Hof Arnhem, 20-12-2010, nr. 21-003055-08

De verdediging heeft betoogd dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in de vervolging van verdachte. Zakelijk weergegeven bepleit de verdediging primair die niet-ontvankelijkheid vanwege de omstandigheid dat de met opsporing en vervolging belaste ambtenaren, door te handelen met betrekking tot de afgeluisterde geheimhoudersgesprekken zoals hier is gedaan, ernstig inbreuk hebben gemaakt op de beginselen van een behoorlijke procesorde, waarbij doelbewust dan wel met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van de zaak te kort is gedaan. Subsidiair betoogt de verdediging dat het openbaar ministerie zodanig heeft gehandeld, dat daarmee het wettelijk systeem in de kern wordt geraakt en dat om die reden niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de vervolging van verdachte dient te volgen.

Het openbaar ministerie heeft zich —zakelijk weergegeven— op het standpunt gesteld dat er weliswaar sprake is van een vormverzuim als bedoeld in art. 359a Sv, maar dit noch tot niet-ontvankelijkheid noch tot strafvermindering hoeft te leiden. Niet gebleken is dat de met vervolging belaste ambtenaren ernstig inbreuk hebben gemaakt op de beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan. Evenmin is er sprake van dat het openbaar ministerie dusdanig zou hebben gehandeld dat het wettelijk systeem in de kern zou zijn geraakt.

Het hof gaat bij de beoordeling van het verweer van de verdediging van de volgende feiten en omstandigheden uit:

Naar het oordeel van het hof staat vast dat in het Sneep-onderzoek en de daarvan deel uitmakende of daarin geïncorporeerde deelonderzoeken in elk geval ten aanzien van 106 geheimhoudersgesprekken in strijd met de wettelijke regelingen is gehandeld, door geheimhoudersgesprekken op te nemen en geheimhoudersgesprekken niet terstond te vernietigen. Op grond hiervan staat vast dat er sprake is van vormverzuimen die niet meer kunnen worden hersteld. Het hof acht het een zeer ernstig verzuim dat het belang, gelegen in het kunnen onderhouden door bijvoorbeeld een patiënt of verdachte van vertrouwelijke communicatie met een arts of advocaat, zoveel malen en zo langdurig is geschonden.

Anders dan de verdediging heeft bepleit is het hof van oordeel dat dit ernstige verzuim in de onderhavige zaak niet dient te leiden tot niet-ontvankelijk verklaring van het openbaar ministerie in de vervolging van verdachte. Daarbij is allereerst van belang dat niet aannemelijk is geworden dat het schenden van de regels ten aanzien van het opnemen en de vernietiging van de geheimhoudersgesprekken doelbewust en met grove veronachtzaming van de belangen van verdachte is gebeurd. De verklaring van de getuige [verbalisant 5] wijst er veeleer op dat men in een aantal gevallen door een (zeer te betreuren en afkeurenswaardig) gebrek aan kennis van de procedures foutief heeft gehandeld. Dat dit niet mag voorkomen en bestreden moet worden is duidelijk, maar het is iets anders dan het met opzet/doelbewust schenden van de regels en van het belang van verdachte.

Verder is van belang dat het hof niet heeft kunnen vaststellen en het, mede gelet op de verklaring van [verbalisant 4] en bij gebrek aan concrete informatie of feiten daaromtrent, ook niet aannemelijk acht, dat in de gevallen dat een geheimhoudersgesprek ook daadwerkelijk inhoud had (hetgeen blijkens de bijlage bij het proces-verbaal van 4 februari 2010 lang niet bij alle geheimhoudersgesprekken het geval was omdat veel gesprekken alleen maar het maken van een afspraak inhielden), die inhoud voor de sturing van het onderzoek of een BOB-aanvraag is gebruikt. Het gegeven dat het voor het hof door het alsnog vernietigen van de gevonden geheimhoudersgesprekken niet meer mogelijk was te controleren of inderdaad deze gesprekken niet voor de sturing van het onderzoek of een BOB-aanvraag zijn gebruikt, maakt dit, hoewel het hof de gang van zaken wel betreurt en ook in de wijze/mate van compensatie van het verzuim betrekt, niet anders. Hierbij overweegt het hof dat in elk geval enige controle op het beweerde gebruik van geheimhoudersgesprekken mogelijk is geweest door het horen van de beide hiervoor genoemde teamleiders.

In dit verband overweegt het hof nog dat de door de verdediging onder nummers 14 tot en met 17 aangehaalde geheimhoudersgesprekken alle betrekking hebben op bij de feiten 1A en 1B ten laste gelegde feitelijkheden, waarvan het hof van oordeel is dat die niet bewezen c.q. voor de beoordeling van het ten laste gelegde niet relevant (bijvoorbeeld de gesprekken van verdachte met zijn Duitse advocaat over de pogingen om het kind bij de moeder [slachtoffer 5] weg te halen, hebben plaats gehad buiten de ten laste gelegde periode) zijn.

Het hof betrekt bij zijn beoordeling bovendien het gegeven dat niet telkens meteen duidelijk is/kan zijn geweest dat een getapt gesprek betrekking had op een gesprek met een geheimhouder (bijvoorbeeld omdat de gespreksdeelnemers zich niet als geheimhouder presenteerden in het gesprek en niet aanstonds uit namen of andere gegevens duidelijk kon/moest worden dat een van de gespreksdeelnemers de hoedanigheid van geheimhouder had, zeker als de geheimhouder in het gesprek enkel zijn/haar voornaam noemt en/of daarmee aangesproken wordt). Aannemelijk is dat die hoedanigheid in een aantal gevallen pas op een later tijdstip helder werd.

Ten slotte neemt het hof in ogenschouw dat er in dit dossier sprake is van een bijzonder groot aantal getapte gesprekken. Het dossier spreekt van 85.000 getapte gesprekken. Ook bij een dergelijk grootschalig onderzoek waarbij telefoongesprekken worden getapt mag het niet voorkomen dat geheimhoudersgesprekken niet meteen worden vernietigd en zijn 106 van dergelijke gesprekken er 106 teveel. Er kan echter dan niet gesproken worden van het grootschalig en stelselmatig inbreuk maken op het recht om vertrouwelijk met een geheimhouder te kunnen communiceren, althans een dergelijke (relatief beperkte) inbreuk kan naar het oordeel van het hof dan niet de door de verdediging bepleite gevolgtrekkingen rechtvaardigen.

De conclusie luidt daarom dat het hof van oordeel is dat er geen sprake van is dat de met opsporing en vervolging belaste ambtenaren, door te handelen met betrekking tot de afgeluisterde geheimhoudersgesprekken zoals weergegeven in de stukken, ernstig inbreuk hebben gemaakt op de beginselen van een behoorlijke procesorde, waarbij doelbewust dan wel met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van de zaak te kort is gedaan. Evenmin is er, gelet op het voorgaande, sprake van dat het openbaar ministerie zodanig heeft gehandeld, dat daarmee het wettelijk systeem in de kern wordt geraakt en dat om die reden niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de vervolging van verdachte dient te volgen.

Het hof is daarentegen, zoals hierboven weergegeven, wel van oordeel dat de vormverzuimen zo ernstig zijn dat zij gecompenseerd kunnen en dienen te worden door verlaging van de op te leggen en hierna te vermelden straf in verhouding tot die ernst van het verzuim.

Door de verdediging is — kort gezegd — aangevoerd dat de schriftelijke tapmachtigingen waarbij door het kabinet rechter-commissaris gebruik is gemaakt van stempels niet voldoen aan de eisen; de rechters-commissarissen zouden zich hebben opgesteld als ‘stempelautomaat’; de machtigingen zouden niet zijn gemotiveerd. Door het openbaar ministerie is daarentegen betoogd — kort gezegd — dat de betreffende machtigingen wel aan de eisen voor schriftelijke vastlegging voldoen; de rechters-commissarissen hebben de overwegingen op de schriftelijke vorderingen van de officieren van justitie tot de hunne gemaakt.

Voor de beoordeling is van belang hetgeen door verschillende rechters-commissarissen van de desbetreffende rechtbanken op een vraag van de kant van het hof is geantwoord. Door de rechters die ten tijde van het verlenen van de tapmachtigingen rechter-commissaris in de rechtbank Utrecht waren, is in een brief van 9 juli 2009 als volgt opgemerkt:

Door een van de rechters die ten tijde van het verlenen van de tapmachtigingen rechter-commissaris in de rechtbank Groningen was, is in een brief van 24 juni 2009 mede namens haar collega opgemerkt dat zij slechts in haar algemeenheid kan zeggen dat de vorderingen van de officier van justitie ieder afzonderlijk en op basis van de onderliggende stukken en de daarin verstrekte informatie zijn beoordeeld.

Op basis hiervan acht het hof niet aannemelijk dat de rechters-commissarissen bij de beoordeling van de vordering tot het verlenen van de tapmachtigingen anders te werk zijn gegaan dan zij op grond van de toepasselijke regelgeving zouden hebben moeten doen, in het bijzonder niet dat zij zich zouden hebben opgesteld als ‘stempelautomaat’.

Het hof acht voorts niet aannemelijk dat de beslissingen van de rechters-commissarissen tot het verlenen van tapmachtigingen niet zijn gemotiveerd. De enkele omstandigheid dat door het openbaar ministerie kennelijk een formulier wordt gebruikt bij de vordering maakt dat niet anders. Het hof stelt vast dat op de formulieren onder meer

De ‘stempeltekst’ luidt als volgt: ‘Toegestaan zoals gevorderd d.d. …, De rechter-commissaris mr. …’;. Door het invullen van de desbetreffende gegevens en door ondertekening maakt de rechter-commissaris de geschreven tekst tot de zijne of hare, met uitzondering van eventueel doorgehaalde passages en inclusief door hem of haar gemaakte toevoegingen (zoals de gemaakte toevoeging dat niet voldaan is aan het voorschrift dat de rechter-commissaris een eerder gegeven mondelinge machtiging binnen drie dagen op schrift dient te stellen). Het hof vermag niet in te zien dat een dergelijke wijze van motiveren in strijd zou zijn met eisen die voortvloeien uit de beginselen van de externe en interne openbaarheid dan wel (anderszins) uit art. 6 en art. 8 EVRM. Het hof verwerpt het verweer.

Door de verdediging is — kort gezegd — aangevoerd dat samenvattingen van afgeluisterde en opgenomen telefoongesprekken op grond van art. 344, eerste en tweede lid, Sv niet voor het bewijs gebezigd zouden mogen worden omdat deze een mening, gevolgtrekking of conclusie van de gesprekken behelzen dan wel niet objectief zouden zijn. Door het openbaar ministerie is daartegenover gesteld dat het gebruik voor het bewijs van een schriftelijke uitwerking van afgeluisterde en opgenomen gesprekken niet in strijd is met het recht, ook als het gaat om samenvattingen en ook als de opnames niet meer beschikbaar zijn.

Het hof stelt voorop dat geen rechtsregel zich verzet tegen het gebruik van een verklaring waarin een samenvatting van waarnemingen van feiten of omstandigheden is gegeven. Dat betekent evenwel niet dat samenvattingen in alle gevallen gebruikt kunnen worden voor het bewijs. Een en ander is afhankelijk van het oordeel van het hof over de betrouwbaarheid van de weergave, al dan niet in samengevatte vorm. De verdediging heeft op een aantal punten de juistheid van de weergave betwist. Het hof heeft zich hiervan rekenschap gegeven.

Waar bandopnamen van relevante gesprekken die schriftelijk zijn uitgewerkt ontbreken — kennelijk omdat zij per abuis gewist zijn-, heeft het hof — afgezien van de beoordeling van de betrouwbaarheid op basis van andere factoren — een schriftelijke uitwerking niet voor het bewijs gebruikt als het niet aannemelijk acht dat de in het proces-verbaal vermelde persoon inderdaad aan het gesprek heeft deelgenomen. Voor het overige geldt dat de bewezenverklaring in belangrijke mate dient te steunen op ander bewijsmateriaal (vgl. HR 8 maart 1994, NJ 1994, 418).

