HR, 04-12-2012, nr. 11/00840

"hij op 25 december 2007 in de gemeente Enkhuizen opzettelijk [slachtoffer] van het leven heeft beroofd, immers heeft verdachte opzettelijk [slachtoffer]

"Het opzet

Het hof acht opzet - in voorwaardelijke zin - op de dood van het slachtoffer wettig en overtuigend bewezen. Voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg - zoals hier de dood - is aanwezig indien de verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat dat gevolg zal intreden. De beantwoording van de vraag of de gedragingen van verdachte de aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg in het leven roept is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waarbij betekenis toekomt aan de aard van de gedragingen en de omstandigheden waaronder deze zijn verricht. Voor de vaststelling dat de verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan zulk een kans is niet alleen vereist dat de verdachte wetenschap heeft van de aanmerkelijke kans dat het gevolg zal intreden, maar ook dat hij die kans ten tijde

van de gedraging bewust heeft aanvaard (HR 25 mei 2003, LJN AE9049). Bepaalde gedragingen kunnen naar hun uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zozeer gericht op een bepaald gevolg dat het - behoudens contra indicaties - niet anders kan dan dat de verdachte de aanmerkelijke kans op het gevolg heeft aanvaard.

Het binden van het slachtoffer ten einde diens opstaan te verhinderen kan - naar het oordeel van het hof - in beginsel getuigen van een besluit van de verdachte te voorkomen dat het slachtoffer nog kan opstaan en niet zozeer van de uitvoering van een voorgenomen besluit om hem van het leven te beroven. Doch uit de verklaring van de deskundige Eikelenboom-Schieveld - ter terechtzitting in hoger beroep van 30 juni 2010 - volgt dat het slachtoffer op het moment van het vastbinden van de polsen waarschijnlijk al bewusteloos is geweest en reeds stervende was en zich, anders dan door de verdachte zelf is verklaard, niet heeft kunnen verzetten.

Zoals hierboven door het hof is overwogen houdt het rapport van de deskundige Eikelenboom- Schieveld als conclusie in dat door de gewelddadige handelingen van de verdachte een dodelijke cascade in werking is getreden die onvermijdelijk tot de dood van het slachtoffer heeft geleid. Nadat de verdachte de woning heeft doorzocht, heeft hij de woning verlaten met achterlating van het slachtoffer in gebonden toestand in de hal.

Het hof is van oordeel dat voormelde gang van zaken in redelijkheid geen andere gevolgtrekking toelaat dan dat de verdachte, handelend als hiervoor omschreven, welbewust de aanmerkelijke kans in het leven heeft geroepen dat het slachtoffer daardoor zou komen te overlijden. Door het slachtoffer vervolgens op deze wijze in hulpeloze toestand achter te laten, heeft hij de aanmerkelijke kans op de dood van het slachtoffer ook bewust aanvaard. (...) "

"Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en gelet op de persoon van de verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. Het hof heeft daarbij in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen.

De verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan een brute en laffe doodslag van de zestigjarige [slachtoffer] en vervolgens aan een diefstal van diens auto, autosleutels en pinpas. De verdachte heeft het slachtoffer in zijn woning meermalen met kracht met een lamp op het hoofd geslagen en samendrukkend geweld op de hals uitgeoefend. Daarna heeft hij het slachtoffer, die op dat moment waarschijnlijk buiten bewustzijn was en al stervende, op zijn buik gedraaid en zijn handen op de rug gebonden. Vooral de meedogenloosheid, de brutaliteit en de laffe manier waarop de verdachte het slachtoffer heeft gedood is zeer schokkend. De verdachte heeft op zeer agressieve wijze een mens het leven ontnomen.

Bovendien heeft de verdachte, nadat het slachtoffer dodelijk gewond in de woning lag, de woning doorzocht en deze verlaten met medeneming van diens autosleutels en pinpas. De verdachte is weggereden zonder zich om het slachtoffer te bekommeren. Hij heeft hem op de grond voor dood achtergelaten. Hij heeft zich de auto van het slachtoffer vervolgens toegeëigend en aannemelijk is geworden dat hij later die nacht heeft geprobeerd met de gestolen pinpas te pinnen. Uit zijn handelen na het plegen van de geweldshandelingen, spreekt een rustig en overwogen optreden dat, zeker gezien de relatief jonge leeftijd van de verdachte toentertijd, zorgwekkend is.

Door aldus te handelen heeft de verdachte één van de meest ernstige strafbare feiten uit het Wetboek van Strafrecht gepleegd, namelijk een levensdelict, waarop een maximumgevangenisstraf is gesteld van vijftien jaar. Verdachte heeft het slachtoffer van het leven beroofd en de nabestaanden, zijn twee zussen en andere familieleden, onnoemelijk en onherstelbaar veel verdriet berokkend. Het hof verwijst in dit verband naar de ter terechtzitting in hoger beroep van 20 oktober 2010 door de zuster voorgelezen verklaring. Door een dergelijk misdrijf is de samenleving ernstig geschokt en worden gevoelens van onveiligheid versterkt.

Voor een dergelijk ernstig strafbaar feit is een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van lange duur de enige passende bestraffing.

Met betrekking tot de persoon van de verdachte overweegt het hof als volgt.

Uit een de verdachte betreffend uittreksel uit het justitieel documentatieregister van 2 september 2010 blijkt dat de verdachte, ondanks zijn jeugdige leeftijd al een fors strafblad heeft opgebouwd, bestaande onder meer uit vermogensdelicten en een aantal geweldsdelicten. Hij is daartoe onder meer veroordeeld tot jeugddetentie en onvoorwaardelijke gevangenisstraf en zijn eerste veroordeling wegens het plegen van misdrijven dateert uit 2001 toen hij slechts 13 jaren oud was. Al deze eerdere veroordelingen hebben de verdachte er niet toe gebracht zijn leven een meer positieve wending te geven, zodat deze recidive hem thans, in strafverzwarende zin wordt aangerekend.

Over de persoon van de verdachte is op 14 juli 2008 gerapporteerd door R.J.H. Winter, psychiater. Daarnaast is over hem een reclasseringsrapport uitgebracht op 23 juni 2008 door M.C. de Vries. In het rapport van de psychiater wordt geconcludeerd dat de verdachte ten tijde van het ten laste gelegde volledig toerekenbaar kon worden geacht. In het rapport wordt overwogen dat gezien de ontkennende houding van de verdachte over een risico voor herhaling geen valide uitspraak mogelijk is. Het hof neemt van deze conclusie kennis en betrekt deze in zijn overwegingen.

Wat de duur van de op te leggen gevangenisstraf betreft heeft het hof zich georiënteerd op hetgeen gebruikelijk voor doodslag wordt opgelegd en op al het voorgaande. Dit brengt het hof ertoe een aanzienlijk hogere gevangenisstraf op te leggen dan door de rechtbank in eerste aanleg is opgelegd. Het hof ziet in hetgeen door de raadsman als strafmaatverweer in zijn pleitnotities is aangevoerd, zeker geen aanleiding om die passend geachte straf te verlagen.

Voor deze feiten, te weten de doodslag op het slachtoffer 1 en de diefstal van de auto, de pinpas en de autosleutels acht het hof een gevangenisstraf voor de duur van vijftien jaren een passende bestraffing."