief van 13 mei 2009 en 18 mei 2009 heeft de man stukken (…) overgelegd. Van de vrouw is nog niets ontvangen. De rechtbank zal de vrouw alsnog in de gelegenheid stellen om binnen vier weken na heden (…) stukken over te leggen en te reageren op de stukken van de man. (…). Indien de vrouw geen stukken indient, zal de rechtbank daaruit de gevolgtrekking maken die haar geraden voorkomt.’.

‘(rov. 2.6.) Partijen verschillen van mening of de aan de man toebehorende aandelen van Automobielbedrijf [A] B.V. tot het te verrekenen vermogen behoren. De man stelt dat de aandelen zijn gefinancierd uit een lening die de man is aangegaan met zijn vader en die nimmer is afgelost.

De vrouw betwist dat de lening niet is afgelost. Zij voert aan dat de vader van de man eind 1997, begin 1998, het bedrag heeft opgeëist. De lening zou toen gedeeltelijk zijn afgelost door middel van een hypothecaire lening op naam van beide partijen voor een bedrag van f 100.000,- en door f 50.000 te lenen van de ouders van de vrouw. De vrouw heeft haar standpunt onderbouwd met een notarisafrekening, waarop handgeschreven staat dat het geld is overgemaakt naar de bankrekening van autobedrijf [A]. Voorts heeft de vrouw twee bankafschriften van haar ouders overgelegd waaruit blijkt dat zij in de tweede helft van 1998 een bedrag van in totaal f 50.000 hebben overgemaakt naar de vrouw.

De rechtbank heeft de vrouw ter zitting van 16 april 2009 in de gelegenheid gesteld haar standpunt te onderbouwen in die zin dat zij dient aan te tonen dat met de met de hypothecaire lening verkregen gelden en de van de ouders van de vrouw verkregen gelden de lening van de vader van de man, waarmee de koop van de aandelen is gefinancierd, is afgelost. Daarbij heeft de rechtbank uitdrukkelijk aangegeven dat de omstandigheid dat geld is overgemaakt naar autobedrijf [A] onvoldoende onderbouwing oplevert.

De vrouw heeft bij brief van 21 september 2009 nogmaals de notarisafrekening overgelegd, ditmaal met een stempel en handtekening van de echtheid van het document. Voorts heeft zij een gewaarmerkte kopie van een bankafschrift in het geding gebracht, waaruit blijkt dat het geld van de hypothecaire lening is overgemaakt van de notaris naar het autobedrijf.

Met deze stukken heeft de vrouw naar het oordeel van de rechtbank tegenover de betwisting hiervan door de man niet aangetoond dat de lening bij de vader van de man is afgelost op de wijze als door haar aangevoerd.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat de aandelen van de man niet tot het te verrekenen vermogen behoren en deze zullen dan ook buiten de verrekening blijven.’.

‘(rov. 2.4.) Gelet op het arrest van de Hoge Raad van 23 januari 2004 (NJ 2005,510) kan de rechter, ook nadat hij uitspraak heeft gedaan, des verzocht — en na de wederpartij op het verzoek te hebben gehoord — alsnog bepalen dat beroep kan worden ingesteld tegen de tussenuitspraak, ongeacht of een daartoe strekkend verzoek aanvankelijk in de processtukken is gedaan, mits dit verzoek binnen de appeltermijn is gedaan. Mocht een dergelijk verzoek door de vrouw aan de rechtbank worden gedaan — en na reactie van de man hierop — dan kan de rechtbank toestemming verlenen tot het instellen van hoger beroep tegen voormelde tussenbeschikking van de rechtbank. Indien — na verkregen toestemming — tijdig hoger beroep ingesteld wordt, zal de onderhavige procedure aangehouden worden totdat het gerechtshof op het hoger beroep heeft beslist. (…).’.

‘(rov. 2.5.). Artikel 358, vierde lid Rv bepaalt dat van een tussenbeschikking hoger beroep slechts kan worden ingesteld tegelijk met dat van de eindbeschikking, tenzij de rechter anders bepaalt.

De rechtbank stelt allereerst vast dat de vrouw het verzoek om tussentijds beroep open te stellen tijdig heeft gedaan.

De rechtbank zal tussentijds hoger beroep tegen de tussenbeschikking toestaan. Gelet op hetgeen is overwogen in de tussenbeschikking en de invloed daarvan op het verdere procesverloop in de zaak, weegt het belang van de vrouw bij toestaan van tussentijds hoger beroep zwaarder dan het belang van de man om vertraging van de procedure in eerste aanleg te voorkomen.

De rechtbank zal de zaak voor het overige aanhouden.’.

‘(rov. 4.5.) Het hof dient te beoordelen of de aandelen van de man in [A] al dan niet in de verrekening tussen partijen dienen te worden betrokken. Dat zou het geval kunnen zijn als de koopsom zou zijn gefinancierd met onverteerde inkomsten of belegging daarvan die voor verrekening in aanmerking komen. Het volgende is komen vast te staan. De man heeft destijds een bedrag van f 150.000,- zijnde de aankoopprijs van de aandelen van zijn vader geleend teneinde de aankoop van de aandelen te financieren. Van de schuld die hierdoor is ontstaan, is een gedeelte van f 100.000,- hergefinancierd door middel van een hypothecaire geldlening die in februari 1998 met beide partijen als hoofdelijk schuldenaar is afgesloten. Het resterende gedeelte van die schuld is hergefinancierd door middel van een door de man van de ouders van de vrouw geleend bedrag van f 50.000,-. De man stelt dat deze schuld van f 50.000,- aan zijn schoonouders weer is geherfinancierd door middel van een hypothecaire geldlening. Het hof gat uit van het door de man gestelde, nu de vrouw deze gang van zaken niet heeft betwist en zij wat betreft deze laatste lening zelf heeft gesteld dat in ieder geval een aanvraag voor een hypotheek van f 36.000 bij de bank is ingediend. De vrouw heeft in het door haar opgestelde stuk van 28 januari 2010 betoogd dat het resterende bedrag — zo begrijpt het hof — f 14.000,- door de man aan de zaak werd onttrokken door verkoop van de auto's. Het gaat aan deze stelling van de vrouw voorbij. De vrouw stelt immers niet dat de aandelen verrekenbaar vermogen vormen omdat er sprake is van in de onderneming van de man opgepotte winsten.

(rov. 4.6.) Partijen hebben, gelet op het tussen hen overeengekomen verrekenbeding, bedoeld met elkaar te verrekenen de belegging van hetgeen uit hun inkomsten is bespaard en over een bepaald jaar onverdeeld is gebleven. Volgens vaste rechtspraak dient een goed dat tijdens de verrekenperiode met behulp van een lening is verworden, in de verrekening te worden betrokken naar de mate waarin de financiering in die periode ten laste van voormelde inkomsten is gekomen. Daarbij dient te worden betrokken de betaalde rente en eventuele andere kosten en ook de tijdstippen waarop de betalingen hebben plaatsgevonden. Vast is komen te staan, gelijk de man heeft gesteld, dat op geen van beide hypothecaire geldleningen is afgelost. Voor zover reeds aannemelijk is geworden dat rente is betaald op deze leningen, heeft de vrouw niet inzichtelijk gemaakt wat daarvan de hoogte is. Het verzoek om de aandelen te verrekenen is derhalve onvoldoende onderbouwd en zal worden afgewezen.

Het hof merkt overigens op dat het enkele bestaan van de schuld niet zonder meer betekent dat daarmee aangeschafte aandelen in de verrekening zouden moeten worden betrokken.’.