Door de verdediging is — kort gezegd — aangevoerd dat bij de vraag of verdachte de ten laste gelegde gedragingen heeft begaan in aanmerking dient te worden genomen dat als een prostituee willens en wetens instemt met één of meer vormen van misbruik er sprake is van ‘calculerende prostitutie’ en geen strafbaarheid kan worden aangenomen alsmede dat het bestaan van een aanvankelijk vrijwillige relatie een zwaarwegende aanwijzing zou opleveren dat de prostituee misleiding etc. op de koop toe neemt (een soort van risicoaanvaarding).

Door het openbaar ministerie is hier — kort gezegd — onder meer tegenover gesteld dat het antwoord op de vraag of iemand zich in een uitbuitingssituatie bevindt zou worden bepaald door wat — naar het hof begrijpt — heden in het maatschappelijk verkeer en volgens het huidige recht als te doen gebruikelijk binnen een relatie geldt, welk standpunt het openbaar ministerie terug vindt in de huidige jurisprudentie.

Het hof zal de in de tenlastelegging gebruikte, aan de delictsomschrijving ontleende termen zo uitleggen als zij door de wetgever zijn bedoeld. Van belang in verband met de stellingen van de verdediging is hetgeen hieromtrent — met citaten en verwijzingen naar andere bronnen — wordt overwogen in het arrest van de Hoge Raad van 27 oktober 2009 (NJ 2010, 598 m.nt. Y. Buruma). De overwegingen zijn toegespitst op art. 273a (oud) Sr. Met Advocaat-Genaraal Knigge gaat het hof ervan uit dat een en ander niet anders is na vernummering van die bepaling tot art. 273f Sr.

Bij de beoordeling van de aan verdachte en zijn medeverdachten ten laste gelegde feiten zal het hof telkens de in de hiervoor aangehaalde uitspraak vermelde wetsgeschiedenis en jurisprudentie als uitgangspunt nemen.

Aan verdachte is — kort gezegd — ten laste gelegd dat hij zich in de periode van 1 oktober 2000 tot en met 7 februari 2007 te Amsterdam en/of Utrecht en/of Vinkeveen en/of Assendelft en/of Den Haag en/of Alkmaar en/of elders in Nederland en/of België en/of Duitsland en/of Turkije schuldig heeft gemaakt aan mensenhandel ten opzichte van [slachtoffer 1].

De rechtbank heeft verdachte voor dit feit veroordeeld. In hoger beroep heeft de verdediging vrijspraak bepleit, terwijl het openbaar ministerie tot veroordeling van verdachte heeft gerequireerd.

Het hof zal, net als de rechtbank, verdachte voor dit feit veroordelen en overweegt daartoe het volgende.

De verdediging heeft in het algemeen en in het bijzonder ook ten aanzien van [slachtoffer 1] betoogd dat er geen sprake was van mensenhandel of uitbuiting. Het gaat hier, aldus de verdediging, om een volwassen vrouw, die uit vrije wil en al voordat zij verdachte kende geruime tijd werkzaam was in de prostitutie. Er is sprake van een calculerende prostituee, die het harde bestaan in de prostitutie en een hardhandig opererende ‘beschermheer’, met wie zij een relatie had/heeft en met wie zij inmiddels een kind heeft, op de koop toe of voor lief nam.

Dat verdachte en [slachtoffer 1] in de ten laste gelegde periode een relatie onderhielden en dat zij nadien, terwijl verdachte zich in voorlopige hechtenis voor deze zaak bevond, met elkaar zijn getrouwd acht het hof voor de uiteindelijke beoordeling niet van doorslaggevend belang. Het gegeven dat verdachte en [slachtoffer 1] kennelijk nog steeds bij elkaar zijn en zij inmiddels samen één of meer kinderen hebben gekregen brengt eveneens nog niet mee dat er in de ten laste gelegde periode geen sprake kan zijn geweest van mensenhandel door verdachte ten opzichte van [slachtoffer 1]. Dat [slachtoffer 1] voordat zij een relatie kreeg met verdachte al op vrijwillige basis in de prostitutie werkzaam was is evenmin van belang voor de vraag of verdachte [slachtoffer 1] heeft uitgebuit. Waar het om gaat, zoals hiervoor al is overwogen bij de overwegingen aangaande ‘mensenhandel en vrijwilligheid’, is of er sprake is geweest van uitbuiting door verdachte van [slachtoffer 1], waarbij verdachte geweld, dreiging met geweld of een andere feitelijkheid heeft gebruikt en of misbruik van uit feitelijk overwicht voortvloeiende verhoudingen heeft gemaakt. Als dat het geval is doet de eventuele vrijwilligheid van [slachtoffer 1] ten aanzien van het werken in de prostitutie en de uitbuiting er niet toe. Het belang van [slachtoffer 1] bij behoud van haar lichamelijke en geestelijke integriteit en persoonlijke vrijheid staat voorop. Als die lichamelijke en geestelijke integriteit en persoonlijke vrijheid door verdachte met het oogmerk van uitbuiting van [slachtoffer 1] als prostituee is geschonden op de manier zoals verwoord in de tenlastelegging, staat daarmee vast dat verdachte het ten laste gelegde heeft begaan, wat [slachtoffer 1] achteraf ook zelf zegt over haar beleving van haar ervaringen in de prostitutie met verdachte.

[slachtoffer 1] zelf is zowel meermalen bij de politie als bij de rechter-commissaris (op 9 januari 2008) en de raadsheer-commissaris (op 2 februari 2010) gehoord. Van dat laatste verhoor zijn beeld- en geluidsopnamen gemaakt die zich bij de stukken bevinden. [slachtoffer 1] heeft, zakelijk weergegeven, in laatst genoemd verhoor en eerder bij de rechter-commissaris verklaard dat zij 18 jaar oud was toen zij in de prostitutie is gaan werken. Begin 2003 heeft zij verdachte leren kennen en na een maand of drie hebben zij een relatie gekregen. Naast [slachtoffer 1] had verdachte ook andere vriendinnen. [slachtoffer 1] werkte als prostituee vervolgens in Utrecht (op het Zandpad) en in Amsterdam (op De Wallen). [slachtoffer 1] en verdachte hebben samen gewoond in Amsterdam, Vinkeveen en Assendelft. Zij bepaalde zelf haar werktijden. Ze werd niet door verdachte gedwongen om te werken en ze hoefde ook het door haar in de prostitutie verdiende geld niet af te staan aan verdachte. Er was geen sprake van dat zij per dag van verdachte een bepaald bedrag moest verdienen. Ze maakte op De Wallen uit zelfbescherming uit vrije wil gebruik van bodyguards, die zij zelf betaalde. Verder gebruikte zij vaak taxi's , onder meer van ‘snorders’, om van en naar het werk te gaan. Het klopt niet dat zij 30.000 euro zou hebben moeten betalen als ze had willen stoppen met het werken als prostituee.[slachtoffer 1] verklaart niet te zijn geslagen door verdachte en ook niet te zijn bedreigd door hem. Er is noch van gedwongen abortus, noch van gedwongen borstvergroting of laten plaatsen van tatoeages sprake geweest, aldus [slachtoffer 1].

Het hof is zich er van bewust dat het mogelijk is dat de vrouwen, onder wie [slachtoffer 1], die in dit dossier voorkomen en die zich als het ware in het prostitutiesysteem/-milieu bevonden waarvan verdachte ook deel uitmaakte, uit angst of om andere redenen (bijvoorbeeld omdat zij op het moment van verklaren een relatie met een van de verdachten hadden) in strijd met de waarheid gunstig hebben verklaard over de rol van verdachte en zijn medeverdachten. Dit kan echter niet op voorhand worden aangenomen en zal moeten blijken uit andere zich in dit dossier bevindende bewijsmiddelen, die voldoende duidelijkheid bieden over de feiten en omstandigheden, op grond waarvan de ten laste gelegde uitbuiting aangenomen zou kunnen worden.

Naar het oordeel van het hof zijn die bewijsmiddelen aanwezig. Daarbij gaat het onder meer om de volgende bewijsmiddelen:

Het voorgaande leidt tot het oordeel van het hof dat met betrekking tot verdachte mensenhandel (zoals hierna bij de bewezenverklaring weer te geven) bewezen zal worden verklaard. Verdachte heeft [slachtoffer 1] voor zich in de prostitutie laten werken waarbij zij lange werkweken moest maken, heeft haar gedwongen het door haar in de prostitutie verdiende geld af te staan, heeft haar geslagen en gecontroleerd. [slachtoffer 1] was als het ware gevangen in een systeem, waar zij niet alleen niet uit kon komen (zie op dit punt onder andere de verklaringen van [getuige 3] en [getuige 4]; ze kon niet ‘zomaar’ stoppen), maar waaraan zij onder invloed en dwang van verdachte ook een bijdrage moest leveren (door bij andere meisjes protectiegelden te innen). Zo haar werken in de prostitutie voor/onder verdachte al vrijwillig zou zijn geweest, van vrijwilligheid ten aanzien van de omstandigheden (onder meer mede inhoudende het moeten ondergaan van mishandelingen, intimidatie, controle en bedreiging met mishandeling) waaronder zij moest werken en leven is naar het oordeel van het hof geen sprake, gezien de inhoud van de hiervoor aangehaalde bewijsmiddelen.

De feitelijke gedragingen, op grond waarvan de mensenhandel wordt aangenomen door het hof betreffen de gedragingen, inhoudende dat verdachte:

Aan verdachte is — kort gezegd — ten laste gelegd dat hij zich in de periode van 1 oktober 2002 tot en met 7 februari 2007 te Amsterdam en/of Utrecht en/of Vinkeveen en/of Assendelft en/of Den Haag en/of Alkmaar en/of elders in Nederland en/of België en/of Duitsland en/of Turkije schuldig heeft gemaakt aan mensenhandel ten opzichte van [slachtoffer 2].

Het openbaar ministerie heeft in hoger beroep gerequireerd tot bewezenverklaring. De verdediging heeft verzocht om vrijspraak; verdachte ontkent de beschuldiging.

Nadat [slachtoffer 2] eerder door de politie en de rechter-commissaris als getuige is verhoord, is zij in hoger beroep door de raadsheer-commissaris als getuige verhoord. [slachtoffer 2] heeft — kort gezegd — telkens voor verdachte ontlastend verklaard.

Het hof is zich er van bewust dat het mogelijk is dat de vrouwen, onder wie [slachtoffer 2], die in dit dossier voorkomen en die zich als het ware in het prostitutiesysteem/-milieu bevonden waarvan verdachte ook deel uitmaakte, uit angst of om andere redenen (bijvoorbeeld omdat zij een op het moment van verklaren een relatie met een van de verdachten hadden) in strijd met de waarheid gunstig hebben verklaard over de rol van verdachte en zijn medeverdachten. Dit kan echter niet op voorhand worden aangenomen en zal moeten blijken uit andere zich in dit dossier bevindende bewijsmiddelen, die voldoende duidelijkheid bieden over de feiten en omstandigheden, op grond waarvan de ten laste gelegde uitbuiting aangenomen zou kunnen worden.

Het hof acht de verklaringen van [slachtoffer 2] niet geloofwaardig voor zover zij in strijd zijn met hetgeen uit de navolgende verklaringen blijkt.

Het hof acht de verklaring van [slachtoffer 5] geloofwaardig, voor zover deze heeft verklaard dat [slachtoffer 2] al haar geld aan verdachte moest afstaan. ‘Ze moest evenveel als ik verdienen’, zo heeft [slachtoffer 5] tegenover de politie verklaard. ‘[slachtoffer 2] is meermalen door [verdachte] in elkaar geslagen. Ik moest dan met ijs komen voor de blauwe plekken’. [slachtoffer 5] heeft ook verklaard dat verdachte [slachtoffer 2] vaak bedreigde met geweld. Bij de rechter-commissaris en de raadsheer-commissaris heeft zij in aanwezigheid van de advocaat-generaal en de raadsman van verdachte verklaringen van gelijke strekking afgelegd. [slachtoffer 5]'s verklaringen hebben betrekking op de periode waarin — naar het hof uit de verklaringen van [slachtoffer 5] en [slachtoffer 2] afleidt — beiden in Utrecht werkzaam waren. De verklaringen van [slachtoffer 5] vinden voldoende ondersteuning in — naast de verklaringen van [slachtoffer 2] en verdachte over hun onderlinge contacten — enkele andere verklaringen.

