9.2.3 Verjaring

De vordering tot vergoeding van schade verjaart krachtens lid 1 van artikel 3:310 door verloop van vijf jaren na de aanvang van de dag, volgend op die waarop de benadeelde zowel met de schade als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden, en in ieder geval door verloop van twintig jaar na de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt.1 Afzonderlijke termijnen gelden voor milieuschade (lid 2) en voor schade door zedendelicten (lid 4).

De eerstgenoemde termijn van vijf jaar veronderstelt bekendheid met de schade, hetgeen impliceert dat de schade moet zijn ingetreden. Met betrekking tot de vordering tot vergoeding van immateriële schade rijst de vraag of ook hier het ontstaan van de bron van de immateriële schade (bijvoorbeeld lichamelijk letsel) in beginsel kan worden aangemerkt als het moment waarop de schade ontstaat. Dat lijkt op gespannen voet te staan met de eis van (subjectieve) bekendheid met de schade (zelf); maar gegeven de aard van de schade lijkt mij enige objectivering hier noodzakelijk. Van bekendheid met de schade mag mijns inziens in beginsel worden uitgegaan op het moment waarop de in de wet omschreven 'schadebron' zich voordoet, tenzij de benadeelde aannemelijk maakt dat de schade eerst op een later tijdstip is ingetreden. Voor wat betreft de 'andere persoonsaantastingen' betekent dit dat bijvoorbeeld eerst enige tijd na de schadeveroorzakende gebeurtenis kan zijn voldaan aan de kwalificatie 'geestelijk letsel', waardoor ook eerst dan kan worden aangenomen dat schade is geleden die voor vergoeding in aanmerking komt.2 Aanvang van de vijfjaarstermijn vergt overigens wel bekendheid met het bestaan van die bron en met het oorzakelijk verband tussen die bron en de schade waarvan vergoeding wordt gevorderd.3

Met betrekking tot de categorie 'andere persoonsaantastingen' kunnen wellicht bijzondere vragen rijzen, omdat deze zich, met name wanneer het gaat om 'geestelijk letsel', eerst over een langere periode (of op een later tijdstip) kunnen ontwikkelen.4 Hoewel zeer wel denkbaar is dat reeds voor het moment dat van een dergelijke persoonsaantasting kan worden gesproken sprake is van immateriële schade, lijkt het mij redelijk om in die gevallen toch het 'moment' van ontstaan van 'geestelijk letsel' - hetgeen in verband met het 'moment' van ontstaan van 'geestelijk letsel' - hetgeen in verband met geleidelijke ontwikkeling daarvan (soms aanzienlijk) later kan vallen dan de schadetoebrengende gebeurtenis - als aanknopingspunt te nemen, omdat die aantasting het ontstaan van het recht op vergoeding van immateriële schade bepaalt.5 Daarbij is het recht op schadevergoeding dan ook - uiteraard -wel beperkt tot de gevallen waarin is voldaan aan de vereisten voor een persoonsaantasting zoals die eerder zijn geschetst, terwijl op die grond ook alleen vergoeding van de daaruit voortvloeiende schade kan worden gevorderd.6 De termijn van twintig jaar loopt vanaf de schadeveroorzakende gebeurtenis, ongeacht bekendheid met de schade of met de aansprakelijke.7 Met name in gevallen waarin de schade niet tijdig kenbaar is, kan dat tot - voor de benadeelde - uiterst onaangename en slecht te rechtvaardigen consequenties leiden.8 Voor dergelijke gevallen zal dan ook een oplossing dienen te worden gezocht met behulp van de verlengingsgronden van artikel 3:321 of met behulp van de redelijkheid en billijkheid van artikel 6:2.9