141 Voorlopig getuigenverhoor en kort geding: een goede combinatie?

De voorzieningenrechter, die recht spreekt in kort geding, is een burgerlijke rechter. Aangenomen wordt dat een voorlopig getuigenverhoor in het kader van een kort geding mogelijk is, ook in hoger beroep.1

De rechtbank Amsterdam heeft de combinatie van het voorlopig getuigenverhoor en het kort geding zelfs aangemoedigd in de vele kraakzaken in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Deze aanmoediging ging soms zo ver, dat expliciet werd overwogen dat het niet gebruik maken van een voorlopig getuigenverhoor leidde tot afwijzing van de vordering in kort geding vanwege onvoldoende bewijs of tot aanhouding van het kort geding zodat een voorlopig getuigenverhoor kon worden verzocht en/of gehouden.2 De Amsterdamse rechtbank zorgde er met een praktische, strakke ‘regeling’ voor dat binnen korte tijd zowel bewijs in een voorlopig getuigenverhoor werd verzameld alsook het kort geding werd gehouden. De eiser kon tegelijk met het vragen van een datum voor kort geding een verzoekschrift tot het houden van een voorlopig getuigenverhoor indienen. Na toewijzing van het verzoek werden de getuigen door een daartoe steeds beschikbaar gehouden rechter gehoord vóór de behandeling in kort geding. Zo kreeg de rechter in kort geding de beschikking over deugdelijk bewijsmateriaal. Deze wijze van procederen is in het ongerede geraakt, omdat het in de praktijk niet mogelijk bleek op een voldoende korte termijn een voorlopig getuigenverhoor te bevelen en te houden.

Ook de Haarlemse president kwam tot een creatieve ‘samenwerking’ tussen voorlopig getuigenverhoor en kort geding. In kort geding werd een geldvordering ingesteld. Er bestond twijfel over de aannemelijkheid van deze vordering, maar vanwege de passieve en vertragende houding van de gedaagde wees de president de vordering desalniettemin niet af. Hij overwoog dat de gedaagde zijn verweer zou moeten waarmaken en wees de vordering van de eiser onder voorbehoud toe. Als de gedaagde binnen vier weken een verzoek tot het houden van een voorlopig getuigenverhoor indiende, zou de eiser geen rechten meer kunnen ontlenen aan de veroordeling.3

Een voorlopig getuigenverhoor gevolgd door een procedure in kort geding lijkt een uitstekende combinatie. Vanwege de spoedeisendheid in kort geding komt het vaak niet tot getuigenverhoren,4 terwijl de eiser zijn vordering zonder getuigenverklaringen soms moeilijk aannemelijk kan maken. Deze patstelling kan worden doorbroken als de eiser eerst in een voorlopig getuigenverhoor getuigen doet horen en daarna een procedure in kort geding aanhangig maakt. De vraag die zich opwerpt, is of hét kenmerk van het kort geding, de spoedeisendheid, beperkingen oplegt aan de mogelijkheid om een voorlopig getuigenverhoor te bevelen.