Het hof acht de verklaring die [getuige 6] heeft afgelegd tegenover de politie op 21 februari 2004 geloofwaardig. Hierin verklaart hij onder meer dat hij sinds twee maanden als boodschappenjongen voor een groep pooiers op De Wallen in Amsterdam werkt, Turkse mannen, genaamd [verdachte], [medeverdachte 2], Monti, Chiko en Rici, dat die groep meisjes voor zich laat werken, dat [slachtoffer 2] voor [verdachte] werkt, dat zij al haar geld moet afstaan, dat als zij dat niet doet zij een pak slaag krijgt (het maakt niet uit door wie), dat zij ook wordt geslagen door [verdachte], dat [verdachte] dan naar binnen gaat, het gordijn dicht doet en haar slaat, dat als zij slecht draait zij een probleem heeft, dat ze dan moet blijven werken, dat zij elke dag rond 1 uur in de nacht bij alle meisjes langs gaan en hun verdiende geld afpakken. Het hof acht deze verklaring mede geloofwaardig omdat een aanzienlijk aantal gegevens overeenkomt met hetgeen uit andere bronnen is gebleken. Over het ophalen van geld door verdachte bij [slachtoffer 2] spreekt ook [slachtoffer 4] (verklaring van 10 januari 2008 tegenover de rechter-commissaris); het hof hecht geloof aan haar verklaring op dit punt in verband met de verklaringen van [slachtoffer 5] en [getuige 10]. Aan [getuige 10]'s latere verklaring tegenover de rechter-commissaris op 28 november 2008 hecht het hof in zoverre geloof dat hij verklaart dat hij zijn verklaringen bij de politie naar waarheid heeft afgelegd. Voor het overige acht het hof aannemelijk dat zijn verklaring in belangrijke mate bepaald wordt door zijn wens over bepaalde personen niet (opnieuw) te verklaren, mogelijk uit angst voor hen. Het hof acht niet aannemelijk dat de getuige op de hier relevante punten aan geheugenverlies leed. Zijn latere verklaring tegenover de rechter-commissaris op 13 oktober 2009 acht het hof eveneens ongeloofwaardig; het hof acht niet aannemelijk dat — voor zover hij zich niet op zijn verschoningsrecht heeft beroepen — zijn antwoord dat hij zich bepaalde gebeurtenissen, waaronder verhoren door de politie, niet meer kon herinneren, juist was. De inhoud van telefoongesprekken waarnaar door het openbaar ministerie in eerste aanleg en in hoger beroep wordt verwezen acht het hof overigens hetzij niet dan wel onvoldoende redengevend hetzij voor meer dan één uitleg vatbaar zonder dat uit de context blijkt van voldoende steun voor de uitleg die het openbaar ministerie kennelijk kiest hetzij niet duidelijk in de persoon op wie de inhoud betrekking heeft.

Het hof merkt op dat het voldoende bewijs aanwezig acht voor het ten laste gelegde ook al hebben de verklaringen van [slachtoffer 5] en [getuige 6] kennelijk niet betrekking op dezelfde periode binnen de periode die in de tenlastelegging is vermeld.

Het hof acht bewezen dat verdachte de volgende in de tenlastelegging feitelijk omschreven gedragingen bewezen heeft begaan:

Het hof acht niet bewezen de overige in de tenlastelegging feitelijk omschreven gedragingen omdat het daarvoor onvoldoende bewijsmiddelen aanwezig acht.

In de tenlastelegging is onder 1A en 1B (zakelijk weergegeven) aan verdachte verweten dat hij zich ten opzichte van [slachtoffer 3] schuldig heeft gemaakt aan —kort gezegd— mensenhandel en wel in de periode van 1 oktober 2000 tot en met 31 december 2004 en in de periode van 1 januari 2005 tot en met 7 februari 2007 te Utrecht, Vinkeveen, Assendelft, Amsterdam, Den Haag, Alkmaar of elders in Nederland, België, Duitsland of Turkije.

Verdachte heeft het feit ontkend en de verdediging heeft vrijspraak bepleit. Het openbaar ministerie heeft tot bewezenverklaring gerequireerd.

De verdediging heeft bij pleidooi een proces-verbaal van verhoor van de moeder van [slachtoffer 3] door de rechter-commissaris van 5 november 2009 overgelegd. Dit verhoor heeft in Polen plaats gevonden en is afgenomen in het kader van de Sneep-2-zaak in de zaak tegen de verdachte [medeverdachte 8]. Voor het geval het hof dit stuk niet bij de processtukken wil voegen verzoekt de verdediging het hof deze getuige te (doen) horen.

Het openbaar ministerie heeft zich verzet tegen deze in zijn visie ontijdige, want te late voeging van het bewuste processtuk. In de visie van het openbaar ministerie is deze handelwijze in strijd met de beginselen van goede procesorde. Verwezen wordt naar de beslissing van het hof van 22 april 2010, waarbij bepaald is dat de vordering tot voeging van een bundel processen-verbaal uit het Sneep-2-onderzoek werd afgewezen, juist vanwege strijd met voormelde beginselen. De verdediging heeft zich destijds ook verzet tegen de voeging van die bundel processen-verbaal en kan nu naar het oordeel van het openbaar ministerie niet alsnog om voeging van een processtuk uit die bewuste bundel stukken van de Sneep-2-zaak verzoeken. Het openbaar ministerie verzoekt, nu de verdediging zich kennelijk niet meer verzet tegen voeging van verklaringen uit het Sneep-2-onderzoek bij het dossier in de Sneep-1-zaak, heroverweging door het hof van de beslissing van 22 april 2010 en verzoekt voeging van de eerder al overgelegde bundel processen-verbaal uit de Sneep-2-zaak.

Het hof ziet zowel in de door de verdediging als de door het openbaar ministerie aangevoerde argumenten geen grond voor heroverweging van zijn beslissing van 22 april 2010 over het niet voegen van (een bundel) processen-verbaal uit de Sneep-2-zaak. De overwegingen die destijds tot bedoelde beslissing hebben geleid, hebben naar het oordeel van het hof nog steeds gelding. Dit betekent dat het aan de pleitnota gehechte stuk niet bij het strafdossier van verdachte in de Sneep-1-zaak zal worden gevoegd, dat het hof van dat stuk geen kennis zal nemen en dat het verzoek van het openbaar ministerie om eerder genoemde overige processen-verbaal uit de Sneep-2-zaak alsnog aan het dossier in de Sneep-1-zaak te voegen wordt afgewezen.

Het subsidiaire verzoek tot het horen van de getuige [getuige 1] zal eveneens worden afgewezen, omdat daartoe naar het oordeel van het hof geen noodzaak bestaat. [getuige 1] is in eerste aanleg op verzoek van de verdediging als getuige door de rechter-commissaris gehoord. Het hof acht zich voor het overige voldoende voorgelicht.

[slachtoffer 3] (werknaam: Nicky) heeft in de zaak tegen verdachte op diverse momenten en plaatsen verklaringen afgelegd. Zo heeft [slachtoffer 3] op 28 en 29 juli 2005, 2 augustus 2005 en 29 september 2005 verklaringen afgelegd tegenover de politie. [slachtoffer 3] heeft daarna nog bij de politie verklaringen afgelegd op 4 tot en met 7 juni 2007. De rechter-commissaris strafzaken heeft [slachtoffer 3] verhoord op 27 juni 2007. In hoger beroep is [slachtoffer 3] in Polen gehoord door de raadsheer-commissaris op 15 februari 2010, van welk verhoor beeld- en geluidsopnamen zijn gemaakt die zich bij de stukken bevinden.

Door de toenmalig raadsman van verdachte, is op 23 september 2005 een in de Engelse taal getypte brief, ondertekend door [slachtoffer 3], naar de officier van justitie gestuurd, welke brief zich bij de stukken bevindt.

Het hof constateert dat er voor wat betreft de vóór en na juli 2005 door [slachtoffer 3] afgelegde verklaringen een verschil bestaat voor zover het de inhoud van de verklaringen over de ten laste gelegde strafbare feiten betreft. Is die inhoud van de in juli 2005 afgelegde verklaringen op tal van punten bijzonder belastend voor verdachte, in de hiervoor genoemde schriftelijke verklaring (overgelegd door de toenmalige raadsman) en de nadien afgelegde verklaringen ten overstaan van politie en rechter-commissaris en raadsheer-commissaris komt zij ten dele terug op een aantal voor verdachte belastende verklaringen (bijvoorbeeld over het geslagen zijn door verdachte met een honkbalknuppel).

Aan die delen van de eerdere belastende verklaringen waarvoor er in het dossier voldoende ondersteunende bewijsmiddelen zijn, hecht het hof geloof, ondanks het feit dat [slachtoffer 3] die beschuldigende verklaringen nadien niet heeft herhaald of zelfs al dan niet gedeeltelijk heeft ingetrokken. Daarbij overweegt het hof het volgende.

Uit de verklaringen van [slachtoffer 3] evenals de verklaringen van de getuige [getuige 2] en [getuige 1], de moeder van [slachtoffer 3], wordt duidelijk dat [slachtoffer 3] bang is. Bang voor verdachte en bang om wat haar en haar familie zou kunnen overkomen. Zelfs bij gelegenheid van het verhoor bij de raadsheer-commissaris op 15 februari 2010 geeft zij blijk van haar angst (pagina 4 van het proces-verbaal, eerste alinea) daar waar zij verklaart: ‘(…) ik zou wel willen dat ik deze verklaringen niet hoefde te doen en dat mijn moeder daarin niet betrokken hoefde te zijn. Ik denk dat ik nog steeds bang kan zijn (…)’. Diezelfde angst spreekt uit haar verklaringen in juli 2005. Zij verklaart daarin over de bedreigingen die verdachte tegenover haar uitsprak aan het adres van haar familie. Op 29 juli 2005 geeft [slachtoffer 3] tegenover de politie aan dat zij haar familie niet in gevaar wil brengen en dat ze daarom, uit angst voor verdachte, geen aangifte durft te doen.

In dit verband is verder van belang dat de moeder van [slachtoffer 3], [getuige 1], op 1 september 2005 aangifte heeft gedaan bij de politie in Polen van bedreiging (zie ordner 38, pagina 17506–17518). [getuige 1] heeft verklaard dat medio juli (naar het hof begrijpt: 2005) [slachtoffer 3] haar belde. Haar dochter begon tijdens het gesprek te huilen en wilde niet zeggen wat er aan de hand was. [slachtoffer 3] liet daarna een tijd niets meer van zich horen. Een paar dagen later belde [getuige 2], een vriendin van [slachtoffer 3] die ook in Nederland verbleef. Zij zei dat [slachtoffer 3] aangifte had gedaan ‘tegen de Turk’ omdat hij haar had geslagen. Ze zei dat ze belde om te zeggen dat [slachtoffer 3] de aangifte in moest trekken. Ze moest dat voor zaterdag doen. [getuige 2] begon tijdens het telefoongesprek te huilen. Er waren vrienden van de Turk bij haar en die hadden haar geslagen, zo zou [getuige 2] hebben gezegd tegen [getuige 1]. [getuige 2] vroeg haar om [slachtoffer 3] te beïnvloeden haar verklaring in te trekken. Ze zei dat ze, [getuige 1], op zich zelf en haar zoon moest letten omdat ze naar Polen konden komen om haar iets aan te doen. De Turk die [valse naam 2] zou heten en ‘Szabat’ werd genoemd (zo had [slachtoffer 3] haar eerder al verteld) zou mensen hebben die alles regelden. Ze werd duidelijk bedreigd. Op 29 augustus 2005 belde [slachtoffer 3] weer. Ze zei tegen [getuige 1] dat ze goed op zich zelf en haar zoontje moest passen en dat zij haar zoontje niet alleen naar buiten mocht laten gaan. [slachtoffer 3] zei dat ze gevlucht was. Op 1 september 2005, zo vertelt [getuige 1], stonden er drie haar onbekende mannen op het erf. Ze zeiden tegen haar dat ze er achter moesten komen of [slachtoffer 3] in Polen was. Toen [getuige 1] zei dat ze de politie zou inschakelen, zeiden de mannen dat zij haar zouden opblazen. Een van de mannen zei dat als [slachtoffer 3] de aangifte in zou trekken ze veel geld zou krijgen. [getuige 1] heeft die dag naar [slachtoffer 3] gebeld en haar verteld wat er was gebeurd en wat er van haar werd verwacht, namelijk dat ze voor 22.00 uur haar verklaring zou intrekken.

