HR, 16-02-2010, nr. 09/01286 B

Het gerechtshof te 's‑Hertogenbosch heeft bij beschikking van 12 maart 2009 vernietigd een beschikking van de rechtbank te 's‑Hertogenbosch van 25 februari 2009, waarbij de gevangenhouding van verdachte voor een termijn van negentig dagen werd bevolen.

De advocaat-generaal bij het hof heeft beroep in cassatie ingesteld; een plaatsvervangend advocaat-generaal bij het hof heeft bij schriftuur één middel van cassatie voorgesteld.

Het middel behelst de klacht dat het hof ten onrechte de beschikking van de rechtbank heeft vernietigd op de grond dat het bevel tot inverzekeringstelling onrechtmatig was, omdat de verdenking ten tijde van dit bevel bestond uit overtreding van art. 142 Sr en voor dat feit geen voorlopige hechtenis is toegelaten, en dat dit gebrek zo ernstig is dat het ook het nadien gegeven bevel tot inbewaringstelling en het bevel tot gevangenhouding heeft aangetast.

Het gaat in deze zaak om het volgende. Verdachte heeft vermoedelijk misbruik gemaakt van het landelijke alarmnummer 112 door in een kort tijdsbestek 293 keer naar dit nummer dit bellen. Als gevolg hiervan is hij op 14 februari 2009 in zijn woning aangehouden ter zake van het opzettelijk, zonder dat de noodzaak daartoe aanwezig was, gebruik maken van een alarmnummer voor publieke diensten. Tijdens zijn aanhouding heeft verdachte zich verzet door een politieagent tegen zijn been te trappen en twee agenten in hun gezicht te spugen. Vervolgens heeft verdachte bij zijn transport naar het cellencomplex dreigementen geuit in de richting van twee verbalisanten. Enige tijd later heeft verdachte op het cellencomplex wederom twee agenten in hun gezicht gespuugd en heeft hij tijdens zijn verzet tegen een overplaatsing zijn ontlasting op het hoofd en in de oren van een politieagent gesmeerd, waarna hij op de arm van deze agent is gevallen als gevolg waarvan deze zijn ellepijp heeft gebroken. Daarna heeft verdachte opnieuw twee agenten in hun gezicht gespuugd. Tenslotte heeft verdachte de bewakingscamera op de luchtplaats van het cellencomplex vernield.1.

De stukken van het geding houden, voor zover voor de beoordeling van het middel van belang, het volgende in:

Blijkens de toelichting klaagt het middel erover dat het hof door het bevel tot inverzekeringstelling onrechtmatig te beoordelen voorbij is gegaan aan het gesloten stelsel van rechtsmiddelen.

Voor het opzettelijk, zonder noodzaak, gebruik maken van een alarmnummer voor publieke diensten is ingevolge art. 67, eerste lid, Sv geen voorlopige hechtenis toegelaten, in aanmerking genomen dat op overtreding van art. 142, tweede lid, Sr in de wet een gevangenisstraf is gesteld van ten hoogste drie maanden. Gelet op art. 58, eerste lid, Sv had de hulpofficier van Justitie op 14 februari 2009 ter zake van dit strafbare feit niet het bevel tot inverzekeringstelling mogen verlenen, terwijl de officier van Justitie dit bevel op 16 februari 2009 evenmin voor dat feit had mogen verlengen. Derhalve had de rechter-commissaris in zijn — hiervoor onder 5 sub v weergegeven — beslissing op grond van art. 59a, vijfde lid, Sv van 17 februari 2009 de inverzekeringstelling onrechtmatig dienen te oordelen, nu deze enkel was gegrond op een verdenking ter zake van art. 142, tweede lid, Sr. Aan het proces-verbaal van bevindingen van verbalisant Van Middelkoop (hierboven, onder 5 sub ii genoemd) ga ik voorbij aangezien het daarin gerelateerde verzuim niet als een kennelijke omissie of misslag valt te beschouwen. Voor de afloop van dit beroep is het trouwens ook niet relevant.

Het cassatieberoep is gericht tegen de — hiervoor onder 5 sub xi weergegeven — beslissing van het hof op het door verdachte ingestelde hoger beroep tegen het door de rechtbank gegeven bevel tot gevangenhouding.

Bij de beoordeling van het middel dient het volgende te worden vooropgesteld. Verzuimen bij de inverzekeringstelling van de verdachte kunnen aan de orde worden gesteld bij het verhoor door de rechter-commissaris naar aanleiding van het verzoek van de officier van Justitie als bedoeld in art. 59a, tweede lid, Sv en/of een verzoek van de verdachte om invrijheidstelling. Tegen het oordeel van de rechter-commissaris dat het verleende bevel tot inverzekeringstelling niet onrechtmatig is en/of dat er geen gronden zijn het verzoek van de verdachte in te willigen, staat geen hogere voorziening open.5.

Gelet op art. 65 Sv kunnen gebreken van een aan de vordering tot gevangenhouding voorafgaande inverzekeringstelling geen zelfstandige grond vormen voor afwijzing van deze vordering.6. Een rechterlijke beslissing kan in het algemeen alleen door vernietiging door een hogere rechter haar kracht verliezen en daarom mag een beslissing waartegen door de wet geen hogere voorziening is toegelaten in het algemeen niet op grond van daaraan klevende gebreken van formele of materiële aard als van onwaarde worden beschouwd.7. Een fout die aan een eerder bevel tot vrijheidsbeneming kleeft, brengt dus niet van rechtswege een belemmering mee voor een volgende fase van vrijheidsbeneming, nu de rechter voor elke fase afzonderlijk dient te bezien of aan alle daarvoor geldende voorwaarden is voldaan. Dit betekent overigens niet dat de rechter die over het gelasten van een volgende fase van voorlopige hechtenis dient te beslissen, bij de hantering van zijn discretionaire bevoegdheid geen rekening met dat eerdere gebrek zou mogen houden.8.

In de hiervoor onder 5 sub xi weergegeven overwegingen van het hof ligt als diens oordeel besloten dat het door de rechtbank gegeven bevel tot gevangenhouding moet worden vernietigd, omdat het door de hulpofficier van Justitie gegeven bevel tot inverzekeringstelling onrechtmatig is verleend. Aldus heeft het hof een aan de voorafgaande inverzekeringstelling klevend gebrek gehanteerd als zelfstandige grond voor de vernietiging van het bevel tot gevangenhouding. Het hof heeft door te overwegen als boven weergegeven het wettelijk stelsel miskend.

Het middel slaagt.

Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden beschikking en tot terugwijzing van de zaak naar het gerechtshof te 's‑Hertogenbosch, opdat op het appèl tegen de beschikking tot gevangenhouding van de rechtbank opnieuw wordt beslist.

De Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden

A-G