[getuige 2] heeft in haar verklaring van 26 april 2007 de verklaring van [getuige 1] bevestigd. Zij heeft verklaard dat verdachte bij haar kwam en dat zij van hem de moeder van [slachtoffer 3] moest bellen. Ze moest zeggen dat [slachtoffer 3] weg was en dat zij contact met hem moest opnemen. Als [slachtoffer 3] contact zou opnemen met de moeder, moest de moeder zeggen dat [slachtoffer 3] contact met verdachte op moest nemen, anders zouden er problemen komen.

Het hof constateert dat [slachtoffer 3] na het gebeuren in Polen, waarbij onbekend gebleven mannen de moeder van [slachtoffer 3] zouden hebben bedreigd, en na het telefonisch onderhoud tussen [getuige 1] en [getuige 2] (met de inhoud en strekking als hiervoor weergegeven), een deel van haar eerdere verklaringen heeft ingetrokken. Het hof acht, gelet op het voorgaande, aannemelijk dat dat voor een deel met voormelde angst en het voorval bij haar moeders huis in Polen te maken heeft gehad en niet het gevolg is van het herstellen van eerdere gedane onjuiste uitlatingen. Dit laat onverlet dat ten aanzien van alle onderdelen van haar verklaringen in het licht van de ten laste gelegde feiten kritisch bekeken zal worden of er ondersteunend bewijs voor die verklaringen is.

Uit de bewijsmiddelen blijkt onder meer het volgende.

[slachtoffer 3] heeft verklaard dat zij in 2004 naar Nederland is gekomen om in de prostitutie te werken. Ze heeft eerst in Alkmaar gewerkt op de Achterdam. Daar leerde ze verdachte (die ook de naam [valse naam 2] gebruikte), die klant van haar was, kennen. Ze kreeg een relatie met hem, ging bij hem wonen in Vinkeveen en is voor hem in de prostitutie gaan werken in Amsterdam en Utrecht. Dat [slachtoffer 3] voor verdachte als prostituee heeft gewerkt wordt bevestigd door de getuigen [slachtoffer 5], [getuige 2] en [betrokkene 1]. Ze werkte tot wel 12 uur per dag. Ze werd naar het werk gebracht. Het geld dat ze verdiende moest ze aan verdachte afstaan. Ook dit wordt bevestigd door de drie hiervoor genoemde getuigen. [slachtoffer 3] heeft verklaard dat ze werd geslagen door verdachte en dat ze daardoor blauwe ogen en blauwe plekken opliep. De moeder van [slachtoffer 3] heeft verklaard te hebben gezien dat [slachtoffer 3] blauwe plekken op haar lijf had. De getuige [getuige 5] heeft verklaard dat zij gezien heeft dat [slachtoffer 3] blauwe plekken en een blauw oog had. [slachtoffer 3] had haar verteld dat zij door verdachte geslagen was. Ze heeft ook zelf gezien dat verdachte [slachtoffer 3] sloeg. De getuige [getuige 2] heeft verklaard dat [slachtoffer 3] haar belde en vertelde dat verdachte haar sloeg. [slachtoffer 5] heeft verklaard dat ze weet dat verdachte [slachtoffer 3] sloeg en dat zij, [slachtoffer 5] haar moest schminken om de blauwe plekken te verhullen. Ook de getuige [slachtoffer 6] heeft verklaard dat verdachte [slachtoffer 3] sloeg. Dat had verdachte haar zelf verteld, aldus de getuige.

Zowel [slachtoffer 3] zelf als [slachtoffer 5] en [getuige 5] hebben verklaard dat verdachte [slachtoffer 3] dwong om in het ijskoude water nabij de woning in Vinkeveen te gaan staan.

Op 27 juli 2005 wilde [slachtoffer 3] vanaf Schiphol vertrekken naar Polen. Op Schiphol hebben verdachte en een aantal andere mannen geprobeerd haar te beletten weg te gaan. Uiteindelijk heeft [slachtoffer 3] zich los weten te rukken en is zij naar de Marechaussee gegaan. Verdachte en of een van de andere mannen hebben haar tas (waarin onder andere een deel van haar papieren aanwezig was) meegenomen/afgepakt, aldus [slachtoffer 3]. Deze verklaring wordt ondersteund door de in het proces-verbaal opgenomen prints van camerabeelden en de beschrijving daarvan van het gebeuren op 27 juli 2005 op Schiphol. Voorts is gebleken dat bij de huiszoeking op 3 april 2007 in de woning van [medeverdachte 5] een sporttas is aangetroffen met goederen en officiële bescheiden van [slachtoffer 3].

Het hof acht, onder meer op grond van het voorgaande, wettig en overtuigend bewezen dat verdachte :

Aan verdachte is onder feit 1A onder meer ten laste gelegd het medeplegen van mensenhandel ten opzichte van [slachtoffer 4] (werknamen Kelly, Marina of Sheena) in de periode 1 oktober 2000 tot en met 31 december 2004 in Vinkeveen en/of Assendelft en/of Amsterdam en/of Den Haag en of Alkmaar en/of elders in Nederland en/of Duitsland en/of België en/of Turkije. De rechtbank heeft verdachte van dit feit vrijgesproken.

De verdediging heeft in hoger beroep vrijspraak bepleit. Verdachte ontkent zich aan dit feit schuldig te hebben gemaakt. Er is geen wettig en overtuigend bewijs tegen verdachte. De verdediging wijst in dit verband op de onbetrouwbaarheid van [slachtoffer 4]s verklaringen. Van belang daarbij is, aldus de verdediging, hetgeen [deskundige] in eerste aanleg als getuige-deskundige heeft verklaard over de invloed van het borderline syndroom waar [slachtoffer 4] aan lijdt op de betrouwbaarheid van haar verklaringen en op de wijze waarop het verhoor van [slachtoffer 4] had moeten worden afgenomen. De verhoren hebben, zo betoogt de verdediging, niet op een —gelet op haar aandoening- adequate en/of verantwoorde wijze plaats gevonden. Haar verklaringen zijn dan ook niet bruikbaar voor het bewijs. Subsidiair, voor het geval het hof haar verklaringen wel bruikbaar acht, verzoekt de verdediging het hof opdracht te geven tot het doen verrichten door [deskundige] van een psychologisch onderzoek bij [slachtoffer 4].

Het openbaar ministerie heeft gerequireerd tot bewezenverklaring van dit feit, waarbij de pleegperiode wat het openbaar ministerie betreft loopt van 1 november 2003 tot en met 15 januari 2004. Naar het oordeel van het openbaar ministerie is er voldoende wettig en overtuigend bewijs tegen verdachte. Naast de verklaringen van verdachte en [slachtoffer 4] is gewezen op de vele andere verklaringen van vrouwen/getuigen, die overeenkomen qua werving, werkwijze, afdracht van geld en behandeling van vrouwen, alle in onderling verband en samenhang bezien.

Het hof zal verdachte van dit feit vrijspreken en overweegt daartoe het volgende.

Los van de vraag of de verklaringen van [slachtoffer 4] over dit concrete feit al dan niet als betrouwbaar zouden moeten worden gekenschetst, is het hof van oordeel dat haar verklaringen in onvoldoende mate steun vinden in ander bewijsmateriaal (vgl. Hoge Raad 26 januari 2010, NJ 2010, 512 en de hierna door het hof met betrekking tot mensenhandel met betrekking tot [slachtoffer 5] vermelde overwegingen). De door het openbaar ministerie aangehaalde verklaring van verdachte ter terechtzitting in eerste aanleg ondersteunt naar het oordeel van het hof de in de verklaringen van [slachtoffer 4] vervatte aantijgingen ten aanzien van de ten laste gelegde mensenhandel (en van de in dit verband in de tenlastelegging opgenomen feitelijk omschreven gedragingen) niet. Dat de verklaring van [slachtoffer 4] op bepaalde punten overeenkomt met de verklaringen van andere aangeefsters in de Sneep-1-zaak maakt het voorgaande niet anders.

Het openbaar ministerie heeft in hoger beroep gerequireerd tot bewezenverklaring. De verdediging heeft verzocht om vrijspraak; verdachte ontkent de beschuldiging.

Het hof overweegt als volgt. Nadat [slachtoffer 5] eerder door de politie en de rechter-commissaris in aanwezigheid van de raadsman van verdachte als getuige is verhoord, is zij in hoger beroep door de raadsheer-commissaris in aanwezigheid van de advocaat-generaal en de raadsman van verdachte als getuige verhoord. [slachtoffer 5] heeft — kort gezegd — telkens voor verdachte belastend verklaard. Het hof heeft op zich geen redenen om aan de geloofwaardigheid van haar verklaring te twijfelen. De vraag is evenwel of de lezing van [slachtoffer 5] voldoende ondersteuning vindt door bewijsmiddelen uit een andere bron dan de getuige zelf, een en ander in de zin van de tegenwoordige rechtspraak van de Hoge Raad over art. 342, tweede lid Sv. Door het openbaar ministerie is op deze kwestie niet ingegaan.

In zijn arrest van 26 januari 2010 heeft de Hoge Raad als volgt overwogen:

In zijn arrest van 13 juli 2010 wordt hieraan toegevoegd:

Uit de rechtspraak van de Hoge Raad tot nu toe lijkt in ieder geval te moeten worden afgeleid dat onvoldoende is als er naast de verklaring van de getuige slechts verklaringen zijn van anderen aan wie de desbetreffende getuige hetzelfde heeft verklaard als tegenover politie en rechter-commissaris of raadsheer-commissaris. Hetzelfde zal als regel gelden met betrekking tot verklaringen van de verdachte die niet méér inhouden dan dat hij de getuige kent. Het hof begrijpt de rechtspraak van de Hoge Raad aldus dat niet vereist is dat er ten aanzien van alle onderdelen twee bewijsmiddelen uit verschillende bron zijn en dat het voldoende kan zijn dat de ondersteuning betrekking heeft op andere onderdelen dan de ‘kern’ van het ten laste gelegde.

Niet alleen door het openbaar ministerie maar ook door de rechtbank is niet op ander voldoende ondersteunend bewijsmateriaal gewezen dat aan de eisen voldoet. Het onderzoek van het hof leidt niet tot een ander resultaat. Er zijn geen telefoongesprekken opgenomen waarvan de inhoud als ondersteuning kan of moet worden gezien. De verdachte — die de beschuldiging ontkent — heeft, voor zover relevant, niet méér verklaard dan dat hij [slachtoffer 5] kent sinds 2001, hij en [slachtoffer 5] een relatie hebben gehad, dat zij enige tijd in de prostitutie heeft gewerkt, dat hij haar geld heeft geleend voor het betalen van de eerste huurtermijn maar [slachtoffer 5] zelf de volgende termijnen heeft betaald, dat zij haar schuld aan hem in termijnen betaalde, dat zij gevlucht zou zijn omdat ze het niet eens waren over een abortus en dat zij samen een kind hebben.

Het hof constateert weliswaar dat de modus operandi van verdachte zoals deze naar voren komt uit de verklaringen van [slachtoffer 5] overeenkomsten vertoont met die met betrekking tot enkele andere personen die in de bewezenverklaring worden vermeld, maar is van oordeel dat er onvoldoende aanknopingspunten zijn om te kunnen zeggen dat voldoende ondersteuning van de verklaringen van [slachtoffer 5] aanwezig is in zogenaamd ‘schakelbewijs’.

Het hof komt daarmee in dit verband niet toe aan het — opnieuw gedane — verzoek van de raadsman van verdachte om een onderzoek naar de echtheid van de handtekening van mevrouw [slachtoffer 5] met betrekking tot de huurovereenkomst van het pand Monnikenstraat 15 te Amsterdam te doen.

Voor zover de verdediging heeft bedoeld dat het verzoek om een door haar zo genoemd ‘meineedonderzoek’ met betrekking tot [slachtoffer 5] om de betrouwbaarheid van haar verklaringen te toetsen ook betrekking heeft op andere onderdelen van de tenlastelegging dan het verwijt van mensenhandel met betrekking tot haar zelf, wijst het hof het verzoek af.

Het hof heeft eerder in afwijzende zin gemotiveerd op het verzoek beslist. Er worden geen nieuwe feiten of omstandigheden aangedragen. Het hof verwijst naar de eerder gegeven motivering. Voor het overige geldt dat het hof de betrouwbaarheid van haar verklaringen heeft getoetst in verband met het overige op die andere onderdelen van de tenlastelegging betrekking hebbend bewijsmateriaal.

Aan verdachte is —kort gezegd— ten laste gelegd dat hij zich in of omstreeks de periodes 1 oktober 2000 tot en met 31 december 2004 en 1 januari 2005 tot en met 7 februari 2007 te Utrecht en/of Amsterdam en/of Vinkeveen en/of Den Haag en/of Alkmaar en/of Assendelft en/of elders in Nederland en/of België en/of Duitsland en/of Turkije heeft schuldig gemaakt aan mensenhandel met betrekking tot [slachtoffer 6].

Het openbaar ministerie heeft in hoger beroep gerequireerd tot bewezenverklaring. De verdediging heeft verzocht om vrijspraak; verdachte ontkent de beschuldiging.

Nadat [slachtoffer 6] eerder door de politie en de rechter-commissaris als getuige is verhoord, is zij in hoger beroep door de raadsheer-commissaris als getuige verhoord. Tegenover de politie heeft zij een voor verdachte belastende verklaring afgelegd. Deze houdt onder meer in dat zij het geld dat zij moest verdienen (nagenoeg) geheel aan hem afdroeg, dat zij 10 uur per dag werkte, dat verdachte haar tenminste twee keer met een honkbalknuppel heeft geslagen en daarna zij van hem in het water moest springen, dat zij op last van hem daarna is gaan werken hoewel zij daartoe niet in staat was, dat verdachte haar had gezegd dat zij 50.000 euro moest betalen als zij van hem weg wilde en vrij wilde zijn. Tegenover de rechter-commissaris en de raadsheer-commissaris heeft [slachtoffer 6] een verklaring van andere strekking afgelegd.

Het hof is zich er van bewust dat het mogelijk is dat de vrouwen, onder wie [slachtoffer 6], die in dit dossier voorkomen en die zich als het ware in het prostitutiesysteem/-milieu bevonden waarvan verdachte ook deel uitmaakte, uit angst of om andere redenen (bijvoorbeeld omdat zij een op het moment van verklaren een relatie met een van de verdachten hadden) in strijd met de waarheid gunstig hebben verklaard over de rol van verdachte en zijn medeverdachten. Dit kan echter niet op voorhand worden aangenomen en zal moeten blijken uit andere zich in dit dossier bevindende bewijsmiddelen, die voldoende duidelijkheid bieden over de feiten en omstandigheden, op grond waarvan de ten laste gelegde uitbuiting aangenomen zou kunnen worden.

Met de rechtbank is het hof van oordeel dat de getuige geen aannemelijke reden heeft opgegeven voor de intrekking van haar aangifte tegenover de politie. De tegenover de politie afgelegde verklaring van [slachtoffer 6] wordt in voldoende mate ondersteund door de inhoud van een aantal telefoongesprekken, ook al hebben deze na de aangifte plaatsgevonden in de periode na terugkomst van [slachtoffer 6] naar Nederland. Het hof verwijst onder meer naar een gesprek van 28 februari 2006, waarin [slachtoffer 6] zegt dat hij (naar het hof begrijpt: verdachte) haar alles verbiedt, dat zij hem al het geld geeft en hij helemaal niets betaalt. Verder naar gesprekken van 14 januari 2007 waarin — kort gezegd — verdachte zegt dat hij die dag een geldsbedrag van [slachtoffer 6] moet hebben dat zij hem kennelijk schuldig zou zijn, [slachtoffer 6] zegt dat zij het geld niet heeft en hij zegt dat het hem niet kan schelen hoe ze er aan komt met de toevoeging dat ‘1000 in de week niets is’.

Met instemming van het openbaar ministerie en de verdediging is door het hof besloten om, in plaats van een aantal vrouwen (waaronder [slachtoffer 6]) ter zitting van het hof te horen, die vrouwen in het bijzijn van het openbaar ministerie en de verdediging door een van de zittingcombinatie deel uitmakende raadsheer-commissaris te doen horen, waarbij het getuigen-verhoor telkens (naast schriftelijke vastlegging) door middel van zowel beeld- als geluidsopnamen is vastgelegd. Het hof gaat ervan uit dat — zo in dit geval de verklaring van [slachtoffer 6] tegenover de politie dient te worden aangemerkt als het enige bewijsmiddel waaruit verdachtes betrokkenheid bij het ten laste gelegde feit rechtstreeks kan volgen — met de wijze van uitvoering, verslaglegging en kennisneming door het hof van de van het verhoor gemaakte audiovisuele opnames is voldaan aan de eisen die worden gesteld in het arrest van de Hoge Raad van 1 februari 1994, NJ 1994, 427 m. nt. C, welke erop neerkomen dat een getuige die een belastende verklaring heeft afgelegd tegenover de politie en daarna bij de rechter voor het eerst een ontlastende verklaring aflegt, in hoger beroep ter terechtzitting als getuige dient te worden gehoord. Door kennisneming van de opname heeft het hof zich immers door eigen waarneming van de getuige een oordeel kunnen vormen omtrent de betrouwbaarheid van haar verklaringen. Opmerking verdient dat het verhoor in Duitsland heeft plaatsgevonden. De getuige was in Nederland ongewenst verklaard.

Het hof acht bewezen dat verdachte de volgende in de tenlastelegging feitelijk omschreven gedragingen bewezen heeft begaan:

Aan verdachte is —kort gezegd- ten laste gelegd dat hij zich tezamen en in vereniging met een ander of anderen, dan wel alleen in of omstreeks de periode 1 januari 2005 tot en met 7 februari 2007 te Utrecht en/of Amsterdam en/of Vinkeveen en/of Den Haag en/of Alkmaar en/of Assendelft en/of elders in Nederland en/of België en/of Duitsland en/of Turkije heeft schuldig gemaakt aan mensenhandel met betrekking tot [slachtoffer 7]…

Het openbaar ministerie heeft in hoger beroep gerequireerd tot bewezenverklaring. De verdediging heeft verzocht om vrijspraak; verdachte ontkent de beschuldiging.

[slachtoffer 7] heeft zowel tegenover de politie als de rechter-commissaris in aanwezigheid van de officier van justitie en de raadsman van verdachte — kort gezegd — een belastende verklaring afgelegd. Het hof hecht geloof aan haar verklaringen. Haar verklaringen worden in voldoende mate ondersteund door een aantal telefoongesprekken die zijn afgeluisterd en opgenomen. Kort gezegd komen haar verklaringen erop neer dat zij in de betreffende periode samen werkte met [slachtoffer 8], dat zij contact kregen met [betrokkene 2] en verdachte, dat zij het door haar verdiende geld afdroegen aan [betrokkene 2] en verdachte, dat [slachtoffer 8] op een gegeven moment meerdere malen door verdachte in haar gezicht werd geslagen, dat zij 1500 euro moest betalen aan [betrokkene 2] en toen zij een keer dat geld niet had [betrokkene 2] zei dat verdachte heel boos zou worden en hij verdachte moest betalen om haar te laten werken, dat verdachte en [betrokkene 2] de werktijden bepaalden, zij zeven avonden per week moest werken, dat zij het moesten melden als ze ergens heen gingen, zij bang was voor verdachte en deze tegen haar schreeuwde en haar aan de telefoon uitschold en zei dat ze elke maandag 1500 euro moest inleveren en anders uit Nederland moest vertrekken, dat verdachte en [betrokkene 2] voor haar en [slachtoffer 8] werkplaatsen regelden, dat ze wel eens werd bedreigd en [verdachte] [slachtoffer 8] en haar zei dat zij weg moesten uit Nederland en Duitsland omdat zij anders met haar beiden zouden afrekenen, dat ze werd gebracht naar en gehaald werd van het werk, dat verdachte en [betrokkene 2] buiten de vitrines op haar en [slachtoffer 8] stonden te wachten. In de telefoongesprekken die de verklaringen van [slachtoffer 7] steunen komt onder meer naar voren dat de werkplek (mede) werd bepaald door verdachte.

Het hof acht bewezen dat verdachte tezamen en in vereniging met een ander de volgende in de tenlastelegging feitelijk omschreven gedragingen bewezen heeft begaan:

Aan verdachte is —kort gezegd- ten laste gelegd dat hij zich tezamen en in vereniging met een ander of anderen, dan wel alleen, in of omstreeks de periode 1 januari 2005 tot en met 7 februari 2007 te Utrecht en/of Amsterdam en/of Vinkeveen en/of Den Haag en/of Alkmaar en/of Assendelft en/of elders in Nederland en/of België en/of Duitsland en/of Turkije heeft schuldig gemaakt aan mensenhandel met betrekking tot [slachtoffer 8].

Het openbaar ministerie heeft in hoger beroep gerequireerd tot bewezenverklaring. De verdediging heeft verzocht om vrijspraak; verdachte ontkent de beschuldiging.

[slachtoffer 8] heeft tegenover de politie — kort gezegd — een voor verdachte belastende verklaring afgelegd. Ondanks diverse pogingen van met name de rechter-commissaris in eerste aanleg en in hoger beroep is het niet tot een rechterlijk verhoor in aanwezigheid van de verdediging gekomen. De verdediging is daarmee niet in de gelegenheid geweest haar te ondervragen. De verdediging stelt zich op het standpunt dat haar verklaring daarom niet voor het bewijs mag worden gebruikt. Het hof zal haar verklaring niet voor het bewijs gebruiken. Het hof acht op grond van in het bijzonder de verklaringen van Danyova en de bewijsmiddelen waarin zij voldoende steun vinden een aantal in de tenlastelegging feitelijk omschreven gedragingen bewezen. In de desbetreffende periode van enkele weken zijn [slachtoffer 7] en [slachtoffer 8] nagenoeg voortdurend in elkaars gezelschap geweest. Ook op dit punt geldt dat de verklaringen van [slachtoffer 7] in voldoende mate worden ondersteund door een aantal telefoongesprekken die zijn afgeluisterd en opgenomen. Het hof verwijst in dit verband naar de hierboven opgenomen passage over de verklaringen van [slachtoffer 7] en de telefoongesprekken.

Het hof acht bewezen dat verdachte tezamen en in vereniging met een ander de volgende in de tenlastelegging feitelijk omschreven gedragingen bewezen heeft begaan:

Bij feit 1B is aan verdachte, kort gezegd, ten laste gelegd dat hij zich ten opzichte van [slachtoffer 9] schuldig heeft gemaakt aan mensenhandel in de periode 1 januari 2005 tot en met 7 februari 2007 te Utrecht en/of Vinkeveen en/of Assendelft en/of Amsterdam en/of Den Haag en of Alkmaar en/of elders in Nederland en/of Duitsland en/of België en/of Turkije.

Bij feit 2 is aan verdachte ten laste gelegd dat hij in of omstreeks de periode van 29 januari 2007 tot en met 7 februari 2007 tezamen en in vereniging zich schuldig heeft gemaakt aan poging tot zware mishandeling subsidiair mishandeling van [slachtoffer 9] in Vinkeveen en/of Assendelft en/of Amsterdam en/of elders in Nederland.

De verdediging heeft vrijspraak bepleit. Verdachte ontkent de ten laste gelegde feiten. Er blijkt uit niets dat er sprake is geweest van de beweerde uitbuitingssituatie. Voor de beweerde poging tot zware mishandeling noch voor de mishandeling is er bewijs.

Het openbaar ministerie heeft gerequireerd tot veroordeling van verdachte voor deze feiten. Daartoe wordt onder meer verwezen naar de door de rechtbank voor het bewijs gebezigde bewijsmiddelen.

Het hof overweegt hierover het volgende.

[slachtoffer 9] heeft bij de politie verschillende verklaringen afgelegd. Daarnaast is zij door de rechter-commissaris gehoord op 29 januari 2008 en door de raadsheer-commissaris op 11 februari 2010. De verklaringen die zij aldus heeft afgelegd beoordeelt het hof als consistent en geloofwaardig. Bij de raadsheer-commissaris heeft zij verklaard dat zij bij zowel de politie als de rechter-commissaris naar waarheid heeft verklaard en het hof ziet geen reden om aan het waarheidsgehalte van de verklaringen te twijfelen, mede gezien het gegeven dat een deel van haar verklaringen door ander bewijsmateriaal wordt ondersteund.

[slachtoffer 9] heeft in de hiervoor genoemde verhoren verklaard over de manier waarop zij in de prostitutie is gaan werken, eerst in Frankrijk, later in Nederland. In Nederland heeft zij alleen op de Wallen in Amsterdam gewerkt als prostituee. In Amsterdam werkte zij in eerste instantie voor/met een aantal Albanezen, waaronder ene Mandy die als haar pooier optrad. Zij moest onder dreiging met geweld al haar geld aan hem afgeven. [slachtoffer 9] verklaart dat zij op een bepaald moment in 2006 [betrokkene 3] heeft leren kennen. Hij vertelde haar dat hij bodyguard was op de Wallen voor [verdachte] en hij heeft haar verteld dat ze bij Mandy weg moest gaan. Uiteindelijk heeft ze dat ook gedaan. Vervolgens kreeg zij een relatie met [betrokkene 3] en is met hem gaan samenwonen. Op een bepaald moment moest ze ook aan hem al haar in de prostitutie verdiende geld afgeven. [betrokkene 3] had op enig moment problemen met politie en justitie en was naar Turkije gegaan. Dan krijgt [slachtoffer 9] weer problemen met een aantal Albanezen en zij vertelt dit aan [betrokkene 3]. Die zegt haar naar [verdachte] te gaan. Zij is toen met een taxi naar Vinkeveen gegaan. In de woning trof zij een viertal mannen aan, waaronder [verdachte], ene Recep ([betrokkene 4]/hof), [betrokkene 2] ([betrokkene 2]/hof) en ene Chico ([medeverdachte 1]/hof). Toen ze binnen kwam kreeg zij gelijk een klap in het gezicht van [verdachte]. Ze is toen ook door Chico geslagen. [verdachte] belde [betrokkene 3] in Turkije op en [slachtoffer 9] kreeg toen de opdracht om tijdens dat telefoongesprek te gaan schreeuwen om hulp. Na dat gesprek zei [verdachte] dat zij moest kiezen: voor hem of voor [betrokkene 3]. Als zij voor [verdachte] koos zou hij haar beschermen, anders zouden de Albanezen met haar kunnen doen wat zij wilden. Ze moest de sleutel van haar woning aan [verdachte] geven en ze kon niet anders dan bij hem, [verdachte], gaan wonen. [verdachte] zei dat ze een goed koppel met Berat ([medeverdachte 7]/hof) zou vormen en ze begreep dat het de bedoeling was dat Berat haar pooier zou gaan worden. [verdachte] heeft haar toen van [betrokkene 3] overgenomen en ze is voor hem in de prostitutie gaan werken op de Wallen. Haar werknaam was Nicky/Nikkie. In de periode dat ze voor [verdachte] in de prostitutie heeft gewerkt heeft zij al het geld af moeten geven. Zij legde het geld in een tasje neer op haar kamer in de woning van [verdachte]. Dat geld werd er dan uitgehaald. Ze had zelf geen geld, want ze moest alles afgeven. [verdachte] betaalde het eten. [verdachte], aldus [slachtoffer 9] bij de rechter-commissaris, heeft haar behoudens de klappen tijdens/naar aanleiding van voormeld telefoongesprek, niet geslagen. Wel heeft hij haar nog gedreigd te slaan. Ze heeft verder verklaard dat ze bang was voor [verdachte]. Hij zei dat hij haar altijd zou vinden als ze weg zou lopen.

Over de periode dat zij aldus voor [verdachte] in de prostitutie heeft gewerkt heeft [slachtoffer 9] bij de raadsheer-commissaris verklaard dat het ‘niet lang’ is geweest. Bij de rechter-commissaris heeft zij in dit verband verklaard dat het zo kan zijn geweest dat zij gedurende twee weken voor [verdachte] heeft gewerkt als prostituee. Ze denkt dat ze in die periode ongeveer € 4.000,-- aan in de prostitutie verdiende gelden aan [verdachte] heeft afgedragen.

De verklaring van [slachtoffer 9] wordt ondersteund door de inhoud van een aantal opgenomen gesprekken waaraan verdachte heeft deelgenomen. Zo is er een gesprek van verdachte met Hakan ([medeverdachte 8]/hof) van 30 januari 2007, waarin verdachte tegen Hakan zegt dat het meisje niet meer van [betrokkene 3] is, maar dat hij haar als cadeau aan Berat heeft gegeven en dat zij bij hem, verdachte, verblijft. Op dezelfde dag is er een gesprek gevoerd door verdachte met [medeverdachte 3], waarin hij aangeeft dat het meisje nu met Berat is. Hij had tegen Berat gezegd dat hij een superverrassing voor hem had. Hij had het meisje van ‘die flikker’ afgepakt en het was een cadeautje van hem aan Berat. Ten slotte wijst het hof op een gesprek van 6 februari 2007 van verdachte met ene Dogan. Verdachte vraagt daarin aan Dogan of Berat tegen hem gezegd heeft wat voor een verrassing verdachte voor hem (Berat) had. Verdachte zegt vervolgens dat hij er eentje genomen heeft. Er was een ondankbare bastaard en verdachte is naar zijn meisje gegaan en heeft tegen haar gezegd dat zij naar hem moest komen. Hij heeft toen tegen haar gezegd dat zij hem nu zou verlaten. Verdachte zegt dat hij het meisje gepakt heeft en meegenomen heeft naar zijn huis. Ze wacht nu op haar nieuwe vriend.

Naar het oordeel van het hof is bewezen dat het in voormelde gesprekken gaat om [slachtoffer 9].

Het hof slaat verder acht op de verklaringen van [slachtoffer 1] ([slachtoffer 1]) bij de politie van 3 januari 2007 en 15 maart 2007, kort gezegd inhoudende, dat Nikkie ([slachtoffer 9]/hof) twee weken bij haar en [verdachte] in Vinkeveen heeft gewoond en dat ze de helft van de huur betaalde.

Het hof acht gelet op het voorgaande bewezen dat verdachte de volgende in de tenlastelegging feitelijk omschreven gedragingen heeft begaan:

Daarmee is sprake van één of meer feitelijkheden waardoor verdachte [slachtoffer 9] door dwang en/of geweld en/of bedreiging met geweld

en dat hij opzettelijk voordeel hebben getrokken uit de uitbuiting van [slachtoffer 9].

Voorts staat op grond van voormelde bewijsmiddelen (met name ook gezien het verband tussen de diverse telefoongesprekken en het relaas van [slachtoffer 9]) naar het oordeel van het hof vast dat verdachte tezamen en in vereniging met een ander [slachtoffer 9] in of omstreeks de ten laste gelegde periode heeft mishandeld te Vinkeveen door haar toen meermalen te slaan. Hij heeft zich aldus schuldig gemaakt aan medeplegen van mishandeling. Van het primair ten laste gelegde medeplegen van poging zware mishandeling zal het hof verdachte vrijspreken.

De verdediging heeft vrijspraak van de met betrekking tot deze vrouwen ten laste gelegde mensenhandel bepleit. Het openbaar ministerie heeft tot vrijspraak gerequireerd.

Het hof acht niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich ten opzichte van deze vrouwen heeft schuldig gemaakt aan de ten laste gelegde feiten en zal hem daarvan vrijspreken.

Aan verdachte is, zakelijk weergegeven, ten laste gelegd dat hij in of omstreeks de periode 1 juni 2004 tot en met 7 februari 2007 te Amsterdam en/of Zandvoort en/of Scheveningen en/of elders in Nederland in het bezit was van een of meer reisdocumenten, waarvan hij wist of redelijkerwijs moest vermoeden dat die vervalst of vals waren, en waarbij de valsheid/vervalsing hierin bestond de documenten ten naam waren gesteld van [valse naam 1] en/of [valse naam 2] en welke documenten waren voorzien van een (goedgelijkende) foto van verdachte. Subsidiair is ten laste gelegd dat verdachte van niet op zijn naam gestelde reisdocumenten gebruik heeft gemaakt in voormelde periode en op voormelde plaatsen.

De rechtbank heeft verdachte vrijgesproken van dit feit. Het openbaar ministerie heeft in hoger beroep tot vrijspraak voor dit feit gerequireerd. Door de verdediging is ter terechtzitting verklaard dat verdachte geen rechtsmiddel heeft willen instellen tegen de door de rechtbank gegeven vrijspraak.

Verdachte heeft zich bij zijn verhoren omtrent dit feit beroepen op zijn zwijgrecht.

Het hof overweegt als volgt.

Op 7 februari 2007 werd verdachte in Köln aangehouden. Bij zijn aanhouding identificeerde hij zich met een Duits paspoort ten name van [valse naam 1]. Tevens was verdachte bij zijn aanhouding in het bezit van een Duits rijbewijs, eveneens ten name van [valse naam 1], en een Turkse Nufus (persoonsbewijs) ten name van [verdachte]. Fotokopieën van deze stukken zijn aan het dossier toegevoegd.

Bij verificatie van de Turkse Nufus werd door het Turkse consulaat medegedeeld dat de gegevens welke op de Nufus voorkomen overeenkomstig zijn met de gegevens in de bestanden van de Turkse overheid betreffende verdachte.

Uit het dossier blijkt dat verdachte met gebruikmaking van dat paspoort en dat rijbewijs op naam van [valse naam 1] in Nederland een aantal malen een casino heeft bezocht in de ten laste gelegde periode en dat hij toen dus in Nederland in het bezit is geweest van dit paspoort.

Het hof stelt vast dat de afgebeelde persoon op de foto's op het Duitse paspoort (blz. 041823), en Duitse rijbewijs (blz. 41825) en de Turkse Nufus (blz. 41826) overeenkomt met de persoon die is afgebeeld op foto 2 uit het fotoboekje op blz. 8006 van het dossier. De foto op blz. 8006 is tijdens verhoren aan diverse getuigen getoond (bijvoorbeeld aan [getuige 5], zie pagina 21296) en zij herkenden op die foto de persoon van verdachte. Nu vastgesteld wordt dat de foto's op het ten naam van [valse naam 1] gestelde paspoort en rijbewijs die van verdachte zijn, brengt dit met zich dat dat paspoort en rijbewijs vals althans vervalst zijn. Gezien de evidentie van de valsheid (foto en tenaamstelling op bedoelde documenten horen zonder enige twijfel niet bij elkaar), kan het naar het oordeel van het hof niet anders zijn dan dat verdachte van de valsheid/vervalsing heeft geweten althans had hij redelijkerwijs moeten vermoeden dat de documenten vals/vervalst waren.

Het hof acht het bezit van een vals reisdocument ten name van [valse naam 2] niet bewezen. Van dit reisdocument is een kopie, bij het huurcontract voor het pand [straatnaam] te [plaatsnaam], in het dossier aanwezig. De kopie is van dermate slechte kwaliteit dat de zich op het document bevindende foto onherkenbaar is, waardoor niet vast te stellen is dat de foto op het document van verdachte is. De valsheid en of vervalsing van het document valt daarmee evenmin vast te stellen.

Het hof acht bewezen dat verdachte heeft deelgenomen aan een misdadige organisatie die gericht was op het plegen van misdrijven van samenhangende aard.

Het hof leidt uit de bewijsmiddelen af dat de organisatie tot oogmerk had:

De bewijsmiddelen bieden geen dan wel onvoldoende steun voor een bewezenverklaring van het oogmerk tot (zware) mishandeling in de vorm van het laten uitvoeren van borstvergrotingen en/of laten aanbrengen van tatoeages noch voor bewezenverklaring van het oogmerk tot handelen in strijd met de Wet wapens en munitie.

Wat het oogmerk van de organisatie betreft leidt het hof uit de bewijsmiddelen het volgende af. De organisatie waaraan verdachte deelnam, had tot doel zoveel mogelijk geld te verdienen aan vrouwen die in de prostitutie werkten. Het ten tijde van de feiten gebruikte systeem, waarvan ongestoorde voortzetting werd beoogd, zag er — kort gezegd — als volgt uit. Het geld moest worden verdiend met deels mensenhandel en deels met afpersing. Niet alle prostituees waren voorwerp van mensenhandel. Binnen het werkterrein van de organisatie moesten prostituees protectiegelden afdragen. Dat gebeurde rechtstreeks dan wel via de ‘pooiers’ van de prostituees. Als ze dat niet deden, werd hun al dan niet met geweld duidelijk gemaakt dat ze moesten vertrekken. Gecontroleerd werd of de regels (voor wat betreft de vrouwen bijvoorbeeld ook ten aanzien van de werktijden en de hoeveelheid te verdienen geld) werden nageleefd. Dit systeem werd met geweld gehandhaafd, zowel naar de prostituees en (andere) ‘pooiers’ toe als naar klanten. De geleverde protectie zou eveneens kunnen bestaan in het gebruik van geweld in de vorm van (zware) mishandeling en bedreigingen daarmee of met de dood. Voor deze doelen werd onder andere gebruik gemaakt van zogenaamde ‘bodyguards’. Voor de communicatie werd veelvuldig telefonisch contact onderhouden. Het vervoer van een aantal vrouwen naar en van de werkplek werd veelal gecontroleerd uitgevoerd in die zin dat vaker gebruik werd gemaakt en moest worden gemaakt van vaste taxichauffeurs (dikwijls zogenaamde ‘snorders’, illegale taxichauffeurs)

Uit de bewijsmiddelen komt een en ander uitvoerig naar voren. Het hof wijst in de eerste plaats op de bewijsmiddelen voor de andere bewezen verklaarde feiten.

Voor het overige licht het hof er een paar punten uit. In verband met het doel van de organisatie valt onder meer te wijzen op een aanzienlijk aantal telefoongesprekken en verklaringen waarin gesproken wordt over de inning van geld bij prostituees voor de bescherming door bodyguards. Daarmee hielden bodyguards zich bezig maar ook [slachtoffer 1]. Dat er geen sprake was van een vrijwillige afdracht leidt het hof af uit de omstandigheid dat er vaker sprake van is dat een persoon of meerdere personen nog ‘moeten betalen’. Dat de bescherming naast het doen van boodschappen voor en het vervoeren van prostituees ook bestond in de mishandeling van klanten blijkt uit instructies voor de bodyguards waarvan in verklaringen sprake is. De prostituees werden door hen ook gecontroleerd.

Dat er sprake was van een min of meer duurzaam gestructureerd samenwerkingsverband leidt het hof onder meer af uit het volgende. Er was sprake van een duidelijke werkverdeling tussen personen met verschillende taken, onder wie verdachte, gedurende langere tijd. Er werd door personen die er zelf deel van uitmaakten gesproken over ‘bedrijf’ en ‘groep’ en soortgelijke termen. Er was sprake van een ‘weekloon’ voor onder meer de bodyguards. Voor het overige blijkt uit de bewijsmiddelen van een systematische, bedrijfsmatige opzet van het exploiteren/uitbuiten van de prostituees. Dat deze als handelswaar werden gezien blijkt niet alleen uit de manier waarop vaak over vrouwen werd gesproken maar bijvoorbeeld ook uit het cadeau geven van een van een ander ‘afgepakte’ vrouw door [verdachte] aan een nieuwe/andere medewerker.

Dat dit alles plaats vond in een sfeer van geweldpleging die van de groep uitging komt onder meer naar voren in een aantal gewelddadige incidenten met een planmatig karakter. Het hof wijst op de mishandelingen van [getuige 8] en [slachtoffer 9], van een vriend van de broer van [getuige 9], van [getuige 10], een incident met vuurwapens waarover [slachtoffer 5] heeft verklaard, uit het bedreigende bezoek aan de moeder van [slachtoffer 3]. Verder blijkt ook uit een aantal bewijsmiddelen dat een aantal vrouwen veelvuldig door verdachten werd mishandeld.

Dat verdachte deelnam aan de organisatie, dat hij een van de leiders was van die organisatie en dat hij wetenschap had van het oogmerk van de organisatie leidt het hof af uit het volgende. In vele verklaringen wordt hij aangewezen als de ‘grote man’, de leider van de organisatie. Uit verklaringen en telefoongesprekken blijkt dat hij de touwtjes in handen heeft. Hij geeft instructies aan anderen, hij neemt medewerkers aan en stuurt ze weg als ze niet voldoen, hij ontvangt gelden, hij bepaalt wat er gebeurt. Als men zich niet houdt aan de regels wordt een gebiedsverbod gegeven of met geweld opgetreden. Verdachte houdt verder bij wie er protectiegelden betaald heeft en wie niet. Verdachte overlegt met anderen over de aanschaf van bijvoorbeeld kogelwerende vesten voor ‘het bedrijf’en bemoeit zich met de verdeling en beschikbaarheid van de werkruimtes voor de vrouwen.

Het hof heeft bij de beoordeling mede betrokken de bij de politie afgelegde verklaring van [getuige 6]. Het hof acht de verklaring die [getuige 6] heeft afgelegd tegenover de politie op 21 februari 2004 mede geloofwaardig, omdat een aanzienlijk aantal gegevens overeenkomt met hetgeen uit andere bronnen is gebleken. Aan [getuige 6]'s latere verklaring tegenover de rechter-commissaris op 28 november 2008 hecht het hof in zoverre geloof dat hij verklaart dat hij zijn verklaringen bij de politie naar waarheid heeft afgelegd. Voor het overige acht het hof aannemelijk dat zijn verklaring in belangrijke mate bepaald wordt door zijn wens over bepaalde personen niet (opnieuw) te verklaringen, mogelijk uit angst voor hen. Het hof acht niet aannemelijk dat de getuige op de hier relevante punten aan geheugenverlies leed. Zijn latere verklaring tegenover de rechter-commissaris op 13 oktober 2009 acht het hof eveneens ongeloofwaardig; het hof acht niet aannemelijk dat — voor zover hij zich niet op zijn verschoningsrecht heeft beroepen — zijn antwoord dat hij zich bepaalde gebeurtenissen, waaronder verhoren door de politie, niet meer kon herinneren, juist was.

Het hof heeft voorts bij de beoordeling betrokken de door [getuige 11] ten overstaan van de politie afgelegde verklaring. [getuige 11]s verklaring acht het hof betrouwbaar en bruikbaar, nu die verklaring op wezenlijke onderdelen ondersteund wordt door ander bewijsmateriaal.

Aan is verdachte ten laste gelegd dat hij zich in de periode van half november 2003 tot half januari 2004 te Amsterdam schuldig zou hebben gemaakt aan —kort gezegd— verkrachting van [slachtoffer 4]. De rechtbank heeft verdachte van dit feit vrijgesproken.

De verdediging heeft in hoger beroep wederom vrijspraak bepleit. Er is geen wettig en overtuigend bewijs van dit feit en verdachte heeft de ten laste gelegde verkrachting van [slachtoffer 4] ontkend.

Het openbaar ministerie heeft in hoger beroep naar voren gebracht dat het zich ten aanzien van dit feit refereert aan het oordeel van het hof.

Het hof zal verdachte vrijspreken van dit feit. Er is geen wettig en overtuigend bewijs op grond waarvan verdachte veroordeeld zou kunnen worden. In feite is de beschuldiging louter gebaseerd op de verklaringen van [slachtoffer 4] zelf. Ander, ondersteunend bewijsmateriaal is er niet.

Een ander door geweld of een andere feitelijkheid of door bedreiging met geweld dwingen en door misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht bewegen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van seksuele handelingen met een derde tegen betaling,

en

Opzettelijk voordeel trekken uit seksuele handelingen van een ander met een derde tegen betaling, terwijl hij weet dat die ander zich door geweld of door bedreiging met geweld en door misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht beschikbaar stelt tot het plegen van die handelingen

en

Een ander door geweld of door bedreiging met geweld en door misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht bewegen hem uit de opbrengst van haar seksuele handelingen met een derde te bevoordelen

Mensenhandel, gepleegd door twee of meer verenigde personen, meermalen gepleegd.

Medeplegen van mishandeling.

In het bezit zijn van een reisdocument, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het vals of vervalst is

de voortgezette handeling: Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven, terwijl verdachte aan deze organisatie mede leiding heeft gegeven.

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat ten aanzien van de ten laste gelegde feiten aangaande de mensenhandel en deelname aan een criminele organisatie sprake is van een voortgezette handeling in de zin van artikel 56 Sr, die voortvloeit uit eenzelfde ongeoorloofd wilsbesluit. Het delict mensenhandel en seksuele uitbuiting vormt een (in de bewoordingen van de verdediging) ‘stapeldelict’. Het bestaat uit verschillende gestapelde handelingen die allemaal hun oorsprong vinden in het ene grondbesluit, te weten vrouwen als bezit zien en ze daarom uitbuiten. De volgens het openbaar ministerie bestaande hiërarchie veronderstelt één ongeoorloofd wilsbesluit, dat vervolgens uitgebouwd wordt.

Het openbaar ministerie heeft betoogd dat er geen sprake is van voortgezette handelingen. Er is niet sprake van één wilsbesluit, terwijl bovendien sprake van in hun aard geheel verschillende misdrijven.

Het hof verwerpt het betoog van de verdediging. Het is van oordeel dat het beroep op het bepaalde in art. 56, eerste lid Sr niet opgaat. De bewezen verklaarde delicten met betrekking tot mensenhandel en het bewezen verklaarde deelnemen aan een criminele organisatie betreffen naar het oordeel van het hof niet gelijksoortige delicten. Daarbij overweegt het hof allereerst dat de criminele organisatie waaraan verdachte heeft deelgenomen en waaraan hij mede leiding heeft gegeven zich niet louter op de mensenhandel ten opzichte van de in de bewezenverklaring genoemde vrouwen heeft gericht, maar dat het oogmerk ook op andere misdrijven (onder meer het mishandelen, bedreigen en afpersen van andere —niet tot de groep [verdachte] behorende— prostituees en, klanten) was gericht, zoals blijkt uit de bewezenverklaring. De strafbepalingen van art. 273f Sr en die van art. 140 Sr hebben voorts een verschillende strekking. Bovendien staat naar het oordeel van het hof vast dat niet slechts sprake is geweest van één wilsbesluit, waarin alle ten laste gelegde feiten hun grondslag zouden vinden, maar van meerdere gedurende een reeks van jaren genomen afzonderlijke wilsbesluiten.

Het hof acht wel aannemelijk dat aan de feiten als ten laste gelegd onder 4A en 4B één ongeoorloofd wilsbesluit ten grondslag heeft gelegen en beschouwt de feiten dan ook als voortgezette handeling van deelneming aan een criminele organisatie.

De verdediging heeft betoogd dat de overweging van de rechtbank, voor zover inhoudend dat de vrijheidsstraf per slachtoffer op 8 tot 10 maanden dient te worden gesteld, blijk geeft van een onjuiste opvatting van de meerdaadse samenloop als bedoeld in art. 57 Sr.

Het openbaar ministerie heeft aangevoerd dat van een dergelijke onjuiste opvatting geen sprake is.

Het hof stelt voorop dat het vonnis van de rechtbank, zoals eerder vermeld, zal worden vernietigd. Het hof is overigens van oordeel dat het betoog van de verdediging berust op foutieve lezing/interpretatie van de overweging van de rechtbank en dat het daarom moet worden verworpen. De rechtbank heeft niet meer gedaan dan motiveren welke aanknopingspunten zij wenst te gebruiken bij het bepalen van de strafmaat en heeft daarbij aangegeven welke vrijheidsstraf zij in beginsel per bewezen verklaarde mensenhandelfeit gepast acht. Dat daarbij de reikwijdte van art. 57 Sr uit het oog zou zijn verloren of miskend blijkt uit niets.

Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

De officier van justitie heeft gerequireerd tot oplegging van een gevangenisstraf van 12 jaar. De rechtbank heeft verdachte veroordeeld tot een gevangenisstraf van zeven jaar en zes maanden, met aftrek van de tijd die verdachte in verzekering en voorlopige hechtenis heeft doorgebracht. Zowel verdachte als de officier van justitie zijn in hoger beroep gekomen van deze veroordeling. De advocaat-generaal heeft in hoger beroep gevorderd verdachte te veroordelen tot een gevangenisstraf van tien jaren, met aftrek.

Het hof is van oordeel dat oplegging van de hierna te noemen straffen passend en geboden is in de onderhavige zaak, gelet op de ernst en het aantal van de bewezen verklaarde strafbare feiten, gezien de persoonlijke omstandigheden van verdachte zoals blijkend uit de stukken en het verhandelde tijdens het onderzoek ter terechtzitting en gelet op de specifieke, hierna nader te duiden strafmaatbeïnvloedende omstandigheden die een rol spelen in deze strafzaak.

Verdachte is veroordeeld wegens (medeplegen van) mensenhandel met betrekking tot zeven vrouwen, medeplegen van mishandeling van een vrouw, deelneming en leiding geven aan een criminele organisatie die in het bijzonder gericht was op de exploitatie van vrouwen in de vorm van mensenhandel en van afpersing alsmede een valsheidsdelict. Gedurende langere tijd heeft verdachte zowel telkens weer andere vrouwen systematisch en bedrijfsmatig in de prostitutie uitgebuit als met ‘zijn’ organisatie anderen uitgebuit, afgeperst en mishandeld. De mensenhandelfeiten waaraan verdachte en zijn mededaders zich schuldig hebben gemaakt vonden plaats in verband van een criminele organisatie, die gedurende enige jaren op een aantal plaatsen in Nederland zeer actief is geweest. Bij al deze feiten heeft verdachte het gebruik van geweld niet geschuwd, zoals blijkt uit de bewezenverklaring, de motivering van de bewezenverklaring en de bewijsmiddelen.

Verdachte heeft geen enkel respect getoond voor de fysieke en psychische autonomie van de in de bewezenverklaring vermelde vrouwen en hun recht op eerbiediging van hun lichamelijke en psychische integriteit bij herhaling op uiterst grove wijze geschonden, ook al is er geen sprake van bewezenverklaring van gedwongen abortussen, borstvergrotingen en tatoeages. De vrouwen waren louter goed om voor ‘neukgeld’ voor verdachte te zorgen. Als zij daarin naar de zin van verdachte niet of niet goed genoeg slaagden, schroomde verdachte niet om soms grof geweld te gebruiken tegen de vrouwen en hen te bedreigen en angst aan te jagen. Aan die voortdurende dreiging, het geweld en de controle heeft een aantal vrouwen zich gedurende langere tijd niet kunnen onttrekken en hierbij heeft een aantal van haar ernstige psychische schade opgelopen. Daarbij komt dat zij, terwijl uit het dossier blijkt dat zij dikwijls zeer lange periodes vele uren per dag als prostituee voor verdachte hebben moeten werken en zo enorme geldbedragen voor verdachte en zijn mededaders hebben verdiend, in de meeste gevallen niets of nauwelijks iets aan hun werkzaamheden hebben overgehouden. Zij werden immers bewogen en/of gedwongen (nagenoeg) al hun verdiensten af te staan. Hieraan doet niet af dat sommige vrouwen op hem verliefd werden of een relatie met hem hebben gehad. Evenmin doet daaraan af dat een aantal vrouwen zich aanvankelijk vrijwillig in de prostitutie had begeven of dat er sprake zou zijn van een vorm van risicoaanvaarding door prostituees, zoals de verdediging heeft betoogd. Waar het om gaat is dat deze vrouwen het op een bepaald moment niet meer vrij stond om uit de invloedssfeer van verdachte te stappen, om haar leven (al dan niet in de prostitutie) zelf vorm te geven en dat verdachte door de voortdurende controle, de dreiging en het geweld deze vrouwen heeft beperkt in hun zelfbeschikkingsrecht. Het gaat in deze zaak om vrouwen die onder meer met geweld en op allerlei andere manieren ertoe werden gedwongen en bewogen hun geld af te staan, waardoor zij feitelijk voor niets moesten werken/hebben gewerkt, en aldus zijn uitgebuit.

Uit het beeld van de criminele organisatie komen dezelfde kenmerken van verdachte en zijn gedrag naar voren. Verdachte werd gezien en gedroeg zich als de grote baas van de criminele organisatie. Wat hij wilde, gebeurde. Daar waren de deelnemers zich onder meer blijkens de inhoud van meerdere telefoongesprekken zeer van bewust. Verdachte heeft op niets en niemand ontziende wijze jarenlang zijn stempel gedrukt op het leven van mensen die zich in het werkgebied van de criminele organisatie bevonden/begaven en daarmee op illegale wijze en over de rug van anderen grote bedragen aan geld gegenereerd.

Het hof heeft bij de bepaling van de strafmaat straffen in andere zaken voor mensenhandel, deelneming aan een criminele organisatie, mishandeling en het gebruik van valse reispapieren in aanmerking genomen.

De feiten zijn elk afzonderlijk en alle feiten in totaal zeer ernstig. Verdachte heeft de vrouwen in de prostitutie als handelswaar behandeld. Door mensenhandel wordt een flagrante inbreuk gemaakt op de menselijke waardigheid. Het hof neemt ten nadele van verdachte in aanmerking zijn bedrijfsmatige en ‘professionele’ aanpak. Er zijn geen de persoon van de verdachte betreffende omstandigheden aangevoerd of gebleken welke zouden moeten leiden tot een verlaging van de straf.

Uit het voorgaande vloeit voort dat verdachte ten koste van de belangen, de fysieke integriteit van anderen (nagenoeg) nietsontziend zijn persoonlijk financieel gewin heeft nagestreefd. Het hof acht uit een oogpunt van vergelding en preventie in verband met de feiten onder 1A en 1B en 4A en 4B daarom — en dus ongeacht een mogelijke veroordeling van verdachte tot betaling van een bedrag dat strekt tot ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel — met toepassing van art. 9, derde lid, Sr naast oplegging van een langdurige onvoorwaardelijke gevangenisstraf oplegging van een aanzienlijke geldboete geboden. Bij de bepaling van de hoogte heeft het hof rekening gehouden met onder meer het aantal vrouwen dat slachtoffer is geworden van mensenhandel, de mate van uitbuiting, de duur van de uitbuiting en het aandeel van verdachte in de criminele organisatie. Het heeft voorts op de voet van art. 24 Sr rekening gehouden met de draagkracht van verdachte. Het hof acht niet aannemelijk dat verdachte niet in staat is de boete te betalen.

Anders dan door de verdediging bepleit ziet het hof in de media-aandacht rond deze zaak geen grond om tot vermindering van de straf te besluiten. Het hof acht niet aannemelijk dat verdachte, die voor een deel zelf die aandacht door zijn handelen heeft gegenereerd, door die aandacht schade heeft ondervonden of benadeeld is.

Het hof heeft bij de bepaling van de strafmaat op de voet van art. 63 Sr rekening houden met de veroordeling van verdachte in de zaak met parketnummer 08/963004-08 op 28 oktober 2009 door — volgens het uittreksel uit de justitiële documentatie — de rechtbank Almelo, waarbij verdachte is veroordeeld ter zake van — kort gezegd — medeplegen van poging tot moord, medeplegen van poging tot mensenhandel en van mensenhandel tot een gevangenisstraf van acht jaren.

Anders dan de rechtbank en het openbaar ministerie acht het hof op grond van het bovenstaande als uitgangspunt passend en geboden een gevangenisstraf van acht jaar en — mede onder verwijzing naar art. 57 Sr — een geldboete van 150.000 euro (1 jaar vervangende hechtenis). Het komt derhalve tot een zwaardere straf. Het hof heeft in aanmerking genomen dat het minder feiten bewezen heeft verklaard dan de rechtbank.

Zoals eerder overwogen, zal het hof de verzuimen die de geheimhoudersgesprekken betreffen verdisconteren in de strafmaat. Het hof is het niet eens met het standpunt van het openbaar ministerie dat volstaan zou moeten worden met de enkele constatering dat de vormverzuimen hebben plaatsgevonden. Het hof begrijpt het betoog van het openbaar ministerie aldus dat dit standpunt is ingegeven door de omstandigheid dat in feite geen processueel nadeel voor verdachte uit de — ook door het openbaar ministerie overigens ‘ernstig’ genoemde — vormverzuimen is voortgevloeid.

Het hof heeft weliswaar eerder overwogen dat het niet aannemelijk acht dat de gesprekken gebruikt zijn tot sturing van het onderzoek. Maar er is wel sprake van méér dan incidentele verzuimen. Bovendien acht het hof het belang dat de overtreden voorschriften dienen groot. Uit de verklaring van de als getuigen gehoorde teamleiders leidt het hof af dat men binnen de politieteams hiervan onvoldoende doordrongen was. Het hof is al met al van oordeel dat de verzuimen daarom van zodanig gewicht zijn dat de hoogte van de straf in verhouding tot de ernst van de verzuimen met drie maanden zal worden verlaagd.

Per saldo wordt aan verdachte opgelegd een gevangenisstraf van 7 jaar en 9 maanden alsmede een geldboete van 150.000 euro.

De hierna te noemen in beslag genomen en nog niet teruggegeven voorwerpen zijn bij gelegenheid van het onderzoek naar het door verdachte begane feit aangetroffen. Zij behoren aan verdachte toe en kunnen dienen tot het begaan of de voorbereiding van soortgelijke feiten dan wel tot belemmering van de opsporing daarvan. Zij zullen worden onttrokken aan het verkeer aangezien het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met het algemeen belang en de wet.

Beveelt de onttrekking aan het verkeer van de inbeslaggenomen, nog niet teruggegeven voorwerpen, te weten: een mes, patronen, een honkbal, een handboei, een ploertendoder, drie busjes pepperspray, een boxbeugel, kogel/steekwerende vesten, Durabolin, een Turks document, een ID-kaart, een lidmaatschapskaart Holland Casino, een USB-stick, een bus poeder en twee loonstroken.

.

Gelast de teruggave aan verdachte van de inbeslaggenomen, nog niet teruggegeven voorwerpen, te weten: een brief, een kasboeken en stukken met betrekking tot de overname van [onderneming].

De vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 5]:

Verklaart de benadeelde partij, [slachtoffer 5], in haar vordering niet-ontvankelijk.

Verwijst de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

De vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 9]:

Veroordeelt verdachte aan de benadeelde partij, [slachtoffer 9], te betalen een bedrag van € 9.000,-- (negenduizend euro).

Verklaart de benadeelde partij, [slachtoffer 9], in haar vordering voor het overige niet ontvankelijk en bepaalt dat zij in zoverre haar vordering slechts bij de burgerlijke rechter kan aanbrengen.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan veroordeelde de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van de benadeelde partij, genaamd [slachtoffer 9], een bedrag te betalen van € 9.000,-- (negenduizend euro), bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door 80 (tachtig) dagen hechtenis.

Bepaalt dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de Staat daarmee zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij in zoverre komt te vervallen en andersom dat, indien verdachte heeft voldaan aan zijn verplichting tot betaling aan de benadeelde partij daarmee zijn verplichting tot betaling aan de Staat in zoverre komt te vervallen.

De vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 4]:

Verklaart de benadeelde partij, B.S. Leijser, in haar vordering niet-ontvankelijk.

Verwijst de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Aldus gewezen door

mr J.A.W. Lensing, voorzitter,

mr J.I.M.W. Bartelds en mr P.H.A.J. Cremers, raadsheren,

in tegenwoordigheid van G. Heeres, griffier,

en op 20 december 2010 ter openbare terechtzitting uitgesproken.